Racjonalizm Relatywizm Indywidualizm Obiektywizm

Prezentacja na temat: "Racjonalizm Relatywizm Indywidualizm Obiektywizm"— Zapis prezentacji:

1 Racjonalizm Relatywizm Indywidualizm Obiektywizm
Karol Dzięcioł Przygotowano na podstawie: A. Chalmers, Czym jest to, co zwiemy nauką rozdz. 9 i 10

2 Racjonalizm Racjonaliści uważają, że istnieje jedno ponadczasowe i uniwersalne kryterium, które służy do oceny konkurencyjnych teorii Cechą charakterystyczną racjonalnego kryterium jest jego uniwersalność i ahistoryczność

3 Racjonalizm Przykład kryteriów:
Dla indukcjonisty będzie to stopień, w jakim została ta teoria potwierdzona przez uznane fakty Dla falsyfikacjonisty – stopień falsyfikowalności

4 Racjonalizm  Decyzje i wybory naukowca kierowane są uniwersalnym kryterium Teorie nie spełniające go są odrzucane Z teorii konkurencyjnych naukowiec wybiera tą, która odpowiada najlepiej danemu kryterium Teorie spełniające uniwersalne kryterium są uznawane za prawdziwe lub prawdopodobnie prawdziwe

5 Racjonalizm Różnica między nauką i nie-nauką
Te teorie są naukowe, które są zgodne z uniwersalnym kryterium Wysoką wartość posiada wiedza rozwijana zgodnie z tym kryterium

6 Relatywizm Odwrotność racjonalizmu
Nie ma jednego kryterium wartościującego teorie Decyzje o uznaniu teorii za lepsze czy gorsze zależą od jednostek lub społeczności Cel poszukiwania wiedzy zależy od tego co dana jednostka (społeczność) uznaje za ważne lub wartościowe

7 Relatywizm Kryteria oceny wartości zależą od konkretnych jednostek, społeczności Są względne Decyzje i wybory naukowe również zależą od samych uczonych i ich własnych kryteriów Wybór zależy od tego co uznawane jest za ważne i nie ma tu jednego uniwersalnego wzorca

8 Relatywizm Różnica między nauką i nie-nauką Różnica jest względna
Różnica jest względna Kryterium to w zależności od wartości i potrzeb będzie ulegać zmianom Jest to bardzo płynna granica

9 Lakatos i jego poglądy Racjonalista
Główny problem nauki to ustalenie uniwersalnych warunków, w których teoria jest naukowa Skąd się bierze naukowy postęp

10 Lakatos i jego poglądy Krytyka podejścia relatywistycznego brak odpowiedniego systemu oceny W tym wypadku : „prawda zależy od siły, zmiana naukowa staje się kwestią „psychologii tłumu”, a postęp naukowy jest w istocie „wynikiem propagandy”” Nauka rozwija się poprzez rywalizację pomiędzy programami badawczymi

11 Lakatos i jego poglądy Odwołuje się do nauk ścisłych i ich metodologii jako przykładu dobrej metodologii „Fizyka stanowi paradygmat racjonalności i dobrej nauki” Każdy rodzaj badań, który nie posiada głównych cech fizyki, nie jest nauką i z racjonalistycznego punktu widzenia jest gorszą, niższą formą wiedzy

12 Kuhn i jego poglądy Pogląd relatywistyczny
Kryteriami oceny teorii mogą być: poprawność przewidywań, równowaga pomiędzy problemami ezoterycznymi i kwestiami codziennymi, ilość różnych rozwiązywanych problemów, prostota, zakres i zgodność z innymi specjalnościami

13 Kuhn i jego poglądy Powinny być to kryteria uznawane przez daną społeczność naukową Wartości uznawane na podstawie standardów społeczności Standardy ulegają zmianą wraz z kulturowym i historycznym otoczeniem Nie ma przekonywujących logicznie teorii wyboru Istnieją grupowo wyodrębnione, uznawane wartości w konkretnych społecznościach

14 Kuhn i jego poglądy Uczeni wyznający te same wartości mogą dokonywać różnych wyborów, ponieważ mogą przypisywać różne znaczenie rożnym wartościom Rozróżnienie nauki i nie-nauki Stopień w jakim działalność podtrzymuje tradycje nauki normalnej Wartości istotne dla postępu naukowego można zidentyfikować w drodze psychologicznej i socjologicznej analizy wspólnoty naukowej

15 Przedstawione poglądy skupiają się na ocenie i sądach na temat różnych aspektów wiedzy
Mówią o kryteriach wartościowania Określanie co jest a co nie jest nauką

16 Indywidualizm Wiedza jest szczególnym zbiorem przekonań, głoszonych przez jednostki ludzkie Przekonani muszą być w odpowiedni sposób udokumentowana Odwołanie się do przekonujących faktów

17 Indywidualizm Problem regresu racji Trzeba stworzyć „fundament wiedzy”
Trzeba stworzyć „fundament wiedzy” Zbiór zdań, których nie trzeba uzasadniać, a za pomocą których można by uzasadnić każde przekonanie naukowe

18 Indywidualizm Dla racjonalisty:
Fundamenty wiedzy poznawane za pomocą umysłu Dla empirysty: Fundament wiedzy poznać można za pomocą zmysłów

19 Obiektywizm Wszystkie składniki wiedzy posiadają własności i cechy, dzięki którym wykraczają poza dziedzinę przekonań i obserwacji tworzących je osób Prezentowane poglądy mogą zawierać sprzeczności i konsekwencje, których autor sam nie jest w pełni świadom Obiektywista zwraca uwagę na cechy teorii Nie zwraca uwagi na przekonania i postawy jednostek lub grup uczonych

20 Obiektywizm Zdania wypowiadane posiadają swoje konsekwencje niezależnie od tego czy zdajemy sobie z tego sprawę czy nie Argument za: to dodatkowe konsekwencje, niektórych teorii naukowych, które zostały odkryte później

21 Nauka jako praktyka społeczna
W ujęciu obiektywistycznym teorie to słowne lub matematyczne sformułowania określonej wiedzy Nauka na pewnym etapie rozwoju staje się zbiorem technik formułowania, stosowania i sprawdzania teorii Praktyczną stroną nauki jest jej weryfikowalność za pomocą eksperymentów, doświadczeń

22 Przedstawiciele myśli
Obiektywizm przyjęty został przez Lakatosa, Poppera, Marksa Popper: „wiedza w obiektywnym sensie jest wiedzą bez tego, który wie, jest wiedzą bez podmiotu poznającego” Marks: „To nie świadomość określa byt, lecz byt społeczny określa świadomość społeczną.” Lakatos: „Poznawcza wartość teorii nie ma nic wspólnego z jej psychologicznym oddziaływaniem na ludzkie umysły. Wiara, zaangażowanie, rozumienie – to stany ludzkiego umysłu.... Ale obiektywna, naukowa wartość teorii... jest niezależna od ludzkiego umysłu, który ją tworzy lub rozumie.”