Nadzór weterynaryjny nad zdrowiem zwierząt akwakultury

Prezentacja na temat: "Nadzór weterynaryjny nad zdrowiem zwierząt akwakultury"— Zapis prezentacji:

1 Nadzór weterynaryjny nad zdrowiem zwierząt akwakultury
Główny Inspektorat Weterynarii

2 Podstawy prawne sprawowania nadzoru weterynaryjnego nad podmiotami sektora akwakultury
Dyrektywa Rady 2006/88/WE z dnia 24 października 2006 r. w sprawie wymogów w zakresie zdrowia zwierząt akwakultury i produktów akwakultury oraz zapobiegania niektórym chorobom zwierząt wodnych i zwalczania tych chorób (Dz. U. L 328 z , str. 14, z późn. zm.); Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. z 2008 r. Nr 213, poz. 1342, z późn. zm.); Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 2004 r. Nr 33, poz. 287, z późn. zm.); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 października 2008 r. w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia działalności w zakresie sektora akwakultury (Dz. U. z 2008 r. Nr 190, poz. 1167); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 lutego 2009 r. w sprawie zwalczania chorób zakaźnych zwierząt akwakultury (Dz. U. z 2009 r. Nr 30, poz. 198).

3 nadzoru weterynaryjnego
Główne aspekty nadzoru weterynaryjnego Rejestracja i zatwierdzanie podmiotów sektora akwakultury; Kontrole urzędowe; Programy nadzoru stanu zdrowia zwierząt; Programy zwalczania i nadzoru; Powiadamianie i zwalczanie chorób podlegających obowiązkowi zwalczania; Nadzór nad zdrowiem zwierząt umieszczanych na rynku

4 1. Rejestracja i zatwierdzanie
Wzrost świadomości branży oraz właściwe zatwierdzanie zmierzają do ochrony, kontroli i zwalczania chorób zwierząt akwakultury. Zatwierdzenie: Przedsiębiorstwa produkcyjne sektora akwakultury - PPSA (nr 92); Zakłady przetwórcze przetwarzające lub poddające ubojowi zwierzęta akwakultury w ramach zwalczania chorób zakaźnych tych zwierząt (nr 93). Rejestracja: Miejsca inne niż PPSA, w których zwierzęta wodne utrzymywane są bez zamiaru umieszczania na rynku (nr 27); Łowiska typu „wpuść i złów” (nr 27); PPSA umieszczające na rynku zwierzęta akwakultury wyłącznie w celu spożycia przez ludzi (nr 27).

5 Rejestr podmiotów nadzorowanych zawiera przede wszystkim następujące dane:
Nazwa i adres; Weterynaryjny numer weterynaryjny; Położenie geograficzne; Utrzymywane gatunki; Stwierdzony stan zdrowia; Typ gospodarstwa i rodzaj prowadzonej produkcji; Źródło poboru i miejsce usuwania wody

6 2. Kontrole urzędowe Obowiązek przeprowadzania kontroli urzędowych podmiotów prowadzących działalność w zakresie sektora akwakultury wynika z § 24 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 października 2008 r. w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia działalności w zakresie sektora akwakultury (Dz. U. z 2008 r. Nr 190, poz. 1167). Kontrole urzędowe podmiotów prowadzących działalność w sektorze akwakultury przeprowadza powiatowy lekarz weterynarii. Szczegółowe zasady dotyczące przeprowadzania kontroli urzędowych określone zostały w Instrukcji Głównego Lekarza Weterynarii Nr GIWz.400/R-01/2011 z dnia 18 marca 2011 r. w sprawie przeprowadzania kontroli podmiotów prowadzących działalność w zakresie sektora akwakultury.

7 Kontrole urzędowe: obejmują co najmniej:
powinny być przeprowadzane regularnie, w oparciu o zagrożenie, oraz z właściwą częstotliwością; przeprowadzane są bez wcześniejszego uprzedzenia, z wyjątkiem takich przypadków jak audyt. Mogą być również przeprowadzone ad hoc; przeprowadzane są na każdym etapie produkcji, przetwarzania i dystrybucji pasz lub żywności oraz zwierząt i produktów zwierzęcych. obejmują co najmniej: regularne inspekcje; regularne wizyty; pobieranie próbek (jeżeli jest to konieczne), z uwzględnieniem ryzyka, jakie stanowi prowadzenie danego przedsiębiorstwa produkcyjnego sektora akwakultury oraz zakładu w związku z chorobami zakaźnymi zwierząt akwakultury; są przeprowadzane z uwzględnieniem statusu epizootycznego danej strefy lub enklawy.

8 Zalecana częstotliwość kontroli urzędowych
Częstotliwość przeprowadzania kontroli w ramach kontroli urzędowych Występujące gatunki Status epizootyczny Poziom zagrożenia Typ nadzoru Zalecana częstotliwość kontroli urzędowych brak gatunków podatnych na choroby Kategoria I uznane za wolne niski bierny 1 co 4 lata obecne gatunki podatne na jedną lub więcej chorób wysoki aktywny, ukierunkowany lub bierny 1 w roku średni 1 co 2 lata Kategoria II objęte programem nadzoru ukierunkowany Kategoria III nieokreślony aktywny 3 w roku 2 w roku Kategoria IV objęte programem zwalczania Kategoria V skażone

9 3. Programy nadzoru stanu zdrowia zwierząt
Program nadzoru stanu zdrowia zwierząt akwakultury realizuje, we własnym zakresie i na własny koszt, podmiot prowadzący działalność: przedsiębiorstwo produkcyjne sektora akwakultury; zakład przetwórczy przetwarzający lub poddający ubojowi zwierzęta akwakultury w ramach zwalczania chorób zakaźnych tych zwierząt. Program nadzoru prowadzony jest: w sposób dostosowany do danego typu produkcji; w celu wykrycia podwyższonej śmiertelności i chorób podlegających obowiązkowi zwalczania. Częstotliwość przeprowadzania kontroli w ramach programu nadzoru określona jest w załączniku do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 października 2008 r. w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia działalności w zakresie sektora akwakultury.

10 4. Programy zwalczania i nadzoru
Zgodnie z art. 57 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt Główny Lekarz Weterynarii opracowuje: programy zwalczania chorób zakaźnych zwierząt; programy nadzoru nad chorobami zakaźnymi zwierząt akwakultury mające na celu osiągnięcie przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, strefę lub enklawę statusu wolnego od danej choroby zakaźnej.

11 Stanowisko Zespołu ds. Śródlądowej Gospodarki Rybackiej i Wędkarskiej w sprawie kierunków działań mających na celu stworzenie lub poprawę istniejących mechanizmów zwalczania KHV w Polsce oraz pomocy dla gospodarstw rybackich dotkniętych chorobą z dnia : „Zespół rekomenduje podjęcie przez administrację następujących działań: Odejście od idei wdrażania w Polsce programu zwalczania KHV, jako choroby zwalczanej z urzędu. Zaprzestanie prowadzenia krajowego monitoringu KHV (przywrócenie monitoringu mogłoby nastąpić po wykreśleniu KHV z listy chorób nieegzotycznych). Wystąpienie do Komisji Europejskiej z wnioskiem o wykreślenie KHV z listy chorób nieegzotycznych – podlegających notyfikacji. Analizę prawną możliwości sprowadzenia do Polski z Izraela lipcówki karpia szczepionej przeciw KHV.”

12 5. Powiadamianie i zwalczanie chorób podlegających obowiązkowi zwalczania
W przypadku podejrzenia wystąpienia choroby zakaźnej zwierząt, a w szczególności podwyższonej śmiertelności zwierząt akwakultury, posiadacz zwierzęcia jest obowiązany m.in. do: niezwłocznego zawiadomienia o tym organu Inspekcji Weterynaryjnej albo najbliższego podmiotu świadczącego usługi z zakresu medycyny weterynaryjnej, albo wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

13 Choroby ryb podlegające obowiązkowi zwalczania
Choroby nieegzotyczne: Wirusowa posocznica krwotoczna (VHS); Zakaźna martwica układu krwiotwórczego ryb łososiowatych (IHN); Zakaźna anemia łososi (ISA); Zakażenie herpewsirusem koi (KHV) Choroby egzotyczne: Epizootyczna martwica układu krwiotwórczego (EHN); Zakaźny zespół owrzodzenia (EUS).

14 Zwalczanie chorób ryb z mocy prawa
Ogólne zasady zwalczania chorób zakaźnych zwierząt: Rozdział 8 „Zasady zwalczania chorób zakaźnych zwierząt” ustawy z dnia11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt Zwalczanie chorób ryb z mocy prawa Szczegółowe zasady zwalczania chorób zakaźnych zwierząt akwakultury: Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 lutego 2009 r. w sprawie zwalczania chorób zakaźnych zwierząt akwakultury

15 Podejrzenie wystąpienia choroby nieegzotycznej
Pobieranie próbek do badań Objęcie gospodarstwa nadzorem urzędowym Zakaz przemieszczania zwierząt akwakultury z i do gospodarstwa Kategoria I + (ewentualnie zezwolenie na wniosek posiadacza zwierząt) Kategoria II Kategoria III Kategoria IV Kategoria V

16 Dochodzenie epizootyczne Uznanie gospodar-stwa za skażone
Stwierdzenie wystąpienia choroby nieegzotycznej Dochodzenie epizootyczne Uznanie gospodar-stwa za skażone Określenie obszaru zapobiegania rozprzestrzenia-niu się choroby (obszar ochronny i obszar nadzoru) Zakaz odnowy populacji zwierząt wodnych i przemieszczania zwierząt akwakultury w obrębie/do i z obszaru zapobiegania rozprzestrzenianiu się choroby Spożycie przez ludzi lub przetwarzanie zw. akwakultury, które osiągnęły rozmiary handlowe i nie wykazują objawów klinicznych choroby Usuwanie i unieszkodliwia-nie martwych ryb i żywych ryb wykazujących objawy kliniczne choroby Kat. I + Kat. II Kat. III Kat. IV Kat. V

17 Stwierdzenie wystąpienia choroby nieegzotycznej c.d.
Usuwanie i unieszkodliwianie zwierząt akwakultury, które nie osiągnęły rozmiarów handlowych i nie wykazują objawów klinicznych choroby Usuwanie i unieszkodliwia- nie martwych zwierząt Odłogowanie, oczyszczanie i odkażanie skażonych gospodarstw Program zwalczania Zgoda na prowadzenie chowu zwierząt akwakultury niewykazujących objawów klinicznych choroby do czasu osiągnięcia rozmiarów handlowych lub na przemieszczanie do innej skażonej strefy lub enklawy Przemieszcza-nie zwierząt do skażonych gospodarstw Kat. I + Kat. II Kat. III Kat. IV Kat. V

18 6. Nadzór nad zdrowiem zwierząt umieszczanych na rynku
Regulują: Rozdział 7 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt „Wymagania weterynaryjne dla umieszczania na rynku zwierząt akwakultury”; Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1251/2008 z dnia 12 grudnia 2008 r. wdrażające dyrektywę Rady 2006/88/WE w zakresie warunków oraz wymagań certyfikacji w odniesieniu do wprowadzania do obrotu i przywożenia do Wspólnoty zwierząt akwakultury i produktów akwakultury oraz ustanawiające wykaz gatunków-wektorów (Dz. U. L 337 z , str. 41, z późn. zm.)

19 Zwierzęta akwakultury przeznaczone do chowu lub hodowli umieszcza się na rynku, jeżeli:
nie wykazują klinicznych objawów chorób; pochodzą z gospodarstw, w których nie stwierdzono podwyższonej śmiertelności; nie są zwierzętami, które powinny być zabite lub poddane unieszkodliwieniu w związku ze zwalczaniem chorób zakaźnych tych zwierząt.

20 Przemieszczanie zwierząt akwakultury
Kategoria Status epizootyczny Można wprowadzać zwierzęta z: Wydawanie świadectw zdrowia Można wysyłać zwierzęta do: Wstęp Wysyłka I Wolny Tak Nie do III, V Tak do I, II, IV wszystkich kategorii II Program nadzoru Nie III, V III Nieokreślony I, II, III IV Program zwalczania V Skażony wszystkie kategorie

21 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ