Neografia gotycka Zarys rozwoju pisma niemieckiego

Prezentacja na temat: "Neografia gotycka Zarys rozwoju pisma niemieckiego"— Zapis prezentacji:

1 Neografia gotycka Zarys rozwoju pisma niemieckiego
dr Henryk Niestrój

2 Nazwa „neogotyk” Przyjęta w j. polskim na określenie fazy rozwojowej pisma niemieckiego (tzw. gotyku) w czasach nowożytnych i najnowszych. Nazwa umowna – neogotyk to w istocie wiele rodzajów pisma wywodzącego się bezpośrednio ze średniowiecznego „gotyku” Bardziej poprawna forma to pismo niemieckie lub kurrenta

3 Majuskuła - Minuskuła majuskuła - pierwotna forma pisma, wpisana w 2 linie minuskuła - forma pisma wpisana w 4 linie

4 Kapitała Typowa majuskuła

5 Minuskuła karolińska Przykład minuskuły

6 Minuskuła dyplomatyczna
Bardzo charakterystyczny krój pisma dokumentów cesarskich i papieskich przełomu tysiącleci

7 Dokument pp. Honoriusza z 1127 r.

8 Antykwa Podobieństwo do minuskuły karolińskiej

9 Pismo niemieckie Fraktura Pismo kancelaryjne Kurrenta

10 Fraktura Krój w wersji początkowej, w następnych wiekach zniknęły ozdobne zawijasy

11 Dokument Wilhelma, landgrafa heskiego z 1655 r.

12 Kurrenta Klasyczny przykład z XVII w.

13 Dokument ces. Maksymiliana I z 1513 r.

14 Neogotyk na Śląsku W pełni wykształcone formy neogotyckie notujemy już w 1527 r. Pisma w języku polskim zapisywano kursywą humanistyczną, czasem silnie zgotycyzowaną

15 Landbuch – śląska specyfika

16 „eckige” i „runde Schrift”

17

18 Kurrenta przełomu XIX i XX w.

19 XX w.

20 Sütterlin prostopadłe, uproszczone
często błędnie tak określane są wszelkie formy gotyckie

21 Alfabet wg Sütterlina

22 Koniec neogotyku 1941 – zakaz stosowania pisma o formie gotyckiej
od tego czasu powszechnie króluje kursywa humanistyczna

23 Materiał pisarski Pióro z trzciny, metalu, ptasie
ołówek – od XVI w., powszechnie w XIX w. maszynopis (l. 70-te XIX w.) długopis (po II wojnie światowej)

24 Bibliografia Bobowski K., Ewolucja pisma neogotyckiego na Śląsku od początku XVI do połowy XX wieku, Wrocław-Warszawa 1992 Górski T., Neografia gotycka, t. I-II, Toruń 1972

25 Bibliografia Dülfer K., Korn H.-E., Schrifttafeln zur deutschen Paläographie des Jahrhunderts, bearb. von K. Uhde, Marburg 1998 Grun P.A., Leseschlüssel zu unserer alten Schrift, Limburg/Lahn 1984 (reprint wydania z 1935 r.) Grun P.A., Schlüssel zu alten und neuen Abkürzungen, Limburg/Lahn 1966 (reprint)

26 Czyli – jak „to” przeczytać?
Transkrypcja Czyli – jak „to” przeczytać?

27 Małe i duże litery Małe litery – zauważamy, że wiele jest podobnych do dziś stosowanych Duże litery – tu pojawią się problemy

28 Znajomość języka Podstawowy problem: znajomość języka Kontekst
Język ulegał zmianom

29 Sposoby na problemy spróbować znaleźć wyraźniejsze miejsce, lub wyraz którego jest się pewien i porównać literki dobrą metoda jest przepisywanie fragmentu tekstu, a często próba odczytania wyrazu od końca

30 literka ‘u’ i ‘n’ łatwo pomylić z ‘n’ – odróżnia je charakterystyczny daszek – ŭ, (czasem go brak, wtedy zostaje tylko znajomość języka)

31 Inne możliwości pomyłek

32 Ligatury złożenia dwóch liter, częste w tekstach łacińskich, rzadziej stosowane w piśmie niemieckim

33 Skróty (abrewiacja) System skrótów inny dla łaciny i dla pisma niemieckiego (bardziej rozbudowany w łacinie) Dwa podstawowe rodzaje: suspensja kontrakcja rozwiązania uzależnione od czasu powstania pisma i miejsca w tekście

34 Podwojenie (m, n) kreska nad literką (uwaga, żeby nie pomylić podwójnego ‘n’ z ‘ŭ’)

35 Linia łukowana jako skrót
Często stosowany skrót Zwykle końcówkę trzeba dopasować z kontekstu (wg reguł gramatyki)

36 Dzieje pisma niemieckiego

37 Więcej informacji na stronie: www.neogotyk.arcaion.pl