DOPALACZ to też narkotyk i może Cię zabić

Prezentacja na temat: "DOPALACZ to też narkotyk i może Cię zabić"— Zapis prezentacji:

1 DOPALACZ to też narkotyk i może Cię zabić
Oddział Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Lublinie Dr n. med. Piotr Dreher

2 Patologie społeczne Definicje: Zjawiska szkodliwe i niepożądane społecznie. Wiążą się z istnieniem podmiotu, tj. człowieka, pozostającego pod wpływem ujemnych zjawisk społecznych. Mogą wywołać negatywne skutki w rozwoju danej społeczności lub całego społeczeństwa. Są to postawy i zachowania ludzi, które naruszają podstawowe normy etyczne oraz wyrządzają mniej lub bardziej wymierne szkody społeczne. Stan zakłócenia równowagi społecznej, czego przejawem jest osłabienie więzi społecznych, zachwianie systemu wartości oraz nieskuteczność kontroli społecznej.

3 Patologia indywidualna
Patologie społeczne Grupy problemów zaliczanych do patologii społecznych Patologia indywidualna Patologia rodziny Patologia grup Alkoholizm Uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego Subkultury Przestępczość Sekty Przemoc w rodzinie Narkomania Rozpijanie małoletnich Prostytucja Dzieciobójstwo Bezrobocie

4

5 Regulacje prawne Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (z późn. zm.) Narkomania – stałe lub okresowe używanie w celach innych niż medyczne środków odurzających lub substancji psychotropowych albo środków zastępczych, w wyniku czego może powstać lub powstało uzależnienie od nich Środek zastępczy – substancja pochodzenia naturalnego lub syntetycznego w każdym stanie fizycznym lub produkt, roślinę, grzyba lub ich część, zawierające taką substancję, używane zamiast środka odurzającego lub substancji psychotropowej lub w takich samych celach jak środek odurzający lub substancja psychotropowa, których wytwarzanie i wprowadzanie do obrotu nie jest regulowane na podstawie przepisów odrębnych

6 Regulacje prawne Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (z późn. zm.) Wprowadzenie do obrotu – udostępnienie osobom trzecim, odpłatnie lub nieodpłatnie, środków odurzających, substancji psychotropowych, prekursorów lub środków zastępczych Środki odurzające np. heroina, kokaina, metadon, salvia divinorum, argyreia narvosa, kodeina Substancje psychotropowe – mefedron, psylocybina, lizergid, amfetamina, metamfetamina, klonazepam Prekursor – substancja mająca legalne zastosowanie, ale która często jest wykorzystywana do produkcji narkotyków (nadmanganian potasu, bezwodnik octowy)

7 Regulacje prawne „Art. 44b. Zakazuje się wytwarzania i wprowadzania do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej środków zastępczych. Art. 44c. 1. W przypadku stwierdzenia wytwarzania lub wprowadzania do obrotu środka zastępczego lub produktu, co do którego zachodzi podejrzenie, że jest on środkiem zastępczym, właściwy państwowy inspektor sanitarny stosuje odpowiednio przepisy art. 27c ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej. osoba, która mimo zakazu wprowadzi do obrotu zakazane specyfiki, będzie podlegać karze finansowej od 20 tys. zł. do 1 mln. zł. O jej wysokości zdecyduje funkcjonariusz inspekcji sanitarnej. PSSE również wskaże substancje, które należy poddać trwającej do 18 miesięcy ekspertyzie oraz podejmie decyzję, czy zamknąć dany sklep.

8 Regulacje prawne Art. 62 Kto wbrew przepisom ustawy, posiada środki odurzające lub substancje psychotropowe, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. (znaczna ilość środków – do lat 10) Art. 62a Jeżeli przedmiotem czynu, o którym mowa w art. 62 ust. 1 lub 3, są środki odurzające lub substancje psychotropowe w ilości nieznacznej, przeznaczone na własny użytek sprawcy, postępowanie można umorzyć… Art. 58 Kto, wbrew przepisom ustawy, udziela innej osobie środka odurzającego lub substancji psychotropowej, ułatwia albo umożliwia ich uzycie albo nakłania do użycia takiego środka lub substancji, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

9 Regulacje prawne Kodeks Karny: Art § 1. Kto sprowadza niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia wielu osób albo dla mienia w wielkich rozmiarach:...wyrabiając lub wprowadzając do obrotu szkodliwe dla zdrowia substancje, środki spożywcze lub inne artykuły powszechnego użytku lub też środki farmaceutyczne nie odpowiadające obowiązującym warunkom jakości podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Art. 178a §1. Kto znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego prowadzi pojazd mechaniczny … podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Prawo o ruchu drogowym Art Zabrania się:...kierowania pojazdem, prowadzenia kolumny pieszych, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt osobie w stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia Prawo farmaceutyczne

10 Aktualna sytuacja Ustawa z dnia 8 października 2010 r. – o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej. W toku nowelizacji ustawy zdelegalizowano w Polsce substancji i roślin oraz wprowadzono zakaz funkcjonowania sklepów z dopalaczami. Decyzją Głównego Inspektora Sanitarnego z października 2010 r. zostały unieruchomione wszystkie sklepy z dopalaczami w Polsce.

11 Podział narkotyków wg. M. Schuckita
Depresanty OUN tj. substancje psychoaktywne o działaniu tłumiącym, hamującym lub zmniejszającym przejawy aktywności OUN – alkohol, barbiturany, benzodiazepiny, GHB. Stymulanty OUN – substancje psychoaktywne pobudzające czynność OUN – amfetamina, metamfetamina, kokaina, narkotyki zmodyfikowane. Opioidy – grupa obejmująca opiaty, czyli alkaloidy maku (morfina, kodeina), półsyntetyczne analogi opiatów (heroina) oraz narkotyki zmodyfikowane (fentanyl – syntetyczna heroina). Kannabis – preparaty otrzymywane z konopi indyjskich (marihuana, haszysz) oraz syntetyczne kanabinoidy.

12 Podział narkotyków wg. M. Schuckita
Środki halucynogenne – narkotyki, których dominującym efektem działania są halucynacje (omamy) – lizergid LSD, meskalina, psylocybina, narkotyki zmodyfikowane. Inhalanty, czyli wziewne środki odurzające (propan, butan, toluen, benzyna, aerozole, spreje) Inne narkotyki, nie mieszczące się w żadnej z wymienionych grup – ketamina, fencyklidyna

13 Czym są dopalacze? Grupa substancji wykazujących działanie pobudzające, stymulujące ośrodkowy układ nerwowy, relaksujące, poprawiające nastrój, czasami halucynogenne lub psychodeliczne Substancje syntetyczne lub pochodzenia naturalnego Zarejestrowane jako przedmioty kolekcjonerskie i sprzedawane jako „bezpieczne dla użytkownika” (sklepy internetowe)

14 Specyficzne cechy działania dopalaczy – środków zastępczych
Jedna porcja zabezpiecza kilku biorców Bardzo szybkie działanie (często już po sek.) Działanie krótsze niż narkotyku ale bardziej intensywne, z gwałtownie następującymi po sobie zmianami zachowań Nieznany skład – poszczególne substancje wywołują często odmienne stany (np. radość połączona z agresją) Całkowita utrata kontroli zachowania i brak zdolności oceny sytuacji zewnętrznej Silne pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego Możliwość wystąpienia gwałtownych reakcji fizycznych

15 Różnice między dopalaczami, a narkotykami
dopalacze narkotyki wieloskładnikowe (7,8) 1,2,3-składnikowe nieznane następstwa znane następstwa poszukiwanie dróg postępowania z chorym wypracowane ścieżki postępowania działanie złożone pobudzenie/ otępienie/ halucynacje reakcje dychotomiczne, biegunowe przewidywalne reakcje brak ogólnodostępnych testów wysoka sprawdzalność testów poszukiwanie modeli terapii wypracowane metody terapii

16 Reakcje po zażyciu dopalaczy
Zaburzenie kontaktu z otoczeniem Okresowa utrata słuchu Głęboki strach Uczucie oderwania od ciała Bezsenność Przekrwienie gałek ocznych Wymioty, biegunka Zmiany nastroju Rozdrażnienie Huśtawka nastroju Pobudzenie psychoruchowe oraz napady szału, stany depresyjne Halucynacje wzrokowo- słuchowe Utrata przytomności

17 Dopalacze a uzależnienie
„Dopalacze mogą uzależniać. Istnieją narkotyki, które uzależniają po 1-2 krotnym zażyciu, wiele zależy tu od osobniczej podatności na uzależnienia, a tej nigdy nie znamy. Dopalacze mogą też, podobnie jak marihuana prowadzić do uzależnienia od twardych narkotyków, takich jak kokaina czy heroina.” Jan Latała - psychiatra

18 Jak działają dopalacze?
Działanie dopalaczy zbliżone do cannabis (konopie indyjskie), zawierających THC – opisywane przez sprzedawców jako ,,mieszanki ziołowe”, często sprzedawane jako ,,kadzidełka”. Palenie ich, podobnie jak konopi indyjskich ma prowadzić do stanu odprężenia i relaksacji, jednak nierzadko po zażyciu pojawiają się efekty niepożądane, zaburzenia orientacji, niepokój, nieprzyjemne halucynacje psychoaktywne składniki „spice” to dodatki syntetyczne; substancje, takie jak JWH-018, który naśladuje działanie tetrahydrokannabinolu (THC) w konopiach indyjskich.

19 Jak działają dopalacze?
Część substancji powoduje efekty pobudzające przypominające skutki użycia amfetaminy, kokainy lub ecstasy (mefedron - pochodna katynonu, który jest jednym ze związków obecnych w czuwaliczce jadalnej (Catha edulis) i wykazuje strukturalne podobieństwo do amfetaminy. Najniebezpieczniejsze są dopalacze o działaniu halucynogennym (imitujące psychodeliki, takie jak LSD) których zażycie, zwłaszcza przez osobę cierpiącą na depresję, stany lękowe i zaburzenia osobowości może doprowadzić do ostrych stanów psychotycznych (tzw. bad tripów) mogących zakończyć się próbą samobójczą.

20 Substancje pochodzenia naturalnego
SALVINORIN A SALVIA DIVINORUM (SZAŁWIA WIESZCZA) - krótkie, ale silne działanie halucynogenne MITRAGYNA MITRAGYNA SPECIOSA (KRATOM) - w małych dawkach działa pobudzająco, w większych wywołuje euforię, błogostan LSA pochodne kwasu lizergowego ARGYREIA NERVOSA (POWÓJ HAWAJSKI) - efekty działania zbliżone do LSD(wyostrzenie słuchu, omamy, złudzenia i urojenia wzrokowe)

21 Substancje pochodzenia naturalnego
DREAM HERB CALEA ZACATECHICHI - zioło snu - wpływa na częstotliwość i czas snów, pomaga w ich zapamiętywaniu - według szamanów budzi zdolności prorocze LEONURYNA LEONOTIS LEONURUS (DZIKA DAGGA) - powoduje euforię, stymulację - daje efekty empatogenne MUSKARYNA AMANITA MUSCARIA (MUCHOMOR CZERWONY) - zaburzenia żołądkowo – jelitowe - uczucie dezorientacji, halucynacje wzrokowe, szum w uszach, pobudzenie psychoruchowe

22 Dopalacze w Lublinie Zgodnie z zapisami Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii i Ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej – PPIS w Lublinie nadzoruje obrót prekursorami i środkami zastępczymi.

23 Dopalacze w Lublinie - Cząstka Boga: Siwa 0,5g Z nad Indyjskich gór i doliny Gangesu – UR-144 - Cząstka Boga: Durga 0,3g Z nad Indyjskich gór i doliny Gangesu – pentedron - Cząstka Boga: Lalita 1g Z nad Indyjskich gór i doliny Gangesu – UR-144 - Cząstka Boga: Agni 0,5g Z nad Indyjskich gór i doliny Gangesu – UR-144 - Cząstka Boga: Djaus 0,3g Z nad Indyjskich gór i doliny Gangesu – pentedron - Cząstka Boga: Aswin 1g Z nad Indyjskich gór i doliny Gangesu – UR-144 - Cząstka Boga: Rama Z nad Indyjskich gór i doliny Gangesu – UR-144 - Cząstka Boga: Ganesh Z nad Indyjskich gór i doliny Gangesu – UR-144 - Cząstka Boga: Rudra Z nad Indyjskich gór i doliny Gangesu – pentedron, izo-pentedron - Cząstka Boga: Waruna 0,5 Z nad Indyjskich gór i doliny Gangesu – UR-144, 5-FUR-144 - Cząstka Boga: Bramha Z nad Indyjskich gór i doliny Gangesu – pentedron - Cząstka Boga: Ganga 1g Z nad Indyjskich gór i doliny Gangesu – UR-144, 5-FUR-144 UR-144, 5-FUR-144, izo-pentedron, pentedron, izo-pentedron są analogami strukturalnymi substancji wymienionych w Załącznikach do ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2012 r. poz. 124 ze zm.) Wszystkie te substancje wykazują działanie psychoaktywne, stanowiąc zagrożenie dla zdrowia i życia.

24 Dopalacze w Lublinie UR-144 jest substancją psychoaktywną (o działaniu wielokrotnie mocniejszym od THC – Tetrahydrokanabinolu – najbardziej aktywnego składnika marihuany), a jej połączenie z receptorami w mózgu powoduje czasowe zmiany postrzegania, nastroju, świadomości i zachowania. Przy wysokich dawkach powoduje zaburzenia orientacji w przestrzeni, podrażnienie, stany euforyczne i uczucie strachu. Wywołuje szereg działań niepożądanych tj. przekrwienie oczu, duże wahania ciśnienia krwi, arytmia serca, zaburzenia czynności ruchowych, suchość błon śluzowych, zawroty głowy, apatia. Niewrażliwość na nieprzyjemne bodźce, po czym następuje zamroczenie, drętwienie kończyn i w końcu senność. W skrajnych przypadkach może wywołać ataki paniki i urojenia.

25 Dopalacze w Lublinie 5-FUR-144 jest fluorową pochodną UR-144. Efekty działania odczuwalne są już przy małych dawkach 0,5mg. Dawki 3-5mg wywołują silny efekt działania. Pojawia się uczucie przyjemności i brak wrażliwości na ból, dobre samopoczucie, przyjemne wizje, podniecenie i poczucie wewnętrznej radości. Odczuwalne jest poczucie głębokiego odprężenia oraz wzrost wrażliwości słuchu i wzroku. Przy wysokich dawkach powoduje zaburzenia orientacji w przestrzeni, podrażnienie, stany euforyczne i uczucie strachu. Wywołuje działania niepożądane tj. przekrwienie oczu, duże wahania ciśnienia krwi, arytmia serca, zaburzenia czynności ruchowych, suchość błon śluzowych, zawroty głowy, apatia, niewrażliwość na nieprzyjemne bodźce, po czym następuje zamroczenie, drętwienie kończyn i w końcu senność. W skrajnych przypadkach może wywoływać ataki paniki i paranoje. Może spowodować nieoczekiwane efekty toksyczne.

26 Dopalacze w Lublinie Pentedron jest syntetycznym związkiem chemicznym, pochodnym metkatynonu i bufedronu. Działa stymulująco na ośrodkowy układ nerwowy, powodując pobudzenie, wzrost samooceny, wzrost motywacji do działania, empatię, rozmowność i chęć kontaktu z ludźmi. Do działań niepożądanych pentedronu należą: przyspieszony płytki oddech, szybkie bicie serca, zwiększone ciśnienie tętnicze krwi, rozszerzenie źrenic, suchość w ustach. Po ustaniu jego działania może wystąpić: obniżony nastrój, zmęczenie, senność, poczucie bezsilności.

27 Dopalacze w Lublinie Izo- pentedron jest substancją syntetyczną, pochodną aktynonu. Ma działanie psychoaktywne. Działa stymulująco na ośrodkowy układ nerwowy. Symptomy po przyjęciu to przyspieszona akcja serca, przyspieszony płytki oddech, rozszerzenie źrenic, suchość w ustach, niepokój, halucynacje, paranoja, urojenia, a także bóle w klatce piersiowej, wymioty i myśli samobójcze, zaburzenia rytmu serca i podniesienie ciśnienia tętniczego krwi. Nadużywanie powoduje lęki i psychozy. Ustanie działania może powodować obniżony nastrój, zmęczenie, zniesienie apetytu, senność, poczucie bezsilności wobec problemów, brak motywacji, kołatanie serca, niekiedy ból głowy.

28 Zatrucia dopalaczami Zatrucia mieszankami ziołowymi są rzadko dokumentowane, liczba przypadków jest niedoszacowana. Przypadki zatruć dopalaczami – wymagające hospitalizacji na toksykologii – w Lublinie w IV kwartale 2013 – 4 przypadki. Większość przypadków ma postać lżejszą, ale konsekwencje jednorazowe zażycia mogą być odczuwalne przez wiele miesięcy, zanim zostanie przywrócona równowaga biochemiczna w mózgu. Toksyczność wzrasta przy jednoczesnym stosowaniu alkoholu lub innych związków psychokatywnych (leki, narkotyki, inne dopalacze) Brak zgodności składu i ilości deklarowanych przez producenta składników w stosunku do ich rzeczywistej zawartości, liczne zanieczyszczenia

29 zawsze wezwij lekarza lub zawieź poszkodowanego do szpitala;
Zatrucia dopalaczami Postępowanie zawsze wezwij lekarza lub zawieź poszkodowanego do szpitala; nigdy nie próbuj domowych sposobów odtruwania; zbierz najwięcej informacji zanim osoba zatruta straci przytomność; postępowanie w szpitalu: korygowanie zaburzonych parametrów życiowych, intensywna terapia, dializy (czynności ratujące życie).

30 Biologiczne podstawy uzależnień
Uzależnieniem nazywamy zespół obejmujący wszystkie czynności i substancje prowadzące do powstania przymusu ich przyjmowania lub wykonywania określonych działań. Człowiek może się uzależnić od substancji psychoaktywnej bądź od określonego działania, np. hazardu, komputera itd. „Uzależnieniem nazywamy kompleks zjawisk fizjologicznych, behawioralnych i poznawczych, wśród których przyjmowanie substancji lub grupy substancji dominuje nad innymi zachowaniami, które miały poprzednio dla pacjenta większą wartość”.

31 Biologiczne podstawy uzależnień
Silne pragnienie przyjmowania substancji albo poczucie przymusu jej przyjmowania. Oznacza to, że osoba musi przyjąć substancję, żeby albo czuć się dobrze, albo nie czuć się źle. Charakterystyczne jest tu słowo przymus – osoba musi przyjąć substancję psychoaktywną. Trudności w kontrolowaniu zachowania związanego z przyjmowaniem substancji, jego rozpoczęcia, zakończenia lub ilości. Jeśli ktoś już sięgnie po narkotyk lub alkohol, to zaczyna w krótkim czasie powtarzać tę czynność – dochodzi do ciągu. Fizjologiczne objawy stanu odstawienia – zespoły abstynencyjne. Substancje uzależniające dają nie tylko objawy w trakcie ich brania, ale również w czasie ich odstawiania.

32 Biologiczne podstawy uzależnień
Stwierdzenie tolerancji – coraz większe dawki są potrzebne do wywołania stanu przyjemności. Zaniedbywanie alternatywnych źródeł przyjemności. Osoba traci zainteresowanie dotychczasowymi pasjami. Interesuje ją tylko i wyłącznie branie narkotyków lub picie alkoholu. Zamyka się w środowisku osób używających substancji uzależniających. Przyjmowanie substancji pomimo doświadczania jej szkodliwości. Mimo uszkodzenia wątroby, pobytów w izbie wytrzeźwień, spowodowania wypadków drogowych – alkoholicy nadal piją. Silniejszy jest przymus niż zdrowy rozsądek.

33 Biologiczne podstawy uzależnień
Różne substancje psychoaktywne działają w różnych miejscach mózgu, poprzez różne substancje neuroprzekaźnikowe, które są wydzielane i wychwytywane przez komórki nerwowe (neurony) do synaps, stanowiących połączenie między neuronami. Dlatego każda substancja ma inny zespół objawów abstynencyjnych. Najważniejszym miejscem dla wszystkich substancji psychoaktywnych jest tzw. układ nagrody w mózgu (ośrodek przyjemności). Jego neuroprzekaźnikiem jest dopamina. Mechanizm ten wykształcił się, aby zwiększać prawdopodobieństwo niektórych zachowań, potencjalnie korzystnych dla organizmu.

34 Biologiczne podstawy uzależnień
Fazy przeżywania przyjemności: faza apetytywna – polegająca na tym, że człowiek poszukuje źródła zaspokojenia przyjemności, a samo poszukiwanie jest związane z pojawieniem się wzrastającego napięcia, co często już powoduje przyjemność faza konsumacyjna – związana z uzyskaniem satysfakcji z zaspokojenia potrzeby i obniżeniem napięcia.

35 Akcja profilaktyczno – edukacyjna dotycząca dopalaczy
Od stycznia 2009 roku funkcjonuje strona dopalaczeinfo.pl, która powstała w ramach akcji profilaktyczno-edukacyjnej „Dopalacze mogą cię wypalić” zorganizowanej przez Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii. Jest to projekt mający na celu uświadomienie społeczeństwu zagrożenia, jakie niesie za sobą stosowanie substancji pobudzających.

36 Akcja profilaktyczno – edukacyjna

37 Materiały profilaktyczne
– Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii – Ministerstwo Edukacji Narodowej – Antynarkotykowa Poradnia Internetowa Antynarkotykowy Telefon Zaufania (działa codziennie od do 21.00)

38 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ