JAKO ZJAWISKO FIZYCZNE

Prezentacja na temat: "JAKO ZJAWISKO FIZYCZNE"— Zapis prezentacji:

1 JAKO ZJAWISKO FIZYCZNE
BURZA JAKO ZJAWISKO FIZYCZNE

2 Powietrze w górnych warstwach atmosfery jest o wiele zimniejsze niż przy powierzchni Ziemi. Ciepłe powietrze jest lżejsze od zimnego, więc unosi się do góry. W trakcie wznoszenia powietrze się rozpręża i ochładza się. Wznoszące się powietrze w trakcie rozprężania staje się chłodniejsze od otoczenia, a więc cięższe i opada na dół.

3 Inaczej przebiega ten proces, gdy wznoszące się powietrze zawiera dużo pary wodnej. W miarę ochładzania się powietrza, zawarta w nim para wodna kondensuje się, czyli skrapla. Podczas skraplania wydziela się dużo ciepła Uwalniające się ciepło powoduje, że powietrze wilgotne stygnie wolniej i jest stale cieplejsze, a więc lżejsze od otoczenia. Ten mechanizm powoduje, że w obszarze burzy powietrze bardzo gwałtownie wznosi się do góry i osiąga wysokość powyżej 15 km. Na tej wysokości temperatura jest bardzo niska i wynosi około -60°C, więc skondensowane kropelki wody zamieniają się w lód, stopniowo łącząc się z sobą i tworząc coraz większe kryształy.

4 Gdy cząsteczki lodu stają się zbyt wielkie, zaczynają spadać, pociągając za sobą w dół zimne powietrze. W trakcie opadania cząsteczki lodu topnieją i z chmury zaczyna padać deszcz. Ponadto stosunkowo chłodne powietrze, gdy tylko dotrze do powierzchni Ziemi, zaczyna rozchodzić się na boki. Dlatego zwykle przed burzą wieje chłodny wiatr.

5

6 Na podstawie Encyklopedii PWN
PIORUN Wyładowanie elektryczne w atmosferze ziemskiej zachodzące wewnątrz chmury burzowej, między chmurami lub między chmurą a powierzchnią ziemi. Do najczęściej występujących i najlepiej znanych należą wyładowania liniowe w postaci rozgałęzionej iskry o długości od kilku do kilkudziesięciu km. Wyładowanie jest widoczne w postaci błyskawicy spowodowanej wypromieniowaniem energii przez wzbudzone podczas wyładowania atomy, której towarzyszy przedłużony huk-grzmot, powstający przy rozprężaniu nagrzanych mas powietrza w otoczeniu kanału wyładowania; piorun liniowy sięgający ziemi stanowi zagrożenie dla ludzi i budynków oraz urządzeń naziemnych; jako ochronę przed uderzeniem pioruna stosuje się piorunochrony. Rzadko występują: piorun kulisty (jaskrawo świecąca kula zjonizowanego gazu o średnicy kilkudziesięciu cm) piorun paciorkowaty, zwany też łańcuchowym (łańcuszek złożony z oddzielnych punktów świetlnych), których mechanizm nie jest dokładnie znany. Na podstawie Encyklopedii PWN

7

8 Tajemnicę błyskawic rozwikłał amerykański uczony i polityk Benjamin Franklin ( ), który udowodnił, iż jest to wyładowanie elektryczne. W lipcu 1752 roku wypuścił w kierunku chmury burzowej sporządzony z jedwabnych chusteczek latawiec. Do końca jego linki przymocował metalowy klucz, a gdy przybliżał do niego rękę, między nią a kluczem przeskakiwała iskra elektryczna. W roku 1909 szwedzki uczony Engelstad stracił życie, próbując powtórzyć eksperyment Franklina.

9

10 Czy wiesz jak należy się chronić przed porażeniem pioruna ?
należy pozostać w domu, nie wychodzić, chyba że jest to naprawdę konieczne, trzymać się z daleka od otwartych okien, drzwi, kominków, piecy, umywalek, wentylatorów i innych urządzeń elektrycznych podłączonych do prądu, nie używać telefonu, nie używać przedmiotów takich jak wędki, kije golfowe, nie przenosić łatwopalnych materiałów w otwartych pojemnikach, nie przebywać w wodzie jak i w małych łódkach, zostać w samochodzie, gdy jest się w trakcie podróży (samochody są jednymi z bezpieczniejszych miejsc do ukrycia się),

11 poszukać schronienia w budynku, jaskini, kanionie,
schroń się w samochodzie. W przypadku uderzenia pioruna prąd spłynie po karoserii, nie penetrując wnętrza poszukać schronienia w budynku, jaskini, kanionie, jeśli nie ma w pobliżu schronienia należy unikać wysokich obiektów w okolicy, kiedy czujesz ładunki elektryczne w powietrzu, gdy włosy stają ci dęba, przykucnij szybko na ziemię, ponieważ błyskawica może cię trafić. W żadnym wypadku nie kładź się na ziemi poszukaj obniżeń terenu (wąwóz, dolina). Trzymaj się z dala od obiektów metalowych, jak np. siatki, słupy natomiast osoby przebywające w większej grupie powinny się rozproszyć Odległość od burzy określa się, mnożąc liczbę sekund, jaka upłynęła od ujrzenia błyskawicy, do momentu usłyszenia grzmotu przez 330.

12 „Pan Tadeusz” Księga X (fr.)
BURZA W LITERATURZE Adam Mickiewicz „Pan Tadeusz” Księga X (fr.)

13 Nagle wichry zwarły się, porwały się w poły, Borykają się, kręcą, świszczącymi koły Krążą po stawach, mącą do dna wody w stawach, Wpadli na łąki, świszczą po łozach i trawach, Pryskają łóz gałęzie, lecą traw przekosy Na wiatr, jako garściami wyrywane włosy, Zmieszane z kędziorami snopów; wiatry wyją, Upadają na rolę, tarzają się, ryją, Rwą skiby, robią otwór wichrowi trzeciemu, Który wydarł się z roli jak słup czarnoziemu, Wznosi się, jak ruchoma piramida toczy, Łbem grunt wierci, z nóg piasek sypie gwiazdom w oczy Co krok wszerz wydyma się, roztwiera ku górze I ogromną swą trąbą otrębuje burzę. Aż z całym tym chaosem wody i kurzawy, Słomy, liścia, gałęzi, wydartej murawy, Wichry w las uderzyły i po głębiach puszczy Ryknęły jak niedźwiedzie. A już deszcz wciąż pluszczy, Jak z sita, w gęstych kroplach; wtem rykły pioruny, Krople zlały się razem; to jak proste struny Długim warkoczem wiążą niebiosa do ziemi, To jak z wiader buchają warstami całemi.

14 Już zakryły się całkiem niebiosa i ziemia, Noc je z burzą od nocy czarniejszą zaciemnia. Czasem widnokrąg pęka od końca do końca, I anioł burzy na kształt niezmiernego słońca Rozświeci twarz, i znowu okryty całunem Uciekł w niebo i drzwi chmur zatrzasnął piorunem. Znowu wzmaga się burza, ulewa nawalna I ciemność gruba, gęsta, prawie dotykalna. Znowu deszcz ciszej szumi, grom na chwilę uśnie; Znowu wzbudzi się, ryknie i znów wodą chluśnie. Aż się uspokoiło wszystko; tylko drzewa Szumią około domu i szemrze ulewa.

15 Sonety Krymskie Burza Adam Mickiewicz Zdarto żagle, ster prysnął, ryk wód, szum zawiei, Głosy trwożnej gromady, pomp złowieszcze jęki, Ostatnie liny majtkom wyrwały się z ręki, słońce krwawo zachodzi, a nim reszta nadziei. Wicher z tryumfem zawył, a na mokre góry, Wznoszące się piętrami z morskiego odmętu, Wstąpił genijusz śmierci i szedł do okrętu, Jak żołnierz szturmujący w połamane mury. Ci leżą na pół martwi, ów załamał dłonie, Ten w objęcia przyjaciół żegnając się pada, Ci modlą się przed śmiercią, aby śmierć odegnać.

16

17 Staff Leopold Burza nad głową Niebo nad głową się chmurzy
Staff Leopold Burza nad głową Niebo nad głową się chmurzy. Nadciąga wicher z nawałą. Już nie uniknę dziś burzy. Grzmi? Nieraz mocniej już grzmiało. Strach przysiadł jak koń na zadach. Świat jęczy jak przed porodem. Ziemia się trzęsie w posadach: Zobaczę, co jest pod spodem. Wszystko się w drzazgi rozleci. Ha, rozpętały się czarty! Padł piorun! Drugi! I trzeci! Niech sobie gruchnie i czwarty! Wyzywam piąty oczyma! Głowy pod skrzydło nie chować! Co? Serce me nie wytrzyma? Warto i tego spróbować. Rozpraw się, losie, zły biesie, W zaciekłej ze mną szermierce! A jeśli serce nie zniesie? To trudno! Ja albo serce.

18 Burza Maria Pawlikowska-Jasnorzewska. Sine, dymne,
Burza Maria Pawlikowska-Jasnorzewska Sine, dymne, z ceglastą poświatą, przędąc chmury, jak pośpieszną grzybnię, leci gniewne, rozjuszone lato, piorunami grożąc niechybnie. Już jaśminem po ziemi zamiata - już z drzewami mocuje się z bliska, już gazetę śle na koniec świata, już mi w sercu, śniętym sercu, błyska. Nie hamujcie burzy, pięknej burzy, modlitwami, krzykiem nienawiści! Posłuchajcie opowieści liści! jak liściowi liść szaleństwo wróży... Nawałnicę, burzliwą kotarę, rzućcie na mnie, na gasnącą świecę! Niech się wszystko zakończy pożarem, niech mnie z ziemi jak wiedźmę wyświecą! Śnięte serce, śnięte serce moje, niech uzdrowią cię te niepokoje

19 BURZA W MALARSTWIE

20 „Burza w Górach Skalistych” autorstwa Bierstadt http://www. galeria

21

22 Przed burzą - szkic do obrazu "Burza" Józef Chełmoński

23 "Burza" Józef Chełmoński

24 BURZA W MUZYCE

25 ANTONIO VIVALDI „Cztery pory roku” Lato „Burza”

26 Ludwig van Beethoven VI Symfonia F-dur cz. 4 „Burza”

27 Stanisław Moniuszko Sonety Krymskie - IV. „Burza”

28 ODGŁOSY BURZY

29 Prezentację wykonał Grzegorz Myrlak kl. II f