Alkaloidy purynowe.

Prezentacja na temat: "Alkaloidy purynowe."— Zapis prezentacji:

1 Alkaloidy purynowe

2 Alkaloidy purynowe Są to pochodne puryny
Zasady purynowe stanowią istotną rolę biologiczną Alkaloidy purynowe to pseudoalkaloidy – nie powstają bezpośrednio z aminokwasów i nie posiadają charakteru alkalicznego Przykłady związków Teobromina Teofilina Kofeina

3 Alkaloidy purynowe TEOBROMINA :
Jest to główny alkaloid nasion kakaowca (Theobroma cacao) Często towarzyszy kofeinie – liście herbaty, orzeszki Cola Jest to silny diuretyk i spazmolityk Praktycznie brak działania ośrodkowego Theobrominum natrium cum Natrio salicylico

4 Alkaloidy purynowe

5 Alkaloidy purynowe Proces obróbki surowca jest dość skomplikowany. Owoce poddaje się tygodniowej fermentacji w temperaturze około 60 C. Następnie praży się je w temperaturze 140 C. W tych warunkach owoc rozpada się na łupinę nasienną i liścienie. Liścienie są wykorzystywane do otrzymywania tłuszczu nazywanego masłem kakaowym (Butyrum cacao, Oleum cacao) oraz kakao. Liścienie zawierają do 4% teobrominy i śladowe ilości kofeiny. Ponadto garbniki katechinowe, tłuszcz i skrobię. W łupinie nasiennej znajduje się prawie 100% teobrominy.

6 Alkaloidy purynowe Teofilina :
występuje między innymi w liściach herbaty ma podobne, ale znacznie słabsze od kofeiny działanie psychoanaleptyczne. Działanie głównie diuretycznie i spazmolitycznie. Teofilina jest stosowana w leczeniu i zapobieganiu napadom dychawicy oskrzelowej, ponadto przy nadciśnieniu i w chorobie wieńcowej. Przedawkowanie może prowadzić do bezsenności, drżeń i niepokoju. Duże dawki mogą prowadzić do drgawek.

7 Alkaloidy purynowe Kofeina :
Działa pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy, jest analeptykiem ośrodka oddechowego, co jest wykorzystywane w leczeniu niektórych zatruć. Jest także psychoanaleptykiem, polepsza procesy kojarzeniowe, zmniejsza zmęczenie i senność. Rozszerza naczynia mózgowe i wieńcowe, słabo wzmaga diurezę. Zwiększa wydzielanie soku żołądkowego, powinny więc jej unikać osoby z chorobą wrzodową. Stosowana jest w lecznictwie jako analeptyk do wzmocnienia akcji serca, w migrenach, stanach zmęczenia, w zatruciach narkotykami i alkoholem. W większych dawkach (powyżej 0,5g) powoduje podniecenie, bicie serca, a nawet skurcze tężcowe. Przy zatruciu powodującym hamowanie czynności ośrodka oddechowego stosuje się iniekcje zawierające kofeinę w dawce 1050 mg.

8 Alkaloidy purynowe Folium Theae - Liść herbaty Roślina: Camelia sinensis (Thea sinensis) - herbata chińska Rodzina: Theaceae

9 Alkaloidy purynowe W zależności od sposobu przygotowania wyróżniamy kilka postaci tego surowca : Herbata zielona - świeżo zebrane liście poddaje się stabilizacji poprzez minutowe podgrzewanie ( unieczynnienie enzymów). Następnie surowiec suszy się w suszarniach. Dzięki stabilizacji zachowane zostają połączenia garbników z alkaloidami. Herbata czarna - świeżo zerwane liście pozostawia się aż do zwiędnięcia., potem ugniata do wydzielania soku. Pozostawia w celu fermentacji. Potem suszy. W trakcie tego procesu dochodzi do zmian pierwotnego składu. Powstaje miedzy innymi olejek. Herbata żółta - jest to herbata poddana niepełnej fermentacji.

10 Alkaloidy purynowe Skład : Surowiec zawiera alkaloidy purynowe: kofeinę (do 4,5%), teobrominę (do 0,5%) i teofilinę (do 0,04%). Ponadto garbniki katechinowe do 20%, saponiny, flawonoidy i rozpuszczalne fluorki. Działanie: Pobudza OUN. Ma działanie ściągające. Ze względu na zawartość garbników może być stosowana jako odtrutka przy zatruciach metalami ciężkimi. Popularna używka.

11 Alkaloidy purynowe Semen Cacao - Nasienie kakaowca
Semen Cacao Roślina: Theobroma Cacao Rodzina: Sterculiaceae

12 Alkaloidy purynowe Skład : do 4% teobrominy, śladowe ilości kofeiny, garbniki, tłuszcz i skrobia. Łupina nasienna służy do otrzymywania teobrominy. Liścienie służą do otrzymywania napoju – kakao oraz podłoża farmaceutycznego – oleum cacao. Zastosowanie : przemysł spożywczy (kakao) oraz przemysł farmaceutyczny (TPL – butyrum cacao, teobromina)

13 Alkaloidy purynowe Semen Coffeae - Nasienie kawy
Rośliny: Coffea arabica, C. liberica Rodzina: Rubiaceae

14 Alkaloidy purynowe Rośliny te uprawiane są w krajach tropikalnych, a pochodzą z Afryki. Obecnie jej największe uprawy znajdują się w Brazylii. Roślina ta jest krzewem do 6 metrów wysokości. Owocem jest podłużnie jajowata jagoda wielkości śliwki. Po dojrzeniu ma barwę ciemnofioletową, w środku dwa nasiona. Nasiona suszy się w suszarniach, pozbawia łupiny nasiennej, a następnie praży w temperaturze C. Dochodzi do rozpadu połączeń alkaloidów z garbnikami. Surowiec zawiera od 0,7 do 2,5 % kofeiny (związanej z garbnikami i kwasem chlorogenowym), teobrominę, teofilinę (w śladowych ilościach). Ponadto tłuszcze i garbniki. Ma działanie pobudzające OUN (psychoaktywne), diuretyczne , wpływa na ciśnienie krwi.

15 Alkaloidy purynowe Embrio Colae - Zarodek Kola Synonim: Semen Colae
Rośliny: Cola vera, Cola acuminata, Cola nitida Rodzina: Sterculiacae

16 Alkaloidy purynowe Roślina jest krzewem pochodzącym z Afryki zachodniej. Surowiec stanowią zarodniki nasion lub liścienie wymienionych gatunków zawierających wymaganą ilość alkaloidów. Zarodek zawiera zespół alkaloidów purynowych, głównie kofeiny (do 2,5%) i mniejsze ilości teobrominy i teofiliny. Ponadto w surowcu występują garbniki katechinowe, skrobia i małe ilości tłuszczu.

17 Popularny napój jako lek?
Alkaloidy purynowe Popularny napój jako lek?

18 Alkaloidy purynowe John Pemberton Twórca receptury Coca-Coli
Uzależniony od morfiny i kokainy Coca-Cola jako lek przeciwmigrenowy

19 Alkaloidy purynowe Skład Coca-Coli : Cukier CO2 Karmel
Aromaty – mieszanina olejków eterycznych waniliowego, kolendrowego, muszkatułowego , limonkowego, Wyciąg z zarodków Cola Wyciąg z liści koki – do 1903r. szklanka napoju zawiera średnio 9mg kokainy Dodatki technologiczne m.in. kwas fosforowy

20 Alkaloidy purynowe Pasta Seminum Paulliniae (Pasta Guarana) - Guarana
Rośliny: Paullinia cupana - Cierniopląt guarana (syn: Osmęta beczkowata, Paulina guarana) Rodzina: Sapindaceae - mydleńcowate

21 Alkaloidy purynowe Guarana jest pnączem występującym w całym dorzeczu Amazonki. Często jednak przyjmuje postać wiecznie zielonego, płożącego się krzewu. Owoce tej rośliny zawierają jedno duże, czarne nasiono. Skład nasiona : zawiera ono znaczne ilości alkaloidów purynowych, głównie kofeiny (4-6%), oraz w mniejszych ilościach teobrominę (do 0,17%) i teofilinę (do 0,06%). Innymi, mniej znaczącymi substancjami zawartymi w tym surowcu są garbniki katechinowe (do 12%), saponiny, związki mineralne oraz skrobia. Działanie guarany wynika głównie z obecności kofeiny. Znajduje ona zastosowanie przy zmęczeniu psychicznym i fizycznym. Zalecana jest w stanach depresyjnych, ma działanie adaptogenne. Zmniejsza również uczucie głodu, stąd jej zastosowanie w preparatach odchudzających

22 Alkaloidy purynowe Owoce guarany zbiera się ręcznie, poddaje procesowi 2-3 dniowej fermentacji, a następnie oczyszcza pozostawiając jedynie nasiona. Te, po osuszeniu poddawane są kilkugodzinnemu prażeniu. Otrzymany w ten sposób surowiec nazywa się ziarnem guarany. Ziarno to może zostać zmielone na proszek guarana, który po zmieszaniu z wodą lub sokiem nadaje się do spożycia. Zmielona guarana bywa również mieszana z wodą, a następnie formowana w laseczki lub kulki i suszona. Ta postać również wykorzystywana jest do sporządzania napojów.

23 Alkaloidy purynowe Preparaty zawierające guaranę

24 Alkaloidy purynowe .

25 Alkaloidy purynowe Mate Folium - Liść mate, syn: Yerba Mate, Paraguay tea Roślina: Ilex paraguariensis - Ostrokrzew paragwajski Rodzina: Aquifoliaceae - ostrokrzewowce

26 Alkaloidy purynowe Ostrokrzew paragwajski jest wiecznie zielonym drzewem osiągającym zwykle około 6-8 metrów. Występuje w Ameryce Południowej zarówno w stanie dzikim jak i w postaci upraw. Surowcem są liście ostrokrzewu, wysuszone bezpośrednio po zbiorze (najpierw krótko w temperaturze oC, a następnie dosuszane w niskiej temperaturze). Liście te zawierają alkaloidy purynowe: kofeinę (0,2- 2%), teobrominę (0,2-0,5%) i teofilinę (0,05%), flawonoidy, saponiny triterpenowe, kwasy fenolowe, witaminy i olejek eteryczny.

27 Alkaloidy purynowe Działanie Yerba Mate wynika głównie z obecności kofeiny. Wykazuje ona działanie pobudzające i moczopędne. Podnosi poziom cukru we krwi, przyspiesza rozpad tłuszczów w tkankach - co prowadzi do uruchomienia zasobów energetycznych organizmu. Działanie to przypisuje się głównie połączeniu kofeiny z kwasami kawoilochinowymi. Napary z Yerba Mate zmniejszają uczucie zmęczenia fizycznego i psychicznego, stosuje się je również pomocniczo w dietach odchudzających

28 Alkaloidy purynowe Oprócz znaczenia zdrowotnego Yerba Mate ma także duże znaczenie społeczne i kulturalne. Jest bardzo popularnym napojem w Paragwaju, Argentynie, Urugwaju i Brazylii. Przyrządzana jest tam w specyficzny, wręcz obrzędowy sposób, w specjalnych naczyniach zwanych mate oraz guampa. Pomimo wielu korzystnych dla zdrowia działań istnieją doniesienia o zwiększonej zachorowalności na niektóre nowotwory w populacjach spożywających duże ilości tradycyjnie przygotowywanej Yerba Mate

29 Alkaloidy purynowe Teofilina – preparaty handlowe : Afonilum SR
Baladex Euphyllin CR; LONG; Theospirex retard Theovent tbl, supp

30 Alkaloidy purynowe Wpływ Yerba Mate na zdrowie : Kofeina - stymulujące
Polifenole – antyoksydanty Działanie hepatoprotekcyjne Obniżenie poziomu cholesterolu Moczopędne PWA i niejednoznaczne wyniki badań dot. działania kancerogennego

31 Alkaloidy purynowe Preparaty handlowe zawierające kofeinę :
Coffecorn mite; forte Coffepirine Etomar Etopiryna ;E. kontrol Febrisan tabs Panadol extra Apap Extra … i wiele innych