Zarys klasyfikacji gleb

Prezentacja na temat: "Zarys klasyfikacji gleb"— Zapis prezentacji:

1 Zarys klasyfikacji gleb

2 Klasyfikacja lub systematyka gleb polega na utworzeniu z nich większych zespołów, mających podobne właściwości. Może opierać się na kryteriach przyrodniczych lub użytkowych. Aktualna klasyfikacja gleb – 1989 r, Polskie Towarzystwo Glecoznawcze

3 Klasyfikacja przyrodnicza gleb polskich
O klasyfikacji przyrodniczej gleb decydują: Pochodzenie gleby Procesy glebotwórcze Budowa i właściwości gleb

4 Klasyfikacja przyrodnicza gleb polskich
Wyróżnia się następujące jednostki systematyki gleb: Dział Rząd Typ Podtyp Rodzaj gatunek

5 Dział Jednostka nadrzędna gleb Polski
Obejmuje gleby powstałe pod wpływem jednego, najistotniejszego lub kilku działających równolegle czynników glebotwórczych

6 Rząd Obejmuje gleby rozwijające się w podobnym kierunku, posiadające podobny typ substancji organicznej

7 Typ Jest podstawową jednostką systematyki gleb
Obejmuje gleby o zbliżonych właściwościach i podobnym rodzaju próchnicy W warunkach naturalnych odpowiada mu charakterystyczne zbiorowisko roślinne

8 Podtyp Uwzględnia dodatkowe cechy procesu glebotwórczego, zmieniające właściwości nadane glebie przez proces podstawowy Rodzaj Określa, z jakiej skały macierzystej wytworzyła się gleba Gatunek Odpowiada składowi mechanicznemu (granulometrycznemu) gleby

9 Przegląd podstawowych jednostek systematyki gleb
DZIAŁ 1. GLEBY LITOGENICZNE Rząd A: gleby mineralne bezwęglanowe słabo wykształcone Gleby należące do tego rzędu są nieużytkami lub mają niewielką wartość użytkową Często są to gleby kwaśne, mają niekorzystne właściwości i zbyt małą zawartość próchnicy

10 Rząd B: gleby wapniowcowe o różnym stopniu rozwoju
Dzieli się na typy: rędziny i pararędziny Rędziny mają niewielką wartość użytkową. Na ogół są nieużytkami lub stanowią siedlisko lasu Wyjątek: podtyp: rędziny czarnoziemne Mają wysoką zawartość próchnicy Przy starannej uprawie są bardzo przydatne dla produkcji ogrodniczej Pararędziny mogą być wykorzystywane rolniczo lub stanowią siedliska leśne

11 DZIAŁ 2. GLEBY AUTOGENICZNE
Rząd A: gleby czarnoziemne Są to gleby o bardzo dobrych właściwościach i dużej zawartości próchnicy (ok. 4%) Ich odczyn jest obojętny lub kwaśny Mogą być wykorzystywane pod uprawę roślin ogrodniczych o bardzo dużych wymaganiach Zajmują w Polsce bardzo niewielką powierzchnię (0,74%)

12 Rząd B: gleby brunatnoziemne
Zajmują prawie 50% powierzchni Polski Niektóre ich typy są użytkowane pod uprawę roślin rolniczych, a czasem ogrodniczych Na ogół jednak ich właściwości są niekorzystne, zawierają mało próchnicy, mają odczyn kwaśny

13 Rząd C: gleby bielicoziemne
Są to gleby bardzo słabe, z minimalną zawartością próchnicy, mają odczyn kwaśny Nie nadają się pod uprawę roślin rolniczych, a tym bardziej ogrodniczych Stanowią siedliska leśne

14 DZIAŁ 3. GEBY SEMIHYDROGENICZNE
Powstają na terenach o wysokim poziomie wody gruntowej lub okresowo zalewanych Rząd A: gleby glejobielicoziemne Są to gleby ubogie, silnie kwaśne Stanowią siedlisko borów Rząd B: czarne ziemie Odznaczają się wysoką zawartością próchnicy (1,5-5%) i odczynem zbliżonym do obojętnego Są wykorzystywane pod uprawę najbardziej wymagających roślin ozdobnych oraz warzywniczych Zajmują w Polsce zaledwie 1,71% powierzchni

15 Rząd C: gleby zabagnione
Użytkowane zwykle jako łąki i pastwiska

16 DZIAŁ 4. GLEBY HYDROGENICZNE
Powstają w warunkach wysokiej wilgotności i przyśpieszania procesu humifikacji Rząd A: gleby bagienne Zaliczamy do nich między innymi typ: gleby torfowe Podtyp: torfowiska niskie Powstają w dolinach rzek i zagłębieniach terenu Ich odczyn jest słabo kwaśny, czasem obojętny Są to gleby zasobne w składniki pokarmowe dla roślin Podtyp: torfowiska wysokie Powstają w zagłębieniach terenu, skąd woda nie ma możliwości odpływu Są ubogie w składniki pokarmowe, mają odczyn silnie kwaśny Gleby torfowe nadają się pod uprawę roślin ogrodniczych, z wyjątkiem ciepłolubnych, gdyż są to gleby zimne Mają wysoką zawartość substancji organicznej i bardzo dobre warunki powietrzno-wodne Są łatwe w uprawie

17 Rząd B: gleby pobagienne
Przeznacza się je najczęściej pod łąki lub pastwiska, czasem, ale raczej rzadko – pod uprawę roślin rolniczych

18 DZIAŁ 5. GLEBY NAPŁYWOWE Powstają z cząstek mineralnych transportowanych przez przemieszczającą się wodę Rząd A: gleby aluwialne Dzielimy je na typy: mady rzeczne i mady morskie Niektóre z podtypów mad, zwłaszcza mady rzeczne próchniczne lekkie i średnie, są bardzo urodzajne, wręcz zaliczane do najlepszych polskich gleb Stosujemy je pod uprawę roślin ogrodniczych, z wyjątkiem sadownictwa, gdyż powstają często w zastoiskach mrozowych Występują w Polsce na stosunkowo niewielkich powierzchniach

19 Rząd B: gleby deluwialne
Występują najczęściej na terenach górskich i podgórskich, u podnóży stoków Zajmują niewielkie powierzchnie Są użytkowane rolniczo

20 DZIAŁ 6. GLEBY ANTROPOGENICZNE
Powstają pod wpływem działalności człowieka Jeśli wpływ ten jest pozytywny, polegający na prawidłowej uprawie i intensywnym nawożeniu, powstaje rząd: gleb kulturowych Są to bardzo dobre gleby użytkowane ogrodniczo Dzielimy je na typy: hortisole i rigosole Hortisole – czyli gleby ogrodowe, stosowane są głównie do upraw roślin warzywniczych i ozdobnych Rigosole – czyli gleby regulówkowe, powstają na skutek pogłębionej uprawy roli

21 Jeśli działalność człowieka dla środowiska jest niekorzystna powstaje rząd: gleb industrioziemnych i urbanoziemnych Gleby te powstają na terenach przemysłowych lub komunalnych oraz wokół nich Użytkowanie tych gleb pod uprawę roślin jest niebezpieczne, gdyż są często zanieczyszczone metalami ciężkimi

22 Klasyfikacja użytkowa gleb
Najczęściej stosowana klasyfikacja użytkowa gleb uwzględnia ich przydatność do uprawy różnych grup roślin Nazywamy ją KLASYFKACJĄ BONITACYJNĄ GRUNTÓW ORNYCH Bonitacja służy do określania wartości gruntów, ustalania wysokości podatku rolnego i zaplanowania wykorzystania gleb do celów uprawowych lub innych (nierolniczych) Gleby orne podzielono na 6 klas

23 Przydatność gleb do uprawy roślin ozdobnych
Rośliny ozdobne mają bardzo duże wymagania w stosunku do gleb Uprawiamy je na podłożach o bardzo dobrych właściwościach i stosunkach wodno-powietrznych, zasobnych w próchnicę oraz składniki pokarmowe Najlepszych gleb – lessów, czarnoziemów i czarnych ziem – wymagają cebulowe rośliny ozdobne

24 Pod uprawę róż oraz materiału szkółkarskiego drzew, krzewów i bylin wykorzystuje się nieco gorsze gleby gliniaste Lekkie ciepłe gleby piaszczysto-gliniaste są przydatne pod uprawę roślin kwitnących wczesną wiosną Uprawa roślin pod osłonami wymaga przygotowania podłoży w zależności od gatunku uprawianej rośliny

25 Erozja gleb Erozja to niszczenie wierzchniej warstwy gleby przez zjawiska atmosferyczne, jak wiatr czy opady. Podlegają jej przede wszystkim gleby występujące na terenie pochyłym oraz pozbawione okrywy roślinnej

26 Działalność człowieka może pogłębiać zjawisko erozji, np
Działalność człowieka może pogłębiać zjawisko erozji, np. przez nieuzasadnione wycinanie dużych obszarów leśnych lub niewłaściwie przeprowadzaną regulację stosunków powietrzno-wodnych w glebie Skutecznym sposobem przeciwdziałania erozji jest wykonywanie orki i innych zabiegów uprawowych w kierunku poprzecznym do kierunku zbocza Korzystne jest stosowanie na zboczach systemu upraw tarasowych Zapobiega erozji także uprawa traw i innych roślin tworzących mocno rozrośnięty system korzeniowy