Mechanizm z Antykithery Waldemar Ogłoza Uniwersytet Pedagogiczny

Prezentacja na temat: "Mechanizm z Antykithery Waldemar Ogłoza Uniwersytet Pedagogiczny"— Zapis prezentacji:

1 Mechanizm z Antykithery Waldemar Ogłoza Uniwersytet Pedagogiczny

2 Wrak z Antykhitery

3 Wrak z Antykhitery

4 Wrak z Antykhitery

5 Tajemniczy mechanizm

6

7

8

9

10

11 Przykłady zegarów z prostym gnomonem
Aby pokazać dobry czas gnomon (człowiek) powinien zmieniać pozycje względem skali w zależności od pory roku. Zegar „latarnia” pokazuje czas bardzo niedokładnie.

12 (Księga Rodzaju 1,14: A potem Bóg rzekł: „Niech powstaną ciała niebieskie, świecące na sklepieniu nieba, aby oddzielały dzień od nocy, aby wyznaczały pory roku, dni i lata (...)” )

13 Dzień, miesiąc, rok Doba gwiazdowa: 23h 56m 04s Doba słoneczna: 24h
Miesiąc synodyczny: dni Rok zwrotnikowy: dni Liczby te nie są stałe !!!

14 Pierwsze dzienniki kość Lebombo i Ishango (~35000 p.n.e)

15 Pierwsze dzienniki

16 Od najdawniejszych czasów ludzie mierzyli czas za pomocą gnomonów
Namibia (4000 p.n.e) Borneo - współcześnie

17 Rodzaje kalendarzy Księżycowy Słoneczny Księżycowo-słoneczny
Kalendarze empiryczne Kalendarze obliczane

18 Kalendarz Księżycowy Synchronizacja dat z fazą Księżyca
Średni miesiąc synodyczny: dni Np: Kalendarz Muzułmański (zsynchronizowany z fazami Księżyca, liczy on 12 miesięcy po 29 i 30 dni, rok liczy 354 dni) W 625 prorok Mahomet zabronił wprowadzać miesiąc przestępny dla synchronizacji okresu pielgrzymek z porą roku. W czasie 30 lat wprowadza się 11 dodatkowych dni (29.5 x 12 x 30+11)/(12x30) = (błąd 1 dnia po 2500 lat) W latach embolizmicznych cyklu (2,5,7,10,13,16,18,21,24,26 i 29) miesiąc 12 ma 30 dni a w zwykłych 29

19 Kalendarz Księżycowy W Indiach jednostką czasu był tithi = doby równe 1/30 miesiąca synodycznego. Każdemu dniu przypisywano to tithi, które obowiązywało o wschodzie Słońca

20 Miesiąc synodyczny: od nowiu do nowiu

21 Kalendarze słoneczne Synchronizacja z porami roku
Egipt: rok 365 dni „wędrujący” Rzym: interkalacja 1dnia na 4 lata (błąd 1dzień na 128 lat) Gregoriański (błąd 1 dnia po 4000 lat) Modyfikacja Herschela (pominąć 29II w latach podzielnych przez 4000) Radziecki (rok przestępny co 4 lata oprócz lat podzielnych przez 100 których dzielenie przez 9 daje resztę 2 lub 6)

22 Długość roku Dzięki obserwacjom astronomicznym (np.: Beda Czcigodny ) zauważono dryf daty równonocy, który osiągnął już wielkość kilku dni w stosunku do daty 21 III i rozpoczęto prace nad reformą kalendarza Niestety reforma doszła do skutku dopiero za czasów papieża Grzegorza XIII

23 Kalendarz gregoriański
1 rok = ·10-5 ·T -7.29·10-10 ·T ·10-10 ·T3 dni (T-ilość stuleci od 2000 roku) W kalendarzu chcemy mieć całkowitą ilość dni i miesięcy W roku 1582 papież Grzegorz XIII wydał bullę wcielającą nowy kalendarz obliczany wg. następujących reguł: 1 Równonoc wiosenna powinna wypadać średnio 21 marca (z kalendarza usunięto dni pomiędzy 4 a 15 X 1582 roku) 2 Lata, których numer dzieli się przez 4 są przestępne (interkalacja 29 II) Lata, których numer dzieli się przez 100 nie są przestępne (np.:1700, 1800, 1900) za wyjątkiem lat podzielnych przez 400 (np.: 1600, 2000), które są przestępne Kalendarz Juliański (nie spełnia reguł 1 i 3 kalendarza gregoriańskiego)

24 Dodatkowy dzień ..... 22. Katedry św. Piotra, Apostoła - 2 kl. 23. Św. Piotra Damiana, Biskupa, Wyznawcy i Doktora Kościoła - 3 kl. 24. Św. Macieja, Apostoła - 2 kl. 25. Feria 26. Feria 27. Św. Gabriela od M.B. Bolesnej, Wyznawcy - 3 kl. 28. Feria W latach przestępnych luty ma 29 dni. Uroczystość św. Macieja i następne przenosi się o dzień później.

25 Kalendarze Księżycowo-Słoneczne
Synchronizacja z fazami Księżyca i porami roku Solon z Aten: 12 miesięcy po 29 i 30 dni (interkalacja miesiąca (29) co drugi rok odchylenie od faz Księżyca o 1 dobę na 8 lat

26 Kalendarze Księżycowo-Słoneczne
Kleostratos z Tenedos rezygnacja z interkalacji miesiąca co 8 lat stąd cykl 8-letni octaeteris = 2922 dni = 99 lunacji ( dnia) = 8 x dnia Olimpiada to połowa tego cyklu.

27 Kalendarze Księżycowo-Słoneczne
Cykl Mentona (19 letni) Rok ma 12 miesięcy 30 lub 29 dniowych W latach 3,5,8,11,13,16 i 19 dokonywano interkalacji miesiąca Co 64 dni następował miesiąc 29 dniowy 19 lat = 235 miesięcy (125 po 30 i 110 po 29 dni) = 6940 dni

28 Kalendarze Księżycowo-Słoneczne
Cykl Mentona (19 letni) Cykl Kalipposa (4 x 19 = 76 lat) Ekstrakalcja 1 dnia co 4 cykl Mentona Hipparch (304 lat) ekstrakalacja 1 dnia co 4 cykle Kalipposa

29 Inne cykle Cykl słoneczny 28 lat
(powtarzanie się dni tygodnia w danej dacie) Cykl Księżycowy 19 lat Cykl indykacji 15 lat 19 x 28 = cykl paschalny (Dionizego) 15x19x28 cykl daty juliańskiej

30 Powtarzalność zaćmień
223 miesiące synodyczne = dni 242 miesiące smocze = dni 19 lat zaćmieniowych po dni = dni różnica 0.46 Saros dnia = 18 lat 11 dni lub 18 lat 10 dni jesli jest 5 lat przestępnych) powtarzalność pory zaćmienia 3 sarosy = exeligmos pełna powtarzalność zaćmieni 67 sarosów

31 Mechanizm z Antykithery

32

33

34

35

36 saros i cykl mentona

37 Saros i cykl Mentona

38

39

40