Ochrona Własności Ochrona Posiadania

Prezentacja na temat: "Ochrona Własności Ochrona Posiadania"— Zapis prezentacji:

1 Ochrona Własności Ochrona Posiadania

2 Titius zajmując się pszczołami we własnej pasiece, spostrzegł, że rój, który się wyroił, osiadł w dziupli drzewa jego sąsiada, Marcusa. Marcus jednak nie zezwolił mu wejść po pszczoły twierdząc, iż zgodnie z prawem należą do niego. Titius zanim wystąpił z rei vindicatio, spotkał Marcusa na przyjęciu u wspólnego znajomego, Gaiusa. Ten wznosząc toast powiedział, że nie wie, kto jest właścicielem trunku, gdyż został on zrobiony przez jego niewolnika z miodu zebranego ze spornego roju pszczół. Określ kto jest właścicielem trunku. Uzasadnij odpowiedź. Kto natomiast będzie właścielem pszczół?

3 Gaius G. 2.68: Co to tych zaś zwierząt, co mają w zwyczaju oddalać się i powracać, jak na przykład w przypadku gołębi i pszczół, podobnie saren, mamy taką oto przekazaną zasadę, że jeśli utracą chęć powracania przestają być nasze i poddają się zawłaszczeniu. Uważa się, że tracą chęć powracania, kiedy zatracają nawyk powracania.

4 D pr.-2 (Gaius ks. druga praktycznego poradnika w sprawach codziennych lub złotych zasad): Stwierdzamy, że zwierzę odzyskuje naturalną wolność, jeśli zniknie znaszych oczu, albo jeśli, znajdując się w zasięgu naszego widzenia, nie może być ściganym. (1.) I stąd można zapytać czy dzika bestia zraniona (na tyle poważnie), by mogła być pochwycona, natychmiast staje się nasza. Trebatius uznał, że stanie się natychmiast nasza, i że będzie nasza póki ją możemy ją ścigać; kiedy zaś już nie możemy jej ścigać, przestaje być nasza i podlega ponownie zawłaszczeniu. I stąd wynika, że gdyby ktoś w tym czasie, kiedy ją ścigamy, złapał ją i uczynił z niej sobie pożytek, popełnia kradzież wobec nas. Inni jednak liczni (juryści) uważali, że (bestia) nie staje się nasza przed rzeczywistym schwytaniem. Wiele (zdarzeń) może bowiem przeszkodzić pochwyceniu. I to zdanie jest prawdziwsze. 2. Pszczoły z natury są dzikie. Przeto jeśli w naszym drzewie osiądą, uważamy, że przed tym jak je zamkniemy do ula, nie stają się bardziej naszą własnością, niż ptaki, który uwiły gniazda na naszym drzewie. I zatem jeśli ktoś inny je złapie staje się ich właścicielem.

5 Justynian I : Także natura pszczół jest dzika. Przeto jeśli osiądają na drzewie, nie uważa się, aby, zanim je zamkniesz do ula, bardziej były twoje, niż ptaki, które na twoim drzewie uwiją gniazdo. I zatem jeśli ktoś inny je zajmie, staje się ich właścielem. Także jeśli utworzyły one plastry miodu, ten, kto chce, może je zabrać. Oczywiście, gdy rzecz jest pozostaje nienaruszona i spostrzeżesz, że ktoś wchodzi na twój grunt, może mu prawnie zabronić, by nie wchodził. Rój, który z twego ula wyleciał uznaje się za twój, dopóki jest w zasięgu twego wzroku, a nie jest trudna pogoń za nim. W przeciwnym razie nadaje się do zawłaszczenia.

6 Ochrona własności

7 G. 4.16: Jeśli procesowano się co do rzeczy, rzeczy ruchome i ożywione, które można było przynieść lub doprowadzić przed urzędnika, tak windykowano przed urzędnikiem: ten, który windykował, trzymał tyczkę, potem samą rzecz chwytał, na przykład niewolnika, i tak mówił: „HUNC EGO HOMINEM EX IURE QUIRITIUM MEUM ESSE AIO SECUNDUM SUAM CAUSAM, SICUT DIXI, ECCE TIBI VINDICATAM IMPOSUI“ (JA OŚWIADCZAM, ŻE TEN NIEWOLNIK JEST MÓJ WEDLE PRAWA KWIRYTÓW, ZGODNIE ZE SWOJĄ SPRAWĄ, TAK JAK POWIEDZIAŁEM, OTO WOBEC CIEBIE NAŁOŻYLEM [NAŃ] LASKĘ) i w tej chwili dotykał niewolniką tyczką. Jego przeciwnik podobnie mówił i czynił. Skoro obaj dokonali windykacji, pretor mówił: „MITTETE AMBO HOMINEM“ (PUŚCIE OBAJ NIEWOLNIKA), oni wypuszczali. Ten, który najpierw windykował, tak drugiego zapytywał : „POSTULO ANNE DICAS QUA EX CAUSA VIDICAVERIS“ (ŻĄDAM, BYŚ POWIEDZIAŁ, Z JAKIEJ PRZYCZYNY WINDYKOWAŁEŚ“. Ów odpowiadał „IUS FECI SICUT VINDICTAM IMPOSUI“ (WYKONAŁEM PRAWO, TAK JAK NAŁOŻYLEM LASKĘ). W końcu, ten który najpierw windykował, mówił „QUANDO TU INIURIA VINDICAVISTI QUINGENTIS ASSIBUS SACRAMENTO TE PROVOCO“ (A JEŚLI WINDYKOWAŁEŚ Z OBRAZĄ PRAWA, WZYWAM BYŚ USTANOWIŁ SACRAMENTUM PIĘĆSET ASÓW). Przeciwnik także mówił podobnie „ET EGO TE“ (I JA CIEBIE). … Tyczki zaś używali jakby w miejsce włóczni, oczywistego znaku prawnego władztwa, bo uważali, że prawne władztwo powstawało wobec tych rzeczy, które pochwycili od wrogów.“

8 legis actio in rem per sponsionem
sponsio preiudicialis Czy obiecujesz dać mi 10, jeśli okaże się, że rzecz należy do mnie? Obiecuję. sponsio pro praede litis et vindiciarum Czy obiecujesz oddać mi rzecz i pożytki z niej, jeśli okaże się, że będziesz musiał mi zapłacić 10? sędzia bada czy rzecz należy do powoda, jeśli tak ogłasza pozwanego dłużnikiem i wzywa do oddania rzeczy jeśli tego nie uczyni: legis actio sacramento in personam albo legis actio per iudicis arbitrive postulationem zalety: taniej dowód obciąża tylko powoda.

9 Caius Aquilius niech będzie sędzią.
Jeśli się okaże, że rzecz, o którą toczy się ten spór należy według prawa Kwirytów do Aulusa Ageriusa, a rzecz ta nie zostanie zwrócona Aulusowi Ageriusowi na wezwanie Caiusa Aquiliusa sędziego, ile będzie warta rzecz, tyle pieniędzy niech sędzia Caius Aquilius zasądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa. Jeśli się nie okaże, niech uwolni.

10 Egzekucja legis actio per manus iniectionem:
powód prosi pretora o zgodę na położenie ręki na zasądzonym procedura wedle III tablicy USTAWY XII TABLIC Egzekucja

11 Zasady procesowe legitymacja procesowa:
czynna: właściciel kwirytalny pozbawiony posiadania bierna: posiadający nie-właściciel

12 legitymacja D Ulpian, ks. 16 kom. do Edyktu): Obowiązek sędziego polega w tej skardze na tym, by sędzia sprawdziłm, czy pozwany posiada rzecz. Bo skoro udowodnię, że rzecz jest moja, posiadacz będzie musiał ją zwrócić, chyba, że podniesie jakiś zarzut. I tak niektórzy, jak Pegasus, sądzili, że tylko ten rodzaj posiadania zawiera się w tej skardze, który mam miejsce przy interdyktach utrubi i uti possidetis. A zatem, twierdzi, że nie można windykować od tego, u kogo rzecz złożono w przechowanie, albo dano w używanie, albo jeśli ją by wynajął, albo ma w posiadaniu na zabepieczenie legatu, czy posagu, albo z powodu ciąży, albo nie dał zabezpieczenia cautio damni infecti, bo nikt z nich nie jest posiadaczem. Ja jednak uważam, że od wszystkich, którzy je mają i mogą je oddać.

13 Proces faza in iure wydanie formułki faza apud iudicem
postępowanie dowodowe (ei incubit probatio qui dicit, non qui negat) funkcja klauzuli arbitralnej/restytuoryjnej wyrok

14 Działanie klauzuli arbitralnej
sędzia wzywa pozwanego do zwrotu rzeczy rzecz nie zostaje zwrócona sędzia wzywa powoda do zaprzysiężenia wartości sporu iusiurandum in litem rzecz zostaje zwrócona zasądzenie na kwotę Działanie klauzuli arbitralnej pozwany zostaje de facto właścicielem rzeczy spornej

15 Restitutio zwrot z chwili litis constestatio
res cum sua causa: rzecz oraz pożytki z niej oraz dodatki posiadacz w złej wierze: wszystkie pożytki,posiadacz w dobrej może je zatrzymać litis contestatio: pozbawia dobrej wiary posiadacza wygrywający: zwraca nakłady konieczne (posiadaczowi w złej wierze) oraz użyteczne (w dobrej). nakłady zbytkowne można zabrać do czasu rozliczenia przysługuje pozwanemu prawo retencji.

16 Actio Publiciana Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli Aulus Agerius kupił tego niewolnika i jeśli został mu on wydany i gdyby po tym jakby go rok posiadał, okazałoby się, że ten niewolnik, o którego toczy się spór, byłby jego, i rzecz ta nie zostanie zwrócona Aulusowi Ageriusowi na wezwanie Caiusa Aquiliusa sędziego, ile będzie warta rzecz, tyle pieniędzy niech sędzia Caius Aquilius zasądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa. Jeśli się nie okaże, niech uwolni.

17 Właściciel kwirytalny vs. bonitarny
exceptio rei venditae ac traditae Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli się okaże, że rzecz, o którą toczy się ten spór należy według prawa Kwirytów do Aulusa Ageriusa, a rzecz ta nie zostanie zwrócona Aulusowi Ageriusowi na wezwanie Caiusa Aquiliusa sędziego, ile będzie warta rzecz, tyle pieniędzy niech sędzia Caius Aquilius zasądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa. Jeśli się nie okaże, niech uwolni. Caius sprzedał Aulusowi konia i wydał go zwykłą tradycją. Po sześciu miesiącach Caius zmarł, a jego spadkobierca pozwał Aulusa przez rei vindicatio. i że nie została ona sprzedana i wydana przez Aulusa Ageriusa Numeriusowi Negidiusowi,

18 Właściciel kwirytalny vs. bonitarny
exceptio iusti domini i replicatio r. venditae ac traditae & replicatio rei venditae ac traditae Caius Aquilius niech będzie sędzią. Jeśli Aulus Agerius kupił tego niewolnika, a ten został mu wydany, i gdyby okazałoby się, że ten niewolnik, o którego toczy się spór byłby jego, jeśliby go przez rok posiadał, a rzecz ta nie zostanie zwrócona Aulusowi Ageriusowi na wezwanie Caiusa Aquiliusa sędziego, ile będzie warta rzecz, tyle pieniędzy niech sędzia Caius Aquilius zasądzi od Numeriusa Negidiusa dla Aulusa Ageriusa. Jeśli się nie okaże, niech uwolni. Caius sprzedał Aulusowi konia i wydał go zwykłą tradycją. Po jakimś czasie koń uciekł i wrócił do stajni Caiusa. Ten nie chce go oddać Aulusowi. o ile niewolnik ten nie należy do Numeriusa Negidiusa, chyba żeby niewolnika, o którego toczy się ten spór Numerius Negidius wydał i sprzedał Aulusowi Ageriusowi,

19 Przesłanki w Actio Publiciana
Jeśli Aulus Agerius kupił tego niewolnika --> TITULUS i jeśli został mu on wydany, --> TRADITIO i gdyby po tym jakby go rok, --> TEMPUS posiadał --> POSSESSIO (Civilis czyli w dobrej wierze) okazałoby się, że ten niewolnik byłby jego

20 dwaj właściciele bonitarni
D (Pomponius, libro secundo ex Plautio): Si a Titio fundum emeris qui Sempronii erat isque tibi traditus fuerit, pretio autem soluto Titius Sempronio heres extiterit et eundem fundum Maevio vendiderit et tradiderit: Iulianus ait aequius esse priorem te tueri, quia et si ipse Titius fundum a te peteret, exceptione summoveretur et si ipse Titius eum possideret, Publiciana peteres. (Jeśli kupiłeś od Tytusa grunt, który należał do Semproniusza i grunt ten został ci wydany, a już po zapłacie ceny Tytus został dziedzicem Semproniusza i ten sam grunt sprzedał i wydał Maeviusowi. Julian powiedział, że słuszniejsze jest, aby najpierw ciebie chronić, ponieważ także gdyby sam Tytus zażądał od ciebie gruntu, podniesiony byłby zarzut procesowy, a gdyby to Tytus go posiadał, miałbyś przeciw niemu skargę publicjańską).

21 Tytus sprzedał i wydał Paulusowi grunt Sempromiusza
Tytus sprzedał i wydał Paulusowi grunt Sempromiusza. Następnie stał się właścicielem wcześniej sprzedanego gruntu, w wyniku dziedziczenia po Semproniuszu. Sprzedał więc ponownie grunt i wydał go tym razem Maeviusowi. Kto wygra w sporze o własność gruntu. Jakie prawo do gruntu ma ten, kto kupił go od Tytusa? Jakie prawo do gruntu ma Tytus od momentu, w którym stał się dziedzicem Semproniusza? Jak wyglądałaby sytuacja, gdyby Tytus, po tym jak objął spadek po Semproniuszu wytoczył nabywcy rei vindicatio? Jakie prawo do gruntu ma Meviusz? Jak Julian uzasadnia opinię, że w sporze z Meviusz powinien wygrać pierwszy nabywca rzeczy?

22 W I wieku n.e. Titius oddał Luciusowi w depozyt zestaw szklanych naczyń, które na polecenie Titiusa ukradł jego niewolnik Aulusowi. Lucius nic nie wiedział o pochodzeniu naczyń, a ratując je z pożaru ukrył w sobie tylko znanym miejscu i wyjechał na morską wyprawę, z której wróci za dwa miesiące. Czy Aulus może wytoczyć rei vindicatio przeciwko Titiusowi? Uzasadnij odpowiedź.

23 1. Titus sprzedał i wydał Marcusowi odziedziczony po ojcu złoty pierścień. Żaden z kontrahentów nie wiedział, że pierścień w rzeczywistości nie był własnością ojca Titusa, lecz został mu użyczony przez jego przyjaciela. Po upływie miesiąca Marcus sprzedał i wydał pierścień Iulii, która zostawiła mu go na przechowanie na okres dwóch miesięcy, tj. do czasu jej powrotu z prowincji. Kiedy Iulia wróciła do Rzymu, okazało się, że Marcus nie żyje, a jego spadkobierca Seius, działając w dobrej wierze, sprzedał i wydał pierścień Semproniusowi. Oceń szanse Iulii na odzyskanie pierścienia.

24 1. Od dłuższego czasu trwał spór między Publiusem a Maeviusem o ogromną łąkę za lasem. Wzmógł się on, gdy wiosną 37 roku p.n.e. Publius zaczął wypasać na niej owce twierdząc, iż jest jej właścicielem. Korzystając z tego, że stada znajdowały się przez miesiąc na innym pastwisku, niewolnicy Maeviusa przeprowadzili sianokosy, przez co uniemożliwili dalszy wypas. W lecie roku następnego Publius nie pozwolił już, aby jego stada opuściły sporny grunt. Udziel Maeviusowi porady prawnej.

25 1. Za trzeciego konsulatu Augusta, Gaius otrzymał niewolnika i posiadał go przez dziesięć miesięcy. Bardzo się nad nim znęcał, dlatego niewolnik zbiegł przy pierwszej nadarzającej się okazji. Wkrótce jednak został schwytany przez Seiusa, który ukrywał go u siebie przed Gaiusem przez dwa miesiące, wykorzystując do prac polowych w odległym majątku. Następnie na trzy miesiące użyczył go sąsiadowi, zaś po ich upływie sprzedał Appiusowi. Po dwóch miesiącach od tej transakcji do Appiusa przyjechał w odwiedziny Gaius. Rozpoznał wówczas swego niewolnika i zapragnął go odzyskać.

26 1. Rankiem w idy marcowe 12 roku p. n. e
1. Rankiem w idy marcowe 12 roku p.n.e. Titius posłał niewolnika z wiadomością do Spuriusa, że palą się jego zabudowania położone po drugiej stronie wzgórza. Gdy wszyscy rzucili się na pomoc, Titius zajął jego wiejski dom. Rozzłoszczony takim postępowaniem Spurius wyruszył natychmiast na czele uzbrojonych we włócznie i tarcze niewolników przeciwko Titiusowi. Nie udało mu się jednak zająć ani domu, ani posiadłości, gdyż wprowadzeni tam niewolnicy Titiusa, chociaż nieuzbrojeni, czterokrotnie przewyższali swą liczbą zbrojnych Spuriusa. Czy wobec takiego obrotu spraw Spuriusowi uda się odzyskać wiejski dom? Uzasadnij odpowiedź.

27 Kalendy lipca: Titius kupuje od Caiusa niewolnika, który był od długiego czasu jego własnością i znajdował się jego majątku. kalendy sierpnia: maltretowany przez nowego pana niewolnik ucieka do domu Caiusa w kalendy stycznia Titius spostrzega niewolnika u Caiusa i występuje o interdykt. Kto wygra? Co by się stało, gdyby w kalendy stycznia niewolnika porwał Sempronius, a następnie posiadał go 7 miesięcy?

28 Titius ukradł szkatułkę Gaiusowi. Następnie Septimus mu ją siłą zabrał
Titius ukradł szkatułkę Gaiusowi. Następnie Septimus mu ją siłą zabrał. oceń sytuację prawną