Witam Państwa na wykładzie z podstaw mikroekonomii, :)…

Witam Państwa na wykładzie z podstaw mikroekonomii, :)…

CO TO JEST EKONOMIA? EKONOMIA jest nauką gromadzącą i porządkującą prawdziwą wiedzę o gospodarowaniu. GOSPODAROWANIE oznacza PRODUKOWANIE i DZIELENIE (między ludzi) DÓBR, czyli wszystkiego, co zaspokaja ludzkie potrzeby. PRODUKOWANIE dóbr – robienie dóbr przez ludzi, którzy pracują, tworząc jedne dobra z innych (za pomocą innych) dóbr. DZIELENIE dóbr – przekazywanie wyprodukowanych dóbr konkretnym osobom.

DOBRAMI są RZECZY (np. moje szkła kontaktowe, budy-nek, w którym jesteśmy, żurek z jajem i kiełbasą serwowany w restauracji „Pod Kogutem” na Rakowieckiej w Warsza-wie, itd. ) i USŁUGI (np. strzyżenie męskie w zakładzie fryz-jerskim, usługi transportowe LOT-u, koncert Budki Suflera itd.). DOBRA (ang. the goods, niem. die Güter…) mają tę wspólną cechę, że ZASPOKAJAJĄ LUDZKIE POTRZEBY. Inną wspólną cechą dóbr jest to, że są one RZADKIE (ang. scarce), czyli, że jest ich za mało w stosunku do potrzeb.

OTO JEDNA Z KLASYFIKACJI DÓBR: 1
OTO JEDNA Z KLASYFIKACJI DÓBR: 1. GOTOWE DOBRA, które bezpośrednio zaspokajają ludzkie potrzeby (np. chleb, gazeta, dżem śliwkowy) Dobra potrzebne do produkcji tych gotowych dóbr, czyli tzw. CZYNNIKI PRODUKCJI (ang. factors of production) (np. praca piekarza, dźwig budowlany) Wśród CZYNNIKÓW PRODUKCJI (inaczej: zasobów) (ang. factors of production) wyróżnia się zwykle: PRACĘ, KAPITAŁ, ZIEMIĘ.

Wśród CZYNNIKÓW PRODUKCJI (inaczej: zasobów) (ang
Wśród CZYNNIKÓW PRODUKCJI (inaczej: zasobów) (ang. factors of production) wyróżnia się zwykle: PRACĘ, KAPITAŁ, ZIEMIĘ. Chodzi o KAPITAŁ RZECZOWY (ang. physical capital) (w odróżnieniu od KAPITAŁU FINANSOWEGO (ang. financial capital) i kapitału ludzkiego (ang. human capital). KAPITAŁ LUDZKI (ang. human capital) – nabyte własnym staraniem umiejętności umożliwiające zarobkowanie.

Gdyby odpowiedź na pytanie: „Co to jest ekonomia
Gdyby odpowiedź na pytanie: „Co to jest ekonomia?” zam-knąć w jednym zdaniu, brzmiałoby ono mniej więcej tak: EKONOMIA JEST PRÓBĄ ODPOWIEDZI NA PYTANIE: „CO, JAK I DLA KOGO JEST PRODUKOWANE?” To pytanie może dotyczyć gospodarstwa domowego, firmy, kraju. Wyobraźmy sobie odpowiedź na pytanie: „Co, jak i dla kogo wytwarzała polska gospodarka w 2016 r.?”

ZADANIE Co rozstrzyga o tym, „CO, JAK I DLA KOGO” jest wytwarzane? Być może, w odpowiedzi pomogą Ci następujące pytania: Co sprawiło, że w1998 r. w Polsce wyprodukowano: pudełek jogurtów z kawałkami ananasa? RYNEK. -Aleję Niepodległości przed SGH? PAŃSTWO. -Mszę w toruńskim kościele? NORMY SPOŁECZNE (KULTUROWE).

Co rozstrzyga o tym, „CO, JAK I DLA KOGO” jest wytwarzane
Co rozstrzyga o tym, „CO, JAK I DLA KOGO” jest wytwarzane? Być może, w odpowiedzi pomogą Ci następujące pytania: b) Dlaczego taksówkarze w Katowicach częściej jeżdżą starymi oplami niż jaguarami? O TYM ROZSTRZYGA RYNEK. Czemu nikt nie produkuje dynamitu pośrodku warszawskiego Ursynowa? PAŃSTWO NA TO NIE POZWALA. Kto zadecydował, że generałami są w Polsce niemal wyłącznie mężczyźni? NORMY SPOŁECZNE (KULTUROWE).

Co rozstrzyga o tym, „co, jak i DLA KOGO” jest wytwarzane
Co rozstrzyga o tym, „co, jak i DLA KOGO” jest wytwarzane? Być może, w odpowiedzi pomogą Ci następujące pytania: c) Dlaczego Dariusz Miłek, właściciel firmy CCC, potęgi polskiego przemysłu obuwniczego, jest taki bogaty? RYNEK UCZYNIŁ PANA MIŁKA BOGATYM. Czyja to zasługa, że zwykle dochody bezrobotnych nie od razu drastycznie się obniżają? PAŃSTWA . Z czego żyje żebrak? PRZEDE WSZYSTKIM Z TEGO, CO DADZĄ MU MOTYWO-WANI NORMAMI SPOŁECZNYMI (KULTUROWYMI) LUDZIE. * PYTANIE MIAŁO UŚWIADOMIĆ SŁUCHACZOWI, ŻE O TYM, „CO, JAK I DLA KOGO JEST WYTWARZANE?”, DE-CYDUJĄ WSPÓLNIE: RYNEK, PAŃSTWO I (LUB) NORMY KULTUROWE.

NARZĘDZIA EKONOMISTY

I. DANE STATYSTYCZNE JAKO NARZĘDZIE OPISU GOSPODARKI

Są różne rodzaje danych statystycznych...
Przyjrzymy się teraz sposobom obserwowania i opisywania gospo-darki. Przede wszystkim ekonomistom służą do tego DANE STA-TYSTYCZNE. Są różne rodzaje danych statystycznych...

SZEREGI CZASOWE  SZEREG CZASOWY opisuje proces zmian zmiennej; stanowi on zbiór wartości przyjmowanych przez nią w kolejnych okresach.

nią w kolejnych okresach.
SZEREGI CZASOWE  SZEREG CZASOWY opisuje proces zmian zmiennej; stanowi on zbiór wartości przyjmowanych przez nią w kolejnych okresach. Kurs wolnorynkowy dolara amerykańskiegoa w Polsce (1989–1992, w zł) Miesiące 1989 1990 1991 1992 Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień 3 410 3 240 3 010 3 745 3 920 4 590 5 660 7 290 9 540 8 100 6 280 7 454 9 344 9 460 9 624 9 750 9 764 9 513 9 502 9 490 9 489 9 590 9 690 9 499 9 453 9 438 10 312 11 498 11 489 11 380 11 414 11 657 11 538 11 639 11 425 11 719 13 443 13 528 13 804 13 657 13 484 13 531 13 746 14 312 15 464 15 653 a Średni między ceną kupna a ceną sprzedaży (w „starych” złotych). Źródło: „Biuletyn Statystyczny GUS” 1991, nr 1 – 3, s. 11 i 15; 1993, nr 1, s. 19.

DANE PRZEKROJOWE  DANE PRZEKROJOWE opisują strukturę (przek- rój) zjawiska, np. podając wartości analizowanej zmiennej dla poszczególnych osób lub grup osób.

- Zasadniczym zawodowym 2 296,7 54,4 165,5 512,6 845,3 1 076,3 25,9
DANE PRZEKROJOWE  DANE PRZEKROJOWE opisują strukturę (przek- rój) zjawiska, np. podając wartości analizowanej zmiennej dla poszczególnych osób lub grup osób. Bezrobotni w Polsce według poziomu wykształcenia i płciA (w ty-siącach) Wyszczególnienie Ogółem Mężczyźni Kobiety Ogółem w tym: z wykształceniem: - Wyższym - Średnim: - ogólnokształcącym - zawodowym - Zasadniczym zawodowym 2 296,7 54,4 165,5 512,6 845,3 1 076,3 25,9 32,0 178,8 463,7 1 220,4 28,6 133,5 333,8 380,6 AW dniu 30 czerwca 1992 r. Źródło: Rocznik Statystyczny 1992, GUS, Warszawa 1992, s. 108.

SĄ RÓŻNE RODZAJE DANYCH STATYSTYCZNYCH...
Np. wyrażają one WARTOŚCI ABSOLUTNE i WARTOŚCI WZGLĘDNE.

WARTOŚCI ABSOLUTNE ZMIENNYCH EKONOMICZNYCH
 WARTOŚCI ABSOLUTNE zmiennej są wyrażone w konkretnych jednostkach i bezpośrednio informują o jej poziomie.

WARTOŚCI ABSOLUTNE ZMIENNYCH EKONOMICZNYCH
 WARTOŚCI ABSOLUTNE zmiennej są wyrażone w konkretnych jednostkach i bezpośrednio informują o jej poziomie. Kurs wolnorynkowy dolara amerykańskiegoa w Polsce (1989–1992, w zł) Miesiące 1989 1990 1991 1992 Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień 3 410 3 240 3 010 3 745 3 920 4 590 5 660 7 290 9 540 8 100 6 280 7 454 9 344 9 460 9 624 9 750 9 764 9 513 9 502 9 490 9 489 9 590 9 690 9 499 9 453 9 438 10 312 11 498 11 489 11 380 11 414 11 657 11 538 11 639 11 425 11 719 13 443 13 528 13 804 13 657 13 484 13 531 13 746 14 312 15 464 15 653 a Średni między ceną kupna a ceną sprzedaży (w „starych” złotych). Źródło: „Biuletyn Statystyczny GUS” 1991, nr 1 – 3, s. 11 i 15; 1993, nr 1, s. 19.

WARTOŚCI WZGLĘDNE ZMIENNYCH EKONOMICZNYCH
 WARTOŚĆ WZGLĘDNA zmiennej informuje o wielkości zmiany tej zmiennej.

WARTOŚCI WZGLĘDNE ZMIENNYCH EKONOMICZNYCH
 WARTOŚĆ WZGLĘDNA zmiennej informuje o wielkości zmiany tej zmiennej. Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w Polsce w latach 1989 – 1992 (wzrost w % w stosunku do poprzedniego miesiąca) Miesiące 1989 1990 1991 1992 Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień 11,0 7,9 8,1 9,8 7,2 6,1 9,5 39,5 34,4 54,8 22,4 17,7 79,6 23,8 4,3 7,5 4,6 3,4 3,6 1,8 5,7 4,9 5,9 12,7 6,7 4,5 2,7 4,9 0,1 0,6 4,3 3,2 3,1 7,5 1,8 2,0 3,7 4,0 1,6 1,4 2,7 5,3 3,0 2,3 2,2 Źródło: „Biuletyn Statystyczny GUS” 1991, nr 5, s. 15 i nr 11, s. 15; 1993, nr 1, s. 18.

Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w Polsce w latach 1989 – 1992
(wzrost w % w stosunku do poprzedniego miesiąca) Miesiące 1989 1990 1991 1992 Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień 11,0 7,9 8,1 9,8 7,2 6,1 9,5 39,5 34,4 54,8 22,4 17,7 79,6 23,8 4,3 7,5 4,6 3,4 3,6 1,8 5,7 4,9 5,9 12,7 6,7 4,5 2,7 4,9 0,1 0,6 4,3 3,2 3,1 7,5 1,8 2,0 3,7 4,0 1,6 1,4 2,7 5,3 3,0 2,3 2,2 Źródło: „Biuletyn Statystyczny GUS” 1991, nr 5, s. 15 i nr 11, s. 15; 1993, nr 1, s. 18. W tej tablicy zmiany zmiennej wyrażono w formie PROCENTO-WEJ STOPY ZMIANY.

DYGRESJA Zmiany wyrażonej w PROCENTACH (%) nie można mylić ze zmianą wyrażoną w PUNKTACH PROCENTOWYCH (p. proc.).

DYGRESJA cd. Zmiana wyrażona W PROCENTACH (%) a zmiana wyrażona w PUNKTACH PROCENTOWYCH (p. proc.). Powiedzmy, że tempo inflacji wyniosło: W marcu % W kwietniu 8% Czyżby tempo inflacji wzrosło o 4%? Wszak (8%-4%)=4%.

DYGRESJA cd. Powiedzmy, że tempo inflacji wyniosło: W marcu % W kwietniu 8% Czyżby tempo inflacji wzrosło o 4%? Wszak (8%-4%)=4%. Nie - tempo inflacji podwoiło się, czyli wzrosło aż o 100%. Przecież wzrost z 4% (0,04) do 8% (0,08) jest wzrostem o 100%. Możemy natomiast powiedzieć, że tempo inflacji wzrosło o 4 p. proc.

DYGRESJA cd.: STOPĘ ZMIANY pewnej zmiennej często wyrażamy w procen-tach (np. mówimy: „średni poziom cen w kraju wzrósł o 4%”). Natomiast ZMIANY STOPY ZMIANY często (choć nie zawsze) wyrażamy w punktach procentowych (np. mówimy: „tempo inflacji wzrosło o 4 p. proc.”).

DYGRESJA cd.: W punktach procentowych możemy również wyrazić ZMIANĘ UDZIAŁU (ODSETKA) (np. mówimy: „poparcie dla PSL zma-lało z 12% do 9%, czyli o 3 p. proc.”).

DYGRESJA cd.: W punktach procentowych możemy również wyrazić ZMIANĘ UDZIAŁU (ODSETKA) (np. mówimy: „poparcie dla PSL zma-lało z 12% do 9%, czyli o 3 p. proc.”). OGÓLNIE, PUNKT PROCENTOWY JEST JEDNOSTKĄ, W KTÓREJ WYRAŻONA JEST RÓŻNICA DWÓCH POZIOMÓW TEJ SAMEJ ZMIENNEJ WYRAŻONEJ W PROCENTACH. KONIEC DYGRESJI

Inną niż stopa zmiany formą prezentacji wartości względnych
zmiennych, czyli wielkości ich zmian, są WSKAŹNIKI (INDEKSY). WSKAŹNIK (prosty) pozostaje w takim stosunku do stu jak zmienna z okresu, którego dotyczy, do zmiennej z usta-lonego dowolnie tzw. okresu bazowego.

Kurs wolnorynkowy dolara amerykańskiegoa w Polsce (1989–1992, w zł)
Miesiące 1989 1990 1991 1992 Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień 3 410 3 240 3 010 3 745 3 920 4 590 5 660 7 290 9 540 8 100 6 280 7 454 9 344 9 460 9 624 9 750 9 764 9 513 9 502 9 490 9 489 9 590 9 690 9 499 9 453 9 438 10 312 11 498 11 489 11 380 11 414 11 657 11 538 11 639 11 425 11 719 13 443 13 528 13 804 13 657 13 484 13 531 13 746 14 312 15 464 15 653 a Średni między ceną kupna a ceną sprzedaży (w „starych” złotych). Źródło: „Biuletyn Statystyczny GUS” 1991, nr 1 – 3, s. 11 i 15; 1993, nr 1, s. 19.

Kurs wolnorynkowy dolara amerykańskiegoa w Polsce (1989–1992, w zł)
Miesiące 1989 1990 1991 1992 Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień 3 410 3 240 3 010 3 745 3 920 4 590 5 660 7 290 9 540 8 100 6 280 7 454 9 344 9 460 9 624 9 750 9 764 9 513 9 502 9 490 9 489 9 590 9 690 9 499 9 453 9 438 10 312 11 498 11 489 11 380 11 414 11 657 11 538 11 639 11 425 11 719 13 443 13 528 13 804 13 657 13 484 13 531 13 746 14 312 15 464 15 653 a Średni między ceną kupna a ceną sprzedaży (w „starych” złotych). Źródło: „Biuletyn Statystyczny GUS” 1991, nr 1 – 3, s. 11 i 15; 1993, nr 1, s. 19. Np. wskaźnik dla sierpnia 1991 r. (X) znajdujemy, rozwiązując takie równanie: 11 380/9460 = X/100.

Np. wskaźnik dla sierpnia 1991 r
Np. wskaźnik dla sierpnia 1991 r. (X) znajdujemy, rozwiązując takie równanie: 11 380/9460 = X/100. Okazuje się, że X wynosi 120,3. Co to znaczy? Otóż między okresem bazowym (styczniem ’91), a okresem, którego dotyczy wskaźnik (sierpniem’91), zmienna (kurs dolara, który wzrósł z zł do zł) wzrosła TAK, JAKBY COŚ WZROSŁO OD 100 DO 120,3.

Kiedy wskaźnik wynosi 120,3, oznacza to, że między okresem ba-zowym, a okresem, którego dotyczy wskaźnik, zmienna zmieniła się TAK, JAKBY COŚ WZROSŁO OD 100 DO 120,3. Zauważmy! WYSTARCZY ODJĄĆ OD WSKAŹNIKA 100, ABY OTRZYMAĆ WYRAŻONĄ W PROCENTACH STOPĘ ZMIA-NY. To dlatego wielu ceni wskaźniki jako proste narzędzia opisu dynamiki (siły) zmian zmiennych. Rzut oka na wskaźnik pozwala uświadomić sobie skalę zmiany zmiennej.

Ze WSKAŹNIKÓW (INDEKSÓW) PROSTYCH (które już zna-my) ekonomiści robią WSKAŹNIKI (INDEKSY) ZŁOŻONE. Żeby zrozumieć ich naturę, posłużymy się BAJKĄ, !

Dobro Cena bieżąca (w gb) 2010 Chleb 2 8 Wino 3 9
Mieszkańcy Hipotecji konsumują tylko chleb i wino. Z każdych 10 gdybów 8 wydają na chleb, a 2 na wino. Tablica informuje o cenach bieżących chleba i wina w Hipotecji w latach Ceny w Hipotecji Źródło: „Hypothetian Bulletin of Statistic”, 2011, nr 12, s. 16. Dobro Cena bieżąca (w gb) 2000 2010 Chleb 2 8 Wino 3 9 Dla lat oblicz: a) Wskaźnik zmiany cen chleba w Hipotecji. SZUKANY WSKAŹNIK WYNOSI 400. b) wskaźnik zmiany cen wina w Hipotecji.

Mieszkańcy Hipotecji konsumują tylko chleb i wino. Z każdych 10 gdybów 8 wydają na chleb, a 2 na wino. Tablica informuje o cenach bieżących chleba i wina w Hipotecji w latach Ceny w Hipotecji Źródło: „Hypothetian Bulletin of Statistic”, 2011, nr 12, s. 16. Dobro Cena bieżąca (w gb) 2000 2010 Chleb 2 8 Wino 3 9 Dla lat oblicz: a) Wskaźnik zmiany cen chleba w Hipotecji. SZUKANY WSKAŹNIK WYNOSI 400. b) wskaźnik zmiany cen wina w Hipotecji. SZUKANY WSKAŹNIK WYNOSI 300. c) Wskaźnik zmiany cen konsumenta w Hipotecji.

Mieszkańcy Hipotecji konsumują tylko chleb i wino. Z każdych 10 gdybów 8 wydają na chleb, a 2 na wino. Tablica informuje o cenach bieżących chleba i wina w Hipotecji w latach Ceny w Hipotecji Źródło: „Hypothetian Bulletin of Statistic”, 2011, nr 12, s. 16. Dobro Cena bieżąca (w gb) 2000 2010 Chleb 2 8 Wino 3 9 Dla lat oblicz: a) Wskaźnik zmiany cen chleba w Hipotecji. SZUKANY WSKAŹNIK WYNOSI 400. b) wskaźnik zmiany cen wina w Hipotecji. SZUKANY WSKAŹNIK WYNOSI 300. c) Wskaźnik zmiany cen konsumenta w Hipotecji. SZUKANY WSKAŹNIK WYNOSI 0, ,2.300 = 380. JAKO WAG WSKAŹNIKÓW CZĄSTKOWYCH UŻYTO UDZIAŁÓW WYDATKÓW NA POSZCZEGÓLNE DOBRA W CAŁOŚCI WYDATKÓW KONSUMENTÓW.

0,8.400+0,2.300 = 380. Szukany wskaźnik wynosi :
Jako wag wskaźników cząstkowych użyto udziałów wydatków na poszczególne dobra w całości wydatków konsumentów. UWAGA! Zastosowanie innych wag spowodowałoby, że wskaź-nik złożony nie odzwierciedlałby wpływu zmian cen na koszty utrzymania przeciętnej hipotecjańskiej rodziny.

Właśnie w ten sposób urzędy statystyczne na całym świecie liczą tempo inflacji.
Obserwowane są zmiany cen dóbr z koszyka dóbr-reprezen-tantów (w Polsce ok dóbr). Wagi oblicza się w trakcie badań budżetów gospodarstw do-mowych.

Jak kłamać za pomocą statystyki?

ZADANIE Z rysunku (a) wynika, że zmiany realnego kursu dolara na wolnym rynku w Polsce w 1991 r. były niewielkie. Wymowa rysunku (b) jest odwrotna. A zatem jeden z wykresów zawiera fałszywe informacje! a) Realny kurs dolara w Polsce b) Realny kurs dolara w Polsce w 1991 r w 1991 r.

Z rysunku (a) wynika, że zmiany realnego kursu dolara na wolnym rynku w Polsce w 1991 r. były niewielkie. Wymowa rysunku (b) jest odwrotna. A zatem jeden z wykresów zawiera fałszywe informacje! a) Realny kurs dolara w Polsce b) Realny kurs dolara w Polsce w 1991 r w 1991 r. Nie. Żaden z wykresów nie zawiera fałszywych informacji. Na rysunku B skala na osi pionowej układu współrzędnych została zmieniona w porównaniu z rysunkiem A. W efekcie małe zmiany kursu dolara z rysunku A na rysunku B wydają się zmianami dużymi.

Wskaźnik tygodniowych płac realnych
ZADANIE Tablica zawiera informacje o stawkach tygodniowych płac realnych w Hipotecji (1988=100). Płace w Hipotecji Źródło: „Hypothetia Research Bulletin” 1999, nr 3, s. 31. a) Użyj danych z tablicy w celu wykazania, że na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych w Hipotecji płace spadały. 1988 1989 1990 1991 Wskaźnik tygodniowych płac realnych 100,0 95,8 98,2 100,6

Tablica zawiera informacje o stawkach tygodniowych płac realnych w Hipotecji (1988=100). Płace w Hipotecji Źródło: „Hypothetia Research Bulletin” 1999, nr 3, s. 31. a) Użyj danych z tablicy w celu wykazania, że na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych w Hipotecji płace spadały. 1988 1989 1990 1991 Wskaźnik tygodniowych płac realnych 100,0 95,8 98,2 100,6

Tablica zawiera informacje o stawkach tygodniowych płac realnych w Hipotecji (1988=100). Płace w Hipotecji Źródło: „Hypothetia Research Bulletin” 1999, nr 3, s. 31. a) Użyj danych z tablicy w celu wykazania, że na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych w Hipotecji płace spadały. b) A teraz uzasadnij opinię, że płace rosły. 1988 1989 1990 1991 Wskaźnik tygodniowych płac realnych 100,0 95,8 98,2 100,6

ZADANIE W związku z kampanią wyborczą w budującej kapitalizm postsocjalistycznej Hipotecji politycy opublikowali w prasie wiele opinii. „Wskaźnik produkcji przemysłowej w lutym w porównaniu ze styczniem br. wyniósł 97,0, a w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego osiągnął wysokość 93,7. Oznacza to niespotykany kryzys i załamanie gospodarki”, twierdzili przedstawiciele opozycji, interpretując najnowszy komunikat Urzędu Statystycznego. Skądinąd wiadomo, że ze względu na problemy techniczne hipotecjańskie statystyki nie rejestrują produkcji firm zatrudniających mniej niż 5 osób i że liczba dni roboczych w lutym była o 2 mniejsza niż przed rokiem. Czy rozumowanie krytyków rządu przekonało Cię?

W związku z kampanią wyborczą w budującej kapitalizm postsocjalistycznej Hipotecji politycy opublikowali w prasie wiele opinii. „Wskaźnik produkcji przemysłowej w lutym w porównaniu ze styczniem br. wyniósł 97,0, a w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego osiągnął wysokość 93,7. Oznacza to niespotykany kryzys i załamanie gospodarki”, twierdzili przedstawiciele opozycji, interpretując najnowszy komunikat Urzędu Statystycznego. Skądinąd wiadomo, że ze względu na problemy techniczne hipotecjańskie statystyki nie rejestrują produkcji firm zatrudniających mniej niż 5 osób i że liczba dni roboczych w lutym była o 2 mniejsza niż przed rokiem. Czy rozumowanie krytyków rządu przekonało Cię? PO PIERWSZE, produkcja w lutym jest zwykle niższa niż w styczniu, gdyż luty jest miesiącem krótszym.

W związku z kampanią wyborczą w budującej kapitalizm postsocjalistycznej Hipotecji politycy opublikowali w prasie wiele opinii. „Wskaźnik produkcji przemysłowej w lutym w porównaniu ze styczniem br. wyniósł 97,0, a w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego osiągnął wysokość 93,7. Oznacza to niespotykany kryzys i załamanie gospodarki”, twierdzili przedstawiciele opozycji, interpretując najnowszy komunikat Urzędu Statystycznego. Skądinąd wiadomo, że ze względu na problemy techniczne hipotecjańskie statystyki nie rejestrują produkcji firm zatrudniających mniej niż 5 osób i że liczba dni roboczych w lutym była o 2 mniejsza niż przed rokiem. Czy rozumowanie krytyków rządu przekonało Cię? PO PIERWSZE, produkcja w lutym jest zwykle niższa niż w styczniu, gdyż luty jest miesiącem krótszym. PO DRUGIE, ponieważ w omawianym roku luty miał w Hipotecji mniej dni roboczych niż przed rokiem, produkcja zmniejszyła się w sposób naturalny, a nie pod wpływem „kryzysu gospodarczego”. (Uwaga: Pytanie jest dobrym pretekstem do wyjaśnienia zwrotów: „w porównywalnym czasie pracy” i „wahania sezonowe”).

W związku z kampanią wyborczą w budującej kapitalizm postsocjalistycznej Hipotecji politycy opublikowali w prasie wiele opinii. „Wskaźnik produkcji przemysłowej w lutym w porównaniu ze styczniem br. wyniósł 97,0, a w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego osiągnął wysokość 93,7. Oznacza to niespotykany kryzys i załamanie gospodarki”, twierdzili przedstawiciele opozycji, interpretując najnowszy komunikat Urzędu Statystycznego. Skądinąd wiadomo, że ze względu na problemy techniczne hipotecjańskie statystyki nie rejestrują produkcji firm zatrudniających mniej niż 5 osób i że liczba dni roboczych w lutym była o 2 mniejsza niż przed rokiem. Czy rozumowanie krytyków rządu przekonało Cię? PO PIERWSZE, produkcja w lutym jest zwykle niższa niż w styczniu, gdyż luty jest miesiącem krótszym. PO DRUGIE, ponieważ w omawianym roku luty miał w Hipotecji mniej dni roboczych niż przed rokiem, produkcja zmniejszyła się w sposób naturalny, a nie pod wpływem „kryzysu gospodarczego”. (Uwaga: Pytanie jest dobrym pretekstem do wyjaśnienia zwrotów: „w porównywalnym czasie pracy” i „wahania sezonowe”). PO TRZECIE, z polskich doświadczeń wynika, że skoro Hipotecja „buduje kapitalizm”, czyli wprowadza reformy gospodarcze podobne do „planu Balcerowicza”, to corocznie powstaje tu bardzo dużo firm zatrudniających mniej niż 5 osób. Nieuwzględnienie ich produkcji, która jest coraz większa, zaniża szacunek tempa wzrostu.

ZADANIE Tablica informuje o cząstkowych indeksach cen detalicznych i o udziałach wydatków gospodarstw domowych na główne grupy dóbr konsumpcyjnych w całości wydatków gospodarstw domo-wych w Polsce w 1996 r. (1995 = 100). a) Oblicz zagregowany (syntetyczny) indeks cen konsumenta. Ile wynosiło tempo inflacji w Polsce w 1996 r.? Żywność Napoje alkoholowe Towary nieżywnościowe Usługi Indeksy 118,6 125,4 120,7 120,1 Udziały 39,6% 4,2% 29,8% 26,4%

Oblicz zagregowany (syntetyczny) indeks cen konsumenta. Ile
Tablica informuje o cząstkowych indeksach cen detalicznych i o udziałach wydatków gospodarstw domowych na główne grupy dóbr konsumpcyjnych w całości wydatków gospodarstw domo-wych w Polsce w 1996 r. (1995 = 100). a) Oblicz zagregowany (syntetyczny) indeks cen konsumenta. Ile wynosiło tempo inflacji w Polsce w 1996 r.? CPI = 118,60, ,40, ,70, ,1 0,264  119,9. TEMPO INFLACJI W POLSCE W 1996 R. WYNIOSŁO ZATEM 19,9%. Żywność Napoje alkoholowe Towary nieżywnościowe Usługi Indeksy 118,6 125,4 120,7 120,1 Udziały 39,6% 4,2% 29,8% 26,4%

Tablica informuje o cząstkowych indeksach cen detalicznych i o udziałach wydatków gospodarstw domowych na główne grupy dóbr konsumpcyjnych w całości wydatków gospodarstw domo-wych w Polsce w 1996 r. (1995 = 100). a) Oblicz zagregowany (syntetyczny) indeks cen konsumenta. Ile wynosiło tempo inflacji w Polsce w 1996 r.? CPI = 118,60, ,40, ,70, ,1 0,264  119,9. TEMPO INFLACJI W POLSCE W 1996 R. WYNIOSŁO ZATEM 19,9%. b) A teraz oblicz stopę inflacji dla abstynentów, którzy nie kupują napojów alkoholowych, lecz odpowiednio więcej usług. Żywność Napoje alkoholowe Towary nieżywnościowe Usługi Indeksy 118,6 125,4 120,7 120,1 Udziały 39,6% 4,2% 29,8% 26,4%

Tablica informuje o cząstkowych indeksach cen detalicznych i o udziałach wydatków gospodarstw domowych na główne grupy dóbr konsumpcyjnych w całołości wydatków gospodarstw domo-wych w Polsce w 1996 r. (1995 = 100). a) Oblicz zagregowany (syntetyczny) indeks cen konsumenta. Ile wynosiło tempo inflacji w Polsce w 1996 r.? CPI = 118,60, ,40, ,70, ,1 0,264  119,9. TEMPO INFLACJI W POLSCE W 1996 R. WYNIOSŁO ZATEM 19,9%. b) A teraz oblicz stopę inflacji dla abstynentów, którzy nie kupują napojów alkoholowych, lecz odpowiednio więcej usług. UDZIAŁ USŁUG W WYDATKACH ABSTYNENTÓW ROŚ-NIE DO 30,6%, UDZIAŁ NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH MALEJE DO ZERA. CPIA = 118,60, ,70, ,10,306  119,7. Z PUNKTU WIDZENIA ABSTYNENTÓW TEMPO INFLACJI W POLSCE W 1996 R. WYNIOSŁO „TYLKO” 19,7%. Żywność Napoje alkoholowe Towary nieżywnościowe Usługi Indeksy 118,6 125,4 120,7 120,1 Udziały 39,6% 4,2% 29,8% 26,4%

II. WARTOŚĆ NOMINALNA A WARTOŚĆ REALNA

ZAPAMIĘTAJMY! SIŁA NABYWCZA (wartość) jednostki pieniądza oznacza ilość dóbr konsumpcyjnych, którą – przeciętnie rzecz biorąc - można za nią nabyć.

ZAPAMIĘTAJMY! ZMIENNA EKONOMICZNA JEST NOMINALNA, jeśli jej war-tość zmierzono jednostkami pieniądza o sile nabywczej (wartości) z okresu, do którego zmienna ta się odnosi. ZMIENNA EKONOMICZNA JEST REALNA, jeśli jej wartość zmierzono jednostkami pieniądza o sile nabywczej (wartości) z inne-go okresu niż ten, do którego ta zmienna się odnosi.

W styczniu inflacja wyniosła 20%, a w lutym 25% (względem końca stycznia). a) Ile musisz – przeciętnie – zapłacić, aby 1 marca kupić to, co 1 stycznia mogłeś kupić za złotówkę?

W styczniu inflacja wyniosła 20%, a w lutym 25% (względem końca stycznia). a) Ile musisz – przeciętnie – zapłacić, aby 1 marca kupić to, co 1 stycznia mogłeś kupić za złotówkę? W końcu stycznia to coś kosztowało o 20% więcej, czyli 1,2 zł 1,0 zł+20%•1 zł=1,0 zł•(1+20%)=1,2zł.

W styczniu inflacja wyniosła 20%, a w lutym 25% (względem końca stycznia). a) Ile musisz – przeciętnie – zapłacić, aby 1 marca kupić to, co 1 stycznia mogłeś kupić za złotówkę? W końcu stycznia to coś kosztowało o 20% więcej, czyli 1,2 zł 1,0 zł+20%•1 zł=1,0 zł•(1+20%)=1,2zł. W końcu lutego (czyli na początku marca) w porów-naniu z końcem stycznia cena tego czegoś wzrosła o 25%, czyli do 1,2zł+25%1,2zł=1,2zł•(1+25%)=1,5zł.

1,0zł(1+20%)(1+25%) = 1,5 zł. 1,2zł+25%1,2zł=1,2zł•(1+25%)=1,5zł.
W styczniu inflacja wyniosła 20%, a w lutym 25% (względem końca stycznia). a) Ile musisz – przeciętnie – zapłacić, aby 1 marca kupić to, co 1 stycznia mogłeś kupić za złotówkę? W końcu stycznia to coś kosztowało o 20% więcej, czyli 1,2 zł 1,0 zł+20%•1 zł=1,0 zł•(1+20%)=1,2zł. W końcu lutego (czyli na początku marca) w porów-naniu z końcem stycznia cena tego czegoś wzrosła o 25%, czyli do 1,2zł+25%1,2zł=1,2zł•(1+25%)=1,5zł. Innymi słowy: w końcu lutego to coś kosztowało: 1,0zł(1+20%)(1+25%) = 1,5 zł.

1,0zł(1+20%)(1+25%) = 1,5 zł.

1,0zł(1+20%)(1+25%) = 1,5 zł. Tą „TECHNIKĄ WĘŻA” opisujemy proces drożenia początkowo kosztującej 1 porcji dobra w trakcie kolejnych podokresów, w których trwa inflacja o znanym tempie.

1,0zł(1+20%)(1+25%) = 1,5 zł. Tą „TECHNIKĄ WĘŻA” opisujemy proces drożenia początkowo kosztującej 1 porcji dobra w trakcie kolejnych podokresów, w których trwa inflacja o znanym tempie. Uzyskany wynik jest równy (1+x), gdzie x jest tempem inflacji w ok-resie składającym się z tych wszystkich podokresów.

W styczniu inflacja wyniosła 20%, a w lutym 25% (względem końca stycznia). a) Ile musisz – przeciętnie – zapłacić, aby 1 marca kupić to, co 1 stycznia mogłeś kupić za złotówkę? 1,0zł(1+20%)(1+25%) = 1,5 zł. b) Na jaką część tego, co wtedy mogłeś sobie kupić za złotów-kę, mając nadal złotówkę możesz sobie pozwolić 1 marca?

W styczniu inflacja wyniosła 20%, a w lutym 25% (względem końca stycznia). a) Ile musisz – przeciętnie – zapłacić, aby 1 marca kupić to, co 1 stycznia mogłeś kupić za złotówkę? 1,0zł(1+20%)(1+25%) = 1,5 zł. b) Na jaką część tego, co wtedy mogłeś sobie kupić za złotów-kę, mając nadal złotówkę możesz sobie pozwolić 1 marca? Na taką część: 1,0 zł/1,5 zł równa się 2/3, czyli 66, %.

W styczniu inflacja wyniosła 20%, a w lutym 25% (względem końca stycznia). a) Ile musisz – przeciętnie – zapłacić, aby 1 marca kupić to, co 1 stycznia mogłeś kupić za złotówkę? 1,0zł(1+20%)(1+25%) = 1,5 zł. b) Na jaką część tego, co wtedy mogłeś sobie kupić za złotów-kę, mając nadal złotówkę możesz sobie pozwolić 1 marca? Na taką część: 1,0 zł/1,5 zł równa się 2/3, czyli 66, %. c) Co powiesz o: (i) „sile nabywczej” Twojego dochodu z 1 mar-ca, który nie zmienił się od 1 stycznia? Użyj także nazw: (ii) „wartość realna”, (iii) „w cenach stałych z ...” i „w cenach bieżących z ...”.

W styczniu inflacja wyniosła 20%, a w lutym 25% (względem końca stycznia).
c) Co powiesz o: (i) „sile nabywczej” Twojego dochodu z 1 marca, który nie zmienił się od 1 stycznia? Użyj także nazw: (ii) „wartość realna”, (iii) „w cenach stałych z ...” i „w cenach bieżących z ...”. (i) Zmalała o 1/3 (za KAŻDĄ złotówkę tego dochodu 1 marca mogłem kupić – przeciętnie - o 1/3 mniej niż 1 stycznia. (ii) Wartość realna każdej złotówki tego dochodu wynosi 0,(6) groszy z 1 stycznia. (iii) W cenach bieżących („nominalnie”) ten dochód był wart na początku marca tyle, ile wynosił (np zł). Zaś w ce-nach stałych z początku stycznia („realnie”) jego wartość wy-nosiła tylko 2/3 kwoty 2500 zł, czyli 1666,(6) zł.

ZADANIE Od dwóch lat sprzedajesz mieszkanie, oglądających jest wielu, ale jakoś nic z tego nie wynika. Jedno jest jasne – nie obniżysz ce-ny zł to nie jest za dużo za 46 m2 w cegle i z widną kuch-nią na Górnym Mokotowie! W końcu nic nie tracisz, czekając, a im kiedyś puszczą nerwy. Wszystko drożeje! W radiu mówili, ze inflacja w ubiegłym i w tym roku wynosiła po 10%. Ile wynosi cena Twojego mieszkania wyrażona w złotych sprzed dwóch lat?

Od dwóch lat sprzedajesz mieszkanie, oglądających jest wielu, ale jakoś nic z tego nie wynika. Jedno jest jasne – nie obniżysz ce-ny zł to nie jest za dużo za 46 m2 w cegle i z widną kuch-nią na Górnym Mokotowie! W końcu nic nie tracisz, czekając, a im kiedyś puszczą nerwy. Wszystko drożeje! W radiu mówili, ze inflacja w ubiegłym i w tym roku wynosiła po 10%. Ile wynosi cena Twojego mieszkania wyrażona w złotych sprzed dwóch lat? 1→1•(1+10%)•(1+10%)

1→1•(1+10%)•(1+10%) 1/1=1 1/[1•(1+10%)•(1+10%)] = 1/1,21
Od dwóch lat sprzedajesz mieszkanie, oglądających jest wielu, ale jakoś nic z tego nie wynika. Jedno jest jasne – nie obniżysz ce-ny zł to nie jest za dużo za 46 m2 w cegle i z widną kuch-nią na Górnym Mokotowie! W końcu nic nie tracisz, czekając, a im kiedyś puszczą nerwy. Wszystko drożeje! W radiu mówili, ze inflacja w ubiegłym i w tym roku wynosiła po 10%. Ile wynosi cena Twojego mieszkania wyrażona w złotych sprzed dwóch lat? 1→1•(1+10%)•(1+10%) 1/1=1 1/[1•(1+10%)•(1+10%)] = 1/1,21

1→1•(1+10%)•(1+10%) 1/1=1 1/[1•(1+10%)•(1+10%)] = 1/1,21
Od dwóch lat sprzedajesz mieszkanie, oglądających jest wielu, ale jakoś nic z tego nie wynika. Jedno jest jasne – nie obniżysz ce-ny zł to nie jest za dużo za 46 m2 w cegle i z widną kuch-nią na Górnym Mokotowie! W końcu nic nie tracisz, czekając, a im kiedyś puszczą nerwy. Wszystko drożeje! W radiu mówili, ze inflacja w ubiegłym i w tym roku wynosiła po 10%. Ile wynosi cena Twojego mieszkania wyrażona w złotych sprzed dwóch lat? 1→1•(1+10%)•(1+10%) 1/1=1 1/[1•(1+10%)•(1+10%)] = 1/1,21 500000zł/1,21≈413233,14 zł.

Od dwóch lat sprzedajesz mieszkanie, oglądających jest wielu, ale jakoś nic z tego nie wynika. Jedno jest jasne – nie obniżysz ce-ny zł to nie jest za dużo za 46 m2 w cegle i z widną kuch-nią na Górnym Mokotowie! W końcu nic nie tracisz, czekając, a im kiedyś puszczą nerwy. Wszystko drożeje! W radiu mówili, ze inflacja w ubiegłym i w tym roku wynosiła po 10%. Ile wynosi cena Twojego mieszkania wyrażona w złotych sprzed dwóch lat? 1/1→1/[1•(1+10%)•(1+10%)] = 1/1,21 zł/1,21≈ ,14 zł. b) Czy zatem rzeczywiście „nic nie tracisz, czekając”?

Od dwóch lat sprzedajesz mieszkanie, oglądających jest wielu, ale jakoś nic z tego nie wynika. Jedno jest jasne – nie obniżysz ce-ny zł to nie jest za dużo za 46 m2 w cegle i z widną kuch-nią na Górnym Mokotowie! W końcu nic nie tracisz, czekając, a im kiedyś puszczą nerwy. Wszystko drożeje! W radiu mówili, ze inflacja w ubiegłym i w tym roku wynosiła po 10%. Ile wynosi cena Twojego mieszkania wyrażona w złotych sprzed dwóch lat? zł/1,21≈ ,14 zł. b) Czy zatem rzeczywiście „nic nie tracisz, czekając”? Jak się okazuje, inflacja sprawiła, że - nie sprzedając mieszkania przed dwoma laty - straciłeś zł (o sile nabywczej sprzed 2 lat)!

Od dwóch lat sprzedajesz mieszkanie, oglądających jest wielu, ale jakoś nic z tego nie wynika. Jedno jest jasne – nie obniżysz ce-ny zł to nie jest za dużo za 46 m2 w cegle i z widną kuch-nią na Górnym Mokotowie! W końcu nic nie tracisz, czekając, a im kiedyś puszczą nerwy. Wszystko drożeje! W radiu mówili, ze inflacja w ubiegłym i w tym roku wynosiła po 10%. Ile wynosi cena Twojego mieszkania wyrażona w złotych sprzed dwóch lat? zł/1,21 b) Czy zatem rzeczywiście „nic nie tracisz, czekając”? Jak się okazuje, inflacja sprawiła, że - nie sprzedając mieszkania przed dwoma laty - straciłeś zł (o sile nabywczej sprzed 2 lat)!

Od dwóch lat sprzedajesz mieszkanie, oglądających jest wielu, ale jakoś nic z tego nie wynika. Jedno jest jasne – nie obniżysz ce-ny zł to nie jest za dużo za 46 m2 w cegle i z widną kuch-nią na Górnym Mokotowie! W końcu nic nie tracisz, czekając, a im kiedyś puszczą nerwy. Wszystko drożeje! W radiu mówili, ze inflacja w ubiegłym i w tym roku wynosiła po 10%. Ile wynosi cena Twojego mieszkania wyrażona w złotych sprzed dwóch lat? zł/1,21 b) Czy zatem rzeczywiście „nic nie tracisz, czekając”? Jak się okazuje, inflacja sprawiła, że - nie sprzedając mieszkania przed dwoma laty - straciłeś zł (o sile nabywczej sprzed 2 lat)! c) O ile procent musiałbyś podnieść cenę swojego M4, aby unik-nąć TYCH strat?

Od dwóch lat sprzedajesz mieszkanie, oglądających jest wielu, ale jakoś nic z tego nie wynika. Jedno jest jasne – nie obniżysz ce-ny zł to nie jest za dużo za 46 m2 w cegle i z widną kuch-nią na Górnym Mokotowie! W końcu nic nie tracisz, czekając, a im kiedyś puszczą nerwy. Wszystko drożeje! W radiu mówili, ze inflacja w ubiegłym i w tym roku wynosiła po 10%. Ile wynosi cena Twojego mieszkania wyrażona w złotych sprzed dwóch lat? zł/1,21 b) Czy zatem rzeczywiście „nic nie tracisz, czekając”? Jak się okazuje, inflacja sprawiła, że - nie sprzedając mieszkania przed dwoma laty - straciłeś zł (o sile nabywczej sprzed 2 lat)! c) O ile procent musiałbyś podnieść cenę swojego M4, aby unik-nąć TYCH strat? W ciągu dwóch lat ceny wzrosły z umownego poziomu 1 do (1+10%)•(1+10%)=1,21, czyli o 21%. Uniknąłbyś strat, o których mowa w podpunkcie (b), jeśli podniósłbyś cenę mieszkania także o 21%, czyli do zł•(1+10%)•(1+10%)= zł, .

ZADANIE: Zgodnie z umową podpisaną 1 maja Twoja pensja (2662 zł) bę-dzie co 3 miesiące indeksowana, tzn. podwyższana tak, aby – mi-mo inflacji - jej siła nabywcza pozostała stała. Jest 1 sierpnia; os-tatnia indeksacja była 1 maja; wskaźniki inflacji w maju, czerw-cu i lipcu wyniosły po 110. Podaj realną wartość Twojej wynoszącej 2662 zł pensji w zło-tych z 1 maja.

Zgodnie z umową podpisaną 1 maja Twoja pensja (2662 zł) bę-dzie co 3 miesiące indeksowana, tzn. podwyższana tak, aby – mi-mo inflacji - jej siła nabywcza pozostała stała. Jest 1 sierpnia; os-tatnia indeksacja była 1 maja; wskaźniki inflacji w maju, czerw-cu i lipcu wyniosły po 110. Podaj realną wartość Twojej wynoszącej 2662 zł pensji w zło-tych z 1 maja. 1 zł (1+10%)(1+10%)(1+10%) zł = 1,331 zł.

Zgodnie z umową podpisaną 1 maja Twoja pensja (2662 zł) bę-dzie co 3 miesiące indeksowana, tzn. podwyższana tak, aby – mi-mo inflacji - jej siła nabywcza pozostała stała. Jest 1 sierpnia; os-tatnia indeksacja była 1 maja; wskaźniki inflacji w maju, czerw-cu i lipcu wyniosły po 110. Podaj realną wartość Twojej wynoszącej 2662 zł pensji w zło-tych z 1 maja. 1 zł (1+10%)(1+10%)(1+10%) zł = 1,331 zł. 1 zł/ 1,331 zł

Zgodnie z umową podpisaną 1 maja Twoja pensja (2662 zł) bę-dzie co 3 miesiące indeksowana, tzn. podwyższana tak, aby – mi-mo inflacji - jej siła nabywcza pozostała stała. Jest 1 sierpnia; os-tatnia indeksacja była 1 maja; wskaźniki inflacji w maju, czerw-cu i lipcu wyniosły po 110. Podaj realną wartość Twojej wynoszącej 2662 zł pensji w zło-tych z 1 maja. 1 zł (1+10%)(1+10%)(1+10%) zł = 1,331 zł. 1 zł/ 1,331 zł 2662zł·(1zł/1,331zł) = 2662 zł/1,331= 2000 zł.

Zgodnie z umową podpisaną 1 maja Twoja pensja (2662 zł) bę-dzie co 3 miesiące indeksowana, tzn. podwyższana tak, aby – mi-mo inflacji - jej siła nabywcza pozostała stała. Jest 1 sierpnia; os-tatnia indeksacja była 1 maja; wskaźniki inflacji w maju, czerw-cu i lipcu wyniosły po 110. Podaj realną wartość Twojej wynoszącej 2662 zł pensji w zło-tych z 1 maja. 2662zł·(1zł/1,331zł) = 2662 zł/1,331= 2000 zł. b) Podaj nominalną wartość kwoty pieniądza z 1 sierpnia, której wartość realna w złotych z 1 maja wynosi 2662 zł.

Zgodnie z umową podpisaną 1 maja Twoja pensja (2662 zł) bę-dzie co 3 miesiące indeksowana, tzn. podwyższana tak, aby – mi-mo inflacji - jej siła nabywcza pozostała stała. Jest 1 sierpnia; os-tatnia indeksacja była 1 maja; wskaźniki inflacji w maju, czerw-cu i lipcu wyniosły po 110. Podaj realną wartość Twojej wynoszącej 2662 zł pensji w zło-tych z 1 maja. 2662zł·(1zł/1,331zł) = 2662 zł/1,331= 2000 zł. b) Podaj nominalną wartość kwoty pieniądza z 1 sierpnia, której wartość realna w złotych z 1 maja wynosi 2662 zł. Realna wartość szukanej kwoty „x” powinna wynosić A zatem „x” powinien spełniać równanie: x/1,331 = 2662. Otóż x = 3543,122 zł.

Zgodnie z umową podpisaną 1 maja Twoja pensja (2662 zł) bę-dzie co 3 miesiące indeksowana, tzn. podwyższana tak, aby – mi-mo inflacji - jej siła nabywcza pozostała stała. Jest 1 sierpnia; os-tatnia indeksacja była 1 maja; wskaźniki inflacji w maju, czerw-cu i lipcu wyniosły po 110. Podaj realną wartość Twojej wynoszącej 2662 zł pensji w zło-tych z 1 maja. 2662zł·(1zł/1,331zł) = 2662 zł/1,331= 2000 zł. b) Podaj nominalną wartość kwoty pieniądza z 1 sierpnia, której wartość realna w złotych z 1 maja wynosi 2662 zł. Realna wartość szukanej kwoty „x” powinna wynosić A zatem „x” powinien spełniać równanie: x/1,331 = 2662. Otóż x = 3543,122 zł. c) Ile złotych podwyżki powinieneś dostać 1 sierpnia?

Zgodnie z umową podpisaną 1 maja Twoja pensja (2662 zł) bę-dzie co 3 miesiące indeksowana, tzn. podwyższana tak, aby – mi-mo inflacji - jej siła nabywcza pozostała stała. Jest 1 sierpnia; os-tatnia indeksacja była 1 maja; wskaźniki inflacji w maju, czerw-cu i lipcu wyniosły po 110. Podaj realną wartość Twojej wynoszącej 2662 zł pensji w zło-tych z 1 maja. 2662zł·(1zł/1,331zł) = 2662 zł/1,331= 2000 zł. b) Podaj nominalną wartość kwoty pieniądza z 1 sierpnia, której wartość realna w złotych z 1 maja wynosi 2662 zł. Realna wartość szukanej kwoty „x” powinna wynosić A zatem „x” powinien spełniać równanie: x/1,331 = 2662. Otóż x = 3543,122 zł. Ile złotych podwyżki powinieneś dostać 1 sierpnia? Nie daj się oszukać! Należy Ci się (3543,122zł–2662zł) = 881,122 zł podwyżki!

III. WARTOŚĆ A CZAS

Kiedy ten, kto pożycza innym, dostaje za to wynagrodzenie, siła nabywcza (wartość) pożyczonej komuś sumy zmienia się w miarę upływu czasu, niczym pod wpływem inflacji.

Co to jest STOPA PROCENTOWA?
Na okres (rok) pożyczasz komuś złotowkę. Po upływie okresu (ro-ku) dostajesz z powrotem 1,1 zł. 1 zł → 1,1 zł Pomyśl o stosunku wynagrodzenia za pożyczenie komuś złotowki do wysokości pożyczonej kwoty. 0,1 zł/1 zł = 0,1 = 10%. STOPA PROCENTOWA JEST TO STOSUNEK WYNA- GRODZENIA ZA UDZIELENIE POŻYCZKI DO WY- SOKOŚCI TEJ POŻYCZKI. ZAUWAŻ: WYNAGRODZENIE WYPŁACANE JEST PO UPŁYWIE OKRESU, KTÓREGO DOTYCZY POŻYCZKA!

NOMINALNA A REALNA STOPA PROCENTOWA
Na okres (np. rok) pożyczasz komuś złotowkę. Po upływie tego okresu (roku) dostajesz z powrotem 1,1 zł. 1 zł → 1,1 zł, więc 0,1 zł/1 zł = 0,1 = 10%. Ta stopa procentowa zasłuje na miano NOMINALNEJ (in), ponie-waż obliczając ją nie uwzględniliśmy zmian wartości pieniądza spowodowanych inflacją.

Na okres (np. rok) pożyczasz komuś złotowkę
Na okres (np. rok) pożyczasz komuś złotowkę. Po upływie tego okresu (roku) dostajesz z powrotem 1,1 zł. 1 zł → 1,1 zł, więc 0,1 zł/1 zł = 0,1 = 10%. A teraz obliczymy REALNĄ stopę procentową (ir). Powiedzmy, że w okresie, na który opiewała pożyczka, ceny wzrosły o π=5%... Ile w takiej sytuacji wyniosło wynagrodzenie pożyczkodawcy?

Na okres (np. rok) pożyczasz komuś złotowkę
Na okres (np. rok) pożyczasz komuś złotowkę. Po upływie tego okresu (roku) dostajesz z powrotem 1,1 zł. 1 zł → 1,1 zł, więc 0,1 zł/1 zł = 0,1 = 10%. A teraz obliczymy REALNĄ stopę procentową (ir). Powiedzmy, że w okresie, na który opiewała pożyczka, ceny wzrosły o π=5%... Ile w takiej sytuacji wyniosło wynagrodzenie pożyczkodawcy? UPROSZCZONY WARIANT ODPOWIEDZI: Wynagrodzenie pożyczkodawcy wyniosło 0,05 zł (5 gr). Żeby w momencie zwrotu pożyczonej złotówki i wypłaty wyna-grodzenia przeciętny pożyczkodawca mógł kupić to, co mógł sobie kupić za złotówkę w momencie udzielania pożyczki, musi wydać nie 1,0 zł, lecz 1,05 zł. Ponieważ jest mu zwracane łącznie 1,1 zł, jego wynagrodzenie wynosi (1,1-1,05) zł = 0,05 zł (5 gr).

0,0476 zł/1,0zł ≈4,76%. 1 gr  1•(1+5%) gr 1 gr/1 gr = 1.
Na okres (np. rok) pożyczasz komuś złotowkę. Po upływie tego okresu (roku) dostajesz z powrotem 1,1 zł. 1 zł → 1,1 zł, więc 0,1 zł/1 zł = 0,1 = 10%. A teraz obliczymy REALNĄ stopę procentową (ir). Powiedzmy, że w okresie, na który opiewała pożyczka, ceny wzrosły o π=5%... Ile w takiej sytuacji wyniosło wynagrodzenie pożyczkodawcy? DOKŁADNY WARIANT ODPOWIEDZI: 1 gr  1•(1+5%) gr 1 gr/1 gr = 1. 1 gr/(1+5%) gr Realna wartość wynagrodzenia pożyczkodawcy równego nomi-nalnie 5 groszy wynosi : 5•[1/(1+5%)] gr = 5/(1+5%) gr ≈ 4.76 gr. (Wyrażam ją w złotych o sile nabywczej równej sile nabywczej pożyczanej złotówki). A zatem realne wynagrodzenie za udzielenie pożyczki wynosi ≈0,0476 zł. W efekcie szukana stopa procentowa wynosi: 0,0476 zł/1,0zł ≈4,76%.

W praktyce i tak najczęściej:
ir = in – π.

ZADANIE Banki płacą 600 gb odsetek od rocznej lokaty równej 4000 gb. W tym samym roku wskaźnik cen konsumenta (ang. consumer price index) równa się 115. a) Ile w tej sytuacji wynosi nominalna stopa procentowa?

Banki płacą 600 gb odsetek od rocznej lokaty równej 4000 gb
Banki płacą 600 gb odsetek od rocznej lokaty równej 4000 gb. W tym samym roku wskaźnik cen konsumenta (ang. consumer price index) równa się 115. a) Ile w tej sytuacji wynosi nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa wynosi 600/4000 = 0,15 = 15%.

Banki płacą 600 gb odsetek od rocznej lokaty równej 4000 gb. W tym samym roku wskaźnik cen konsumenta (ang. consumer price index) równa się 115. a) Ile w tej sytuacji wynosi nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa wynosi 600/4000 = 0,15 = 15%. b) O czym informuje nominalna stopa procentowa?

Banki płacą 600 gb odsetek od rocznej lokaty równej 4000 gb. W tym samym roku wskaźnik cen konsumenta (ang. consumer price index) równa się 115. a) Ile w tej sytuacji wynosi nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa wynosi 600/4000 = 0,15 = 15%. b) O czym informuje nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa informuje, o ile zmienia się wartość nominalna lokaty po jednym roku na skutek doliczenia do niej nominalnych odsetek. W tym konkretnym przypadku nominalna wartość lokaty bankowej wzrosła o 15%.

Banki płacą 600 gb odsetek od rocznej lokaty równej 4000 gb. W tym samym roku wskaźnik cen konsumenta (ang. consumer price index) równa się 115. a) Ile w tej sytuacji wynosi nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa wynosi 600/4000 = 0,15 = 15%. b) O czym informuje nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa informuje, o ile zmienia się wartość nominalna lokaty po jednym roku na skutek doliczenia do niej nominalnych odsetek. W tym konkretnym przypadku nominalna wartość lokaty bankowej wzrosła o 15%. c) Ile w tej sytuacji wynosi realna stopa procentowa (zastosuj uproszczony wzór)?

Banki płacą 600 gb odsetek od rocznej lokaty równej 4000 gb. W tym samym roku wskaźnik cen konsumenta (ang. consumer price index) równa się 115. a) Ile w tej sytuacji wynosi nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa wynosi 600/4000 = 0,15 = 15%. b) O czym informuje nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa informuje, o ile zmienia się wartość nominalna lokaty po jednym roku na skutek doliczenia do niej nominalnych odsetek. W tym konkretnym przypadku nominalna wartość lokaty bankowej wzrosła o 15%. c) Ile w tej sytuacji wynosi realna stopa procentowa (zastosuj uproszczony wzór)? Realna stopa procentowa wynosi 15% - 15% = 0%.

Banki płacą 600 gb odsetek od rocznej lokaty równej 4000 gb. W tym samym roku wskaźnik cen konsumenta (ang. consumer price index) równa się 115. a) Ile w tej sytuacji wynosi nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa wynosi 600/4000 = 0,15 = 15%. b) O czym informuje nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa informuje, o ile zmienia się wartość nominalna lokaty po jednym roku na skutek doliczenia do niej nominalnych odsetek. W tym konkretnym przypadku nominalna wartość lokaty bankowej wzrosła o 15%. c) Ile w tej sytuacji wynosi realna stopa procentowa (zastosuj uproszczony wzór)? Realna stopa procentowa wynosi 15% - 15% = 0%. d) O czym informuje realna stopa procentowa?

Banki płacą 600 gb odsetek od rocznej lokaty równej 4000 gb. W tym samym roku wskaźnik cen konsumenta (ang. consumer price index) równa się 115. a) Ile w tej sytuacji wynosi nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa wynosi 600/4000 = 0,15 = 15%. b) O czym informuje nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa informuje, o ile zmienia się wartość nominalna lokaty po jednym roku na skutek doliczenia do niej nominalnych odsetek. W tym konkretnym przypadku nominalna wartość lokaty bankowej wzrosła o 15%. c) Ile w tej sytuacji wynosi realna stopa procentowa (zastosuj uproszczony wzór)? Realna stopa procentowa wynosi 15% - 15% = 0%. d) O czym informuje realna stopa procentowa? Realna stopa procentowa informuje, o ile zmienia się wartość realna (siła nabywcza) lokaty po jednym roku na skutek doliczenia do niej nominalnych odsetek i inflacji (chodzi o łączny wpływ tych obu zdarzeń). W tym konkretnym przypadku realna wartość lokaty bankowej się nie zmieniła.

Nie zawsze obliczenie stopy procentowej jest trywialnie łatwe…
ZADANIE Oto pożyczka A: pożyczasz 4 zł na rok w zamian za wynagrodzenie równe 1 zł, które jest płatne z góry. a) Jaką kwotą dysponujesz przez rok?

Oto pożyczka A: pożyczasz 4 zł na rok w zamian za wynagrodzenie równe 1 zł, które jest płatne z góry. a) Jaką kwotą dysponujesz przez rok? 3 zł.

Oto pożyczka A: pożyczasz 4 zł na rok w zamian za wynagrodzenie równe 1 zł, które jest płatne z góry. a) Jaką kwotą dysponujesz przez rok? 3 zł. b) Ile zwracasz po roku?

Oto pożyczka A: pożyczasz 4 zł na rok w zamian za wynagrodzenie równe 1 zł, które jest płatne z góry. a) Jaką kwotą dysponujesz przez rok? 3 zł. b) Ile zwracasz po roku? 4 zł.

Oto pożyczka A: pożyczasz 4 zł na rok w zamian za wynagrodzenie równe 1 zł, które jest płatne z góry. a) Jaką kwotą dysponujesz przez rok? 3 zł. b) Ile zwracasz po roku? 4 zł. c) Opisz pożyczkę B, której udzielenie (i zaciągniecie) jest równie opłacalne jak udzielenie (i zaciągnięcie) pożyczki A; od pożyczki A niech różni się ona tylko tym, że wynagrodzenie jest wypłacane w momencie jej zwrotu, a nie w momencie jej udzielenia.

Oto pożyczka A: pożyczasz 4 zł na rok w zamian za wynagrodzenie równe 1 zł, które jest płatne z góry. a) Jaką kwotą dysponujesz przez rok? 3 zł. b) Ile zwracasz po roku? 4 zł. c) Opisz pożyczkę B, której udzielenie (i zaciągniecie) jest równie opłacalne jak udzielenie (i zaciągnięcie) pożyczki A; od pożyczki A niech różni się ona tylko tym, że wynagrodzenie jest wypłacane w momencie jej zwrotu, a nie w momencie jej udzielenia. Pożyczam 3 zł na rok w zamian za wynagrodzenie 1 zł płatne w momencie zwrotu pożyczki.

Oto pożyczka A: pożyczasz 4 zł na rok w zamian za wynagrodzenie równe 1 zł, które jest płatne z góry. a) Jaką kwotą dysponujesz przez rok? 3 zł. b) Ile zwracasz po roku? 4 zł. c) Opisz pożyczkę B, której udzielenie (i zaciągniecie) jest równie opłacalne jak udzielenie (i zaciągnięcie) pożyczki A; od pożyczki A niech różni się ona tylko tym, że wynagrodzenie jest wypłacane w momencie jej zwrotu, a nie w momencie jej udzielenia. Pożyczam 3 zł na rok w zamian za wynagrodzenie 1 zł płatne w momencie zwrotu pożyczki. d) Ile wynosi stopa procentowa w przypadku pożyczki A? Odpowiedź uzasadnij.

Oto pożyczka A: pożyczasz 4 zł na rok w zamian za wynagrodzenie równe 1 zł, które jest płatne z góry. a) Jaką kwotą dysponujesz przez rok? 3 zł. b) Ile zwracasz po roku? 4 zł. c) Opisz pożyczkę B, której udzielenie (i zaciągniecie) jest równie opłacalne jak udzielenie (i zaciągnięcie) pożyczki A; od pożyczki A niech różni się ona tylko tym, że wynagrodzenie jest wypłacane w momencie jej zwrotu, a nie w momencie jej udzielenia. Pożyczam 3 zł na rok w zamian za wynagrodzenie 1 zł płatne w momencie zwrotu pożyczki. d) Ile wynosi stopa procentowa w przypadku pożyczki A? Odpowiedź uzasadnij. 1 zł/3 zł = 33,(3)%. Wszak właśnie tyle wynosi stopa procentowa w przypadku pożyczki B (pożyczka A jest tożsama z pożyczką B; w obu przypadkach kwota udostępniana pożyczkobiorcy i wynagrodzenie dla pożyczkodawcy są takie same).

FUTURE VALUE, CZYLI DO JAKIEJ WARTOŚCI UROŚNIE POŻYCZONA DZIŚ NA PROCENT KWOTA PIENIĄDZA?

1 zł+1 zł•i = 1 •(1+ i)1 zł Tyle pieniędzy zwróci wierzycielowi dłużnik, który na rok pożyczył 1 zł.

[1•(1+ i) zł+i•1•(1+i)]zł = [1•(1+i)•(1+i)]zł = 1•(1+i)2] zł.
1 zł+1 zł•i = 1 •(1+ i)1 zł Tyle pieniędzy zwróci wierzycielowi dłużnik, który na rok pożyczył 1 zł. Po drugim roku wierzycielowi należy się tyle, ile należało mu się po 1. roku plus odsetki od tej kwoty za drugi rok: [1•(1+ i) zł+i•1•(1+i)]zł = [1•(1+i)•(1+i)]zł = 1•(1+i)2] zł.

[1•(1+ i) zł+i•1•(1+i)]zł = [1•(1+i)•(1+i)]zł = 1•(1+i)2] zł.
1 zł+1 zł•i = 1 •(1+ i)1 zł Tyle pieniędzy zwróci wierzycielowi dłużnik, który na rok pożyczył 1 zł. Po drugim roku wierzycielowi należy się tyle, ile należało mu się po 1. roku plus odsetki od tej kwoty za drugi rok: [1•(1+ i) zł+i•1•(1+i)]zł = [1•(1+i)•(1+i)]zł = 1•(1+i)2] zł. Zauważmy, że po 2. roku wierzyciel dostaje nie tylko oprocentowanie pożyczonego 1 zł, lecz także oprocentowanie odsetek, których nie zażądał po upływie pierwszego roku. Są zatem naliczane odsetki od odsetek. Nic dziwnego, że taki sposób liczenia nazywa się PROCENTEM SKŁADANYM.

[1•(1+ i)2 +i•1•(1+i)2]zł = [1•(1+i)2•(1+i)]zł = 1•(1+i)3] zł.
Po trzecim roku wierzycielowi należy się tyle, ile należało mu się po 2. roku plus odsetki od tej kwoty za trzeci rok: [1•(1+ i)2 +i•1•(1+i)2]zł = [1•(1+i)2•(1+i)]zł = 1•(1+i)3] zł.

[1•(1+ i)2 +i•1•(1+i)2]zł = [1•(1+i)2•(1+i)]zł = 1•(1+i)3] zł.
Po trzecim roku wierzycielowi należy się tyle, ile należało mu się po 2. roku plus odsetki od tej kwoty za trzeci rok: [1•(1+ i)2 +i•1•(1+i)2]zł = [1•(1+i)2•(1+i)]zł = 1•(1+i)3] zł. I tak dalej. Rozumowanie to możemy uogólnić, mówiąc, że po n latach wartość pożyczonego 1 zł zwiększa się do 1•(1+i)n zł. Natomiast wartość A zł rośnie do An = A•(1+i)n zł. Np. jeśli stopa procentowa wynosi 10%, po 3 latach dzisiejsza kwota 1000zł urośnie do 1000•(1+i)3zł = 1000•1,331zł = 1331zł.

Popatrzmy, z jak wielką siłą działa procent składany!
Lata Stopa procentowa 4% 7% 10% 1 2 3 4 5 10 20 50 100 1,0 1,1 1,2 1,5 2,2 7,1 50,5 1,3 1,4 2,0 3,9 29,5 867,7 1,6 2,6 6,7 117,4 13 780,6 Lata Nie należy lekceważyć niewielkich różnic poziomu stopy procento-wej. Nawet małe różnice oprocentowania po wielu okresach kapitalizacyjnych skutkują ogromnymi różnicami przyszłych wartości dzisiejszej kwoty pieniądza.

A zatem w gospodarce, w której cena pożyczek, czyli stopa procentowa wynosi i, mając dziś kwotę A, za n lat możemy się stać właścicielami kwoty An=A•(1+i)n (An to po angielsku future value). Wystarczy ulokować pieniądze w banku lub kupić papiery wartościowe. Czy jest możliwa operacja odwrotna? Nic prostszego!

Jeśli jesteśmy pewni, że za n lat nasz dochód wyniesie An zł, możemy zaciągnąć pożyczkę w wysokości:
A = An•[1/(1+i)n] zł.

A•(1+i)nzł = [An•[1/(1+i)n]•(1+i)n]zł = Anzł.
Jeśli jesteśmy pewni, że za n lat nasz dochód wyniesie An zł, możemy zaciągnąć pożyczkę w wysokości: A = An•[1/(1+i)n] zł. Przy stopie procentowej i kwota, którą za n lat musimy zwrócić, wyniesie: A•(1+i)nzł = [An•[1/(1+i)n]•(1+i)n]zł = Anzł.

A•(1+i)nzł = [An•[1/(1+i)n]•(1+i)n]zł = Anzł.
Jeśli jesteśmy pewni, że za n lat nasz dochód wyniesie An zł, możemy zaciągnąć pożyczkę w wysokości: A = An•[1/(1+i)n] zł. Przy stopie procentowej i kwota, którą za n lat musimy zwrócić, wyniesie: A•(1+i)nzł = [An•[1/(1+i)n]•(1+i)n]zł = Anzł. Tyle przecież będziemy mieli! W TEN SPOSÓB ZAMIENIAMY PIENIĄDZE, JAKIE NA PEWNO DOSTANIEMY ZA N LAT, NA GOTÓWKĘ, KTÓRĄ MOŻEMY PŁACIC JUŻ DZISIAJ.

A = An•[1/(1+i)n] zł. Kwotę A z naszego przykładu ekonomiści nazywają war-tością zaktualizowaną (ang. present value) kwoty An. Za-uważmy, że wartość zaktualizowana danej kwoty z przy-szłości zmienia się odwrotnie niż stopa procentowa.

A = An•[1/(1+i)n] zł. Kwotę A z naszego przykładu ekonomiści nazywają war-tością zaktualizowaną (ang. present value) kwoty An. Za-uważmy, że wartość zaktualizowana danej kwoty z przy-szłości zmienia się odwrotnie niż stopa procentowa. WARTOŚĆ ZAKTUALIZOWANA PRZYSZŁEJ KWO- TY TO SUMA, KTÓRA PRZY DANEJ STOPIE PRO- CENTOWEJ – DZIĘKI DZIAŁANIU PROCENTU SKŁADANEGO – ZMIENI SIĘ W TĘ PRZYSZŁĄ KWOTĘ.

An = A•(1+i)n zł (ang. future value).
A = An•[1/(1+i)n] zł (ang. present value).

ZADANIE Po pierwszym roku eksploatacja pewnej maszyny (po odliczeniu wszystkich kosztów!) da czysty zysk równy Po drugim roku zysk wyniesie 1210, a po trzecim – Nie ma innych zysków i kosztów; nie ma ryzyka i inflacji. Stopa procentowa wynosi 10%. Cena maszyny wynosi Czy warto ją kupić?

czas • • • • ??? 1100 1210 1331 Założenia: in=10% π = 0.
Po pierwszym roku eksploatacja pewnej maszyny (po odliczeniu wszystkich kosztów!) da czysty zysk równy Po drugim roku zysk wyniesie 1210, a po trzecim – Nie ma innych zysków i kosztów; nie ma ryzyka i inflacji. Stopa procentowa wynosi 10%. Cena maszyny wynosi Czy warto ją kupić? czas • • • • ??? 1100 1210 1331 Założenia: in=10% π = 0.

1100zł•1/[(1+i)1]+1210zł•1/[(1+i)2]+1331zł •1/[(1+i)3]
Po pierwszym roku eksploatacja pewnej maszyny (po odliczeniu wszystkich kosztów!) da czysty zysk równy Po drugim roku zysk wyniesie 1210, a po trzecim – Nie ma innych zysków i kosztów; nie ma ryzyka i inflacji. Stopa procentowa wynosi 10%. Cena maszyny wynosi Czy warto ją kupić? czas • • • • ??? 1100 1210 1331 Założenia: in=10% π = 0. 1100zł•1/[(1+i)1]+1210zł•1/[(1+i)2]+1331zł •1/[(1+i)3] = 1000 zł zł zł = 3000 zł.

ZADANIE Po pierwszym roku posiadacz obligacji dostanie 1100 zł i dodatkowo po drugim roku 1210 zł i dodatkowo po trzecim roku – 1331 zł. Nie ma innych zysków i kosztów; nie ma ryzyka i inflacji. Stopa procentowa wynosi 10%. a) Ile wynosi suma dochodów wypłaconych nabywcy tej obligacji w ciągu trzech lat?

Po pierwszym roku posiadacz obligacji dostanie 1100 zł i dodatkowo po drugim roku 1210 zł i dodatkowo po trzecim roku – 1331 zł. Nie ma innych zysków i kosztów; nie ma ryzyka i inflacji. Stopa procentowa wynosi 10%. a) Ile wynosi suma dochodów wypłaconych nabywcy tej obligacji w ciągu trzech lat? a) 1100 zł zł zł = 3641 zł.

Po pierwszym roku posiadacz obligacji dostanie 1100 zł i dodatkowo po drugim roku 1210 zł i dodatkowo po trzecim roku – 1331 zł. Nie ma innych zysków i kosztów; nie ma ryzyka i inflacji. Stopa procentowa wynosi 10%. a) Ile wynosi suma dochodów wypłaconych nabywcy tej obligacji w ciągu trzech lat? a) 1100 zł zł zł = 3641 zł. b) Do jakiej kwoty urosłoby 3000 zł ulokowane w banku na 10% na trzy lata (zastosuj wzór na future value)?

Po pierwszym roku posiadacz obligacji dostanie 1100 zł i dodatkowo po drugim roku 1210 zł i dodatkowo po trzecim roku – 1331 zł. Nie ma innych zysków i kosztów; nie ma ryzyka i inflacji. Stopa procentowa wynosi 10%. a) Ile wynosi suma dochodów wypłaconych nabywcy tej obligacji w ciągu trzech lat? a) 1100 zł zł zł = 3641 zł. b) Do jakiej kwoty urosłoby 3000 zł ulokowane w banku na 10% na trzy lata (zastosuj wzór na future value)? b) 3000 zł·(1 + 10%)3 = zł.

Po pierwszym roku posiadacz obligacji dostanie 1100 zł i dodatkowo po drugim roku 1210 zł i dodatkowo po trzecim roku – 1331 zł. Nie ma innych zysków i kosztów; nie ma ryzyka i inflacji. Stopa procentowa wynosi 10%. a) Ile wynosi suma dochodów wypłaconych nabywcy tej obligacji w ciągu trzech lat? a) 1100 zł zł zł = 3641 zł. b) Do jakiej kwoty urosłoby 3000 zł ulokowane w banku na 10% na trzy lata (zastosuj wzór na future value)? b) 3000 zł·(1 + 10%)3 = zł. c) Czy to prawda, że z odpowiedzi na pytania (a) (3641 zł) i (b) (3993 zł) wynika, iż tej obligacji nie warto kupić za zaktualizowaną wartość dochodów jej nabywcy, czyli za 3000 zł? Wszak 3993 zł to więcej niż 3641 zł?

Po pierwszym roku posiadacz obligacji dostanie 1100 zł i dodatkowo po drugim roku 1210 zł i dodatkowo po trzecim roku – 1331 zł. Nie ma innych zysków i kosztów; nie ma ryzyka i inflacji. Stopa procentowa wynosi 10%. a) Ile wynosi suma dochodów wypłaconych nabywcy tej obligacji w ciągu trzech lat? a) 1100 zł zł zł = 3641 zł. b) Do jakiej kwoty urosłoby 3000 zł ulokowane w banku na 10% na trzy lata (zastosuj wzór na future value)? b) 3000 zł·(1 + 10%)3 = zł. c) Czy to prawda, że z odpowiedzi na pytania (a) (3641 zł) i (b) (3993 zł) wynika, iż tej obligacji nie warto kupić za zaktualizowaną wartość dochodów jej nabywcy czyli, za 3000 zł? Wszak 3993 zł to więcej niż 3641 zł? c) PO PIERWSZE, Ludzie cenią pieniądze tym bardziej, im szybciej je dostają. W efekcie wiele złotówek, o których jest mowa w podpunkcie (b) (3993 zł), jest mniej wartych od wielu złotówek wchodzących w skład kwoty, o której jest mowa w podpunkcie (a) (3641 zł).

Po pierwszym roku posiadacz obligacji dostanie 1100 zł i dodatkowo po drugim roku 1210 zł i dodatkowo po trzecim roku – 1331 zł. Nie ma innych zysków i kosztów; nie ma ryzyka i inflacji. Stopa procentowa wynosi 10%. a) Ile wynosi suma dochodów wypłaconych nabywcy tej obligacji w ciągu trzech lat? a) 1100 zł zł zł = 3641 zł. b) Do jakiej kwoty urosłoby 3000 zł ulokowane w banku na 10% na trzy lata (zastosuj wzór na future value)? b) 3000 zł·(1 + 10%)3 = zł. c) Czy to prawda, że z odpowiedzi na pytania (a) (3641 zł) i (b) (3993 zł) wynika, iż tej obligacji nie warto kupić za zaktualizowaną wartość dochodów jej nabywcy czyli, za 3000 zł? Wszak 3993 zł to więcej niż 3641 zł? c) PO PIERWSZE, Ludzie cenią pieniądze tym bardziej, im szybciej je dostają. W efekcie wiele złotówek, o których jest mowa w podpunkcie (b) (3993 zł), jest mniej wartych od wielu złotówek wchodzących w skład kwoty, o której jest mowa w podpunkcie (a) (3641 zł). PO DRUGIE, otrzymawszy 1100 zł po 1. roku, właściciel obligacji może ulokować tę kwotę w banku na 10% na dwa lata. Podobnie, otrzymawszy po 2. roku 1210 zł, właściciel obligacji może ulokować tę kwotę w banku na 10% na rok. W efekcie po 3. roku suma jego dochodów okaże się równa 3993 zł. A zatem, nabycie obligacji za 3000 zł po trzech latach daje taki sam dochód jak ulokowanie 3000 zł w banku na trzy lata. Za tę obligację nie warto zapłacić więcej niż 3000 zł, opłaca się natomiast kupić ją za mniej niż 3000 zł!

ZADANIE Pewna firma wyemitowała obligację; nabywca za rok dostanie 3300 i za dwa lata 3630 i za 3 lata Roczna stopa procentowa wynosi 10%; nie ma ryzyka i inflacji. Ile należałoby ulokować w banku, aby wejść w posiadanie ta-kiego strumienia dochodów, jak ten, który otrzyma nabywca obligacji (zastosuj dyskontowanie)?

Pewna firma wyemitowała obligację; nabywca za rok dostanie 3300 i za dwa lata 3630 i za 3 lata Roczna stopa procentowa wynosi 10%; nie ma ryzyka i inflacji. Ile należałoby ulokować w banku, aby wejść w posiadanie ta-kiego strumienia dochodów, jak ten, który otrzyma nabywca obligacji (zastosuj dyskontowanie)? 33001/(1+0,1) 1/(1+0,1) 1/(1+0,1)3 = 3000 = 9000.

Pewna firma wyemitowała obligację; nabywca za rok dostanie 3300 i za dwa lata 3630 i za 3 lata Roczna stopa procentowa wynosi 10%; nie ma ryzyka i inflacji. Ile należałoby ulokować w banku, aby wejść w posiadanie ta-kiego strumienia dochodów, jak ten, który otrzyma nabywca obligacji (zastosuj dyskontowanie)? 33001/(1+0,1) 1/(1+0,1) 1/(1+0,1)3 = 3000 = 9000. b) Ile maksymalnie warto zapłacić za tę obligację?

Pewna firma wyemitowała obligację; nabywca za rok dostanie 3300 i za dwa lata 3630 i za 3 lata Roczna stopa procentowa wynosi 10%; nie ma ryzyka i inflacji. Ile należałoby ulokować w banku, aby wejść w posiadanie ta-kiego strumienia dochodów, jak ten, który otrzyma nabywca obligacji (zastosuj dyskontowanie)? 33001/(1+0,1) 1/(1+0,1) 1/(1+0,1)3 = 3000 = 9000. b) Ile maksymalnie warto zapłacić za tę obligację? 9000.

Pewna firma wyemitowała obligację; nabywca za rok dostanie 3300 i za dwa lata 3630 i za 3 lata Roczna stopa procentowa wynosi 10%; nie ma ryzyka i inflacji. Ile należałoby ulokować w banku, aby wejść w posiadanie ta-kiego strumienia dochodów, jak ten, który otrzyma nabywca obligacji (zastosuj dyskontowanie)? 33001/(1+0,1) 1/(1+0,1) 1/(1+0,1)3 = 3000 = 9000. b) Ile maksymalnie warto zapłacić za tę obligację? 9000. c) Co wspólnego mają ze sobą odpowiedzi na pytania (a) i (b) (odpowiedz jednym zdaniem)?

Pewna firma wyemitowała obligację; nabywca za rok dostanie 3300 i za dwa lata 3630 i za 3 lata Roczna stopa procentowa wynosi 10%; nie ma ryzyka i inflacji. Ile należałoby ulokować w banku, aby wejść w posiadanie ta-kiego strumienia dochodów, jak ten, który otrzyma nabywca obligacji (zastosuj dyskontowanie)? 33001/(1+0,1) 1/(1+0,1) 1/(1+0,1)3 = 3000 = 9000. b) Ile maksymalnie warto zapłacić za tę obligację? 9000. c) Co wspólnego mają ze sobą odpowiedzi na pytania (a) i (b) (odpowiedz jednym zdaniem)? Odpowiedź na pytanie (b) wynika z odpowiedzi na pytanie (a). Za tę obligację nie warto płacić więcej niż 9000, bo takie same dochody, jak te, których uzyskanie zapewnia posiadanie tej obligacji, można osiągnąć, lokując w banku właśnie kwotę 9000.

Pewna firma wyemitowała obligację; nabywca za rok dostanie 3300 i za dwa lata 3630 i za 3 lata Roczna stopa procentowa wynosi 10%; nie ma ryzyka i inflacji. Ile należałoby ulokować w banku, aby wejść w posiadanie ta-kiego strumienia dochodów, jak ten, który otrzyma nabywca obligacji (zastosuj dyskontowanie)? 33001/(1+0,1) 1/(1+0,1) 1/(1+0,1)3 = 3000 = 9000. b) Ile maksymalnie warto zapłacić za tę obligację? 9000. c) Co wspólnego mają ze sobą odpowiedzi na pytania (a) i (b) (odpowiedz jednym zdaniem)? Odpowiedź na pytanie (b) wynika z odpowiedzi na pytanie (a). Za tę obligację nie warto płacić więcej niż 9000, bo takie same dochody, jak te, których uzyskanie zapewnia posiadanie tej obligacji, można osiągnąć, lokując w banku właśnie kwotę 9000. d) A teraz podaj wartość tej obligacji w cenach stałych sprzed 2 lat.

ZADANIE Hipotecjusz może zainwestować 4000 gb i po 6 miesiącach zyskać 401 gb. Bank of Hypothetia oprocentowuje wkłady procentem skła-danym przy półrocznej kapitalizacji odsetek. Po roku nominalna wartość wkładu wzrasta o 21%, nie ma ryzyka i inflacji. a) Czy opłaca się inwestować?

Hipotecjusz może zainwestować 4000 gb i po 6 miesiącach zyskać 401 gb
Hipotecjusz może zainwestować 4000 gb i po 6 miesiącach zyskać 401 gb. Bank of Hypothetia oprocentowuje wkłady procentem skła-danym przy półrocznej kapitalizacji odsetek. Po roku nominalna wartość wkładu wzrasta o 21%, nie ma ryzyka i inflacji. a) Czy opłaca się inwestować? Tak. 1•(1+x)2 = 1,21, to x = 0,1 (10%!)

Hipotecjusz może zainwestować 4000 gb i po 6 miesiącach zyskać 401 gb
Hipotecjusz może zainwestować 4000 gb i po 6 miesiącach zyskać 401 gb. Bank of Hypothetia oprocentowuje wkłady procentem skła-danym przy półrocznej kapitalizacji odsetek. Po roku nominalna wartość wkładu wzrasta o 21%, nie ma ryzyka i inflacji. a) Czy opłaca się inwestować? Tak. 1•(1+x)2=1,21, to x=0,1 (10%!) b) Po roku pojawiła się inflacja (5% na pół roku). Oblicz realną pół-roczną stopę procentową.

ir ≈ in – π, to ir ≈ 10% - 5% ≈ 5%. 1•(1+x)2=1,21, to x=0,1 (10%!)
Hipotecjusz może zainwestować 4000 gb i po 6 miesiącach zyskać 401 gb. Bank of Hypothetia oprocentowuje wkłady procentem skła-danym przy półrocznej kapitalizacji odsetek. Po roku nominalna wartość wkładu wzrasta o 21%, nie ma ryzyka i inflacji. a) Czy opłaca się inwestować? Tak. 1•(1+x)2=1,21, to x=0,1 (10%!) b) Po roku pojawiła się inflacja (5% na pół roku). Oblicz realną pół-roczną stopę procentową. ir ≈ in – π, to ir ≈ 10% - 5% ≈ 5%.

ZADANIE a) Symbol „i” oznacza stopę procentową; jaki proces opisuje nas-tępujący wzór: An = A(1 + i)n? Odpowiedz szczegółowo.

a) Symbol „i” oznacza stopę procentową; jaki proces opisuje nas-tępujący wzór: An = A(1 + i)n? Odpowiedz szczegółowo. a) Chodzi o zwiększanie się wartości kwoty pieniądza poddanej działaniu procentu składanego.

a) Symbol „i” oznacza stopę procentową; jaki proces opisuje nas-tępujący wzór: An = A(1 + i)n? Odpowiedz szczegółowo. Chodzi o zwiększanie się wartości kwoty pieniądza poddanej działaniu procentu składanego. b) Proces, o którym była mowa w podpunkcie (a) sprawił, że kwota A podwoiła się. Zmień wzór z podpunktu (a) w taki sposób, aby opisywał on to zdarzenie.

a) Symbol „i” oznacza stopę procentową; jaki proces opisuje nas-tępujący wzór: An = A(1 + i)n? Odpowiedz szczegółowo. Chodzi o zwiększanie się wartości kwoty pieniądza poddanej działaniu procentu składanego. b) Proces, o którym była mowa w podpunkcie (a) sprawił, że kwota A podwoiła się. Zmień wzór z podpunktu (a) w taki sposób, aby opisywał on to zdarzenie. b) Oto zmieniony wzór: 2A = A(1 + i)n.

a) Symbol „i” oznacza stopę procentową; jaki proces opisuje nas-tępujący wzór: An = A(1 + i)n? Odpowiedz szczegółowo. Chodzi o zwiększanie się wartości kwoty pieniądza poddanej działaniu procentu składanego. b) Proces, o którym była mowa w podpunkcie (a) sprawił, że kwota A podwoiła się. Zmień wzór z podpunktu (a) w taki sposób, aby opisywał on to zdarzenie. b) Oto zmieniony wzór: 2A = A(1 + i)n. c) Wylicz taką (roczną) stopę procentową, i, przy której dokład-nie po 5 latach następuje podwojenie się wkładu bankowego.

a) Symbol „i” oznacza stopę procentową; jaki proces opisuje nas-tępujący wzór: An = A(1 + i)n? Odpowiedz szczegółowo. b) Pro-ces, o którym była mowa w podpunkcie (a) sprawił, że kwota A podwoiła się. Zmień wzór z podpunktu (a) w taki sposób, aby opisywał on to zdarzenie. a) Chodzi o zwiększanie się wartości kwoty pieniądza poddanej działaniu procentu składanego. b) Oto zmieniony wzór: 2A = A(1 + i)n. c) Wylicz taką (roczną) stopę procentową, i, przy której dokład-nie po 5 latach następuje podwojenie się wkładu bankowego. c) Wykorzystam wzór z podpunktu (b): 2A = A(1 + i)5. Po jego rozwiązaniu okazuje się, że i = [2^(1/5)] – 1 = 0,

ZADANIE Za 900 gb można kupić weksel, który po trzech latach zostanie wykupiony za 1331 gb. Stopa procentowa równa się 10%. a) Czy warto kupić ten weksel? Dlaczego?

ZADANIE Za 900 gb można kupić weksel, który po trzech latach zostanie wykupiony za 1331 gb. Stopa procentowa równa się 10%. a) Czy warto kupić ten weksel? Dlaczego? Wygląda na to, że tak... Przecież zaktualizowana wartość 1331 gb wynosi 1000 gb, czyli mniej niż 900 gb.

ZADANIE Za 900 gb można kupić weksel, który po trzech latach zostanie wykupiony za 1331 gb. Stopa procentowa równa się 10%. a) Czy warto kupić ten weksel? Dlaczego? Wygląda na to, że tak... Przecież zaktualizowana wartość 1331 gb wynosi 1000 gb, czyli mniej niż 900 gb. b) Jak się okazało, 10% wynosi realna stopa procentowa, zaś tempo inflacji równa się 5%. Czym realna stopa procentowa różni się od nominalnej stopy procentowej? Podaj odpowiedni wzór i oblicz nominalną stopę procentową.

ZADANIE Za 900 gb można kupić weksel, który po trzech latach zostanie wykupiony za 1331 gb. Stopa procentowa równa się 10%. a) Czy warto kupić ten weksel? Dlaczego? Wygląda na to, że tak... Przecież zaktualizowana wartość 1331 gb wynosi 1000 gb, czyli mniej niż 900 gb. b) Jak się okazało, 10% wynosi realna stopa procentowa, zaś tempo inflacji równa się 5%. Czym realna stopa procentowa różni się od nominalnej stopy procentowej? Podaj odpowiedni wzór i oblicz nominalną stopę procentową. in = ir + π. A zatem nominalna stopa procentowa, in, równa się realna stopa procentowa, ir, plus tempo inflacji, π, czyli równa się 10%+5%=15%.

ZADANIE Za 900 gb można kupić weksel, który po trzech latach zostanie wykupiony za 1331 gb. Stopa procentowa równa się 10%. a) Czy warto kupić ten weksel? Dlaczego? Wygląda na to, że tak... Przecież zaktualizowana wartość 1331 gb wynosi 1000 gb, czyli mniej niż 900 gb. b) Jak się okazało, 10% wynosi realna stopa procentowa, zaś tempo inflacji równa się 5%. Czym realna stopa procentowa różni się od nominalnej stopy procentowej? Podaj odpowiedni wzór i oblicz nominalną stopę procentową. in = ir + π. A zatem nominalna stopa procentowa, in, równa się realna stopa procentowa, ir, plus tempo inflacji, π, czyli równa się 10%+5%=15%. c) Jeszcze raz odpowiedz na pytanie, czy warto kupić ten weksel. Uzasadnij odpowiedź.

ZADANIE Za 900 gb można kupić weksel, który po trzech latach zostanie wykupiony za 1331 gb. Stopa procentowa równa się 10%. a) Czy warto kupić ten weksel? Dlaczego? Wygląda na to, że tak... Przecież zaktualizowana wartość 1331 gb wynosi 1000 gb, czyli mniej niż 900 gb. b) Jak się okazało, 10% wynosi realna stopa procentowa, zaś tempo inflacji równa się 5%. Czym realna stopa procentowa różni się od nominalnej stopy procentowej? Podaj odpowiedni wzór i oblicz nominalną stopę procentową. in = ir + π. A zatem nominalna stopa procentowa, in, równa się realna stopa procentowa, ir, plus tempo inflacji, π, czyli równa się 10%+5%=15%. c) Jeszcze raz odpowiedz na pytanie, czy warto kupić ten weksel. Uzasadnij odpowiedź. Jednak nie warto. Szukając zaktualizowanej wartości 1331 gb, ktore dostaniemy za 3 lata powinniśmy w tej sytuacji posłużyć się nominalną, in, a nie realną, ir, stopą procentową. (To zgodnie z tą stopą procentową naliczają oprocentowanie np. banki). W efekcie okazuje się, ta wartość zaktualizowana wynosi mniej niż 900 gb! [1331 gb  1/(1 + 0,15)3] ≈ 875,15 gb.

O PUŁAPKACH CZYHAJĄCYCH NA POSZUKIWACZY ZWIĄZKÓW PRZYCZYNOWYCH…

ZADANIE Czy opinie a), b), c) i d) są prawdziwe? O jaki rodzaj błędu w rozu-mowaniu ewentualnie chodzi? Na czym polega ten błąd? a) „Przyczyną ubóstwa mieszkańców Mongolii jest to, że są oni rasy żółtej. Bogate są kraje, których mieszkańcy są rasy białej”.

ZADANIE Czy opinie a), b), c) i d) są prawdziwe? O jaki rodzaj błędu w rozu-mowaniu ewentualnie chodzi? Na czym polega ten błąd? a) „Przyczyną ubóstwa mieszkańców Mongolii jest to, że są oni rasy żółtej. Bogate są kraje, których mieszkańcy są rasy białej”. Nie, to nie jest prawda. Chodzi o „błąd przypadkowego związku”. Polega on na tym, że za przyczynę pewnego zdarzenia błędnie uznajemy inne zdarzenie, które jedynie przypadkowo towarzyszyło temu pierwszemu zdarzeniu. Wszak np. Japonia i Korea Południowa są bogatsze np. od Bułgarii i Polski.

ZADANIE Czy opinie a), b), c) i d) są prawdziwe? O jaki rodzaj błędu w rozu-mowaniu ewentualnie chodzi? Na czym polega ten błąd? a) „Przyczyną ubóstwa mieszkańców Mongolii jest to, że są oni rasy żółtej. Bogate są kraje, których mieszkańcy są rasy białej”. Nie, to nie jest prawda. Chodzi o „błąd przypadkowego związku”. Polega on na tym, że za przyczynę pewnego zdarzenia błędnie uznajemy inne zdarzenie, które jedynie przypadkowo towarzyszyło temu pierwszemu zdarzeniu. Wszak np. Japonia i Korea Południowa są bogatsze np. od Bułgarii i Polski. b) „Przyczyną zamożności Niemców jest to, że im dużo płacą. To dzięki temu przeciętny Niemiec może sobie kupić o wiele więcej niż prze-ciętny Polak”.

ZADANIE Czy opinie a), b), c) i d) są prawdziwe? O jaki rodzaj błędu w rozu-mowaniu ewentualnie chodzi? Na czym polega ten błąd? a) „Przyczyną ubóstwa mieszkańców Mongolii jest to, że są oni rasy żółtej. Bogate są kraje, których mieszkańcy są rasy białej”. Nie, to nie jest prawda. Chodzi o „błąd przypadkowego związku”. Polega on na tym, że za przyczynę pewnego zdarzenia błędnie uznajemy inne zdarzenie, które jedynie przypadkowo towarzyszyło temu pierwszemu zdarzeniu. Wszak np. Japonia i Korea Południowa są bogatsze np. od Bułgarii i Polski. b) „Przyczyną zamożności Niemców jest to, że im dużo płacą. To dzięki temu przeciętny Niemiec może sobie kupić o wiele więcej niż prze-ciętny Polak”. Chodzi o „błąd ukrytej zmiennej”. Polega on na tym, że za przyczynę zdarzenia A uznajemy jedynie towarzyszące zdarzeniu A zdarzenie B, w sytuacji, w której zarówno zdarzenie A, jak i zdarzenie B jest powodowane przez (ukrytą) wspólną przyczynę C. Niemcom „dużo płacą”, a „przeciętny Niemiec może sobie kupić o wiele więcej niż przeciętny Polak”, bo Niemcy potrafią wytwarzać dużą, np. w porównaniu z Polakami, ilość dóbr. Jeśliby z dnia na dzień Polakom zaczęto „dużo płacić” (np. jeśliby podwojono pensje i emerytury Polaków), wzrosłyby ceny, a nie zamożność obywateli.

KOMENTARZ W 2014 r. zgodnie z danymi GUS wyliczony za pomocą kursu walutowego odpowiadającego parytetowi siły nabywczej i wyrażony w tzw. dolarach międzynarodowych PKB per capita w Polsce i w Niemczech wynosił – odpowiednio – 24 882 i 45 616 dolarów. „Dolar międzynarodowy”, inaczej „dolar Geary’ego–Khamisa” (od nazwisk Roya C. Geary’ego i Salema Hanna Khamisa) jest sztuczną walutą o takiej samej sile nabywczej jak dolar amerykański w konkretnym roku, np. w roku 1990 lub 2000, w Stanach Zjednoczonych. „Dolary międzynarodowe” są powszechnie używane przez ekonomistów przy okazji porównań poziomu życia w różnych krajach i w tym samym kraju w różnych czasach.

ZADANIE CD. c) „Przyczyną inflacji jest zwykle spadek wartości pieniądza. Przecież, kiedy pieniądz traci wartość, ceny rosną”.

ZADANIE CD. c) „Przyczyną inflacji jest zwykle spadek wartości pieniądza. Przecież, kiedy pieniądz traci wartość, ceny rosną”. Nie, to nie jest prawda, że „przyczyną inflacji jest zwykle spadek wartości pieniądza”. Chodzi o „błąd odwróconej przyczynowości”. Polega on na tym, że uznajemy skutek za przyczynę, a przyczynę za skutek. Jest odwrotnie, to wzrost cen powoduje utratę wartości przez pieniądz.

ZADANIE CD. c) „Przyczyną inflacji jest zwykle spadek wartości pieniądza. Przecież, kiedy pieniądz traci wartość, ceny rosną”. Nie, to nie jest prawda, że „przyczyną inflacji jest zwykle spadek wartości pieniądza”. Chodzi o „błąd odwróconej przyczynowości”. Polega on na tym, że uznajemy skutek za przyczynę, a przyczynę za skutek. Jest odwrotnie, to wzrost cen powoduje utratę wartości przez pieniądz. d) „Przyczyną zwiększenia się bezrobocia jest zwykle spadek produkcji. Przecież, kiedy produkcja maleje, przedsiębiorstwa zwalniają pracowników”.

ZADANIE CD. c) „Przyczyną inflacji jest zwykle spadek wartości pieniądza. Przecież, kiedy pieniądz traci wartość, ceny rosną”. Nie, to nie jest prawda, że „przyczyną inflacji jest zwykle spadek wartości pieniądza”. Chodzi o „błąd odwróconej przyczynowości”. Polega on na tym, że uznajemy skutek za przyczynę, a przyczynę za skutek. Jest odwrotnie, to wzrost cen powoduje utratę wartości przez pieniądz. d) „Przyczyną zwiększenia się bezrobocia jest zwykle spadek produkcji. Przecież, kiedy produkcja maleje, przedsiębiorstwa zwalniają pracowników”. To prawda, .

ZADANIE Liczba dokonanych samobójstw a liczba bezrobotnych (w tys.) w Polsce (lata ) Rysunek przedstawia zmiany liczby bezrobotnych i liczby samo-bójstw w Polsce w latach a) PODAJ ARGUMENTY, KTÓRE MOGĄ PRZEMAWIAĆ ZA HIPOTEZĄ O PRZYCZY-NOWEJ ZALEŻNOŚCI SAMOBÓJSTW OD BEZROBOCIA W POLSCE W TYM OKRESIE.

ZADANIE Liczba dokonanych samobójstw a liczba bezrobotnych (w tys.) w Polsce (lata ) Rysunek przedstawia zmiany liczby bezrobotnych i liczby samo-bójstw w Polsce w latach A) PODAJ ARGUMENTY, KTÓRE MO-GĄ PRZEMAWIAĆ ZA HIPOTEZĄ O PRZYCZY-NOWEJ ZALEŻNOŚCI SAMOBÓJSTW OD BEZROBOCIA W POLSCE W TYM OKRESIE. Zdaniem części komentatorów zależność zmian obu zmiennych jest wyraźna (zob. rysunek). W dodatku istnieje prosta teoria, że zmiany poziomu bezrobocia powodują podobnie skierowane zmiany liczby samobójstw. Zgodnie z tą teorią bezrobocie tak silnie pogarsza życiową sytuację bezrobotnego, że może go skłonić do samobójstwa.

ZADANIE Liczba dokonanych samobójstw a liczba bezrobotnych (w tys.) w Polsce (lata ) Rysunek przedstawia zmiany liczby bezrobotnych i liczby samo-bójstw w Polsce w latach CZY W GRĘ MOŻE WCHO-DZIĆ TU: B) „BŁĄD ODWRÓCONEJ PRZYCZYNOWOŚCI”?

ZADANIE Liczba dokonanych samobójstw a liczba bezrobotnych (w tys.) w Polsce (lata ) Rysunek przedstawia zmiany liczby bezrobotnych i liczby samo-bójstw w Polsce w latach CZY W GRĘ MOŻE WCHO-DZIĆ TU: B) „BŁĄD ODWRÓCONEJ PRZYCZYNOWOŚCI”? Teza, że nie bezrobocie jest przyczyną samobójstw, lecz samobójstwa są przyczyną bezrobocia, nie ma sensu.

ZADANIE Liczba dokonanych samobójstw a liczba bezrobotnych (w tys.) w Polsce (lata ) Rysunek przedstawia zmiany liczby bezrobotnych i liczby samo-bójstw w Polsce w latach CZY W GRĘ MOŻE WCHO-DZIĆ TU: C) „BŁĄD PRZYPADKOWEGO ZWIĄZKU”?

ZADANIE Liczba dokonanych samobójstw a liczba bezrobotnych (w tys.) w Polsce (lata ) Rysunek przedstawia zmiany liczby bezrobotnych i liczby samo-bójstw w Polsce w latach CZY W GRĘ MOŻE WCHO-DZIĆ TU: C) „BŁĄD PRZYPADKOWEGO ZWIĄZKU”? Niektórzy sądzą, że przyczynami samobójstw jest zawsze splot wielu różnych okoliczności (np. zawiedzionej miłości, kłopotów rodzinnych, złego stanu zdrowia). Bezrobocie jest tylko jedną z nich. Wynika stąd, że silna korelacja zmian liczby bezrobotnych i liczby samobójstw jest po prostu dziełem przypadku. Inni uważają jednak, że tezie o przypadkowości wiadomego związku przeczą wyniki obserwacji i teoria, o których była mowa przy okazji odpowiedzi na pytanie (a) (a także studia przypadków konkretnych samobójstw i wyniki obserwacji zmian liczby nieudanych zamachów samobójczych).

ZADANIE Liczba dokonanych samobójstw a liczba bezrobotnych (w tys.) w Polsce (lata ) Rysunek przedstawia zmiany liczby bezrobotnych i liczby samo-bójstw w Polsce w latach CZY W GRĘ MOŻE WCHO-DZIĆ TU: D) „BŁĄD UKRYTEJ ZMIENNEJ”? (wskazówka: z niektórych badań wynika, iż wielu samobójców cierpi na zaburzenia psychiczne, najczęściej depresję i alkoholizm).

ZADANIE Liczba dokonanych samobójstw a liczba bezrobotnych (w tys.) w Polsce (lata ) Rysunek przedstawia zmiany liczby bezrobotnych i liczby samo-bójstw w Polsce w latach CZY W GRĘ MOŻE WCHO-DZIĆ TU: D) „BŁĄD UKRYTEJ ZMIENNEJ”? (wskazówka: z niektórych badań wynika, iż wielu samobójców cierpi na zaburzenia psychiczne, najczęściej depresję i alkoholizm). Skoro wielu samobójców cierpi na zaburzenia psychiczne, to może nie wzrost bezrobocia, a częstsze zachorowania powodowały wzrost liczby samobójstw? Choroba mogła być także przyczyną utraty pracy, co tłumaczy związek między samobójstwami i bezrobociem. Taki pogląd wymaga jednak wyjaśnienia wzrostu liczby zachoro-wań na choroby psychiczne po 1990 roku.

BEZROBOCIE A SAMOBÓJSTWA W POLSCE II
(Zob. Kurowska, A. Bezrobocie a zamachy samobójcze, „Ekonomista”, nr 3; 2006 r. )

[es, Bezrobotni nie chcą żyć, Expres Ilustrowany, 27 lutego 2004 r. ].
Opinie osób bezpośrednio stykających się z problemem „bezrobocie a samobójstwa” są dość jednoznaczne. Oto typowa wypowiedź. „Co trzeci łodzianin, który podjął próbę samobójczą, przyznaje, iż bezpośrednią przyczyną desperackiego kroku była utrata pracy. Psychologowie ostrzegają, że w mieście przybywa bezrobotnych, którzy nie widzą dla siebie przyszłości. Potwierdza to przerażająca statystyka: każdego dnia co najmniej kilka osób pozostających bez pracy usiłuje się zabić. (...) – Każdego roku mamy coraz więcej wizyt u potencjalnych samobójców - mówią w centrum powiadamiania ratunkowego Wojewódzkiej Stacji Ratownictwa Medycznego w Łodzi. Na swe życie najczęściej usiłują targnąć się kobiety w wieku lat. - (...) Brak pracy i środków na utrzymanie rodziny powoduje bezsilność, która może doprowadzić ludzi o słabszym systemie obronnym do głębokiej depresji - twierdzą eksperci od ludzkiej duszy. -Wtedy są tylko o krok od targnięcia się na własne życie. Urzędnicy z łódzkich „pośredniaków” potwierdzają, że większość bezrobotnych jest w złym stanie psychicznym. Osoby bez pracy tracą wiarę, gdy systematycznie zgłaszają się po oferty w wyznaczonych terminach, ale wciąż nie ma dla nich etatu”. [es, Bezrobotni nie chcą żyć, Expres Ilustrowany, 27 lutego 2004 r. ].

A zatem, RYNEK, PAŃSTWO i NORMY KULTUROWE decy-dują CO, JAK, i DLA KOGO wytwarza gospodarka.WŁAŚNIE ROZPOCZYNAMY ANALIZĘ RYNKU.

RYNEK JEST TO SYSTEM WSPÓŁZALEŻNYCH TRANSAK-CJI KUPNA I SPRZEDAŻY DOBRA.
Definicja rynku jest ogólnikowa, bo rynki wiele różni, a mało upodabnia.

Definicja rynku jest ogólnikowa, bo rynki wiele różni, a mało łączy (upodabnia).
Niekiedy handel trwa ciągle (np. sprzedaż kanapek na Dwor-cu Centralnym w Warszawie), innym razem – periodycznie (np. na giełdzie papierów wartościowych we Frankfurcie n. Menem).

Transakcje zawierane są w wielu miejscach (np. na straganach i w sklepach na Krowodrzy w Krakowie) lub w jednym miejscu (np. na aukcjach obrazów w londyńskim do-mu aukcyjnym Sotheby’s).

Cenę ustala się np. przez licytację, targ, naklejenie nalepki. Handlujacy w różny sposób zdobywają potrzebne informacje np. o towarze.

Budując UPROSZCZONY OBRAZ, CZYLI MODEL rynku, (konkurencyjnego) pominiemy te różnice. Za ważne uznamy natomiast to, że na rynku zwykle pojawiają się: 1. POPYT, 2. PODAŻ, 3. CENA RÓWNOWAGI RYNKOWEJ.

POPYT TABLICA 3.1. POPYT HIPOTECJAN NA MOTORYNKI Cena (P) (gb/szt.) Zapotrzebowanie (Q1) (tys. sztuk/rok) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Źródło: Hypothetian Statistics, nr 5, 1995 r.

1. Klauzula ceteris paribus. 2. Prawo popytu i jego uzasadnienie
RYSUNEK 3.1. POPYT HIPOTECJAN NA MOTORYNKI Cena (P) gb/sztuka 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 D Zapotrzebowanie (Q1) (tys. sztuk/rok) 1. Klauzula ceteris paribus. 2. Prawo popytu i jego uzasadnienie

Rozróżnijmy przesunięcie wzdłuż linii popytu oraz przesunięcie całej linii popytu.

RYSUNEK 3.1. POPYT HIPOTECJAN NA MOTORYNKI
Cena (P) gb/sztuka 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 B C D Zapotrzebowanie (Q1) (tys. sztuk/rok)

TABLICA 3.2. POPYT HIPOTECJAN NA MOTORYNKI
Cena (P) (gb/szt.) Zapotrzebowanie (Q1) (tys. sztuk/rok) Przed Po 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Źródło: jak w tablicy 3.1. 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2

RYSUNEK 3.2. POPYT HIPOTECJAN NA MOTORYNKI
Cena (P) gb/sztuka 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 D D’ Zapotrzebowanie (Q1) (tys. sztuk/rok)

Linia popytu przesuwa się m. in. pod wpływem:
1. Zmian cen dóbr pokrewnych. 2. Zmian dochodów nabywców. 3. Zmian gustów nabywców. 4. Zmian liczby nabywców.

PODAŻ TABLICA 3.3. PODAŻ MOTORYNEK W HIPOTECJI Cena (P) (gb/szt.) Oferta rynkowa (Q2) (tys. sztuk/rok) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Źródło: Hypothetian Statistics, nr 5, 1995 r.

1. Klauzula ceteris paribus. 2. Prawo podaży i jego uzasadnienie
RYSUNEK 3.3. PODAŻ MOTORYNEK W HIPOTECJI Cena (P) gb/sztuka 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 S Oferta rynkowa (Q2) (tys. sztuk/rok) 1. Klauzula ceteris paribus. 2. Prawo podaży i jego uzasadnienie

Rozróżnijmy przesunięcie wzdłuż linii podaży oraz przesunięcie całej linii podaży.

RYSUNEK 3.3. PODAŻ MOTORYNEK W HIPOTECJI
Cena (P) gb/sztuka 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 S B A Oferta rynkowa (Q2) (tys. sztuk/rok)

Oferta rynkowa (Q2) (tys. sztuk/rok)
TABLICA 3.4. PODAŻ MOTORYNEK W HIPOTECJI Cena (P) (gb/szt.) Oferta rynkowa (Q2) (tys. sztuk/rok) Przed Po 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Źródło: jak w tablicy 3.3. 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

RYSUNEK 3.4. PODAŻ MOTORYNEK W HIPOTECJI
Cena (P) gb/sztuka S S’ 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 B A Oferta rynkowa (Q2) (tys. sztuk/rok)

Linia podaży przesuwa się m. in. pod wpływem:
1. Zmian cen czynników produkcji. 2. Zmian sposobu produkcji. 3. Interwencji państwa. 4. Zmian liczby producentów (sprzedawców).

CENA RÓWNOWAGI RYNKOWEJ
TABLICA 3.5. PODAŻ I POPYT NA MOTORYNKI Cena (P) (gb/szt.) POPYT Q PODAŻ Q2 (tys. sztuk/rok) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Źródło: tablice 3.1.i 3.3. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1. Kwestia STABILNOŚCI sytuacji w punkcie E.
RYSUNEK 3.5. PODAŻ I POPYT NA MOTORYNKI Cena (P) gb/sztuka 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 S C F E A B D Q1, Q2 (tys. sztuk/rok) 1. Kwestia STABILNOŚCI sytuacji w punkcie E.

1. Kwestia STABILNOŚCI sytuacji w punkcie E.

1. Kwestia STABILNOŚCI sytuacji w punkcie E

2. „Automat zrobiony z ludzkich działań”.
RYSUNEK 3.5. PODAŻ I POPYT NA MOTORYNKI Cena (P) gb/sztuka 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 S C F E A B D Q1, Q2 (tys. sztuk/rok) 2. „Automat zrobiony z ludzkich działań”. 3. „Niewidzialna ręka rynku”, ktora rozstrzyga, co, jak i dla kogo jest produkowane.

Cena Zapotrzebowanie Ilość zaoferowana
ZADANIE W tablicy są przedstawione popyt i podaż na rynku czekolady w Hipotecji. Pokaż na rysunku, jak zmienią się cena i wielkość obrotów pod wpływem pogłoski, że czekolada chroni przed rakiem. Co się stanie z ceną i ilością, gdy podrożeje ziarno kakaowe? Powiedzmy, że cena wynosi 4. Co to znaczy, że „siły rynkowe” doprowadzą do jej zmiany? Cena Zapotrzebowanie Ilość zaoferowana 6 1 5 2 4 3

ZADANIE W tablicy są przedstawione popyt i podaż na rynku czekolady w Hipotecji. Pokaż na rysunku, jak zmienią się cena i wielkość obrotów pod wpływem pogłoski, że czekolada chroni przed rakiem. Co się stanie z ceną i ilością, gdy podrożeje ziarno kakaowe? Powiedzmy, że cena wynosi 4. Co to znaczy, że „siły rynkowe” doprowadzą do jej zmiany? Cena Zapotrzebowanie Ilość zaoferowana 6 1 5 2 4 3 a) P 6 S E’ E 3 D’ D Q 3 6

W tablicy są przedstawione popyt i podaż na rynku czekolady w Hipotecji. Pokaż na rysunku, jak zmienią się cena i wielkość obrotów pod wpływem pogłoski, że czekolada chroni przed rakiem. Co się stanie z ceną i ilością, gdy podrożeje ziarno kakaowe? Powiedzmy, że cena wynosi 4. Co to znaczy, że „siły rynkowe” doprowadzą do jej zmiany? Cena Zapotrzebowanie Ilość zaoferowana 6 1 5 2 4 3

W tablicy są przedstawione popyt i podaż na rynku czekolady w Hipotecji.
Pokaż na rysunku, jak zmienią się cena i wielkość obrotów pod wpływem pogłoski, że czekolada chroni przed rakiem. Co się stanie z ceną i ilością, gdy podrożeje ziarno kakaowe? Powiedzmy, że cena wynosi 4. Co to znaczy, że „siły rynkowe” doprowadzą do jej zmiany? Cena Zapotrzebowanie Ilość zaoferowana 6 1 5 2 4 3 b) P S’ 6 S E’ E 3 D Q 3 6

W tablicy są przedstawione popyt i podaż na rynku czekolady w Hipotecji. Pokaż na rysunku, jak zmienią się cena i wielkość obrotów pod wpływem pogłoski, że czekolada chroni przed rakiem. Co się stanie z ceną i ilością, gdy podrożeje ziarno kakaowe? Powiedzmy, że cena wynosi 4. Co to znaczy, że „siły rynkowe” doprowadzą do jej zmiany? Cena Zapotrzebowanie Ilość zaoferowana 6 1 5 2 4 3

W tablicy są przedstawione popyt i podaż na rynku czekolady w Hipotecji.
Pokaż na rysunku, jak zmienią się cena i wielkość obrotów pod wpływem pogłoski, że czekolada chroni przed rakiem. Co się stanie z ceną i ilością, gdy podrożeje ziarno kakaowe? Powiedzmy, że cena wynosi 4. Co to znaczy, że „siły rynkowe” doprowadzą do jej zmiany? Cena Zapotrzebowanie Ilość zaoferowana 6 1 5 2 4 3 c) 6 P D S E Q 3 A B PA/B

ZADANIE Kiedy trwają upały, w lesie jest mało grzybów. Pokaż na rysunku, co dzieje się wtedy z podażą grzybów na targu w Żyrardowie. Co dzieje się z ceną i ilością grzybów? Poza tym skwar obniża popyt na grzyby, bo mniej ludzi przychodzi na targ. Uzupełnij rysunek: co stanie się z linią popytu na grzyby? Jak ostatecznie zmieni się ilość? A cena?

ZADANIE Kiedy trwają upały, w lesie jest mało grzybów. Pokaż na rysunku, co dzieje się wtedy z podażą grzybów na targu w Żyrardowie. Co dzieje się z ceną i ilością grzybów? Poza tym skwar obniża popyt na grzyby, bo mniej ludzi przychodzi na targ. Uzupełnij rysunek: co stanie się z linią popytu na grzyby? Jak ostatecznie zmieni się ilość? A cena? P E1 D S E Q S’ a) P* P1 Q1 Q* Linia podaży grzybów przesuwa się w lewo. To jest negatywny szok podażowy. Ilość grzybów będąca przedmiotem handlu maleje (z Q* do Q1). Cena wzrasta z P* do P1.

Kiedy trwają upały, w lesie jest mało grzybów.
Pokaż na rysunku, co dzieje się wtedy z podażą grzybów na targu w Żyrardowie. Co dzieje się z ceną i ilością grzybów? Poza tym skwar obniża popyt na grzyby, bo mniej ludzi przychodzi na targ. Uzupełnij rysunek: co stanie się z linią popytu na grzyby? Jak ostatecznie zmieni się ilość? A cena?

Pokaż na rysunku, co dzieje się wtedy z podażą grzybów na targu w Żyrardowie. Co dzieje się z ceną i ilością grzybów? Poza tym skwar obniża popyt na grzyby, bo mniej ludzi przychodzi na targ. Uzupełnij rysunek: co stanie się z linią popytu na grzyby? Jak ostatecznie zmieni się ilość? A cena? b) P S’ E1 P1 S P2 E P* D D’ Q2 Q1 Q* Q Linia popytu na grzyby przesuwa się w lewo. To jest negatywny szok popytowy. W przypadku ilości JEGO SKUTKI MAJĄ TEN SAM KIERUNEK co skutki opisanego w punkcie (a) negatywnego szoku podażowego. W efekcie ilość grzybów będąca przedmiotem handlu maleje jeszcze bardziej (z Q1 do Q2).

Pokaz na rysunku, co dzieje się wtedy z podażą grzybow na targu w Żyrardowie. Co dzieje się z ceną i ilością grzybów? Poza tym skwar obniża popyt na grzyby, bo mniej ludzi przychodzi na targ. Uzupełnij rysunek: co stanie się z linią popytu na grzyby? Jak ostatecznie zmieni się ilość? A cena?

Pokaz na rysunku, co dzieje się wtedy z podażą grzybow na targu w Żyrardowie. Co dzieje się z ceną i ilością grzybów? Poza tym skwar obniża popyt na grzyby, bo mniej ludzi przychodzi na targ. Uzupełnij rysunek: co stanie się z linią popytu na grzyby? Jak ostatecznie zmieni się ilość? A cena? c) P S’ E1 P1 S P2 E P* D D’ Q2 Q1 Q* Q W przypadku ceny skutki negatywnego szoku podażowego i nega-tywnego szoku popytowego mają RÓŻNY KIERUNEK. Nie wia-domo, który z szoków okaże się silniejszy (na rysunku arbitralnie założono, że silniejszy jest szok podażowy). W efekcie ostatecznie cena może wzrosnąć, zmaleć, a nawet nie zmienić się w porówna-niu z sytuacją sprzed nadejścia upałów.

ZADANIE „Upał zwiększa popyt na colę, więc jej cena rośnie. Wywołany tym wzrost podaży coli prowadzi do spadku jej ceny.” Czy rzeczywiście? a) Pokaz na rysunku wpływ upału na popyt i cenę coli.

„Upał zwiększa popyt na colę, więc jej cena rośnie
„Upał zwiększa popyt na colę, więc jej cena rośnie. Wywołany tym wzrost podaży coli prowadzi do spadku jej ceny.” Czy rzeczywiście? a) Pokaz na rysunku wpływ upału na popyt i cenę coli. P E’ D D’ S E Q P* Q1 P1 Q*

„Upał zwiększa popyt na colę, więc jej cena rośnie. Wywołany tym wzrost podaży coli prowadzi do spadku jej ceny.” Czy rzeczywiście? a) Pokaz na rysunku wpływ upału na popyt i cenę coli. b) Co powiesz o zachowaniu podaży? (Znowu posłuż się rysun-kiem). P S E’ P1 E P* D’ D Q* Q1 Q

„Upał zwiększa popyt na colę, więc jej cena rośnie. Wywołany tym wzrost podaży coli prowadzi do spadku jej ceny.” Czy rzeczywiście? a) Pokaz na rysunku wpływ upału na popyt i cenę coli. b) Co powiesz o zachowaniu podaży? (Znowu posłuż się rysun-kiem). Linia podaży nie zmienia położenia. P S E’ P1 E P* D’ D Q* Q1 Q

„Upał zwiększa popyt na colę, więc jej cena rośnie. Wywołany tym wzrost podaży coli prowadzi do spadku jej ceny.” Czy rzeczywiście? a) Pokaz na rysunku wpływ upału na popyt i cenę coli. b) Co powiesz o zachowaniu podaży? (Znowu posłuż się rysun-kiem). Linia podaży nie zmienia położenia. c) Czy cytowana opinia jest prawdziwa? P S E’ P1 E P* D’ D Q* Q1 Q

„Upał zwiększa popyt na colę, więc jej cena rośnie. Wywołany tym wzrost podaży coli prowadzi do spadku jej ceny.” Czy rzeczywiście? a) Pokaz na rysunku wpływ upału na popyt i cenę coli. b) Co powiesz o zachowaniu podaży? (Znowu posłuż się rysun-kiem). Linia podaży nie zmienia położenia. c) Czy cytowana opinia jest prawdziwa? P S E’ P1 E P* D’ D Q* Q1 Q NIE. NIE NASTĘPUJE TU WZROST PODAŻY, KTÓRY MÓGŁ-BY SPOWODOWAĆ ZMIANĘ CENY COLI. NATOMIAST Z Q* DO Q1 ZWIĘKSZA SIĘ ZAOFEROWANA NA RYNKU ILOŚĆ NAPOJU, CZEMU ODPOWIADA PRZESUNIĘCIE WZDŁUŻ LINII PODAŻY Z PUNKTU E DO PUNKTU E1.

ZADANIE Pomyśl o gospodarce, która składa się z wielu konkurencyjnych rynków. Co to znaczy, że rynek rozwiązuje tu problem: a) Co pro-dukować?

Pomyśl o gospodarce, która składa się z wielu konkurencyjnych rynków
Pomyśl o gospodarce, która składa się z wielu konkurencyjnych rynków. Co to znaczy, że rynek rozwiązuje tu problem: a) Co pro-dukować? Na konkurencyjnym rynku firmy wytwarzają tylko te dobra, za które ludzie chcą płacić cenę równowagi rynkowej. b) Jak produkować?

Pomyśl o gospodarce, która składa się z wielu konkurencyjnych rynków. Co to znaczy, że rynek rozwiązuje tu problem: a) Co pro-dukować? Na konkurencyjnym rynku firmy wytwarzają tylko te dobra, za które ludzie chcą płacić cenę równowagi rynkowej. b) Jak produkować? Producenci wybierają tu takie sposoby (technologia, lokalizacja produkcji), które pozwalają wytwarzać możliwie najtaniej. c) Dla kogo produkować?

Pomyśl o gospodarce, która składa się z wielu konkurencyjnych rynków. Co to znaczy, że rynek rozwiązuje tu problem: a) Co pro-dukować? Na konkurencyjnym rynku firmy wytwarzają tylko te dobra, za które ludzie chcą płacić cenę równowagi rynkowej. b) Jak produkować? Producenci wybierają tu takie sposoby (technologia, lokalizacja produkcji), które pozwalają wytwarzać możliwie najtaniej. c) Dla kogo produkować? Sprzedawcy dają te dobra tylko tym, którzy są w stanie zapłacić za nie cenę równowagi rynkowej. d) Każdą z odpowiedzi na pytania (a), (b) i (c) zilustruj przykładem z życia codziennego.

Pomyśl o gospodarce, która składa się z wielu konkurencyjnych rynków. Co to znaczy, że rynek rozwiązuje tu problem: a) Co pro-dukować? Na konkurencyjnym rynku firmy wytwarzają tylko te dobra, za które ludzie chcą płacić cenę równowagi rynkowej. b) Jak produkować? Producenci wybierają tu takie sposoby (technologia, lokalizacja produkcji), które pozwalają wytwarzać możliwie najtaniej. c) Dla kogo produkować? Sprzedawcy dają te dobra tylko tym, którzy są w stanie zapłacić za nie cenę równowagi rynkowej. d) Każdą z odpowiedzi na pytania (a), (b) i (c) zilustruj przykładem z życia codziennego. d) Oto przykłady: da) Warszawscy piekarze pieką i sprzedają smaczny chleb śliwkowy, bo ludzie chcą płacić za taki chleb cenę równowagi rynkowej. db) Konkurencja rynkowa sprawia, że - ze strachu przed utratą klientów - wiele sprzedawczyń w małych prywatnych sklepikach jest bardzo uprzejmych. dc) Ten chleb śliwkowykupują tylko ci, których na niego stać (cena nie jest niska i wynosi np. 1,99 zł za opakowanie). Inni nie kupują tego chleba. e) Co to znaczy, że dzieje się to „automatycznie”?

e) Co to znaczy, że dzieje się to „automatycznie”?
Celem ludzi, o których jest mowa w odpowiedzi na pytanie (d), nie jest powstanie żadnej „równowagi rynkowej”. Nabywcy chcą tanio kupić to, co lubią, a producenci (sprzedawcy) chcą jak najwięcej za- robić. Mimo to, nie zamierzonym, ubocznym skutkiem działań tych wszystkich ludzi jest właśnie stabilna równowaga rynkowa. Rynek jest automatem zrobionym z ludzkich działań!

ZADANIE a) Na czym polega podobieństwo gospodarki, w której jest bardzo wiele konkurencyjnych rynków, i słonecznika?

a) Na czym polega podobieństwo gospodarki, w której jest bardzo wiele konkurencyjnych rynków, i słonecznika?

a) Na czym polega podobieństwo gospodarki, w której jest bardzo wiele konkurencyjnych rynków, i słonecznika? W obu przypadkach mamy do czynienia z automatycznymi dziala-niami, ktore przypominają celowe działania. Słonecznik „automa-tycznie” odwraca swoją tarczę w kierunku słońca. Konkurencyjny rynek „automatycznie” dostosowuje to, co wytwarzają firmy, do potrzeb nabywców. b) Co w przypadku takiej gospodarki jest odpowiednikiem tarczy słonecznika?

a) Na czym polega podobieństwo gospodarki, w której jest bardzo wiele konkurencyjnych rynków, i słonecznika? W obu przypadkach mamy do czynienia z automatycznymi dziala-niami, ktore przypominają celowe działania. Słonecznik „automa-tycznie” odwraca swoją tarczę w kierunku słońca. Konkurencyjny rynek „automatycznie” dostosowuje to, co wytwarzają firmy, do potrzeb nabywców. b) Co w przypadku takiej gospodarki jest odpowiednikiem tarczy słonecznika? Odpowiednikiem tarczy słonecznika jest struktura produkcji takiej gospodarki. (Oto jej opis: wyobraź sobie listę wszystkich dóbr pro-dukowanych w tej gospodarce; przy każdej pozycji podano infor-macje o wytwarzanej ilości dobra...).

a) Na czym polega podobieństwo gospodarki, w której jest bardzo wiele konkurencyjnych rynków, i słonecznika? W obu przypadkach mamy do czynienia z automatycznymi dziala-niami, ktore przypominają celowe działania. Słonecznik „automa-tycznie” odwraca swoją tarczę w kierunku słońca. Konkurencyjny rynek „automatycznie” dostosowuje to, co wytwarzają firmy, do potrzeb nabywców. b) Co w przypadku takiej gospodarki jest odpowiednikiem tarczy słonecznika? Odpowiednikiem tarczy słonecznika jest struktura produkcji takiej gospodarki. (Oto jej opis: wyobraź sobie listę wszystkich dóbr pro-dukowanych w tej gospodarce; przy każdej pozycji podano infor-macje o wytwarzanej ilości dobra...). c) A co jest odpowiednikiem słońca?

a) Na czym polega podobieństwo gospodarki, w której jest bardzo wiele konkurencyjnych rynków, i słonecznika? W obu przypadkach mamy do czynienia z automatycznymi dziala-niami, ktore przypominają celowe działania. Słonecznik „automa-tycznie” odwraca swoją tarczę w kierunku słońca. Konkurencyjny rynek „automatycznie” dostosowuje to, co wytwarzają firmy, do potrzeb nabywców. b) Co w przypadku takiej gospodarki jest odpowiednikiem tarczy słonecznika? Odpowiednikiem tarczy słonecznika jest struktura produkcji takiej gospodarki. (Oto jej opis: wyobraź sobie listę wszystkich dóbr pro-dukowanych w tej gospodarce; przy każdej pozycji podano infor-macje o wytwarzanej ilości dobra...). c) A co jest odpowiednikiem słońca? Odpowiednikiem słońca są ZMIENNE potrzeby nabywców dóbr.

a) Na czym polega podobieństwo gospodarki, w której jest bardzo wiele konkurencyjnych rynków, i słonecznika? W obu przypadkach mamy do czynienia z automatycznymi dziala-niami, ktore przypominają celowe działania. Słonecznik „automa-tycznie” odwraca swoją tarczę w kierunku słońca. Konkurencyjny rynek „automatycznie” dostosowuje to, co wytwarzają firmy, do potrzeb nabywców. b) Co w przypadku takiej gospodarki jest odpowiednikiem tarczy słonecznika? Odpowiednikiem tarczy słonecznika jest struktura produkcji takiej gospodarki. (Oto jej opis: wyobraź sobie listę wszystkich dóbr pro-dukowanych w tej gospodarce; przy każdej pozycji podano infor-macje o wytwarzanej ilości dobra...). c) A co jest odpowiednikiem słońca? Odpowiednikiem słońca są ZMIENNE potrzeby nabywców dóbr. d) Podaj inny przykład podobnej sytuacji.

a) Na czym polega podobieństwo gospodarki, w której jest bardzo wiele konkurencyjnych rynków, i słonecznika? W obu przypadkach mamy do czynienia z automatycznymi dziala-niami, ktore przypominają celowe działania. Słonecznik „automa-tycznie” odwraca swoją tarczę w kierunku słońca. Konkurencyjny rynek „automatycznie” dostosowuje to, co wytwarzają firmy, do potrzeb nabywców. b) Co w przypadku takiej gospodarki jest odpowiednikiem tarczy słonecznika? Odpowiednikiem tarczy słonecznika jest struktura produkcji takiej gospodarki. (Oto jej opis: wyobraź sobie listę wszystkich dóbr pro-dukowanych w tej gospodarce; przy każdej pozycji podano infor-macje o wytwarzanej ilości dobra...). c) A co jest odpowiednikiem słońca? Odpowiednikiem słońca są ZMIENNE potrzeby nabywców dóbr. d) Podaj inny przykład podobnej sytuacji. Rakieta samonaprowadzająca się na cel.

ZADANIE a) Czy rynkowa odpowiedź na pytanie „Co produkować?” w pełni zadowala społeczeństwa? Podaj przykład.

ZADANIE a) Czy rynkowa odpowiedź na pytanie „Co produkować?” w pełni zadowala społeczeństwa? Podaj przykład. NIE ZAWSZE. Co prawda konkurencyjny rynek „automatycznie” sprawia, że są wytwarzane takie dobra, których potrzebują nabyw-cy. Jednakże czasem prowadzi to do sytuacji, która nie odpowiada wszystkim. Pomyśl np. o heroinie, usługach prostytutki, karabinku Kałasznikowa, które tu i ówdzie można kupić w Warszawie. b) Czy rynkowa odpowiedź na pytanie „Jak produkować?” w pełni zadowala społeczeństwa? Podaj przykład.

ZADANIE a) Czy rynkowa odpowiedź na pytanie „Co produkować?” w pełni zadowala społeczeństwa? Podaj przykład. NIE ZAWSZE. Co prawda konkurencyjny rynek „automatycznie” sprawia, że są wytwarzane takie dobra, których potrzebują nabyw-cy. Jednakże czasem prowadzi to do sytuacji, która nie odpowiada wszystkim. Pomyśl np. o heroinie, usługach prostytutki, karabinku Kałasznikowa, które tu i ówdzie można kupić w Warszawie. b) Czy rynkowa odpowiedź na pytanie „Jak produkować?” w pełni zadowala społeczeństwa? Podaj przykład. NIE ZAWSZE. Co prawda na rynku przedsiębiorstwa wybierają najtańsze sposoby produkcji. Jednak czasem prowadzi to do sytua-cji, która nie wszystkim odpowiada. Pomyśl o fabryce i związkach arsenu wdychanych przez okolicznych mieszkańców, bo to się opła-ca właścicielowi. c) Czy rynkowa odpowiedź na pytanie „Dla kogo produkować?” w pełni zadowala społeczeństwa? Podaj przykład. Dla kogo produko-wać?

ZADANIE a) Czy rynkowa odpowiedź na pytanie „Co produkować?” w pełni zadowala społeczeństwa? Podaj przykład. NIE ZAWSZE. Co prawda konkurencyjny rynek „automatycznie” sprawia, że są wytwarzane takie dobra, których potrzebują nabyw-cy. Jednak czasem prowadzi to do sytuacji, która nie odpowiada wszystkim. Pomyśl np. o heroinie, usługach prostytutki, karabinku Kałasznikowa, które tu i ówdzie można kupić w Warszawie. b) Czy rynkowa odpowiedź na pytanie „Jak produkować?” w pełni zadowala społeczeństwa? Podaj przykład. NIE ZAWSZE. Co prawda na rynku przedsiębiorstwa wybierają najtańsze sposoby produkcji. Jednak czasem prowadzi to do sytua-cji, która nie wszystkim odpowiada. Pomyśl o fabryce i związkach arsenu wdychanych przez okolicznych mieszkańców, bo to się opła-ca właścicielowi. c) Czy rynkowa odpowiedź na pytanie „Dla kogo produkować?” w pełni zadowala społeczeństwa? Podaj przykład. Dla kogo produko-wać? NIE ZAWSZE. Co prawda rynek wynagradza przedsiębiorczych i oszczędnych. Jednakże niektórzy – z własnej lub nie z własnej winy – nie mają nic na wymianę i rynek przydziela im mało dóbr. Pomyśl o pięciolatku, który za rok umrze na raka krtani, bo tata pije, a leki są drogie.

Kiedy państwo interweniuje w gospodarce, zmieniając rynkowe roz-strzygnięcie kwestii «Co, jak i dla kogo jest produkowane? », rynek przestaje być „wolny” i staje się „regulowany”. Prawdziwe gospo-darki nie są ani „państwowe” ani „rynkowe”, lecz „MIESZANE”.

PAŃSTWO NA RYNKU - wstęp

PROSTE PRZYKŁADY INTERWENCJI PAŃSTWA
CENA MAKSYMALNA jest to najwyższa cena, którą można uzgodnić w legalnej transakcji kupna i sprzedaży.

Rysunek: Cena maksymalna chleba w Hipotecji
PROSTE PRZYKŁADY INTERWENCJI PAŃSTWA CENA MAKSYMALNA jest to najwyższa cena, którą można uzgodnić w legalnej transakcji kupna i sprzedaży. Rysunek: Cena maksymalna chleba w Hipotecji Cena (P) gb/sztuka 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 S E A B D Q1, Q2 (tys. ton/rok)

Rysunek: Cena maksymalna chleba w Hipotecji
Cena (P) gb/sztuka 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 S E A B D Q1, Q2 (tys. ton/rok) Co z tego, że szynka jest w sklepach, gdy nikogo na nią nie stać? Za „komuny” pojawiała się rzadko, ale można ją było „wystać”!

CENA MINIMALNA jest to najniższa cena, którą można uzgodnić w legalnej transakcji kupna i sprzedaży.

Rysunek: Cena minimalna mięsa w Hipotecji
CENA MINIMALNA jest to najniższa cena, którą można uzgodnić w legalnej transakcji kupna i sprzedaży. Rysunek: Cena minimalna mięsa w Hipotecji Cena (P) gb/sztuka 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 S C F E D Q1, Q2 (tys. ton/rok)

ZADANIE Oto pewien rynek. a) Jak zmienią się: cena, oferta i wielkość za-potrzebowania po ustaleniu ceny minimalnej na poziomie 5? Cena Zapotrzebowanie Ilość zaoferowana 6 1 5 2 4 3

ZADANIE Oto pewien rynek. a) Jak zmienią się: cena, oferta i wielkość za-potrzebowania po ustaleniu ceny minimalnej na poziomie 5? Cena Zapotrzebowanie Ilość zaoferowana 6 1 5 2 4 3 Cena wzrośnie do 5, oferta także wzrośnie do 5; zapotrzebowanie zmaleje do 1.

ZADANIE Oto pewien rynek. a) Jak zmienią się: cena, oferta i wielkość za-potrzebowania po ustaleniu ceny minimalnej na poziomie 5? Cena Zapotrzebowanie Ilość zaoferowana 6 1 5 2 4 3 Cena wzrośnie do 5, oferta także wzrośnie do 5; zapotrzebowanie zmaleje do 1. b) Jak zmienią się: cena, oferta i wielkość zapotrzebowania po ustaleniu ceny minimalnej na poziomie 2?

ZADANIE Oto pewien rynek. a) Jak zmienią się: cena, oferta i wielkość za-potrzebowania po ustaleniu ceny minimalnej na poziomie 5? Cena Zapotrzebowanie Ilość zaoferowana 6 1 5 2 4 3 Cena wzrośnie do 5, oferta także wzrośnie do 5; zapotrzebowanie zmaleje do 1. b) Jak zmienią się: cena, oferta i wielkość zapotrzebowania po ustaleniu ceny minimalnej na poziomie 2? W ogóle się nie zmienią, ponieważ cena minimalna 2 jest niższa od ceny równowagi rynkowej, która wynosi 3.

ZADANIE Oto pewien rynek. a) Jak zmienią się: cena, oferta i wielkość za-potrzebowania po ustaleniu ceny minimalnej na poziomie 5? Cena Zapotrzebowanie Ilość zaoferowana 6 1 5 2 4 3 Cena wzrośnie do 5, oferta także wzrośnie do 5; zapotrzebowanie zmaleje do 1. b) Jak zmienią się: cena, oferta i wielkość zapotrzebowania po ustaleniu ceny minimalnej na poziomie 2? W ogóle się nie zmienią, ponieważ cena minimalna 2 jest niższa od ceny równowagi rynkowej, która wynosi 3. c) Jak zmienią się: cena, oferta i wielkość zapotrzebowania po ustaleniu ceny maksymalnej na poziomie 4?

ZADANIE Oto pewien rynek. a) Jak zmienią się: cena, oferta i wielkość za-potrzebowania po ustaleniu ceny minimalnej na poziomie 5? Cena Zapotrzebowanie Ilość zaoferowana 6 1 5 2 4 3 Cena wzrośnie do 5, oferta także wzrośnie do 5; zapotrzebowanie zmaleje do 1. b) Jak zmienią się: cena, oferta i wielkość zapotrzebowania po ustaleniu ceny minimalnej na poziomie 2? W ogóle się nie zmienią, ponieważ cena minimalna 2 jest niższa od ceny równowagi rynkowej, która wynosi 3. c) Jak zmienią się: cena, oferta i wielkość zapotrzebowania po ustaleniu ceny maksymalnej na poziomie 4? W ogóle się nie zmienią, ponieważ cena maksymalna 4 przewyż- sza cenę równowagi rynkowej.

BARDZIEJ SKOMPLIKOWANY PRZYKŁAD INTERWENCJI PAŃSTWA – JAK DZIAŁA PODATEK?
PB S E P* D Q* Q Oto konkurencyny rynek. Na osi pionowej zaznaczamy cenę płaconą przez NABYWCĘ. Na takim rynku państwo wprowa-dza PODATEK OD SPRZEDAŻY (podatek kwotowy).

Na takim rynku państwo wprowadza PODATEK OD SPRZEDAŻY (podatek kwotowy)…

DYGRESJA Podatek akcyzowy obowiązuje od lipca 1993 roku. Akcyza jest ukryta m.in. w cenie wyrobów alkoholowych, tytoniowych, paliw, a także dóbr uznanych za luksusowe. Na przykład, w lutym 2016 r. litr benzyny Pb 95 kosztował na stacjach benzynowych w Polsce średnio 4,01 zł, a stała kwota akcyzy zawarta w tej cenie wynosiła 1,54 zł (38,4%) (do tego dochodziły m.in.: VAT równy 0,75 zł (18,7%) i opłata paliwowa na Krajowy Fundusz Drogowy równa 12,95 gr (3,23%). KONIEC DYGRESJI

PB S E P* D Q* Q Po wprowadzeniu podatku linia popytu, D, nie zmienia położe-nia. Przecież nie zmieniają się: ceny dóbr pokrewnych, dochody nabywców, gusty nabywców.

PB S P° T P* E D Q* Q Natomiast linia podaży, S, przesuwa się do góry o odcinek odpo-wiadający stawce wprowadzonego podatku (w lewo). Sprzedawcy dostarczą taką samą ilość dobra, jaką do-starczali przed wprowadzeniem podatku, pod warunkiem, że na-bywcy zapłacą za tę ilość starą „przedpodatkową” cenę powięk-szoną o stawkę podatku.

S1 PB S P° T P* E D Q* Q Sprzedawcy dostarczą taką samą ilość dobra, jaką dostarczali przed wprowadzeniem podatku, pod warunkiem, że nabywcy za-płacą za tę ilość starą „przedpodatkową” cenę powiększoną o stawkę podatku. Okazuje się, że wprowadzenie podatku od sprzedaży powoduje ne-gatywny szok podażowy na rynku opodatkowanego dobra.

S’ PB S E1 P1 E B P* P2 A D Q1 Q* Q Oto końcowy efekt wprowadzenia podatku. Wzrosła cena płacona przez nabywców, spadła cena, którą dostają sprzedawcy, zmalała ilość dobra będąca przedmiotem handlu. Zauważ, że sprzedawcom nie udało się przerzucić całego podatku na nabywców... DLACZEGO??

PB P° P1 P* P2 A Q1 Q* Q S’ S F G E1 E D
Zauważ, że sprzedawcom nie udało się przerzucić całego podatku na nabywców... DLACZEGO?? Kiedy rosła cena, sprzedawcy sprzedawali coraz mniej, bo nabywcy kupowali coraz mniej. Powstała nadwyżka oferty nad zapotrzebowaniem (np. zob. odcinek FG na rysunku) zmuszała sprzedawców do zaakceptowania niższej ceny...

S’ PB S E1 P1 E B P* P2 A D Q1 Q* Q Czy dostrzegasz obszar odpowiadający wpływom z tego podatku do budżetu państwa? Oczywiście chodzi o pole P1P2AE1. Kiedy właściwie cena dla nabywcy wzrośnie bardziej niż spadnie cena dla sprzedawcy? Być może, w odpowiedzi pomoże Ci „TEORIA GWOŹDZIA”?

P P1 P* Q2 Q1 Q* Q Teoria gwoździa E D D’
Powiedzmy, że linia popytu obraca się i staje się bardziej stroma… Otóż w takiej sytuacji, reagując na wzrost ceny (P*P1), nabywcy ograniczają zapotrzebowanie mniej niż w przypadku względnie płaskiej linii popytu! Q*Q1<Q*Q2. Przyczyną może być np. brak bliskich substytutów drożejącego dobra...

Teoria gwoździa S’ PB S P1 P1 E P* P2 D’ D Q1 Q* Q

Teoria gwoździa S’ PB S P1 A P1 E P* C P2 B P2 D’ D Q1 Q* Q

S’ PB S E1 P1 E B P* P2 A D Q1 Q* Q Na jakim rynku wprowadzenie podatku od sprzedaży spowoduje większy wzrost ceny, na rynku mleka, czy wody mineralnej „Cisowianka”?

Powtórzenie

ZADANIE Za każdym razem podaj wyrażoną: (1) w procentach, (2) w punktach procentowych i (3) za pomocą wskaźnika (nie zapomnij podać okresu bazowego!) wielkość zmian wchodzącej w grę zmiennej: a) produkcja firmy VSME wzrosła z 3000 motorynek w 2014 r. do 4500 motorynek w 2015 roku; b) stopa inflacji w Hipotecji zmalała z 14% w 2014 r. do 7% w 2015 roku; c) udział bezrobotnych kobiet w liczbie bezrobotnych w Fantazji wzrósł z 50% w 2014 r. do 60% w 2015 roku.

Za każdym razem podaj wyrażoną: (1) w procentach, (2) w punktach procentowych i (3) za pomocą wskaźnika (nie zapomnij podać okresu bazowego!) wielkość zmian wchodzącej w grę zmiennej: a) produkcja firmy VSME wzrosła z 3000 motorynek w 2014 r. do 4500 motorynek w 2015 roku; b) stopa inflacji w Hipotecji zmalała z 14% w 2014 r. do 7% w 2015 roku; c) udział bezrobotnych kobiet w liczbie bezrobotnych w Fantazji wzrósł z 50% w 2014 r. do 60% w 2015 roku. a) (1) 50%. (2) -. (3) 150 (względem 2014 r.).

Za każdym razem podaj wyrażoną: (1) w procentach, (2) w punktach procentowych i (3) za pomocą wskaźnika (nie zapomnij podać okresu bazowego!) wielkość zmian wchodzącej w grę zmiennej: a) produkcja firmy VSME wzrosła z 3000 motorynek w 2014 r. do 4500 motorynek w 2015 roku; b) stopa inflacji w Hipotecji zmalała z 14% w 2014 r. do 7% w 2015 roku; c) udział bezrobotnych kobiet w liczbie bezrobotnych w Fantazji wzrósł z 50% w 2014 r. do 60% w 2015 roku. a) (1) 50%. (2) -. (3) 150 (względem 2014 r.). b) (2) -7 p. proc. (3) 50 (względem 2014 r.).

Za każdym razem podaj wyrażoną: (1) w procentach, (2) w punktach procentowych i (3) za pomocą wskaźnika (nie zapomnij podać okresu bazowego!) wielkość zmian wchodzącej w grę zmiennej: a) produkcja firmy VSME wzrosła z 3000 motorynek w 2014 r. do 4500 motorynek w 2015 roku; b) stopa inflacji w Hipotecji zmalała z 14% w 2014 r. do 7% w 2015 roku; c) udział bezrobotnych kobiet w liczbie bezrobotnych w Fantazji wzrósł z 50% w 2014 r. do 60% w 2015 roku. a) (1) 50%. (2) -. (3) 150 (względem 2014 r.). b) (2) -7 p. proc. (3) 50 (względem 2014 r.). c) (1) 20%. (2) 10 p. proc. (3) 120 (względem 2014 r.).

Źródło: „Hypothetian Bulletin of Statistics”, 2000, nr 12, s. 16.
ZADANIE Mieszkańcy Hipotecji konsumują tylko filmy i chleb. Z każdych 10 gdybów dochodu 9 wydają na chleb, a 1 na filmy. Tablica informuje o cenach bieżących filmów i chleba, a także o wysokości przeciętnych rocznych dochodów nominalnych w Hipotecji w latach 1990 i Oblicz: a) wskaźnik cen konsumenta w Hipotecji; b) wskaźnik dochodów realnych w Hipotecji. Źródło: „Hypothetian Bulletin of Statistics”, 2000, nr 12, s. 16. Dobro Cena bieżąca (w gb) 1990 2000 Film 2 4 Chleb 3 9 Dochód 450 900

Mieszkańcy Hipotecji konsumują tylko filmy i chleb. Z każdych 10 gdybów dochodu 9 wydają na chleb, a 1 na filmy. Tablica informuje o cenach bieżących filmów i chleba, a także o wysokości przeciętnych rocznych dochodów nominalnych w Hipotecji w latach 1990 i Oblicz: a) wskaźnik cen konsumenta w Hipotecji; b) wskaźnik dochodów realnych w Hipotecji. Źródło: „Hypothetian Bulletin of Statistics”, 2000, nr 12, s. 16. a) Szukany wskaźnik wynosi 0,9 · ,1 · 200 = 290. Jako wag wskaźników cząstkowych użyto – oczywiście – udziałów wydatków na poszczególne dobra w całości wydatków konsumentów. Dobro Cena bieżąca (w gb) 1990 2000 Film 2 4 Chleb 3 9 Dochód 450 900

Mieszkańcy Hipotecji konsumują tylko filmy i chleb. Z każdych 10 gdybów dochodu 9 wydają na chleb, a 1 na filmy. Tablica informuje o cenach bieżących filmów i chleba, a także o wysokości przeciętnych rocznych dochodów nominalnych w Hipotecji w latach 1990 i Oblicz: a) wskaźnik cen konsumenta w Hipotecji; b) wskaźnik dochodów realnych w Hipotecji. Źródło: „Hypothetian Bulletin of Statistics”, 2000, nr 12, s. 16. a) Szukany wskaźnik wynosi 0,9 · ,1 · 200 = 290. Jako wag wskaźników cząstkowych użyto – oczywiście – udziałów wydatków na poszczególne dobra w całości wydatków konsumentów. b) 900/( %)  310,34. Dochody realne zmieniły się z 450 do około 310,34. Wskaźnik tej zmiany wynosi zatem około 68,96. Dobro Cena bieżąca (w gb) 1990 2000 Film 2 4 Chleb 3 9 Dochód 450 900

ZADANIE Oto pożyczka I: pożyczasz od kogoś 100 zł na rok w zamian za wynagrodzenie równe 25 zł, które jest płatne z góry. a) Jaką kwotą dysponujesz przez rok?

Oto pożyczka I: pożyczasz od kogoś 100 zł na rok w zamian za wynagrodzenie równe 25 zł, które jest płatne z góry. a) Jaką kwotą dysponujesz przez rok? 75 zł.

Oto pożyczka I: pożyczasz od kogoś 100 zł na rok w zamian za wynagrodzenie równe 25 zł, które jest płatne z góry. a) Jaką kwotą dysponujesz przez rok? 75 zł. b) Ile zwracasz po roku?

Oto pożyczka I: pożyczasz od kogoś 100 zł na rok w zamian za wynagrodzenie równe 25 zł, które jest płatne z góry. a) Jaką kwotą dysponujesz przez rok? 75 zł. b) Ile zwracasz po roku? 100 zł.

Oto pożyczka I: pożyczasz od kogoś 100 zł na rok w zamian za wynagrodzenie równe 25 zł, które jest płatne z góry. a) Jaką kwotą dysponujesz przez rok? 75 zł. b) Ile zwracasz po roku? 100 zł. c) Opisz pożyczkę II, której udzielenie (i zaciągniecie) jest równie opłacalne jak udzielenie (i zaciągnięcie) pożyczki I; od pożyczki I niech różni się ona tylko tym, że wynagrodzenie jest wypłacane w momencie jej zwrotu, a nie w momencie jej udzielenia.

Oto pożyczka I: pożyczasz od kogoś 100 zł na rok w zamian za wynagrodzenie równe 25 zł, które jest płatne z góry. a) Jaką kwotą dysponujesz przez rok? 75 zł. b) Ile zwracasz po roku? 100 zł. c) Opisz pożyczkę II, której udzielenie (i zaciągniecie) jest równie opłacalne jak udzielenie (i zaciągnięcie) pożyczki I; od pożyczki I niech różni się ona tylko tym, że wynagrodzenie jest wypłacane w momencie jej zwrotu, a nie w momencie jej udzielenia. Pożyczam 75 zł na rok w zamian za wynagrodzenie 25 zł płatne w momencie zwrotu pożyczki.

Oto pożyczka I: pożyczasz od kogoś 100 zł na rok w zamian za wynagrodzenie równe 25 zł, które jest płatne z góry. a) Jaką kwotą dysponujesz przez rok? 75 zł. b) Ile zwracasz po roku? 100 zł. c) Opisz pożyczkę II, której udzielenie (i zaciągniecie) jest równie opłacalne jak udzielenie (i zaciągnięcie) pożyczki I; od pożyczki I niech różni się ona tylko tym, że wynagrodzenie jest wypłacane w momencie jej zwrotu, a nie w momencie jej udzielenia. Pożyczam 75 zł na rok w zamian za wynagrodzenie 25 zł płatne w momencie zwrotu pożyczki. d) Ile wynosi stopa procentowa w przypadku pożyczki I? Odpowiedź uzasadnij.

Oto pożyczka I: pożyczasz od kogoś 100 zł na rok w zamian za wynagrodzenie równe 25 zł, które jest płatne z góry. a) Jaką kwotą dysponujesz przez rok? 75 zł. b) Ile zwracasz po roku? 100 zł. c) Opisz pożyczkę II, której udzielenie (i zaciągniecie) jest równie opłacalne jak udzielenie (i zaciągnięcie) pożyczki I; od pożyczki I niech różni się ona tylko tym, że wynagrodzenie jest wypłacane w momencie jej zwrotu, a nie w momencie jej udzielenia. Pożyczam 75 zł na rok w zamian za wynagrodzenie 25 zł płatne w momencie zwrotu pożyczki. d) Ile wynosi stopa procentowa w przypadku pożyczki I? Odpowiedź uzasadnij. 25 zł/75 zł = 33,(3)%. Wszak właśnie tyle wynosi stopa procentowa w przypadku pożyczki II (pożyczka I jest tożsama z pożyczką II; w obu przypadkach kwota udostępniana pożyczkobiorcy i wynagrodzenie dla pożyczkodawcy są takie same).

ZADANIE Banki płacą 1000 gb odsetek od rocznej lokaty równej 5000 gb. W tym samym roku wskaźnik cen konsumenta (ang. consumer price index) równa się 110. a) Ile w tej sytuacji wynosi nominalna stopa procentowa?

Banki płacą 1000 gb odsetek od rocznej lokaty równej 5000 gb. W tym samym roku wskaźnik cen konsumenta (ang. consumer price index) równa się 110. a) Ile w tej sytuacji wynosi nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa wynosi 1000/5000 = 0,20 = 20%.

Banki płacą 1000 gb odsetek od rocznej lokaty równej 5000 gb. W tym samym roku wskaźnik cen konsumenta (ang. consumer price index) równa się 110. a) Ile w tej sytuacji wynosi nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa wynosi 1000/5000 = 0,20 = 20%. b) O czym informuje nominalna stopa procentowa?

Banki płacą 1000 gb odsetek od rocznej lokaty równej 5000 gb. W tym samym roku wskaźnik cen konsumenta (ang. consumer price index) równa się 110. a) Ile w tej sytuacji wynosi nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa wynosi 1000/5000 = 0,20 = 20%. b) O czym informuje nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa informuje, o ile zmienia się wartość nominalna lokaty po jednym roku na skutek doliczenia do niej nominalnych odsetek. W tym konkretnym przypadku nominalna wartość lokaty bankowej wzrosła o 20%.

Banki płacą 1000 gb odsetek od rocznej lokaty równej 5000 gb. W tym samym roku wskaźnik cen konsumenta (ang. consumer price index) równa się 110. a) Ile w tej sytuacji wynosi nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa wynosi 1000/5000 = 0,20 = 20%. b) O czym informuje nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa informuje, o ile zmienia się wartość nominalna lokaty po jednym roku na skutek doliczenia do niej nominalnych odsetek. W tym konkretnym przypadku nominalna wartość lokaty bankowej wzrosła o 20%. c) Ile w tej sytuacji wynosi realna stopa procentowa (zastosuj uproszczony wzór)?

Banki płacą 1000 gb odsetek od rocznej lokaty równej 5000 gb. W tym samym roku wskaźnik cen konsumenta (ang. consumer price index) równa się 110. a) Ile w tej sytuacji wynosi nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa wynosi 1000/5000 = 0,20 = 20%. b) O czym informuje nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa informuje, o ile zmienia się wartość nominalna lokaty po jednym roku na skutek doliczenia do niej nominalnych odsetek. W tym konkretnym przypadku nominalna wartość lokaty bankowej wzrosła o 20%. c) Ile w tej sytuacji wynosi realna stopa procentowa (zastosuj uproszczony wzór)? Realna stopa procentowa wynosi 20% - 10% = 10%.

Banki płacą 1000 gb odsetek od rocznej lokaty równej 5000 gb. W tym samym roku wskaźnik cen konsumenta (ang. consumer price index) równa się 110. a) Ile w tej sytuacji wynosi nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa wynosi 1000/5000 = 0,20 = 20%. b) O czym informuje nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa informuje, o ile zmienia się wartość nominalna lokaty po jednym roku na skutek doliczenia do niej nominalnych odsetek. W tym konkretnym przypadku nominalna wartość lokaty bankowej wzrosła o 20%. c) Ile w tej sytuacji wynosi realna stopa procentowa (zastosuj uproszczony wzór)? Realna stopa procentowa wynosi 20% - 10% = 10%. d) O czym informuje realna stopa procentowa?

Banki płacą 1000 gb odsetek od rocznej lokaty równej 5000 gb. W tym samym roku wskaźnik cen konsumenta (ang. consumer price index) równa się 110. a) Ile w tej sytuacji wynosi nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa wynosi 1000/5000 = 0,20 = 20%. b) O czym informuje nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa informuje, o ile zmienia się wartość nominalna lokaty po jednym roku na skutek doliczenia do niej nominalnych odsetek. W tym konkretnym przypadku nominalna wartość lokaty bankowej wzrosła o 20%. c) Ile w tej sytuacji wynosi realna stopa procentowa (zastosuj uproszczony wzór)? Realna stopa procentowa wynosi 20% - 10% = 10%. d) O czym informuje realna stopa procentowa? Realna stopa procentowa informuje, o ile zmienia się wartość realna (siła nabywcza) lokaty po jednym roku na skutek doliczenia do niej nominalnych odsetek i inflacji (chodzi o łączny wpływ tych obu zdarzeń). W tym konkretnym przypadku realna wartość lokaty bankowej wzrosła o około 10%.

ZADANIE Pewna firma wyemitowała obligację; nabywca za rok dostanie 2200 i za dwa lata 2420 i za 3 lata Roczna stopa procentowa wynosi 10%; nie ma ryzyka i inflacji. Ile należałoby ulokować w banku, aby wejść w posiadanie ta-kiego strumienia dochodów, jak ten, który otrzyma nabywca obligacji (zastosuj dyskontowanie)?

Pewna firma wyemitowała obligację; nabywca za rok dostanie 2200 i za dwa lata 2420 i za 3 lata Roczna stopa procentowa wynosi 10%; nie ma ryzyka i inflacji. Ile należałoby ulokować w banku, aby wejść w posiadanie ta-kiego strumienia dochodów, jak ten, który otrzyma nabywca obligacji (zastosuj dyskontowanie)? 22001/(1+0,1) 1/(1+0,1) 1/(1+0,1)3 = 2000 = 6000.

Pewna firma wyemitowała obligację; nabywca za rok dostanie 2200 i za dwa lata 2420 i za 3 lata Roczna stopa procentowa wynosi 10%; nie ma ryzyka i inflacji. Ile należałoby ulokować w banku, aby wejść w posiadanie ta-kiego strumienia dochodów, jak ten, który otrzyma nabywca obligacji (zastosuj dyskontowanie)? 22001/(1+0,1) 1/(1+0,1) 1/(1+0,1)3 = 2000 = 6000. b) Ile maksymalnie warto zapłacić za tę obligację?

Pewna firma wyemitowała obligację; nabywca za rok dostanie 2200 i za dwa lata 2420 i za 3 lata Roczna stopa procentowa wynosi 10%; nie ma ryzyka i inflacji. Ile należałoby ulokować w banku, aby wejść w posiadanie ta-kiego strumienia dochodów, jak ten, który otrzyma nabywca obligacji (zastosuj dyskontowanie)? 22001/(1+0,1) 1/(1+0,1) 1/(1+0,1)3 = 2000 = 6000. b) Ile maksymalnie warto zapłacić za tę obligację? 6000.

Pewna firma wyemitowała obligację; nabywca za rok dostanie 2200 i za dwa lata 2420 i za 3 lata Roczna stopa procentowa wynosi 10%; nie ma ryzyka i inflacji. Ile należałoby ulokować w banku, aby wejść w posiadanie ta-kiego strumienia dochodów, jak ten, który otrzyma nabywca obligacji (zastosuj dyskontowanie)? 22001/(1+0,1) 1/(1+0,1) 1/(1+0,1)3 = 2000 = 6000. b) Ile maksymalnie warto zapłacić za tę obligację? 6000. c) Co wspólnego mają ze sobą odpowiedzi na pytania (a) i (b) (odpowiedz jednym zdaniem)?

Pewna firma wyemitowała obligację; nabywca za rok dostanie 2200 i za dwa lata 2420 i za 3 lata Roczna stopa procentowa wynosi 10%; nie ma ryzyka i inflacji. Ile należałoby ulokować w banku, aby wejść w posiadanie ta-kiego strumienia dochodów, jak ten, który otrzyma nabywca obligacji (zastosuj dyskontowanie)? 22001/(1+0,1) 1/(1+0,1) 1/(1+0,1)3 = 2000 = 6000. b) Ile maksymalnie warto zapłacić za tę obligację? 6000. c) Co wspólnego mają ze sobą odpowiedzi na pytania (a) i (b) (odpowiedz jednym zdaniem)? Odpowiedź na pytanie (b) wynika z odpowiedzi na pytanie (a). Za tę obligację nie warto płacić więcej niż 6000, bo takie same dochody, jak te, których uzyskanie zapewnia posiadanie tej obligacji, można osiągnąć, lokując w banku właśnie kwotę 6000.

Pewna firma wyemitowała obligację; nabywca za rok dostanie 2200 i za dwa lata 2420 i za 3 lata Roczna stopa procentowa wynosi 10%; nie ma ryzyka i inflacji. Ile należałoby ulokować w banku, aby wejść w posiadanie ta-kiego strumienia dochodów, jak ten, który otrzyma nabywca obligacji (zastosuj dyskontowanie)? 22001/(1+0,1) 1/(1+0,1) 1/(1+0,1)3 = 2000 = 6000. b) Ile maksymalnie warto zapłacić za tę obligację? 6000. c) Co wspólnego mają ze sobą odpowiedzi na pytania (a) i (b) (odpowiedz jednym zdaniem)? Odpowiedź na pytanie (b) wynika z odpowiedzi na pytanie (a). Za tę obligację nie warto płacić więcej niż 6000, bo takie same dochody, jak te, których uzyskanie zapewnia posiadanie tej obligacji, można osiągnąć, lokując w banku właśnie kwotę 6000. d) Pokaż, że tej obligacji nie warto jej kupić po cenie wyższej i że jej kupno po cenie niższej jest opłacalne.

Pewna firma wyemitowała obligację; nabywca za rok dostanie 2200 i za dwa lata 2420 i za 3 lata Roczna stopa procentowa wynosi 10%; nie ma ryzyka i inflacji. Ile należałoby ulokować w banku, aby wejść w posiadanie ta-kiego strumienia dochodów, jak ten, który otrzyma nabywca obligacji (zastosuj dyskontowanie)? 22001/(1+0,1) 1/(1+0,1) 1/(1+0,1)3 = 2000 = 6000. b) Ile maksymalnie warto zapłacić za tę obligację? 6000. c) Co wspólnego mają ze sobą odpowiedzi na pytania (a) i (b) (odpowiedz jednym zdaniem)? Odpowiedź na pytanie (b) wynika z odpowiedzi na pytanie (a). Za tę obligację nie warto płacić więcej niż 6000, bo takie same dochody, jak te, których uzyskanie zapewnia posiadanie tej obligacji, można osiągnąć, lokując w banku właśnie kwotę 6000. d) Pokaż, że tej obligacji nie warto jej kupić po cenie wyższej i że jej kupno po cenie niższej jest opłacalne. Na przykład, tej obligacji nie warto kupić za 6001 zł, bo takie same dochody, jak te, których uzyskanie zapewnia jej posiadanie, można uzyskać, lokując w banku kwotę równą o 1 zł mniej, czyli jedynie 6000 zł.

Pewna firma wyemitowała obligację; nabywca za rok dostanie 2200 i za dwa lata 2420 i za 3 lata Roczna stopa procentowa wynosi 10%; nie ma ryzyka i inflacji. Ile należałoby ulokować w banku, aby wejść w posiadanie ta-kiego strumienia dochodów, jak ten, który otrzyma nabywca obligacji (zastosuj dyskontowanie)? 22001/(1+0,1) 1/(1+0,1) 1/(1+0,1)3 = 2000 = 6000. b) Ile maksymalnie warto zapłacić za tę obligację? 6000. c) Co wspólnego mają ze sobą odpowiedzi na pytania (a) i (b) (odpowiedz jednym zdaniem)? Odpowiedź na pytanie (b) wynika z odpowiedzi na pytanie (a). Za tę obligację nie warto płacić więcej niż 6000, bo takie same dochody, jak te, których uzyskanie zapewnia posiadanie tej obligacji, można osiągnąć, lokując w banku właśnie kwotę 6000. d) Pokaż, że tej obligacji nie warto jej kupić po cenie wyższej i że jej kupno po cenie niższej jest opłacalne. Na przykład, tej obligacji nie warto kupić za 6001 zł, bo takie same dochody, jak te, których uzyskanie zapewnia jej posiadanie, można uzyskać, lokując w banku kwotę równą o 1 zł mniej, czyli jedynie 6000 zł. Warto natomiast kupić tę obligację za 5999 zł, bo żeby w tej gospodarce osiągnąć takie same dochody, jak te, których uzyskanie zapewnia posiadanie tej obligacji, trzeba ulokować kwotę większą o 1 zł, czyli kwotę 6000 zł.

ZADANIE „Kiedy na rysunku popyt zwiększył się z D do D1, wzrost oferowa-nej na sprzedaż ilości dobra spowodował wzrost ceny tego dobra”. a) Opisz rzeczywistą kolejność zdarzeń i związek przyczynowy po-pytu, oferowanej na sprzedaż ilości dobra i ceny tego dobra w tej sytuacji.

„Kiedy na rysunku popyt zwiększył się z D do D1, wzrost oferowa-nej na sprzedaż ilości dobra spowodował wzrost ceny tego dobra”. a) Opisz rzeczywistą kolejność zdarzeń i związek przyczynowy po-pytu, oferowanej na sprzedaż ilości dobra i ceny tego dobra w tej sytuacji. a) Najpierw zwiększył się popyt. Następnie nadwyżka zapotrzebowania nad ofertą spowodowała wzrost ceny, a potem wzrost ceny, stał się przyczyną zwiększenia oferowanej na sprzedaż ilosci dobra.

„Kiedy na rysunku popyt zwiększył się z D do D1, wzrost oferowa-nej na sprzedaż ilości dobra spowodował wzrost ceny tego dobra”. a) Opisz rzeczywistą kolejność zdarzeń i związek przyczynowy po-pytu, oferowanej na sprzedaż ilości dobra i ceny tego dobra w tej sytuacji. b) Czy to prawda, że autor tej wypowiedzi popełnił „błąd przypadkowego związku”? a) Najpierw zwiększył się popyt. Następnie nadwyżka zapotrzebowania nad ofertą spowodowała wzrost ceny, a potem wzrost ceny, stał się przyczyną zwiększenia oferowanej na sprzedaż ilosci dobra.

„Kiedy na rysunku popyt zwiększył się z D do D1, wzrost oferowa-nej na sprzedaż ilości dobra spowodował wzrost ceny tego dobra”. a) Opisz rzeczywistą kolejność zdarzeń i związek przyczynowy po-pytu, oferowanej na sprzedaż ilości dobra i ceny tego dobra w tej sytuacji. b) Czy to prawda, że autor tej wypowiedzi popełnił „błąd przypadkowego związku”? a) Najpierw zwiększył się popyt. Następnie nadwyżka zapotrzebowania nad ofertą spowodowała wzrost ceny, a potem wzrost ceny, stał się przyczyną zwiększenia oferowanej na sprzedaż ilosci dobra. b) To nie jest prawda. Przecież to nie jest przypadek, że w analizowanej sytuacji jednocześnie doszło do wzrostu oferowanej na sprzedaż ilości dobra oraz wzrostu ceny tego dobra. Pierwotną przyczyną obu tych wzrostów było zwiększenie się popytu.

„Kiedy na rysunku popyt zwiększył się z D do D1, wzrost oferowa-nej na sprzedaż ilości dobra spowodował wzrost ceny tego dobra”. a) Opisz rzeczywistą kolejność zdarzeń i związek przyczynowy po-pytu, oferowanej na sprzedaż ilości dobra i ceny tego dobra w tej sytuacji. b) Czy to prawda, że autor tej wypowiedzi popełnił „błąd przypadkowego związku”? c ) Czy to prawda, że autor tej wypo-wiedzi popełnił „błąd ukrytej zmiennej? a) Najpierw zwiększył się popyt. Następnie nadwyżka zapotrzebowania nad ofertą spowodowała wzrost ceny, a potem wzrost ceny, stał się przyczyną zwiększenia oferowanej na sprzedaż ilosci dobra. b) To nie jest prawda. Przecież to nie jest przypadek, że w analizowanej sytuacji jednocześnie doszło do wzrostu oferowanej na sprzedaż ilości dobra oraz wzrostu ceny tego dobra. Pierwotną przyczyną obu tych wzrostów było zwiększenie się popytu.

„Kiedy na rysunku popyt zwiększył się z D do D1, wzrost oferowa-nej na sprzedaż ilości dobra spowodował wzrost ceny tego dobra”. a) Opisz rzeczywistą kolejność zdarzeń i związek przyczynowy po-pytu, oferowanej na sprzedaż ilości dobra i ceny tego dobra w tej sytuacji. b) Czy to prawda, że autor tej wypowiedzi popełnił „błąd przypadkowego związku”? c ) Czy to prawda, że autor tej wypo-wiedzi popełnił „błąd ukrytej zmiennej? a) Najpierw zwiększył się popyt. Następnie nadwyżka zapotrzebowania nad ofertą spowodowała wzrost ceny, a potem wzrost ceny, stał się przyczyną zwiększenia oferowanej na sprzedaż ilosci dobra. b) To nie jest prawda. Przecież to nie jest przypadek, że w analizowanej sytuacji jednocześnie doszło do wzrostu oferowanej na sprzedaż ilości dobra oraz wzrostu ceny tego dobra. Pierwotną przyczyną obu tych wzrostów było zwiększenie się popytu. c) To nie jest prawda. W analizowanej sytuacji wzrost oferowanej na sprzedaż ilości dobra oraz wzrost ceny tego dobra nie nastąpiły bezpośrednio na skutek działania wspólnej „ukrytej przyczyny”. Przecież wzrost popytu nie był bezpośrednią przyczyną wzrostu oferowanej na sprzedaż ilości dobra.

„Kiedy na rysunku popyt zwiększył się z D do D1, wzrost oferowa-nej na sprzedaż ilości dobra spowodował wzrost ceny tego dobra”. a) Opisz rzeczywistą kolejność zdarzeń i związek przyczynowy po-pytu, oferowanej na sprzedaż ilości dobra i ceny tego dobra w tej sytuacji. b) Czy to prawda, że autor tej wypowiedzi popełnił „błąd przypadkowego związku”? c ) Czy to prawda, że autor tej wypo-wiedzi popełnił „błąd ukrytej zmiennej? d) Czy to prawda, że au-tor tej wypowiedzi popełnił „błąd odwróconej przyczynowości”? a) Najpierw zwiększył się popyt. Następnie nadwyżka zapotrzebowania nad ofertą spowodowała wzrost ceny, a potem wzrost ceny, stał się przyczyną zwiększenia oferowanej na sprzedaż ilosci dobra. b) To nie jest prawda. Przecież to nie jest przypadek, że w analizowanej sytuacji jednocześnie doszło do wzrostu oferowanej na sprzedaż ilości dobra oraz wzrostu ceny tego dobra. Pierwotną przyczyną obu tych wzrostów było zwiększenie się popytu. c) To nie jest prawda. W analizowanej sytuacji wzrost oferowanej na sprzedaż ilości dobra oraz wzrost ceny tego dobra nie nastąpiły bezpośrednio na skutek działania wspólnej „ukrytej przyczyny”. Przecież wzrost popytu nie był bezpośrednią przyczyną wzrostu oferowanej na sprzedaż ilości dobra.

„Kiedy na rysunku popyt zwiększył się z D do D1, wzrost oferowa-nej na sprzedaż ilości dobra spowodował wzrost ceny tego dobra”. a) Opisz rzeczywistą kolejność zdarzeń i związek przyczynowy po-pytu, oferowanej na sprzedaż ilości dobra i ceny tego dobra w tej sytuacji. b) Czy to prawda, że autor tej wypowiedzi popełnił „błąd przypadkowego związku”? c ) Czy to prawda, że autor tej wypo-wiedzi popełnił „błąd ukrytej zmiennej? d) Czy to prawda, że au-tor tej wypowiedzi popełnił „błąd odwróconej przyczynowości”? a) Najpierw zwiększył się popyt. Następnie nadwyżka zapotrzebowania nad ofertą spowodowała wzrost ceny, a potem wzrost ceny, stał się przyczyną zwiększenia oferowanej na sprzedaż ilosci dobra. b) To nie jest prawda. Przecież to nie jest przypadek, że w analizowanej sytuacji jednocześnie doszło do wzrostu oferowanej na sprzedaż ilości dobra oraz wzrostu ceny tego dobra. Pierwotną przyczyną obu tych wzrostów było zwiększenie się popytu. c) To nie jest prawda. W analizowanej sytuacji wzrost oferowanej na sprzedaż ilości dobra oraz wzrost ceny tego dobra nie nastąpiły bezpośrednio na skutek działania wspólnej „ukrytej przyczyny”. Przecież wzrost popytu nie był bezpośrednią przyczyną wzrostu oferowanej na sprzedaż ilości dobra. d) TAK, TO JEST PRAWDA. W analizowanej sytuacji rzeczywiście to wzrost ceny dobra spowodował wzrost oferowanej na sprzedaż ilości dobra, a nie odwrotnie.

(Odpowiedz na pytania lub zaznacz właściwe odpowiedzi)
SPRAWDZIAN Z EKONOMII IMIĘ I NAZWISKO (Odpowiedz na pytania lub zaznacz właściwe odpowiedzi) 1. (2p.) Mieszkańcy Hipotecji konsumują tylko filmy i chleb. Z każdych 10 gdybów 6 wydają na chleb a 4 na filmy. Tabela infor-muje o cenach bieżących filmów i chleba w Hipotecji w latach 1990 i W tej sytu-acji ceny detaliczne w Hipotecji w latach wzrosły o (zaznacz odpowiedź): DOBRO 1990 2000 Film 2 3 Chleb 5 a) 10% b) 110% c) 210%.

(Odpowiedz na pytania lub zaznacz właściwe odpowiedzi)
SPRAWDZIAN Z EKONOMII IMIĘ I NAZWISKO (Odpowiedz na pytania lub zaznacz właściwe odpowiedzi) 1. (2p.) Mieszkańcy Hipotecji konsumują tylko filmy i chleb. Z każdych 10 gdybów 6 wydają na chleb a 4 na filmy. Tabela infor-muje o cenach bieżących filmów i chleba w Hipotecji w latach 1990 i W tej sytu-acji ceny detaliczne w Hipotecji w latach wzrosły o (zaznacz odpowiedź): DOBRO 1990 2000 Film 2 3 Chleb 5 a) 10% b) 110% c) 210%. Wskaźnik „filmowy”: 150 Wskaźnik „chlebowy”: 250 0,6*250+0,4*150=150+60=210. Odpowiedź b) jest prawdziwa!

2. (1p.) Inflacja w maju wyniosła 8%, w czerwcu 10%, a w lipcu 12% (w porównaniu z końcem poprzedniego miesiąca). Podaj real-ną wartość 400 zł z końca czerwca; wyraź ją w złotych o sile nabyw-czej z poczatku maja (Uwaga! Wstaw liczby do wzoru, nie prze-prowadzaj obliczeń!).

2. (1p.) Inflacja w maju wyniosła 8%, w czerwcu 10%, a w lipcu 12% (w porównaniu z końcem poprzedniego miesiąca). Podaj real-ną wartość 400 zł z końca czerwca; wyraź ją w złotych o sile nabyw-czej z poczatku maja (Uwaga! Wstaw liczby do wzoru, nie prze-prowadzaj obliczeń!). 400/[(1+8%)(1+10%)]

3. (1p. ) Trzymasz pieniądze w banku
3. (1p.) Trzymasz pieniądze w banku. Jaką wartość osiągnie równa 123 lokata po 6 latach, jeśli działa procent składany, a roczna stopa procentowa wynosi 8% (nie ma ryzyka i inflacji)? (Wstaw liczby do wzoru; nie przeprowadzaj obliczeń).

3. (1p. ) Trzymasz pieniądze w banku
3. (1p.) Trzymasz pieniądze w banku. Jaką wartość osiągnie równa 123 lokata po 6 latach, jeśli działa procent składany, a roczna stopa procentowa wynosi 8% (nie ma ryzyka i inflacji)? (Wstaw liczby do wzoru; nie przeprowadzaj obliczeń). FV=123*(1+8%)6

4. (1p. ) Roczna stopa procentowa wynosi 12%. Działa procent skła-dany
4. (1p.) Roczna stopa procentowa wynosi 12%. Działa procent skła-dany. Ile musisz ulokować w banku, aby po 11 latach Twoja lokata urosła do 1200? (Uwaga! Wstaw liczby do wzoru, nie przeprowadzaj obliczeń!).

4. (1p. ) Roczna stopa procentowa wynosi 12%. Działa procent skła-dany
4. (1p.) Roczna stopa procentowa wynosi 12%. Działa procent skła-dany. Ile musisz ulokować w banku, aby po 11 latach Twoja lokata urosła do 1200? (Uwaga! Wstaw liczby do wzoru, nie przeprowadzaj obliczeń!). PV=1200*1/(1+12%)11

5. (2p. ) Rysunek obok dotyczy dobra A
5. (2p.) Rysunek obok dotyczy dobra A. Dobro komplementarne w stosunku do dobra A podrożało, a substytut dobra A potaniał. Na rysunku pokaż wpływ tych zdarzeń na położenie linii popytu i linii podaży. Zaznacz zmianę ilości dobra będącej przedmiotem handlu. D S P Q E P* Q*

5. (2p.) Rysunek obok dotyczy dobra A. Dobro komplementarne w stosunku do dobra A podrożało, a substytut dobra A potaniał. Na rysunku pokaż wpływ tych zdarzeń na położenie linii popytu i linii podaży. Zaznacz zmianę ilości dobra będącej przedmiotem handlu. D S P Q E P* Q* D S P Q E P* Q*

5. (2p.) Rysunek obok dotyczy dobra A. Dobro komplementarne w stosunku do dobra A podrożało, a substytut dobra A potaniał. Na rysunku pokaż wpływ tych zdarzeń na położenie linii popytu i linii podaży. Zaznacz zmianę ilości dobra będącej przedmiotem handlu. D S P Q E P* Q* D S P Q E P* Q* E1

6. (1p.) Skutkiem ustalenia przez państwo ceny minimalnej powyżej dotychczasowej ceny równowagi rynkowej jest: a/ powstanie nadwyżki ilości zaoferowanej nad zapotrzebowaniem. b/ powstanie nadwyżki zapotrzebowania nad ilością zaoferowaną. c/ brak zmian ceny i ilości.

a/ powstanie nadwyżki ilości zaoferowanej nad zapotrzebowaniem.
6. (1p.) Skutkiem ustalenia przez państwo ceny minimalnej powyżej dotychczasowej ceny równowagi rynkowej jest: a/ powstanie nadwyżki ilości zaoferowanej nad zapotrzebowaniem. b/ powstanie nadwyżki zapotrzebowania nad ilością zaoferowaną. c/ brak zmian ceny i ilości. D S P Q E P* Q*

D S Pb Q E P* Q* 7. (2p.) Na osi pionowej układu współrzędnych mierzymy cenę płaconą przez nabywcę. Wprowadzono podatek kwotowy. Na rysunku obok pokaż nowe położenie linii podaży i cenę P1 po wprowadzeniu po-datku otrzymywaną przez sprzedawcę.

D S Pb Q E P* Q* S1 7. (2p.) Na osi pionowej układu współrzędnych mierzymy cenę płaconą przez nabywcę. Wprowadzono podatek kwotowy. Na rysunku obok pokaż nowe położenie linii podaży i cenę P1 po wprowadzeniu po-datku otrzymywaną przez sprzedawcę.

S1 Pb 7. (2p.) Na osi pionowej układu współrzędnych mierzymy cenę płaconą przez nabywcę. Wprowadzono podatek kwotowy. Na rysunku obok pokaż nowe położenie linii podaży i cenę P1 po wprowadzeniu po-datku otrzymywaną przez sprzedawcę. S E P* P1 D Q* Q

Witam Państwa na wykładzie z podstaw mikroekonomii, :)…

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "Witam Państwa na wykładzie z podstaw mikroekonomii, :)…"— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres

Wejść

Zaloguj się poprzez sieć społeczną:

Witam Państwa na wykładzie z podstaw mikroekonomii, :)…

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "Witam Państwa na wykładzie z podstaw mikroekonomii, :)…"— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres