FIZYKO-BIOLOGICZNE PODSTAWY FIZYKOTERAPII

Prezentacja na temat: "FIZYKO-BIOLOGICZNE PODSTAWY FIZYKOTERAPII"— Zapis prezentacji:

1 FIZYKO-BIOLOGICZNE PODSTAWY FIZYKOTERAPII

2 PLAN WYKŁADU 1. Bodźce lecznicze 2. Reakcje i reaktywność na bodźce
3. Przekazywanie i dawkowanie energii 4. Tolerancja na bodźce

3 PODSTAWOWE BODŹCE LECZNICZE STOSOWANE W FIZJOTERAPII
Mechaniczne Elektryczne Kinetyczne Termiczne BODŹCE Chemiczne Psychiczne Świetlne Klimatyczne Dźwiękowe Hydrostatyczne Hydrodynamiczne

4 I ZASADA TERMODYNAMIKI
ENERGIA NIE JEST WYTWARZANA ANI NISZCZONA, ALE PRZETWARZANA

5 RODZAJE ENERGII STOSOWANYCH W FIZJOTERAPII I WYTWARZANYCH W ORGANIŹMIE
CIEPLNA ELEKTRYCZNA ELEKTROMAGNETYCZNA (pole) MECHANICZNA CHEMICZNA (tylko w organizmie)

6 ENERGIE NATURALNE RODZAJE ENERGII : promieniowanie elektromagnetyczne, wytwarzane przez Ziemię promieniowanie UV mieszczące się w widmie słonecznym ciepło Słońca i innych źródeł energia mechaniczna i ciążenie Ziemi, woda, wiatr REAKCJE WYWOŁANE ENERGIAMI NATURALNYMI powstają w miejscu absorpcji i w miejscach odległych, mają charakter reakcji adaptacyjnych

7 ENERGIE SZTUCZNE RODZAJE ENERGII : promieniowanie elektromagnetyczne o parametrach nie występujących w przyrodzie - ultradźwięki pole magnetyczne o parametrach nie występujących w przyrodzie REAKCJE WYWOŁANE ENERGIAMI SZTUCZNYMI powstają w miejscu absorpcji energii

8 MECHANIZM RECEPCJI BODŹCA PRZEZ KOMÓRKĘ
receptor Zmiany jonowe Komórka K + bodziec Na+ depolaryzacja błony komórkowej (potencjał receptorowy) *bodziec fizyczny inicjuje lub uzupełnia proces leczniczy

9 KOMUNIKACJA MIĘDZYKOMÓRKOWA PODSTAWOWE DEFINICJE
Receptory komórkowe Są to wyspecjalizowane struktury białkowe, zdolne do odbierania-przekształcania- przekazywania informacji ze środowiska zewnętrznego do efektorów Ligandy Są to związki łączące się z receptorem Agonista Jest to ligand pobudzający receptor Antagonista Jest to ligand hamujący receptor

10 PODZIAŁ RECEPTORÓW KOMÓRKOWYCH
Receptory zewnątrzkomórkowe: a. Jonotropowe (ligandy jonowe) b. Metabotropowe (białko G) c. Katalityczne (enzymy) Receptory wewnątrzkomórkowe a. Cytoplazmatyczne b. Jądrowe

11 CYTOKINY HORMONOPODOBNE BIAŁKA I PEPTYDY. Wydzielane są przez komórki, wpływają na funkcje innych komórek Interleukiny 1-18 Interferony TNF Czynniki wzrostowe: (TGF, GM-CSE) Chemokiny Inne

12 MECHANIZM DZIAŁANIA BODŹCA FIZYCZNEGO KOMUNIKACJA MIĘDZYKOMÓRKOWA
Zmiany aktywności organizmu bodziec receptor W zakresie informacyjnym W zakresie biologicznym Kodowanie Integracja Przechowywanie Sterowanie układami Wykonawczymi (mięśnie, gruczoły)

13 Komunikacja międzykomórkowa
A) bezpośrednia (jądrowa) B) pośrednia (poprzez transportery

14 SPOSOBY KOMUNIKACJI MIĘDZYKOMÓRKOWEJ
Sygnalizacja endokrynna (hormonalna)- wydzielanie substancji sygnałowej do krwioobiegu Sygnalizacja parakrynowa miejscowe wydzielanie substancji sygnałowej Sygnalizacja neuronalna (nerwowa)- poprzez substancje sygnałowe zawarte w błonach komórkowych (sygnalizacja bezpośrednia)

15 Podział sposobów komunikacji
bezpośrednia pośrednia (transportery) Poziomy komunikacji: błonowy cytoplazmatyczny jądrowy

16 PRAWO SCHULTZA-ARNDTA
rodzaje bodźców działanie SŁABE Pobudzają procesy życiowe ŚREDNIE Wywołują reakcje adaptacyjne MOCNE Hamują procesy życiowe, działają destrukcyjnie

17 RODZAJE I CECHY BODŹCÓW
1. bodźce zmysłowe działające na receptory (np. światło i dźwięk) BODZIEC - cechy : siła działania, czas, częstotliwość i szybkość 2. bodźce działające na cytoplazmę komórkową poprzez: uwalnianie: * termoreceptory * histaminy * mechanoreceptory * adrenaliny * chemoreceptory * prostaglandyny * nocyceptory * bradykininy * osmoreceptory * serotoniny * acetylocholiny

18 REAKTYWNOŚĆ NA BODŹCE zależy od:
Cech bodźca Zdolności organizmu do odpowiedzi - rodzaj tkanki - okolica - wielkość powierzchni - wrażliwość osobnicza (wiek, płeć, rodzaj choroby, leki, inne) - stanu aktywności narządu (stan czynnościowy układu autonomicznego)

19 TYPY REAKCJI NA BODŹCE LECZNICZE
CHARAKTER REAKCJI ODPOWIEDŹ LECZNICZA SŁABY POWOLNY WAGOTONICY ASTENICY TYP A PÓŹNA (PO 3-4 TYG.) TYP B SYMPATYKOTONICY PYKNICY SZYBKI SOLNY WCZESNA (PO 1 TYG.) TYP C WAGOTONICY + CECHY SYMPAT. MIESZANY PO 2 TYG.

20 TRZY FAZY ZMIAN AKTYWNOŚCI W UKŁADZIE AUTONOMICZNYM PODCZAS TERAPII BODŹCOWEJ
III FAZA TROFOTROPOWA odpoczynku, zdrowienia, adaptacji II FAZA ERGOTROPOWA faza walki, wzmożonych reakcji I FAZA WSTĘPNA chwiejność układu, reakcje alarmowe

21 STAN AKTYWNOŚCI NARZĄDU A REAKTYWNOŚĆ NA BODŹCE
Im bardziej nasilona jest czynność narządu (pobudzenie układu autonomicznego) tym mniejsza jest jego pobudliwość na bodźce pobudzające, a większa na hamujące (reguła Wildera)

22 RODZAJE REAKCJI WYWOŁANYCH DZIAŁANIEM ENERGII
Miejscowe Odległe Uogólnione MIEJSCE Natychmiastowe Późne CZAS Fizykochemiczne Chemiczne Biologiczne MECHANIZMY Adaptacyjne (czynne), kompensacyjne, ochronne, alarmowe CHARAKTER REAKCJI

23 PRZEBIEG REAKCJI ADAPTACYJNYCH WYWOŁANYCH BODŹCAMI LECZNICZYMI
1. odbieranie informacji przez receptory 2. Przewodzenie impulsów drogami nerwowymi do ośrodków 3. Przetwarzanie informacji przez ośrodki w kierunku pobudzenia wybranych narządów (intensywność, czas działania) 4. Przesyłanie informacji z ośrodków do efektorów (narządów wykonujących czynności: mięśnie, naczynia, gruczoły, metabolizm)

24 Rodzaje reakcji adaptacyjnych
REAKCJE ADAPTACYJNE: 1. Ogólne( systemowe) 2. Miejscowe

25 Cechy nośnika Pojemność- ilość energ. jaka może zmieścić się w jedn.pojemności Przewodność- ilość energii przekazywana w jednostce czasu

26 PRZEKAZYWANIE ENERGII- NOŚNIKI (przykłady)
Ciepłolecznictwo: Woda, para wodna Powietrze Kataplazmy Parafina Borowina Krioterapia Ciekłe postacie: Azot Dwutlenek azotu Dwutlenek węgla Powietrze

27 PRAWO GROTHUSA-DRAPERA
„Zmiany w tkankach wywołuje tylko ta energia, która została zaabsorbowana” wsp. absorpcji= ilość energii pochłoniętej całkowita ilość energii

28 JEDNOSTAJNY (natężenie, kierunek) (impuls, przerwa, fala, prędkość)
PRZEPŁYW ENERGII (przebieg) JEDNOSTAJNY (natężenie, kierunek) CIĄGŁY PRZERYWANY (impuls, przerwa, fala, prędkość) CYKLICZNY (cykl, częstotliwość, amplituda, fala)

29 II ZASADA TERMODYNAMIKI
„Aby energia mogła być przekazana musi zaistnieć różnica potencjałów między ciałem przekazującym a pobierającym energię” Sir Isaac Newton (zmodyf.)

30 DAWKOWANIE ENERGII LECZNICZYCH
DAWKI FIZYCZNE Ilość energii dżule (J), kalorie (cal) Moc waty (W), J/sek Natężenie, gęstość J/cm2, W/sek B DAWKI BIOLOGICZNE (terapeutyczne) 1. Lecznicza - progowa (najmniejsza wywołująca reakcje) nadprogowa (mała) - średnia - submaksymalna (duża) 2. Podprogowa (bardzo mała) 3. Szkodliwa (zbyt duża)

31 OGÓLNE ZASADY STOSOWANIA BODŹCÓW FIZJOTERAPEUTYCZNYCH
Indywidualne dobieranie zabiegów i metod leczniczych Stopniowanie natężenia bodźców leczniczych rozpoczynać od zabiegów mało bodźcowych stopniowo włączać zabiegi bardziej bodźcowe i zwiększać ich natężenie i czas 3. Łączenie zabiegów mniej bodźcowych z silniej bodźcowymi 4. Stosowanie prawidłowej kolejności wykonywania zabiegów i prawidłowego ich kojarzenia

32 OBJAWY NIETOLERANCJI ORGANIZMU NA ZBYT DUŻE BODŹCE
miejscowe uszkodzenie tkanek ból objawy ogólne ; omdlenie, gorączka objawy emocjonalne: lęk, niepokój, bicia serca

33 NIETOLERANCJA PATOLOGICZNA
Powstaje: przy nadwrażliwości psychicznej na bodźce, fobie w wyniku odczynu alergicznego jako reakcja paradoksalna w wyniku zaburzeń czucia

34 PRZYCZYNY NIETOLERANCJI NA BODŹCE
Przedawkowanie bodźca Patologiczna reakcja z nadwrażliwością Obniżone czucie i następowe przedawkowanie

35 Dziękuję