Na podstawie: red. Wilkin J., Czym jest ekonomia polityczna dzisiaj?

Prezentacja na temat: "Na podstawie: red. Wilkin J., Czym jest ekonomia polityczna dzisiaj?"— Zapis prezentacji:

1 Na podstawie: red. Wilkin J., Czym jest ekonomia polityczna dzisiaj?
Ewolucja ekonomii politycznej i jej miejsce we współczesnej myśli ekonomicznej Na podstawie: red. Wilkin J., Czym jest ekonomia polityczna dzisiaj? Agnieszka Krasnopolska

2 Plan prezentacji początki ekonomii politycznej
klasyczna ekonomia polityczna instytucjonalny fundament ekonomii politycznej nowe kierunki ekonomii instytucjonalnej inne współczesne nurty ekonomii politycznej ekonomia polityczna - nauka pozytywna czy normatywna? ekonomia polityczna a ortodoksyjna

3 Zarys ewolucji ekonomii politycznej
XVIII - XIX: ekonomia polityczna - trzon nauk ekonomicznych XIX - XX: utrata pozycji w naukach ekonomicznych spychanie ekonomii politycznej na margines głównego nurtu ekonomii 1890r. - A. Marshall, Principles of Economics  akt zerwania z tradycją ekonomii politycznej kontynuacja tradycji ekonomii politycznej w nurcie myśli marksistowskiej  marginalizacja koniec XIX: narodziny ekonomii instytucjonalnej lata 60. XX: renesans ekonomii politycznej pojawienie się nowych nurtów i programów badawczych próby syntezy ekonomii głównego nurtu z ekonomią polityczną

4 Początki ekonomii politycznej
Francja i Wielka Brytania  miejsce narodzin ekonomii politycznej Antoine de Montchretien  prekursor 1615r. - publikacja Traite de l’economie politigue najwybitniejsi przedstawiciele A. Smith, J.S Mill, D. Hume, K. Marks przedmiot zainteresowania wzrost i funkcjonowanie gospodarki narodowej proces gospodarowania jako ważna część zjawisk społecznych źródła bogactwa narodów i mechanizmy podziału tego bogactwa funkcjonowanie państwa relacja miedzy autonomicznym mechanizmem rynkowym a instytucjonalną struktura państwa

5 Klasyczna ekonomia polityczna
ukształtowała podstawy nauki jaką jest ekonomia podejście do analizy procesów gospodarowania wiązało się z uznaniem: gospodarki za wyodrębnioną część systemu społecznego, który ma własne mechanizmy regulacji wyższości gospodarki nad innymi składnikami systemu społecznego duże znaczenie  instytucjonalne ramy działalności gospodarczej krąg zainteresowań  instytucje formalne i nieformalne system prawa normy moralne i etyczne organizacyjna struktura państwa stosunki własności

6 Instytucjonalny fundament ekonomii politycznej
koniec XIX  powstanie ekonomii instytucjonalnej jeden z najważniejszych nurtów ekonomii politycznej cechy wspólne ekonomii instytucjonalnej i politycznej interdyscyplinarność ewolucyjność systemowe i holistyczne podejście do analizy gospodarowania zmienność preferencji i zachowań ludzi w procesach gospodarowania traktowanie gospodarki jako systemu władzy zwracanie szczególnej uwagi na procesy dystrybucji dochodów i bogactwa docenienie pierwiastka normatywnego w ekonomii

7 Nowe kierunki ekonomii instytucjonalnej
wyodrębnienie dwóch kierunków klasyczna ekonomia instytucjonalna kontynuuje tradycje amerykańskiego instytucjonalizmu nowa ekonomia instytucjonalna podejmuje próbę wprowadzenia problematyki instytucjonalnej do ekonomii neoklasycznej

8 Klasyczna ekonomia instytucjonalna
przedstawiciele Veblen, Common, Mitchell, Galbraith, Myrdal, Polany, Kapp, Tsuru przedmiot zainteresowań  krytyka głównych założeń ekonomii neoklasycznej samoregulacja gospodarki opartej na autonomicznym mechanizmie rynkowym statyczny charakter analizy nadmierny formalizm ponadhistoryczny i ponadkulturowy charakter praw ekonomicznych próba rewolucji naukowej  marginalne znaczenie

9 Nowa ekonomia instytucjonalna
cel  rozszerzenie zakresu analizy ekonomicznej o struktury instytucjonalne pozytywne skutki wydatne wzbogacenie zakresu i jakości analizy ekonomicznej stworzenie szansy powrotu ekonomii politycznej do głównego nurtu ekonomii dzięki: akceptacji większości narzędzi analizy neoklasycznej posługiwaniu się tym samym językiem naukowym wprowadzenie nowych narzędzi i koncepcji badawczych analiza porównawcza integracja nauk społecznych

10 Nowa ekonomia instytucjonalna
przedmiot zainteresowania koszty transakcyjne rozwój gospodarczy wiąże się ze wzrostem znaczenia kosztów transakcyjnych instytucje  główny czynnik determinujący ich wysokość prawa własności fundamentalna instytucja dla wszystkich procesów gospodarowania rozwój ekonomii praw własności

11 Inne współczesne nurty ekonomii politycznej
keynesizm postkeynesowska ekonomia polityczna M. Kalecki, J. Robinson, N. Kaldor neoklasyczna (nowa) ekonomia polityczna międzynarodowa ekonomia polityczna

12 Keynesizm keynesizm najpowszechniejszy nurt współczesnej ekonomii politycznej najpoważniejsza krytyka teorii neoklasycznej cel  próba modyfikacji reguł gry w obrębie systemu kapitalistycznego w celu jego zachowania i wzmocnienia zagadnienia ekonomii politycznej zawodność rynku stabilizująca rola państwa znaczenie podziału dochodu narodowego między różne grupy społeczne dla wzrostu gospodarczego synteza neoklasyczna próba pogodzenia teorii neoklasycznej z teorią Keynesa Hicks, Modigliani, Tobin, Patinkin

13 Neoklasyczna (nowa) ekonomia polityczna
przedmiot zainteresowań część zjawisk ekonomicznych, gdzie odczuwane są zawodności rynku kluczowe market failure znaczenie, konkretyzacja i ochrona praw własności analiza efektów zewnętrznych problem dóbr publicznych monopole i oligopole element pomocniczy w stosunku do głównego trzonu ekonomii neoklasycznej znaczenie państwa w funkcjonowaniu gospodarki i społeczeństwa

14 Międzynarodowa ekonomia polityczna
przedmiot zainteresowania próba wyjaśnienia wielu zjawisk towarzyszących wzrostowi gospodarczemu, np. wzrost rozpiętości dochodów i bogactwa między krajami metoda badawcza uwzględnia nowe czynniki wzrostu poza tradycyjnymi, dotyczące zróżnicowania dochodów wskaźników rozwoju społecznego czynników instytucjonalnych analiza porównawcza przykład: badanie Rodrika, 2003

15 Badanie Rodrika cel  główne przyczyny zróżnicowania
analiza porównawcza kilku krajów pod kątem znaczenia położenie geograficzne otwartość na handel zagraniczny system instytucjonalny wyniki decydujące znaczenie dla rozwoju mają instytucje, a nie polityka handlowa rządu, gdyż ugruntowują prawa własności rozwiązują konflikty utrzymują prawo i porządek fundament długookresowego wzrostu niedogodności położenia geograficznego można przezwyciężyć przez dobór odpowiednich instytucji

16 Ekonomia polityczna - nauka pozytywna czy normatywna?
bada przyczyny bogactwa narodów niedorozwoju nędzy szuka czynników wzrostu gospodarczego Normatywna odwołuje się do wartości, norm społecznych przywiązuje dużą wagę do formułowania podstaw polityki ekonomicznej zajmuje się problemem sprawiedliwości społecznej

17 Ekonomia polityczna a ekonomia ortodoksyjna
gospodarka - część systemu społeczno - politycznego odwołania do sfery społecznej i politycznej trudniejsze modelowanie  trudno mierzalne zmienne mniej precyzyjna Ekonomia ortodoksyjna gospodarka jako system autonomiczny łatwe modelowanie  niewielka liczba zmiennych i niewiele założeń formalizm większa precyzja

18 Podsumowanie przyczyny marginalizacji ekonomii politycznej
interdyscyplinarność mniejsza precyzja i formalizm klasyczna teoria negowała teorię głównego nurtu narażona na nadmierne upolitycznienie osłabienie rzetelności naukowej na rzecz ideologizacji renesans ekonomii politycznej niepowodzenia ekonomii ortodoksyjnej w rozwiązywaniu problemów ubóstwo zróżnicowanie dochodów i bogactwa holistyczne i systemowe podejście rola instytucji przywraca ekonomii charakter nauki społecznej rosnące zapotrzebowanie na naukowe wsparcie polityki nowe propozycje metodologiczne i obszary badawcze

19 Dziękuję za uwagę