Ekonomia ewolucyjna- w poszukiwaniu alternatywnego wyjaśnienia rzeczywistości społeczno-gospodarczej Witold Kwaśnicki Ewa Wodzińska.

Prezentacja na temat: "Ekonomia ewolucyjna- w poszukiwaniu alternatywnego wyjaśnienia rzeczywistości społeczno-gospodarczej Witold Kwaśnicki Ewa Wodzińska."— Zapis prezentacji:

1 Ekonomia ewolucyjna- w poszukiwaniu alternatywnego wyjaśnienia rzeczywistości społeczno-gospodarczej Witold Kwaśnicki Ewa Wodzińska

2 Początki ekonomii ewolucyjnej
Krytyka ekonomii neoklasycznej podstawą współczesnego rozwoju ekonomii ewolucyjnej- 1970 Blaug: „w pewnych gałęziach przemysłu występowanie korzyści skali, nie wspominając już o zjawisku efektów zewnętrznych, w sposób oczywisty pokazuje, że niektóre z warunków występowania równowagi ogólnej nie są spełnione, A zatem jest ona raczej niemożliwa do spełnienia a nie fałszywa (…)wydaje się raczej, że teoria RO dokonała inwazji na ekonomię neoklasyczną i stopniowo przekształciła ją w (…) najwyższym stopniu sformalizowany aparat służący do wypowiadania się o gospodarce w sposób sugerujący, że wypowiedzi te odnoszą się do rzeczywistej gospodarki” (Blaug, 1995, s. 253)

3 Początki ekonomii ewolucyjnej-c.d.
Do lat 50-tych- Ujęcie opisowe i werbalne granicami ewolucyjnego spojrzenia na rozwój gospodarczy Modele ewolucyjne- „mocno nieliniowe” → problem z analitycznym badaniem Lata 50., 60.- podejście symulacyjne umożliwiło budowanie i badanie modeli ewolucyjnych

4 Osiągnięcia ekonomii ewolucyjnej
Na poziomie mikroekonomicznym- pełniejszy opis rozwoju gospodarczego i lepiej oddający rzeczywiste zachowania podmiotów gospodarczych Makroekonomia- jak dotąd dobre wyjaśnienie na poziomie werbalnym (brak modeli formalnych do badań symulacyjnych, czy też analitycznych zjawisk w gospodarce narodowej lub w skali globalnej)

5 istnieją i funkcjonują !!!
Podstawowa zaleta neoklasycznych modeli wzrostu – istnieją i funkcjonują !!!

6 Korzenie ewolucyjne Neoschumpetrian Instytucjonaliści
Szkoła Austriacka

7 „Dynamika przede wszystkim” Sidney Winter
Nacisk na zjawiska dynamiczne: Problem czasu a zwłaszcza jego nieodwracalności Koncentracja na stanach dalekich od równowagi (chociaż podejście ewolucyjne nie wyklucza też możliwości analizy stanów równowagi) Podkreślenie zarówno zmian ilościowych, jak i jakościowych Widzenie procesu gospodarczego w perspektywie historycznej, gdzie charakterystyki makroekonomiczne są w znacznym stopniu agregatami zachowań na poziomie mikro Decyzje człowieka modelowane w sposób bardziej zadowalający i bliższy rzeczywistości

8 Cechy podejścia ewolucyjnego – c. d.
Widzenie populacyjne (!)- traktowanie obserwowanego procesu jako występującego w obrębie zbioru (populacji) wzajemnie na siebie wpływających elementów-podmiotów gospodarczych (firm, krajów) Uwzględnienie różnorodności i heterogeniczności zachowań podmiotów gospodarczych- brak tego powoduje nieadekwatność opisu Poszukiwanie nowości (innowacji) i istnienie informacji dziedzicznej (wiedzy) mogącej podlegać modyfikacjom i leżącej u podstaw pojawiających się innowacji

9 Cechy podejścia ewolucyjnego – c. d.
Proces rozwoju gospodarczego – spontaniczny Mechanizm selekcji – traktowany jako podstawowy do wyjaśnienia zróżnicowanego wzrostu podmiotów gospodarczych

10 Różnice pomiędzy paradygmatami neoklasycznymi i ewolucyjnymi
Optymalizacja i równowaga Rola wiedzy w rozwoju gospodarczym Koncepcja firmy Rozumienie czasu Rola czynników losowych

11 Optymalizacja i równowaga
Podejście neoklasyczne Ekonomia ewolucyjna Analiza zjawiska- Wyizolowanie pewnego obszaru rzeczywistości i określenie relacji między otoczeniem i tym obszarem Zbudowanie modelu opisującego najważniejsze zjawiska w tym obszarze rzeczywistości Wykorzystanie modelu do prognozowania lub określenia optymalnej ścieżki rozwoju; optymalnych decyzji Wyizolowanie obiektu prowadzi do nieuzasadnionych uproszczeń i nieadekwatności modelu. W procesach gospodarczych „wszystko ze wszystkim się łączy, wszystko na wszystko ma wpływ” Potrzeba poznania motywacji ludzkich, procesów decyzyjnych człowieka, mechanizmów rozwoju gospodarczego, etc. Pytania o optymalność rozwoju stają się zatem mniej istotne od pytań o mechanizmy rozwoju i możliwości osiągnięcia zadowalającej a nie optymalnej ścieżki rozwoju.

12 Optymalizacja i równowaga-c.d.
Podejście neoklasyczne Ekonomia ewolucyjna 2) Koncentracja na analizie procesów gosp. w stanie równowagi 2) W sytuacji pojawiania się innowacji, rozwój gospodarczy nigdy nie osiąga stanu równowagi! Raczej skupienie się na analizie procesów dążenia do równowagi!!!

13 Wiedza Podejście neoklasyczne Ekonomia ewolucyjna
Założenie pełnej wiedzy przedsiębiorcy, decydenta o procesie, przesłankach i konsekwencjach wszelkich działań. Dzięki tej wiedzy- możliwość dokonywania optymalnych wyborów Wiedza ma zawsze charakter lokalny, jest rozproszona (F. Hayek), w dużym stopniu nieuświadomiona i niewerbalizowalna (M.Polanyi, H.A. Simon) Możliwe jedynie decyzje suboptymalne

14 Koncepcja firmy Podejście neoklasyczne Ekonomia ewolucyjna Podejście „Reprezentatywnej firmy”- skuteczne w czasach ograniczonych możliwości badań modeli matemat. (modele liniowe o stos. Niewielkiej liczbie równań) 2) Konkurencja-zbliża produkcję i ceny do stanu równowagi Analiza modeli matem. Poprzez symulacje komputerowe (modele nieliniowe z uwzględnieniem obserwowanej w rzeczywistych procesach gosp. różnorodności) Konkurencja- rywalizacja- zostają najefektywniejsi ** konkurencja technologiczna

15 Koncepcja firmy-c.d. Podejście neoklasyczne Ekonomia ewolucyjna 3) Kryterium działania podmiotów gosp.- maksymalizacja zysku 3) firmy Kryterium działania podmiotów gosp.- -decyzje niekoniecznie optymalne w danym momencie, ale których intencją jest chęć max zysku - myślenie w kategoriach dobrego przyszłego rozwoju firmy

16 Rozumienie czasu Podejście neoklasyczne Ekonomia ewolucyjna - Czas nie istnieje (natychmiast powrót do równowagi) - Natychmiastowe skutki podejmowania decyzji - Zmiana znaku upływu czasu prowadzi do określenia stanów osiągniętych przez system w przeszłości - Istotne okresy przejściowe pomiędzy stanami równowagi proces wyznacza kierunek upływu czasu i nie jest możliwe proste odwrócenie biegu czasu nie jest możliwe określenie stanu z przeszłości skąd osiągnięty został stan obecny

17 Rola czynników losowych
Podejście neoklasyczne Ekonomia ewolucyjna -czynnik losowy w równaniach matem. jako zmienne losowe o zadanych rozkładach prawdopodob. zmiany widziane jako fluktuacje wokół trendów wyznaczanych równaniami modelu Niepewność redukowalna do koncepcji informacji niepełnej (w postaci charakterystyk stochastycznych) -istotna rola (!!!) szczególnie w procesie podejmowania decyzji i w procesie poszukiwania innowacji (proces prób i błędów) Czasami nie jest możliwe opisanie niektórych charakterystyk w kategoriach znanych rozkładów prawdopodobieństwa

18 „Wszystkie modele są złe, tylko niektóre są użyteczne” (W.E. Deming)
Zbudowanie wskaźnika jakości (skalaru) dającego podstawę do oceny różnicy zachowania się modelu i procesu rzeczywistego Badanie zasadności modelu- czy model jest użyteczny? Problem- sformułowanie kryterium jakości (np. wskaźnik cen w USA) „czyste kategorie”- racjonalizm, empiryzm, stanowisko pozytywistyczne Ocena modelu – wybór ze zbioru alternatywnych modeli opisujących daną rzeczywistość kryterium: największy wskaźnik globalny Sub-kryteria: poprawność, spójność, uniwersalność, prostota, płodność, użyteczność „SŁUSZNOŚCI TEORII EKONOMICZNEJ NIE POWINNIŚMY OCENIAĆ POD WZGLĘDEM REALISTYCZNOŚCI OPISU ALE WG. TRAFNOŚCI DOKONYWANYCH DZIĘKI TEJ TEORII PROGNOZ”

19 Dziękuję za uwagę!!!