Przedmioty codziennego użytku wsi polskiej XIX – XX wieku.

Prezentacja na temat: "Przedmioty codziennego użytku wsi polskiej XIX – XX wieku."— Zapis prezentacji:

1 Przedmioty codziennego użytku wsi polskiej XIX – XX wieku

2 12 CHATA Dom był najważniejszą przestrzenią, gdzie realizowały się wszystkie funkcje rodziny chłopskiej. W tradycyjnym wnętrzu obowiązywał ustalony porządek w rozmieszczeniu mebli, sprzętów,.przedmiotów. Zasadą było ustawienie mebli pod ścianami, pozostawienie wolnego środka oraz grupowanie przedmiotów o podobnym przeznaczeniu. się wszystkie funkcje rodziny chłopskiej:

3 urządzenie, dzięki któremu można było wypiekać opłatki masę na opłatek robiło się wyłącznie z wody i mąki dobrze ze sobą wymieszanych w dawnych czasach opłatek wypiekano w piecach chlebowych, niekiedy wkładano formę do żaru na kilkanaście sekund FORMA DO WYPIEKANIA OPŁATKÓW

4 miał wiele zastosowań; służył do przechowywania owoców, warzyw (szczególnie ziemniaków) były kosze 'wysiadówki' dla kur zastępowały dzisiejsze reklamówki przy przenoszeniu produktów; odznacza się lekkością, wytrzymałością i elastycznością rzemiosło zajmujące się ich wyrobem to plecionkarstwo lub koszykarstwo WIKLINOWY KOSZ (OPAŁKA)

5 duży, żeliwny garnek z uszami przypominający kocioł, posiadający jajowate dno, które ogrzewało się przez włożenie do ognia SAGAN

6 był powszechnie używany ze względu na jego dostępność (surowiec) i cenę (glina była tańsza od żeliwa) ; p rzetrzymywano w nim wodę, kwaszono mleko, ale także gotowano jego wyrób był czasochłonny i wymagał dużych umiejętności. Wypalano go w specjalnych piecach a następnie suszono GARNEK GLINIANY

7 urządzenie mechaniczne służące do przędzenia włókien. powstał najprawdopodobniej w Indiach i dotarł do Polski. przędzono nim wełnę, len i konopie. najważniejsze części kołowrotka to trójnożna, ukośna podstawa, koło napędowe, wrzeciono oraz wspornik kądzieli. aby uzyskać przędze należy pobrać pasemka włókien, delikatnie wyciągając je z kądzieli, stworzyć tasiemkę i naciskając pedał wprawić kołowrotek w ruch. KOŁOWROTEK

8 Służy do wyrobu masła. Maselnic ę możemy nazwać inaczej – masłobójką Masło wyrabia się z maślanej śmietany przez ubijanie i spienianie. MASELNICA

9 Była to ręczna pralka do bielizny w postaci falistej blachy, służącej do tarcia odzieży przy praniu. Pierwsza tara pochodziła z drewna była długa lecz wąska ; p óźniej pojawiły się też tary szklane oraz blaszane. Tary używano powszechnie do pierwszej połowy XX w. TARA

10 służyła do pozbawiania ubrań wody składała się z dwóch gładkich wałków przymocowanych do metalowego stelaża z pokrętłem pokręcając pokrętło wałki kręciły się i ściskając przeciągały materiały WYŻYMACZKA

11 drewniane urządzenie do rozdrabniania kapusty w grubej drewnianej belce umocowane dwa, trzy ostrza, którym ścina się warzywo. SZATKOWNICA

12 tradycyjne drewniane beczki powszechnie stos owane były do kwaszenia kapusty jest to cylindryczne, wyoblone po środku naczynie, tradycyjne wykonywane z klepek drewnianych, najczęściej dębowych, spiętych metalowymi obręczami z taśmy zwanej bednarką. rzemieślnik wytwarzający beczki nazywany jest bednarzem. DREWNIANA BECZKA

13 duże naczynie do noszenia wody i trunków wykonane było z drewnianych klepek z obręczami rzemieślnikiem wykonującym cebry był bednarz CEBER

14 pierwsze żelazka zrobione były z grubego na 1 - 2 cm kawałka metalu oraz rączki ze skręconego pręta, a nagrzewane były po prostu przez włożenie do ognia. Ich wadą było to, że szybko stygły nowocześniejsze modele rozgrzewano przy pomocy rozżarzonego węgla drzewnego później stosowano tzw. duszę czyli rozgrzaną sztabkę żelaza wkładaną do środka żelazka. ŻELAZKO

15 była to lampa typu płomieniowego, stanowiąca źródło światła emitowanego przez rozżarzone cząstki sadzy występujące w płomieniu, który powstaje przy spalaniu nafty. została skonstruowana przez Ignacego Łukasiewicza w 1853 r. lampy naftowe były stosowane jako lampy stojące, wiszące, kinkiety oraz lampy techniczne LAMPA NAFTOWA

16 Bibliografia Informacje zebrane od mieszkańców wsi www.pwn.pl www.wikipedia.pl http://www.senko.neostrada.pl/maselnice.htm Słownik współczesnego języka polskiego W. Reymont, Chłopi E. Orzeszkowa, Nad Niemnem M. Dąbrowska, Noce i dnie

17 Informacje w ramach projektu gromadziły -Martyna Jakubiak -Anna Jankowska -Ewa Gołaszewska -Monika Radzio -Karolina Bartosiewicz -Klaudia Kruk -Żaneta Kobylińska -Marika Szymusiak -Katarzyna Gosiąrowska -Karolina Kamińska