Słowotwórstwo Dział językoznawstwa zajmujący się sposobami powstawania nowych wyrazów w języku.

Prezentacja na temat: "Słowotwórstwo Dział językoznawstwa zajmujący się sposobami powstawania nowych wyrazów w języku."— Zapis prezentacji:

1 Słowotwórstwo Dział językoznawstwa zajmujący się sposobami powstawania nowych wyrazów w języku.

2 Słowotwórstwo dzieli się na słowotwórstwo synchroniczne (funkcjonalne), zajmujące się strukturą słownictwa i badaniem, w jaki sposób użytkownicy języka powiększają jego zasób, także derywacją oraz na słowotwórstwo diachroniczne (genetyczne, historyczne), zajmujące się procesem historycznym w powstawaniu słów.

3 Podstawowe pojęcia wyraz podstawowy – wyraz, od którego utworzony został wyraz pochodny, wyraz pochodny – wyraz utworzony od wyrazu podstawowego, parafraza słowotwórcza – opis wyjaśniający znaczenie wyrazu pochodnego i zawierający wyraz podstawowy, formant – słowotwórcza część wyrazu, dodana do jego rdzenia, podstawa słowotwórcza – część wyrazu pochodnego, która zostaje po odcięciu formantu, rdzeń – najmniejsza, niepodzielna część wyrazu, rodzina wyrazów – grupa wyrazów pochodnych mająca ten sam rdzeń z zasady powiązania też wspólnym, ogólnym znaczeniem, wyrazy pokrewne – wszystkie wyrazy mające ten sam rdzeń.

4 Wyraz podstawowy Wyraz, od którego tworzy się wyraz pochodny, np. jagoda ⇒ jagodowy, szkoła ⇒ szkolny. Najczęstszymi wyrazami podstawowymi są rzeczowniki, czasowniki i przymiotniki.W językoznawstwie teoretycznym zamiast tego terminu używa się zwykle określenia „podstawa słowotwórcza” lub „formacja słowotwórcza”. W praktyce szkolnej termin „podstawa słowotwórcza” określa natomiast temat słowotwórczy.

5 Wyraz pochodny Wyraz utworzony na podstawie wyrazu podstawowego, np. jagoda (wyraz podstawowy), jagodowy (wyraz pochodny). Wyrazy pochodne są też wyrazami podstawowymi względem innych wyrazów. Przykład frazy złożonej z wyrazów pochodnych:

6 Parafraza Swobodna przeróbka tekstu lub tłumaczenia, która rozwija lub modyfikuje treść oryginału, zachowując jednak jego zasadniczy sens. Przeciwieństwo metafrazy – literalnego przekazu słowo w słowo. Parafraza jest czytelna tylko wtedy, gdy odwołuje się do dzieła powszechnie znanego.

7 Formant Słowotwórcza część wyrazu, dodana do jego rdzenia (podstawy słowotwórczej). Formant słowotwórczy modyfikuje wyraz podstawowy pod względem znaczeniowym lub funkcjonalnym.

8 Podstawa słowotwórcza
Wyraz podstawowy, którego temat staje się podstawą dla utworzenia nowego wyrazu (derywatu, czyli wyrazu pochodnego). Przykładowo: kłamać (wyraz podstawowy) ⇒ kłamca (wyraz pochodny), wydrukować (wyraz podstawowy) ⇒ dodrukować (wyraz pochodny)[1]. Formant słowotwórczy dodany do podstawy modyfikuje znaczenie podstawy w sposób regularny lub radykalnie je zmienia.

9 Rdzeń Główny morfem wyrazu, który pozostaje po oddzieleniu od niego wszystkich afiksów.

10 Rodzina wyrazów Grupa wyrazów mających wspólny rdzeń[1], czyli wywodzących się od jednego wyrazu podstawowego.

11 Wyrazy pokrewne Wyrazy w dwóch (lub więcej) językach cechujące się wspólnym pochodzeniem.