Towaroznawstwo i oznakowanie produktów bezglutenowych

Prezentacja na temat: "Towaroznawstwo i oznakowanie produktów bezglutenowych"— Zapis prezentacji:

1 Towaroznawstwo i oznakowanie produktów bezglutenowych

2 „Żywność może być lekiem, a lek żywnością”
Hipokrates ( p.n.e) „Żywność może być lekiem, a lek żywnością”

3 Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej
Traktat o Przystąpieniu do Unii Europejskiej Republiki Czeskiej, Estonii, Cypru, Łotwy, Litwy, Węgier, Malty, Polski, Słowenii i Słowacji Polska od wstąpienia do Unii Europejskiej 1 maja 2004 r. zobowiązana jest do przestrzegania prawa obowiązującego w UE

4 System prawny Unii Europejskiej
PRAWO WSPÓLNOTOWE PRAWO KRAJÓW CZŁONKOWSKICH

5 ustawy, rozporządzenia
Prawo wspólnotowe PIERWOTNE PRAWO WSPÓLNOTOWE traktaty WTÓRNE PRAWO WSPÓLNOTOWE rozporządzenia, dyrektywy, decyzje PRAWO KRAJOWE ustawy, rozporządzenia

6 Środki spożywcze 31990L0496 Dyrektywa Rady z dnia 24 września 1990 r. w sprawie oznaczania wartości odżywczej środków spożywczych (Dz.U. L 276 z , str. 40—44) 32000L0013 Dyrektywa 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 marca 2000 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich w zakresie etykietowania, prezentacji i reklamy środków spożywczych (Dz.U. L 109 z , str. 29—42) Zmienione (przez) 32001L0101 Zmienione (przez) 32003L0089 Consolidated text 02000L

7 Źródła prawa krajowego w Polsce
"Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.„ Konstytucja RP art.87

8 Źródła prawa krajowego w Polsce
W kategorii „żywność i żywienie” znajduje się aktualnie w polskim prawodawstwie około 230 obowiązujących aktów prawnych w tym około 30 ustaw.

9 Ustawy Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o warunkach zdrowotnych żywności (Dz.U Nr 63 poz. 634) Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz.U Nr 5 poz. 44) Ustawa z dnia 22 lipca 2006 r. o paszach (Dz.U nr 144 poz. 1045)

10 Pozostałości chemicznych środków ochrony roślin w środkach spożywczych
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 kwietnia 2004 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości chemicznych środków ochrony roślin, które mogą znajdować się w środkach spożywczych lub na ich powierzchni Dz.U nr 85 poz. 801

11 Zmienione przez: Rozporządzenie Ministra zdrowia z dnia 24 lutego 2005 r. (Dz.U nr 48 poz. 460) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 czerwca 2005 r. (Dz.U nr 108 poz. 907) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 listopada 2005 r. (Dz.U nr 242 poz ) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 czerwca 2006 r. (Dz.U nr 106 poz. 718)

12 Rozp. Ministra Zdrowia z dnia 16 kwietnia 2004 r.
określa najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości chemicznych środków ochrony roślin, które mogą znajdować się: w środkach spożywczych pochodzenia roślinnego w ziarnie zbóż w środkach spożywczych pochodzenia zwierzęcego w środkach spożywczych przeznaczonych dla niemowląt i małych dzieci

13 Dokumenty UE Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 178/2006 z dnia 1 lutego 2006 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady w celu ustanowienia załącznika I ustalającego wykaz produktów spożywczych i paszowych, do których stosuje się najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości pestycydów

14 NDP środków ochrony roślin w żywności,
Rozp. (WE) Nr 396/2005 określa: NDP środków ochrony roślin w żywności, wykaz produktów dla których stosuje się zharmonizowane NDP, procedury wnioskowania i ustalania NDP, kontrole urzędowe, sprawozdania i sankcje.

15 Aktualny stan prawny odnośnie znakowania środków spożywczych

16 Polskie rozporządzenia
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie znakowania środków spożywczych i dozwolonych substancji dodatkowych. zmienione przez Rozp. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 29 marca 2004 r. Rozp. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 28 czerwca 2004 r. Rozp. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 20 listopada 2004 r. Rozp. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 26 sierpnia 2005 r. Rozp. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 14 października 2005 Rozp. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 16 listopada 2005 r.

17 MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI1) z dnia 28 maja 2008 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI1) z dnia 28 maja 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie znakowania środków spożywczych2) (Dz. U. z dnia 30 maja 2008 r.) Na podstawie art. 15 pkt 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2005 r. Nr 187, poz. 1577, z późn. zm.3)) oraz art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. Nr 171, poz. 1225) zarządza się, co następuje: § 1. W rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych (Dz. U. Nr 137, poz. 966 i Nr 219, poz. 1629) wprowadza się następujące zmiany:   1)   w odnośniku nr 2 pkt 1 otrzymuje brzmienie: "1)  wdrażają postanowienia: -   dyrektywy Komisji 87/250 z dnia 15 kwietnia 1987 r. w sprawie oznaczania zawartości alkoholu na etykietach napojów alkoholowych przeznaczonych do sprzedaży konsumentowi końcowemu (Dz. Urz. WE L 113 z , str. 57, Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 8, str. 275), -   dyrektywy Komisji 2001/101/WE z dnia 26 listopada 2001 r. zmieniającej dyrektywę 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do etykietowania, prezentacji i reklamy środków spożywczych (Dz. Urz. WE L 310 z , str. 19, Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 6, str. 330), -   dyrektywy 2003/89/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 10 listopada 2003 r. zmieniającej dyrektywę 2000/13/WE w odniesieniu do oznaczania składników obecnych w środkach spożywczych (Dz. Urz. UE L 308 z , str. 15, Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 7, str. 661), -   dyrektywy Komisji 2007/68/WE z dnia 27 listopada 2007 r. zmieniającej załącznik IIIa do dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do niektórych składników żywności (Dz. Urz. UE L 310 z , str. 11), -   dyrektywy Komisji 2008/5/WE z dnia 30 stycznia 2008 r. dotyczącej obowiązkowego umieszczania na etykietach niektórych środków spożywczych danych szczegółowych innych niż wymienione w dyrektywie 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. Urz. UE L 27 z , str. 12);";   2)   w § 3 w ust. 1 pkt 1 otrzymuje brzmienie: "1)  "pakowany w atmosferze ochronnej" albo "pakowano w atmosferze ochronnej", jeżeli przy pakowaniu środka spożywczego użyto gazu obojętnego powodującego przedłużenie okresu trwałości tego środka;";   3)   w § 5 uchyla się ust. 13;   4)   w § 27 ust. 5 otrzymuje brzmienie: "5.  W oznakowaniu kakao o obniżonej zawartości tłuszczu (kakao w proszku o obniżonej zawartości tłuszczu) oraz czekolady do picia o obniżonej zawartości tłuszczu (słodzonego kakao o obniżonej zawartości tłuszczu, słodzonego kakao w proszku o obniżonej zawartości tłuszczu) podaje się zawartość tłuszczu kakaowego.";   5)   § 33 otrzymuje brzmienie:

18 "§ 33. 1.  W przypadku jaj wyprodukowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej znakowanych zgodnie z załącznikiem XIV część A pkt III ust. 1 zdanie pierwsze rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych (Dz. Urz. UE L 299 z , str. 1) oraz z art. 9 ust. 1 rozporządzenia Komisji (WE) nr 557/2007 z dnia 23 maja 2007 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonywania rozporządzenia Rady (WE) nr 1028/2006 w sprawie norm handlowych w odniesieniu do jaj (Dz. Urz. UE L 132 z , str. 5) po numerze oznaczenia sposobu utrzymywania kur nieśnych podaje się kod państwa członkowskiego - PL oraz weterynaryjny numer identyfikacyjny nadany w sposób określony w przepisach w sprawie sposobu ustalania weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego. 2.   Producent jaj utrzymujący nie więcej niż 50 kur nieśnych jest zwolniony z obowiązku znakowania jaj oznaczeniem kodowym, o którym mowa w załączniku XIV część A pkt III ust. 1 zdanie pierwsze rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych, jeżeli: 1)   jaja te są sprzedawane bezpośrednio konsumentom końcowym na terenie powiatu, w którym zostały wyprodukowane, lub na terenie przyległych do niego powiatów;

19 2)   w miejscu sprzedaży są dostępne następujące dane:
a)   nazwa i adres gospodarstwa, z którego jaja pochodzą, lub b)   imię, nazwisko i adres producenta jaj. 3.   Producenci jaj sprzedający jaja bezpośrednio konsumentowi końcowemu w miejscu produkcji tych jaj mogą nie spełniać wymagań, o których mowa w załączniku XIV część A rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych. 4.   Zakłady pakowania jaj są zwolnione z obowiązku znakowania jaj klasy B oznaczeniem określonym w art. 10 rozporządzenia Komisji (WE) nr 557/2007 z dnia 23 maja 2007 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonywania rozporządzenia Rady (WE) nr 1028/2006 w sprawie norm handlowych w odniesieniu do jaj, w przypadku jaj wyprodukowanych i wprowadzanych do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.";   6)   załącznik nr 1 do rozporządzenia otrzymuje brzmienie określone w załączniku do niniejszego rozporządzenia;   7)   uchyla się załącznik nr 2 do rozporządzenia. § 2. 1. Środki spożywcze oznakowane zgodnie z dotychczasowym brzmieniem § 5 ust. 13 rozporządzenia, o którym mowa w § 1 niniejszego rozporządzenia, mogą pozostawać w obrocie do czasu wyczerpania zapasów tych środków spożywczych, jeżeli środki te wprowadzono do obrotu lub oznakowano przed dniem 31 maja 2009 r. 2. Środki spożywcze oznakowane zgodnie z dotychczasowym brzmieniem § 27 ust. 5 rozporządzenia, o którym mowa w § 1 niniejszego rozporządzenia, mogą być wprowadzane do obrotu do czasu wyczerpania zapasów tych środków spożywczych, jeżeli środki te oznakowano przed dniem 30 czerwca 2010 r. § 3. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 31 maja 2008 r., z wyjątkiem przepisów § 33 rozporządzenia, o którym mowa w § 1, w brzmieniu określonym w niniejszym rozporządzeniu, które wchodzą w życie z dniem 1 lipca 2008 r. ______ 1)   Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi kieruje działem administracji rządowej - rynki rolne, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (Dz. U. Nr 216, poz. 1599). 2)   Przepisy niniejszego rozporządzenia wdrażają postanowienia: -   dyrektywy Komisji 2008/5/WE z dnia 30 stycznia 2008 r. dotyczącej obowiązkowego umieszczania na etykietach niektórych środków spożywczych danych szczegółowych innych niż wymienione w dyrektywie 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. Urz. UE L 27 z , str. 12), -   dyrektywy Komisji 2007/68/WE z dnia 27 listopada 2007 r. zmieniającej załącznik IIIa do dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do niektórych składników żywności (Dz. Urz. UE L 310 z , str. 11), -   dyrektywy 2000/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 czerwca 2000 r. odnoszącej się do wyrobów kakaowych i czekoladowych przeznaczonych do spożycia przez ludzi (Dz. Urz. WE L 197 z , str. 19, Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 25, str. 431). 3)   Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 170, poz. 1217, Nr 171, poz i Nr 208, poz oraz z 2007 r. Nr 176, poz . 3.   Jaja i produkty pochodne. 4.   Ryby i produkty pochodne, z wyjątkiem:

20 ZAŁĄCZNIK   SKŁADNIKI ALERGENNE 1.   Zboża zawierające gluten (tj. pszenica, żyto, jęczmień, owies, pszenica orkisz, kamut lub ich odmiany hybrydowe) oraz produkty pochodne, z wyjątkiem: 1)   syropów glukozowych na bazie pszenicy, w tym glukozy (dekstrozy) oraz produktów pochodnych, o ile obróbka, jakiej je poddano, nie wpłynie na zwiększenie alergenności określonej przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) dla produktu, z którego powstały; 2)   maltodekstryn na bazie pszenicy oraz produktów pochodnych, o ile obróbka, jakiej je poddano, nie wpłynie na zwiększenie alergenności określonej przez EFSA dla produktu, z którego powstały; 3)   syropów glukozowych na bazie jęczmienia; 4)   zbóż wykorzystywanych do produkcji destylatów alkoholowych lub alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego stosowanych w napojach spirytusowych i innych napojach alkoholowych. 2.   Skorupiaki i produkty pochodne. 3.   Jaja i produkty pochodne. 4.   Ryby i produkty pochodne, z wyjątkiem:

21 1)   żelatyny rybnej stosowanej jako nośnik preparatów zawierających witaminy lub karotenoidy;
2)   żelatyny rybnej lub karuku stosowanych jako środki klarujące do piwa i wina. 5.   Orzeszki ziemne / orzeszki arachidowe i produkty pochodne. 6.   Soja i produkty pochodne, z wyjątkiem: 1)   całkowicie rafinowanych oleju sojowego i tłuszczu sojowego oraz produktów pochodnych, o ile obróbka, jakiej je poddano, nie wpłynie na zwiększenie alergenności określonej przez EFSA dla produktu, z którego powstały; 2)   mieszaniny naturalnych tokoferoli (E 306), naturalnego D-alfatokoferolu, naturalnego octanu D-alfa-tokoferolu, naturalnego bursztynianu D-alfa-tokoferolu pochodzenia sojowego; 3)   fitosteroli i estrów fitosteroli otrzymanych z olejów roślinnych pochodzenia sojowego; 4)   estru stanolu roślinnego produkowanego ze steroli olejów roślinnych pochodzenia sojowego. 7.   Mleko i produkty pochodne (łącznie z laktozą), z wyjątkiem: 1)   serwatki wykorzystywanej do produkcji destylatów alkoholowych lub alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego stosowanych w napojach spirytusowych i innych napojach alkoholowych; 2)   laktitolu. 8.   Orzechy, tj. migdały (Amygdalus communis L.), orzechy laskowe (Corylus avellana), orzechy włoskie (Juglans regia), orzechy nerkowca (Anacardium occidentale), orzechy pekan (Carya illinoiesis (Wangenh.) K. Koch), orzechy brazylijskie (Bertholletia excelsa), pistacje / orzech pistacjowy (Pistacia vera), orzechy makadamia (Macadamia ternifolia) i produkty pochodne, z wyjątkiem orzechów wykorzystywanych do produkcji destylatów alkoholowych lub alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego stosowanych w napojach spirytusowych i innych napojach alkoholowych. 9.   Seler i produkty pochodne. 10.  Gorczyca i produkty pochodne. 11.  Nasiona sezamu i produkty pochodne. 12.  Dwutlenek siarki i siarczyny w stężeniach powyżej 10 mg/kg lub 10 mg/l w przeliczeniu na SO2. 13.  Łubin i produkty pochodne. 14.  Mięczaki i produkty pochodne.

22 Znakowanie środków spożywczych

23 Znakowanie środków spożywczych
ma na celu: dostarczyć klientom niezbędnych informacji do podjęcia bezpiecznego, dobrego dla zdrowia i właściwego wyboru stworzenie dynamicznego i pro nowatorskiego rynku dostarczać rzetelnych i przejrzystych informacji o produkcie eliminować bariery w swobodnym przepływie towarów

24 Znakowanie środków spożywczych
Podstawowe wymagania Dyrektywa (WE) 13 z 2000 r. wraz ze zmianami Podawanie wartości odżywczej Dyrektywa 496 z 1990 r. wraz ze zmianami Znakowanie pochodzenia Dyrektywa (WE) 13 z 2000 r. wraz ze zmianami Informacje o dobrostanie zwierząt Znakowanie GMO Dyrektywa 1829 z 2003 r. Ostrzeżenia zdrowotne na alkoholu

25 Rozporządzenie Ministra Rolnictwa z dnia 16 grudnia 2002 r.
Środek spożywczy znakuje się podając: nazwę, składniki, datę minimalnej trwałości, sposób przygotowania dane identyfikujące producenta środka spożywczego miejsce pochodzenia (jeśli konieczne) zawartość netto warunki przechowywania (jeśli konieczne) oznaczenie partii produkcyjnej klasę jakości handlowej

26 Rozporządzenie w sprawie znakowania środków spożywczych
CUKIER BIAŁY

27 Rozporządzenie w sprawie znakowania środków spożywczych
400 kcal/100g 1700 kJ/100g

28 Rozporządzenie w sprawie znakowania środków spożywczych
1. Rozp. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 20 listopada 2004 r. ALERGENY

29 Przykłady prawidłowego oznakowania opakowań dla bezglutenowców

30

31

32

33

34

35 ..: PRODUKTY DOZWOLONE, RYZYKOWNE I ZABRONIONE W DIECIE BEZGLUTENOWEJ :..
Produkty naturalne nie zawierające glutenu: ryż, kukurydza, ziemniaki, gryka, maniok, tapioka, kasztany jadalne, mleko i jego pochodne, mięso, ryby, jajka, oleje roślinne, warzywa i owoce. Poza tym dostępny jest na rynku szeroki wachlarz gotowych (przetworzonych) produktów przeznaczonych dla osób na diecie bezglutenowej (chleb, makaron, ciastka, ciasta, itp.), rozpoznawalnych dzięki umieszczonym na opakowaniu napisom "produkt bezglutenowy", "produkt nie zawiera glutenu" lub posiadających znak symbolizujący "przekreślony kłos". Grupa produktów, które nie można uważać w 100% za bezpieczne w diecie bezglutenowej, ponieważ - mimo że wśród składników nie występuje gluten – niektóre z nich mogły z nim się zetknąć podczas procesu produkcyjnego. Produktami takimi są np. wędliny, sosy sojowe, gotowe zupy, słodycze, lody., itp. Produkty te mogą zostać spożyte przez osoby stosujące dietę bezglutenową dopiero po upewnieniu się, że nie zawierają glutenu Produkty, które należy całkowicie usunąć z jadłospisu a są nimi wszystkie pokarmy zawierające: pszenicę, jęczmień, żyto oraz owies

36

37

38

39 Zboża zawierające gluten Skorupiaki Jaja Ryby
Składniki alergenne Zboża zawierające gluten pszenica, żyto, jęczmień, owies zwyczajny Skorupiaki Jaja Ryby Orzeszki ziemne / orzeszki arachidowe Nasiona soi Mleko (łącznie z laktozą)

40 Składniki alergenne Orzechy seler Gorczyca Nasiona sezamu
Dwutlenek siarki i siarczyny w stężeniach powyżej 10 mg/kg lub 10 mg/l w przeliczeniu na SO2

41 Prezentację przygotowali uczniowie Zespołu Szkół Gastronomicznych w Gorzowie Wlkp.:
Malwina Bednarska Dagmara Drąg Wojciech Chołołowicz Michał Andrzejewski We współpracy z: mgr inż. Maria Wieliczka