Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe

Prezentacja na temat: "Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe"— Zapis prezentacji:

1 Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe
(ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze) Ustawa z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/848 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie postępowania upadłościowego

2 właściwość rzeczowa sądu
Sprawy o ogłoszenie upadłości rozpoznaje sąd upadłościowy w składzie trzech sędziów zawodowych. Sądem upadłościowym jest sąd rejonowy – sąd gospodarczy. Sprawy w postępowaniu restrukturyzacyjnym rozpoznaje sąd restrukturyzacyjny. Sądem restrukturyzacyjnym jest sąd rejonowy – sąd gospodarczy.

3 Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej VIII Wydział Gospodarczy dla spraw Upadłościowych i Restrukturyzacyjnych właściwość wydziału Sprawy upadłościowe i restrukturyzacyjne z obszaru właściwości Sądu Okręgowego we Wrocławiu.

4 Sąd Rejonowy w Legnicy V Wydział Gospodarczy właściwość wydziału Sprawy ze stosunków cywilnych między przedsiębiorcami, w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej, sprawy upadłościowe i restrukturyzacyjne z obszaru właściwości sądów rejonowych w Głogowie, Jaworze, Legnicy, Lubinie i Złotoryi.

5 postępowanie upadłościowe postępowania restrukturyzacyjne
rodzaje postępowań postępowanie upadłościowe postępowania restrukturyzacyjne 1) postępowanie o zatwierdzenie układu 2) przyspieszone postępowanie układowe 3) postępowanie układowe 4) postępowanie sanacyjne

6 Postępowanie upadłościowe podzielone jest na dwie fazy: postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości i właściwe postępowanie upadłościowe. Celem tego pierwszego jest rozstrzygnięcie, czy w danym stanie sprawy zachodzą przesłanki do ogłoszenia upadłości – uwzględniając wniosek o ogłoszenie upadłości, sąd wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości. W ramach tego drugiego realizowane są cele, o których mowa w art. 2 Pr. Upadł.

7 Podobnie w przypadku przyśpieszonego postępowania układowego, postępowania układowego i postępowania sanacyjnego można wyróżnić dwie fazy: postępowanie o otwarcie danego postępowania i właściwe postępowanie. Celem tego pierwszego jest rozstrzygnięcie, czy w danym stanie sprawy zachodzą przesłanki do otwarcia stosownego postępowania restrukturyzacyjnego – uwzględniając wniosek o otwarcie postępowania, sąd wydaje postanowienie o jego otwarciu. W ramach tego drugiego realizowane są cele, o których mowa w art. 3 Pr. Rest.

8 W przypadku postępowania o zatwierdzenie układu, dłużnik występuje do sądu z wnioskiem o zatwierdzenie układu zawartego w wyniku samodzielnego zbierania głosów wierzycieli przez dłużnika bez uprzedniego udziału sądu.

9 zdolność upadłościowa, zdolność restrukturyzacyjna
Pojęcia „zdolność upadłościowa” oraz „zdolność restrukturyzacyjna” nie są terminami języka prawnego, a języka prawniczego.

10 „Upadłość ma na celu likwidację majątku upadłego i podział funduszów pomiędzy wszystkich wierzycieli. Stanowi ona egzekucję uniwersalną, w odróżnieniu od egzekucji singularnej prowadzonej według zasad kodeksu postępowania cywilnego. Podstawowym warunkiem ogłoszenia przez sąd upadłości jest posiadanie przez jednostkę, w stosunku do której wystąpiono z wnioskiem o ogłoszenie upadłości, tzw. zdolności upadłościowej. Zdolność tę można porównać do zdolności sądowej, tj. zdolności osoby fizycznej, prawnej, a także organizacji dopuszczonych do działania na podstawie obowiązujących przepisów, do występowania w procesie jako strona (art. 64 KPC)”. postanowienie SN z r., I CRN 121/92

11 Przepisy Pr. Upadł. i Pr. Rest
Przepisy Pr. Upadł. i Pr. Rest. stosuje się do: 1) przedsiębiorców, 2) spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych nieprowadzących działalności gospodarczej, 3) wspólników osobowych spółek handlowych ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem, 4) wspólników spółki partnerskiej.

12 Przepisy Pr. Upadł. i Pr. Rest
Przepisy Pr. Upadł. i Pr. Rest. stosuje się do: 1) przedsiębiorców, 2) spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych nieprowadzących działalności gospodarczej, 3) wspólników osobowych spółek handlowych ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem, 4) wspólników spółki partnerskiej.

13 Art. 8. § 2. Spółka osobowa prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą
Art. 8. § 2. Spółka osobowa prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą. Art. 22. § 1. Spółką jawną jest spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą […]. Art. 86. § 1. Spółką partnerską jest spółka osobowa, utworzona przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą.

14 Art Spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą […]. Art Spółką komandytowo-akcyjną jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą […].

15 Art § 1. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej. „[…] możliwe jest co do zasady istnienie spółek akcyjnych, które nie działają w celu osiągnięcia zysku i nie prowadzą działalności gospodarczej, której celem byłoby przysporzenie zysku akcjonariuszom. Spółka akcyjna może bowiem powstać w każdym celu dozwolonym przez prawo, np. w celu charytatywnym”. uchwała SN z r., III CZP 122/05

16 Przepisy Pr. Upadł. i Pr. Rest
Przepisy Pr. Upadł. i Pr. Rest. stosuje się do: 1) przedsiębiorców, 2) spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych nieprowadzących działalności gospodarczej, 3) wspólników osobowych spółek handlowych ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem, 4) wspólników spółki partnerskiej.

17 Przepisy Pr. Upadł. i Pr. Rest
Przepisy Pr. Upadł. i Pr. Rest. stosuje się do: 1) przedsiębiorców, 2) spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych nieprowadzących działalności gospodarczej, 3) wspólników osobowych spółek handlowych ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem, 4) wspólników spółki partnerskiej.

18 Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania „profesjonalne” spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki. Partnerzy ponoszą odpowiedzialność za ogólne – niezwiązane z wykonywaniem wolnych zawodów – zobowiązania spółki.

19 Przepisy Pr. Upadł. i Pr. Rest
Przepisy Pr. Upadł. i Pr. Rest. stosuje się do: 1) przedsiębiorców, 2) spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych nieprowadzących działalności gospodarczej, 3) wspólników osobowych spółek handlowych ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem, 4) wspólników spółki partnerskiej.

20 Art Pr. Upadł. Przepisy niniejszego tytułu stosuje się wobec osób fizycznych, których upadłości nie można ogłosić zgodnie z przepisami działu II tytułu I części pierwszej.

21 Nie można ogłosić upadłości:
Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego, 2) publicznych samodzielnych zakładów opieki zdrowotnej, 3) instytucji i osób prawnych utworzonych w drodze ustawy, chyba że ustawa ta stanowi inaczej, oraz utworzonych w wykonaniu obowiązku nałożonego ustawą, 4) osób fizycznych prowadzących gospodarstwo rolne, które nie prowadzą innej działalności gospodarczej lub zawodowej, 5) uczelni, 6) funduszy inwestycyjnych.

22 Przepisów Pr. Rest. nie stosuje się do: 1) Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego, 2) banków krajowych, 3) Banku Gospodarstwa Krajowego, 4) oddziałów banków zagranicznych, 5) spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, 6) firm inwestycyjnych, 7) zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji, 8) funduszy inwestycyjnych, […].

23 Wpływ postępowania upadłościowego na byt prawny spółki
Rozwiązanie spółki (osobowej/kapitałowej) powoduje m. in. ogłoszenie upadłości.

24 W razie ogłoszenia upadłości spółki nie następuje jej likwidacja w trybie uregulowanym przez przepisy KSH, lecz prowadzone jest postępowanie upadłościowe zgodnie z przepisami Pr. Upadł. W przypadku upadłości spółki jej rozwiązanie następuje po zakończeniu postępowania upadłościowego, z chwilą wykreślenia z rejestru. Wniosek o wykreślenie z rejestru składa syndyk.

25 Spółka nie ulega rozwiązaniu, w przypadku gdy postępowanie upadłościowe zostało zakończone w wyniku zaspokojenia wszystkich wierzycieli w całości lub zatwierdzenia układu albo gdy postępowanie upadłościowe zostało uchylone lub umorzone.

26 Wszczęcie postępowania na wniosek
Postępowania uregulowane Pr. Upadł. i Pr. Rest. mogą być wszczęte tylko na wniosek złożony przez podmioty określone w ustawie.

27 Wniosek o ogłoszenie upadłości może zgłosić dłużnik lub każdy z jego wierzycieli osobistych.

28 Wierzyciel hipoteczny/
Zabezpieczenie długu własnego Zabezpieczenie długu cudzego Wierzyciel hipoteczny/ zastawnik Dłużnik hipoteczny/ zastawca Dłużnik hipoteczny/ zastawca Dłużnik

29 Wniosek mogą zgłosić również m. in
Wniosek mogą zgłosić również m. in.: - każdy ze wspólników odpowiadających bez ograniczenia za zobowiązania spółki (w stosunku do spółek osobowych), - każdy, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami (w stosunku do osób prawnych oraz osób ustawowych).

30 Kim jest „każdy, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami”? Nie tu ma znaczenia ewentualny wymóg reprezentacji łącznej spółki – uprawnienie do złożenia wniosku jest przypisane każdemu reprezentantowi samodzielnie. Przy tym wniosek złożony przez jednego z członków zarządu w przypadku zarządu wieloosobowego spółki i reprezentacji łącznej jest wnioskiem pochodzącym od członka zarządu, a nie wnioskiem samego dłużnika (spółki).

31 W przypadku postępowania upadłościowego wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (upadłość konsumencka), zgodnie z art ust. 3 Pr. Upadł. wniosek o ogłoszenie upadłości może zgłosić tylko dłużnik, z uwzględnieniem art. 8 i 9 Pr. Upadł.

32 Art. 8 Pr. Upadł. 1. Wierzyciel może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej, która była przedsiębiorcą, także po zaprzestaniu prowadzenia przez nią działalności gospodarczej, jeżeli od dnia wykreślenia z właściwego rejestru nie upłynął rok. Postępowanie toczy się według przepisów tytułu V części trzeciej. 2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do osób, które przestały być wspólnikami osobowych spółek handlowych.

33 Art. 9 Pr. Upadł. Wierzyciel może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej, która faktycznie prowadziła działalność gospodarczą, nawet wówczas gdy nie dopełniła obowiązku jej zgłoszenia we właściwym rejestrze, jeżeli od dnia zaprzestania prowadzenia działalności nie upłynął rok. Postępowanie toczy się według przepisów tytułu V części trzeciej.

34 Wniosek o ogłoszenie upadłości banku albo spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej może zgłosić wyłącznie Komisja Nadzoru Finansowego albo Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Wniosek o ogłoszenie upadłości zakładu ubezpieczeń albo zakładu reasekuracji może zgłosić tylko dłużnik albo Komisja Nadzoru Finansowego.

35 Zgodnie z art. 21 ust. 1 Pr. Upadł
Zgodnie z art. 21 ust. 1 Pr. Upadł. dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie trzydziestu (30) dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości. Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna albo osoba ustawowa, obowiązek spoczywa na każdym, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami (art. 21 ust. 2 Pr. Upadł.).

36 W przypadku ustanowienia zarządu sukcesyjnego obowiązek spoczywa na zarządcy sukcesyjnym. Jeżeli podstawa do ogłoszenia upadłości wystąpiła przed ustanowieniem zarządu sukcesyjnego, termin do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości biegnie od dnia, w którym został ustanowiony zarząd sukcesyjny (art. 21 ust. 2a Pr. Upadł.).

37 Osoby, o których mowa w art. 21 ust. 1-2a Pr. Upadł
Osoby, o których mowa w art. 21 ust. 1-2a Pr. Upadł., ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia wniosku w terminie, chyba że nie ponoszą winy. Osoby te mogą uwolnić się od odpowiedzialności, w szczególności jeżeli wykażą, że w terminie określonym w ust. 1 lub 2a otwarto postępowanie restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu.

38 Osoby, o których mowa w art. 21 ust. 1-2a Pr. Upadł
Osoby, o których mowa w art. 21 ust. 1-2a Pr. Upadł., nie ponoszą odpowiedzialności za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w czasie, gdy prowadzona jest egzekucja przez zarząd przymusowy albo przez sprzedaż przedsiębiorstwa, na podstawie przepisów KPC, jeżeli obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości powstał w czasie prowadzenia egzekucji.

39 W przypadku dochodzenia odszkodowania przez wierzyciela niewypłacalnego dłużnika domniemywa się, że szkoda obejmuje wysokość niezaspokojonej wierzytelności tego wierzyciela wobec dłużnika.

40 „To na osobie odpowiedzialnej spoczywa ciężar dowodu, który sprowadza się de facto do ustalenia rzeczywistej wysokości szkody przez porównanie poziomu zaspokojenia, jaki zostanie osiągnięty, z tym, jaki byłby możliwy do uzyskania w sytuacji złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w odpowiednim terminie”. A.J. Witosz, [w:] Prawo upadłościowe. Komentarz, red. A.J. Witosz

41 Czy prokurent jest osobą, która „na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami”?

42 „Obowiązanym do złożenia wniosku o upadłość dłużnika nie jest prokurent, albowiem, niezależnie od argumentu odwołującego się do podstawy powołania, prokurent reprezentuje dłużnika pro foro externo, ale nie prowadzi jego spraw”. R. Adamus, Prawo upadłościowe. Komentarz „Ścisłe powiązanie prokury z działalnością gospodarczą mocodawcy, nie zaś z jego osobą jako podmiotem prawa, powoduje, że z zakresu umocowania prokurenta wyłączone są czynności niemieszczące się w kategorii reprezentacji, czyli czynności z zakresu stosunków wewnętrznych przedsiębiorcy, należące do prowadzenia spraw”. P. Janda, Prawo upadłościowe. Komentarz

43 Postępowanie restrukturyzacyjne wszczyna się na wniosek dłużnika
Postępowanie restrukturyzacyjne wszczyna się na wniosek dłużnika. W przypadku postępowania sanacyjnego, wniosek w stosunku do osoby prawnej może zgłosić również jej wierzyciel osobisty. Przez wniosek należy tu rozumieć: 1) wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, 2) wniosek o zatwierdzenie układu przyjętego w postępowaniu o zatwierdzenie układu.

44 Postanowienia umowy zastrzegające na wypadek: - złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości lub ogłoszenia upadłości, - złożenia wniosku o zatwierdzenie układu lub zatwierdzenia układu, - złożenia wniosku o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego, postępowania układowego, postępowania sanacyjnego lub jego otwarcia, zmianę lub rozwiązanie stosunku prawnego, którego stroną jest upadły/dłużnik, są nieważne.

45 Pr. Rest. weszło w życie z dniem 1 stycznia 2016 r.
Centralny Rejestr Restrukturyzacji i Upadłości / Krajowy Rejestr Zadłużonych Pr. Rest. weszło w życie z dniem 1 stycznia 2016 r. Przepis art. 5 Pr. Rest., którego termin wejścia w życie został odroczony przez ustawodawcę do dnia 1 lutego 2018 r., a następnie do dnia 26 czerwca 2018 r., przewiduje utworzenie Centralnego Rejestru Restrukturyzacji i Upadłości. Rejestr ten jednak do dziś nie został utworzony.

46 Na mocy przepisów przejściowych, do dnia utworzenia Rejestru, obwieszczeń, o których mowa w Pr. Upadł. i Pr. Rest., dokonuje się w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Postanowienia, zarządzenia i dokumenty, które zamieszcza się w Rejestrze, do dnia utworzenia Rejestru, wykłada się w sekretariacie sądu, o czym należy uczynić wzmiankę na sentencji postanowienia z zaznaczeniem daty wyłożenia. Pisma lub dokumenty, które składa się albo można złożyć w postaci elektronicznej, do dnia utworzenia Rejestru, składa się w postaci papierowej.

47 np. - postanowienie o ogłoszeniu upadłości obwieszcza się - o dacie złożenia listy wierzytelności obwieszcza się - sędzia-komisarz zwołuje zgromadzenie wierzycieli przez obwieszczenie - o dacie złożenia spisu wierzytelności i spisu wierzytelności spornych obwieszcza się - postanowienie o otwarciu przyspieszonego postępowania układowego obwieszcza się

48 np. - postanowienia oraz zarządzenia wydane w postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości zamieszcza się w Rejestrze - postanowienia oraz zarządzenia wydane w postępowaniu upadłościowym zamieszcza się w Rejestrze - postanowienia oraz zarządzenia wydane w postępowaniu restrukturyzacyjnym zamieszcza się w Rejestrze

49 Uchwalona przez Sejm i podpisana przez Prezydenta ustawa z dnia 6 grudnia 2018 r. o Krajowym Rejestrze Zadłużonych – która wejdzie w życie z dniem 1 grudnia 2020 r. – zakłada uchylenie art. 5 Pr. Rest. i wprowadzenie art. 5a. Nowy przepis przewidywać będzie, że przez Rejestr rozumieć należy Krajowy Rejestr Zadłużonych.