Najwspanialsze owady świata

Prezentacja na temat: "Najwspanialsze owady świata"— Zapis prezentacji:

1 Najwspanialsze owady świata
Pszczoły Najwspanialsze owady świata

2 Pszczoła Systematyka Domena eukarioty Królestwo zwierzęta Typ
stawonogi Podtyp tchawkodyszne Gromada owady Rząd błonkoskrzydłe Podrząd trzonkówki (grupa żądłówki) Nadrodzina pszczoły (sekcja Apiformes Anthophila) Rodzina Apidae (pszczołowate właściwe) Podrodzina Apinae (pszczoły rojne) Plemię Apini (pszczoły żądlące) Rodzaj Apis (pszczoła)

3 Informacja Przedstawiciele pszczoły mają długość ciała od 7-8 mm do mm. Ubarwienie o różnej intensywności - od jednolicie czarnego i ciemnobrązowego do żółtego i czerwonopomarańczowego. Skrzydła ich mają specyficzne użyłkowanie. Wyróżniają się charakterystycznym kształtem pólka radialnego na przednim skrzydle - ogranicza je zaokrąglona żyłka, która nieco odstaje od krawędzi skrzydła. Pszczoły widzą promieniowanie ultrafioletowe.

4 Historia Pszczoła zawsze budziła fascynację człowieka, po trosze poprzez korzyści płynące z jej działalności, a po trosze ze względu na niezwykle skomplikowaną organizację społeczną. Według mitologii egipskiej pszczoły to łzy boga Ra. Koran też określa pszczoły jako owady święte. Grecka królewna Melissa (co znaczy "pszczoła") karmiła Zeusa miodem, za co czekała ją nagroda godna greckich bogów: została przemieniona w pszczołę. Według starożytnych Greków, skłonnych do malowniczych porównań, na wargach Pindara i Platona przysiadały pszczoły, czyniąc ich bardziej wymownymi od innych. Celtowie i Grecy wierzyli, że hydromel - ekstrakt miodowy - zapewnia nieśmiertelność, podobnie jak umieszczenie wizerunku pszczoły na grobowcu może mieć udział w życiu wiecznym zmarłego. Dla średniowiecznych chrześcijan żądło symbolizowało słuszną karę.

5 Budowa Informacje ogólne: Robotnice: Osiągają długość 15 mm. Żyją od 4 do 24 tygodni. Trutnie: Osiąga długość 20 mm. Żyją od 4 do 5 tygodni. Matka: Osiąga długość 22 mm. Żyje nawet do 7 lat. Na ciało pszczoły składa się: -odwłok -głowa wraz z oczami prostymi (tzw. przyoczka), oczami złozonymi, czułkami, żuwaczkami, żuwaczką wewnętrzną szczęki oraz języczkiem. Oczy złozone są z kilkuset rórkowatych fasatek. Troje oczy prostych znajduję się miedzy oczami złozonymi. Pszczoła ma możliwosć dostrzegania światła ultrafioletowego. -nogi na wewnętrznej stronie, usadowione są szczoteczki dzieki którym pszczoła może oczyścić swoje ciało z pyłku a następnie umieścić go w koszyczku. -koszyczek umieszczony na nogach. Na jego krawędziach wyrasta kilka mocnych włosków dzięki którym pyłek pmoże być przytrzymany przed przyniesieniem do ule -łuseczki woskowe są to cienkie płytki zaschnietego wosku, wyprodukowanego przez gruczoły znajdujace sie na odwłoku. -żądło umieszczone w aparacie żądłowym. Pszczoła nie atakowana sama nie atakuje. Jeśli jest zmuszona do użądlenia człowieka bądź innego stałocieplnego organiznu, wtedy zadziory znajdujące się na żądle uniemożliwiają jego wyciągniecie, skutkiemczego pszczoła traci (uruwa) cały aparat żądłowy i ginie.

6 Rozwój pszczoły miodnej
Opis: Rozwój pszczoły miodnej: A) królowa składająca jaja w komórkach woskowych, B) robotnica karmiąca wylęgłą larwę, C) ostatnie stadium larwalne, D) robotnica zasklepiająca komórkę, E) poczwarka, F) pszczoła opuszczająca komórkę woskową Pszczoła miodna

7 Pszczoły i środowisko U roślin wyższych do zapłodnienia potrzebny jest proces, który nazywamy zapyleniem. Jest to przeniesienie pyłku z pylników na słupek. Wśród różnych czynników wykorzystywanych przez rośliny do transportu pyłku zdecydowanie najbardziej popularnym są owady, wśród których ważną rolę odgrywają pszczoły miodne. Ich roje są bardzo liczne, a robotnice nieustannie oblatują okolicę w poszukiwaniu pożywienia. W trakcie odwiedzin kwiatów dokonują mimowolnego przeniesienia pyłku i zapylenia. Zjawisko to jest istotne dla zachowania różnorodności gatunkowej roślin i jest głównym pożytkiem dawanym ludziom przez pszczoły. Pszczoły uważane są za najlepsze owady zapylające nie tylko ze względu na ich liczebność (duże roje), ale przede wszystkim duże znaczenie tych owadów jest zauważane w rolniczych uprawach takich jak: rzepak, gryka, malina oraz sady owocowe. Owady te wykazują się tzw. "wiernością kwiatową", która polega na tym, iż wykorzystują pożytek najliczniej występujący na danym terenie i w największym skupieniu przez cały okres jego występowania i tak np. zwarty łan pola kwitnącego rzepaku jest intensywnie zapylany przez pszczoły, które preferują ten pożytek nad sporadycznie i mniej intensywnie kwitnącymi roślinami zielnymi z terenów nieużytków. Poza tym istnieje coś takiego co nazywa się "tresurą pszczół", która polega na kierowaniu tych owadów do zapylania konkretnych roślin poprzez pobudzanie ich syropem z dodatkiem zapachowym kwiatów jakie chcemy, aby pszczoły oblatywały.

8 Struktura społeczna Rój pszczeli składa się z królowej-matki, robotnic oraz trutni. Każda rodzina buduje gniazdo złożone nawet z 50 tysięcy osobników. Matka i robotnice są diploidalne, podczas gdy trutnie są osobnikami haploidalnymi. Pszczoły przechodzą przeobrażenie zupełne, to znaczy, że z jaj wylęgają się larwy (czerwie), a te przekształcają się w nieruchomą poczwarkę. Dopiero z poczwarki (która zresztą kształtem przypomina dorosłą pszczołę) wykluwa się postać dorosła - imago. Z jaj diploidalnych, które składa tylko matka, wylęgają się samice. W zależności od sposobu odżywiania z larw wyrastają albo robotnice, albo królowe-matki. Matka może też składać jaja niezapłodnione, z których wylęgają się samce. Larwy są karmione miodem (który nie zawiera substancji białkowych) i mleczkiem (zawierającą białko wydzieliną gruczołów ślinowych) oraz papką miodowo-pyłkową. Larwy, które mają się przeistoczyć w robotnice i samce są karmione mleczkiem tylko 3 dni, natomiast larwy-królowe są karmione mleczkiem do samego przeistoczenia w poczwarkę. Poczwarki pszczoły miodnej W pewnych okolicznościach robotnice mogą składać jaja, jednakże są one niezapłodnione, ponieważ zbiorniczek nasienny niezbędny do zapłodnienia wewnętrznego jaj jest u nich niedorozwinięty. Z jaj złożonych przez robotnice wylęgają się prawie wyłącznie samce (możliwe jest sporadyczne powstanie z tych jaj normalnych samic). Po 3 dniach z jaj wylęgają się larwy, przepoczwarzają się w matki (po 2 tygodniach), robotnice (po 3 tygodniach) lub trutnie (po prawie 4 tygodniach). Pierwsza wylęgnięta matka zabija pozostałe, osiąga dojrzałość w wieku ok. 6 dni i odbywa lot godowy, w którego trakcie zostaje zapłodniona. Po zakończeniu lotu powraca do gniazda, by przepędzić starą królową-matkę i zająć jej miejsce. Jest to tzw. rójka, czyli czas, gdy stara matka wylatuje z ula z grupą robotnic w celu poszukiwania miejsca na nowy ul.

9 Ich życie Życie królowej-matki
Komórki, w których rozwijają się samice-potencjalne matki, są wyraźnie większe i mają wypukłe wieczka. Królowa ma za zadanie składanie jaj. Aby to było możliwe jej zbiornik nasienny (spermatheca) musi zostać wypełniony nasieniem. W napełnianiu go bierze udział wiele samców. Każda matka kopuluje tylko raz w życiu i odbywa się to w trakcie tzw. "lotu godowego", który matka pszczela odbywa ok. 5-8 dnia po wygryzieniu z matecznika. Lot godowy odbywa się w wiosenny, ciepły, bezwietrzny dzień z reguły między godz , na wysokości nawet do kilkunastu metrów. Matka wabi trutnie specjalnym zapachem, który posiadają wydzielane przez nią feromony (wyczuwalne dla trutni z odległości ok. 100 m.) Matka kopuluje w powietrzu z liczbą od trutni. Trutnie bezpośrednio po akcie umierają z powodu wynicowania aparatu kopulacyjnego i utraty dużej ilości energii jaką pochłania sam akt kopulacji.

10 Ich życie Życie trutnia
Trutnie pojawiają się w ulu tylko na wiosnę. Średnio w ulu jest ich ok. 2,5 tys. Do czasu lotu godowego pozostają zupełnie bezczynne, nie zbierają pyłku, nie pełnią żadnych funkcji społecznych. Ich jedyną funkcją jest dostarczenie królowej nasienia. Odbywa się to w czasie lotu godowego, 6-20 metrów nad ziemią, zwykle w pogodny wiosenny dzień. Te trutnie, które w trakcie lotu zaplemnią królową, giną. Pozostałe wegetują w gnieździe do wczesnej jesieni. Gdy zaczynają się chłody, są przepędzane i w krótkim czasie giną z głodu i zimna.Żyją około 50 dni.

11 Ich życie Życie robotnicy
Aparat gębowy pszczoły ma charakter ssąco-liżący Robotnice, podobnie jak królowa, są stałymi mieszkańcami ula. Zwykle jest ich ok. 50 tysięcy. Robotnice żyją ok. 38 dni latem i 6 miesięcy zimą. Przez całe życie są posłuszne sygnałom chemicznym (feromonom), które wydziela królowa. W sześciokątnych komorach plastra znajduje się średnio 6 tys. jaj, 9 tys. larw i 20 tys. poczwarek. Wszystkie te stadia rozwojowe pszczoły są dokarmiane i obsługiwane (czyszczone) przez robotnice. Do podstawowych funkcji robotnic należy: czyszczenie komórek, do których samica składa jaja, pielęgnowanie larw, budowa plastrów, odbieranie miodu od robotnic-zbieraczek, stróżowanie u wejścia, zbieranie pokarmu (nektaru, pyłku) i wody Ich zadanie polega na wędrowaniu po okolicy i poszukiwaniu kwiatów nektarowych i pyłkodajnych. Odnalezione pożywienie rozprowadzane jest sprawiedliwie wśród mieszkańców gniazda. Zbieraczki produkują z substancji zawartych w pożywieniu miód oraz wosk. Miód jest gromadzony w plastrach zbudowanych z sześciokątnych woskowych komórek. Wosk jest materiałem budulcowym. Miód pszczoły gromadzą jako zapas pożywienia pozwalający rojowi na przetrwanie okresu braku żywności. Zaraz po przepoczwarzeniu robotnica przystępuje do pracy. W zależności od przydzielonej akurat funkcji może się ona zajmować pielęgnowaniem gniazda lub jego obroną, czy też pracami porządkowymi. Szczególną rolę pełnią pszczoły zbieraczki.

12 Pszczoła zbieraczka Robotnica zostaje zbieraczką mniej więcej w 21 dniu życia; jest to ostatni etap jej "kariery społecznej". Każda pszczoła zbieraczka obiera sobie tylko jeden rodzaj kwiatów i do gniazda znosi tylko jeden rodzaj pożytku. Każda pszczoła w trakcie poszukiwania pożytku odżywia się miodem, którego zapas zgromadziła w wolu przed opuszczeniem ula Pszczoły piją wodę

13 Zbieraczki pyłku Pszczoły znoszące do ula pyłek rozdzierają pylniki kwiatów żuwaczkami i zlepiają ziarna pyłku w kulkę miodem, którego zapas zabrały do wola przed opuszczeniem gniazda. W górnym członie tylnych odnóży znajduje się tzw. koszyczek, do którego pszczoła przesuwa pyłkowe kulki. Gdy koszyczki na obu odnóżach napełnią się i zaczynają wyglądać jak wypchane siatki z zakupami pszczoła wraca do ula i oddaje pożytek pszczole magazynierce Pszczoła zbierająca pyłek Zawartość koszyczka (obnóże) ulega fermentacji i przekształca się w pierzgę, która jest jednym z głównych pokarmów młodych pszczół. W koszyczku widać sporo pomarańczowego pyłku

14 Zbieraczki nektaru Nektar to przysmak wielu owadów. To słodki, aromatyczny i bogaty w składniki mineralne płyn wydzielany przez miodniki kwiatów. Pszczoła zasysa go wpuszczając trąbkę o długości ok. 6 mm. Nektar gromadzony jest w wolu, które jest tak pojemne, że aby je wypełnić pojedyncza zbieraczka musi odwiedzić około tysiąca kwiatów. Jeszcze w trakcie lotu powrotnego rozpoczyna się produkcja miodu - enzymy wydzielane do wola rozkładają cukry

15 Tańczące pszczoły Niezwykle interesującym fenomenem życia społecznego pszczół miodnych jest specjalny taniec sygnalizacyjny, który pszczoła zbieraczka odbywa w gnieździe po odkryciu nowego źródła pożytku. Jeśli znajduje się ono blisko, pszczoła tańczy zataczając koło, jeśli dalej (10-40 m) tańczy po linii tworzącej półksiężyc. Jeszcze dalsze źródło pożytku sygnalizowane jest ósemkami. Krzywe i kąty, które "rysuje" w tańcu zbieraczka, są dodatkowymi informacjami o położeniu źródła pożytku w stosunku do słońca. Rodzaj podrygów informuje o skali trudności przedsięwzięcia.

16 Jak to wszystko funkcjonuje
Jedyną funkcją matki, poza składaniem jaj, jest wytwarzanie feromonów zachęcających robotnice do opieki nad matką oraz określających chemiczną identyfikację roju. Dzięki substancjom wydzielanym przez nią, każda pszczela rodzina ma pewien charakterystyczny zapach. Pozwala on robotnicom rozpoznawać członków własnej społeczności. Jeżeli w gnieździe pojawi się pszczoła z innej rodziny, może zostać zabita. Przeżyje, jeśli przyniosła nektar bądź pyłek. Również młoda pszczoła, która jeszcze nie nabyła zapachu własnego roju, może przeżyć. Organizacja pracy roju opiera się na przekazywaniu sygnałów feromonowych pomiędzy robotnicami. Pszczele społeczeństwo (rój) może istnieć wiele lat, również w klimacie umiarkowanym, ponieważ matka i robotnice mogą w ulu przezimować. Samce przed zimą zostają z ula siłą wypraszane i czeka je niechybna śmierć na wygnaniu. Przed zimą robotnice gromadzą zapasy, a zimą nie opuszczają ula. Aktywność pszczół w tym okresie znacznie maleje. Zahamowane zostaje nawet wydalanie odchodów, które gromadzą się w powiększonym w tym okresie rectum. Zimą rodzina jest mniej liczna - nie ma ani trutni, ani larw, ani jaj. Robotnice gromadzą się w kłębie, ogrzewając się wzajemnie i utrzymując wewnątrz kłębu temperaturę kilkunastu °C.

17 Ciekawostki Mleczko Pyłek Propolis, czyli kit pszczeli
Mleczko to wydzielina ślinianek pszczół robotnic. Mleczko decyduje o tym, czy larwa rozwinie się w robotnicę czy w królową. Zawiera wodę, białko, tłuszcze, witaminy i inne substancje odżywcze i ma właściwości bakteriostatyczne. Stosowane u ludzi wzmaga odporność, usuwa zmęczenie i pobudza apetyt. Pyłek jest przede wszystkim środkiem wzmacniającym. Zawiera białka, tłuszcze, witaminy, mikroelementy i sole mineralne. Oddziałuje pozytywnie na trawienie. Tak samo jak miód z konkretnych gatunków kwiatów ma właściwości lecznicze podobne jak roślina, z której był zebrany. Zbiera się go, zmuszając pszczoły zbieraczki do przechodzenia przez siatkę rozpostartą u wejścia do ula: część pyłku (ta na włoskach) zostaje na siatce. Propolis, czyli kit pszczeli Propolis- słowo to pochodzi z łac. i oznacza tyle co "przedmurze miasta"- czyli bariera ochronna- to wonna, lepka mieszanka żywic zbieranych przez pszczoły z pąków kwiatów i liści uzupełniona domieszką miodu i pyłku. Propolis służy pszczołom do uszczelniania ula. Okazało się jednak, że ma też nieocenione właściwości lecznicze. Stosowany jest jako parafarmaceutyk zarówno w medycynie naturalnej jak weterynarii, głównie ze względu na właściwości odczulające, antyseptyczne i przeciwbólowe.

18 Pszczoły i medycyna Odkrycia ostatnich wieków dowiodły, iż korzyści tych można czerpać jeszcze więcej. Powstała nawet nowa gałąź medycyny naturalnej, zajmująca się leczeniem za pomocą pszczół - apiterapia. Odkryto bowiem, że nawet jad pszczeli ma korzystne działanie. Przez wiele lat był jednym z głównych sposobów leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów. Niedawno nauka uznała też lecznicze właściwości propolisu, pyłku i mleczka.

19 Miód Miód, słodki, kaloryczny i zdrowy, był zawsze łakomym kąskiem dla człowieka i zwierząt. Pszczoła miodna została udomowiona przed tysiącami lat, a obecnie jest hodowana na całym świecie. Najstarsze ślady bartnictwa w Polsce pochodzą sprzed 2 tysięcy lat. Pierwotnie polegało ono na wybieraniu miodu z barci, czyli wydłubanych pni drzew. Już w XIV wieku w statucie króla Kazimierza zostało spisane prawo bartne, rozwijane w wiekach następnych (XVI i XVII); powstawały też specjalne bractwa bartne, zazwyczaj na Mazowszu i wśród Kurpiów. W lasach zakładano bory bartne; były to obszary, na których stało co najmniej 60 barci; półborem bartnym zwano las z 30 barciami. Na kartach historii Polski miód pierwszy raz został doceniony w roku 965 przez arabskiego podróżnika Ibrahima ibn Jakuba. Tam, gdzie nie hoduje się pszczół, ludzie chętnie podbierają miód dzikim pszczołom. Prawdopodobnie z Polski wywodzi się też unikatowy w skali światowej trunek - miód pitny[potrzebne źródło].

20 Wykonała Katarzyna Kalinowska
KONIEC Wykonała Katarzyna Kalinowska Kl.6B