SYSYTEM FINANSOWY GOSPODARKI

Prezentacja na temat: "SYSYTEM FINANSOWY GOSPODARKI"— Zapis prezentacji:

1 SYSYTEM FINANSOWY GOSPODARKI
Zakład Bankowości i Rynków Pieniężnych Katedra Systemów Finansowych Gospodarki Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego Dr Radosław Winiarski

2 PIENIĄDZ Funkcje: pośrednik wymiany, środek płatniczy,
środek przetrzymywania majątku, miernik wartości; pieniądz światowy

3 PIENIĄDZ Cechy: rzadkość, trwałość, podzielność;

4 PIENIĄDZ Mechanizm kreacji pieniądza:
Efekt mnożnikowy (mnożnik kreacji pieniądza) PKB wynosi 1,98 biliona j.p. Wyemitowana przez BC gotówka stanowiąca aktywa uczestników rynku finansowego wynosi 50 mld j.p. Środki ulokowane przez banki komercyjne w BC (rachunki bieżące oraz rezerwowy) wynoszą 37 mld j.p. Banki komercyjne zobligowane są do odprowadzenia od każdego depozytu od instytucji niefinansowej w wysokości 100 j.p. do BC na rachunek rezerwowy 3,5 j.p. Wzrost podaży pieniądza o 100 j.p. spowoduje wzrost pieniądza gotówkowego o 10 jednostek. Jaka jest podaż pieniądza w gospodarce? Skomentuj stopień monetyzacji gospodarki.

5 Zajęcia 2 Proszę: przeczytać w pozycji prof. M.Górskiego „Rynkowy System Finansowy” rozdziały 1. oraz 5.3. rozwiązać powyższe zadanie (slajd 4); na podstawie danych na stronie nbp – statystyka i sprawozdawczość – statystyka monetarna i finansowa proszę sporządzić wykres przedstawiający agregaty pieniężne (M0, M1, M2, M3) oraz zastanowić się nad ich interpretacją (zależności); przeczytać w pozycji prof. M.Górskiego „Rynkowy System Finansowy” w cz. 3 klasyfikację rynków finansowych oraz podrozdziały dotyczące rynku kapitałowego i pieniężnego.

6 PIENIĄDZ naturalny, kredytowy, dekretowy, współczesny (?) Rodzaje:
gotówkowy bezgotówkowy elektroniczny

7 Pieniądz elektroniczny:
wartość pieniężną przechowywaną elektronicznie, w tym magnetycznie, wydawaną, z obowiązkiem jej wykupu, w celu dokonywania transakcji płatniczych, akceptowaną przez podmioty inne niż wyłącznie wydawca pieniądza elektronicznego jest przechowywana na elektronicznych nośnikach informacji, jest wydawana do dyspozycji na podstawie umowy w zamian za środki pieniężne o nominalnej wartości nie mniejszej niż ta wartość, jest przyjmowana jako środek płatniczy przez przedsiębiorców innych niż wydający ją do dyspozycji, na żądanie jest wymieniana przez wydawcę na środki pieniężne, jest wyrażona w jednostkach pieniężnych;

8 wartość nominalna = wartość substancjalna
PIENIĄDZ Pieniądz pełnowartościowy wartość nominalna = wartość substancjalna Pieniądz nadwartościowy wartość nominalna < wartość substancjalna Pieniądz podwartościowy wartość nominalna > wartość substancjalna Wartość pieniądza:

9 Wartość pieniądza (prawa):
Pieniądz nadwartościowy podlega tezauryzacji, Pieniądz gorszy wypiera pieniądz lepszy;

10 Podaż pieniądza w Polsce:
M1, M2, M3

11 PIENIĄDZ Udział pieniądza gotówkowego w obiegu w podaży pieniądza (M3)
Źródło: NBP

12 Zajęcia 3 Proszę: przeczytać w pozycji prof. M.Górskiego „Rynkowy System Finansowy” w cz. 3 klasyfikację rynków finansowych oraz podrozdziały dotyczące rynku kapitałowego i pieniężnego. Proszę zapoznać się z głównymi stopami procentowymi NBP na stronie banku centralnego.

13 RYNKI I INSTRUMENTY FINANSOWE
Rynek finansowy – miejsce, na którym zawierane są transakcje finansowe, polegające na zakupie i sprzedaży instrumentów finansowych Instrument finansowy – rodzaj kontraktu pomiędzy dwoma stronami regulujący zależność finansową w jakiej pozostają Instrument finansowy a papier wartościowy

14 UCZESTNICY RYNKÓW FINANSOWYCH

15 PODZIAŁ RYNKU FINANSOWEGO NA SEGMENTY - kryteria
Kryterium geograficzne Kryterium pierwszeństwa emisji Kryterium liczby uczestników Kryterium notowanych instrumentów finansowych

16 PODZIAŁ RYNKU FINANSOWEGO NA SEGMENTY
RYNEK FINANSOWY Rynek pieniężny Rynek kapitałowy Rynek walutowy Rynek instrumentów pochodnych

17 RYNEK PIENIĘŻNY Zawierane są transakcje instrumentami finansowymi o dużej płynności, o charakterze wierzycielskim Termin wymagalności instrumentów rynku pieniężnego – co najwyżej 1 rok Podstawowy cel funkcjonowania rynku pieniężnego – zagwarantowanie płynności podmiotów gospodarczych SEGMENTY: rynek depozytów i kredytów bankowych, rynek lokat międzybankowych, RKDPuPW, RKDPrPW,

18 Stopy procentowe na rynku pieniądza

19 Zajęcia 4 Proszę: przeczytać w pozycji prof. M.Górskiego „Rynkowy System Finansowy” w cz. 3 podrozdział dotyczący rynku kapitałowego (proszę zapoznać się z informacjami zawartymi na poniższych slajdach – stopy procentowe na rynku kapitałowym),

20 Stopy procentowe na rynku kapitałowym
Koszt Kapitału Własnego = Rf + ßl*(Rm - Rf) + Rs gdzie: Rf – stopa zwrotu wolna od ryzyka (rentowność bezpiecznych instrumentów finansowych) ßl – współczynnik beta lewarowany(ryzyko systematyczne) Rm – stopa zwrotu z indeksu giełdowego Rs – premia z tytułu ryzyka specyficznego (np. branżowego) WACC (średnioważony koszt kapitału czyli stopa dyskontowa) = Kkw*Ukw+Kko*Uko*(1-T) gdzie: Kkw – Kosz Kapitału Własnego (jak wyżej) Kko – Koszt Kapitału Obcego Ukw,Uko – udziały kapitału własnego oraz obcego w finansowaniu aktywów T – stopa podatku dochodowego Kko = Wibor 3M + marża banku ßl = ßo*(1+(1-T)*Uko/Ukw) współczynnik dyskonta = 1/(1+WACC) Realna stopa procentowa = (1+N)/(1+I)-1 gdzie: N – nominalna stopa procentowa I – stopa inflacji

21 Stopy procentowe na rynku kapitałowym
Inwestor zamierza oszacować wartość rynkową akcji spółki notowanej na giełdzie (przepływy w cenach stałych). Proszę wyliczyć koszt kapitału (stopa dyskontowa) oraz współczynniki dyskonta przy następujących założeniach. Datą wyceny jest 30 czerwca 2013 r. Szczegółowa prognoza obejmuje okres od 1 lipca 2013 r. do 31 grudnia 2018 r. Nominalna rentowność 10-letnich obligacji skarbowych wynosi 3,5% w latach oraz wzrasta o 0,5 p.p. w pozostałych okresach. Oczekiwana, uśredniona na rynku kapitałowym stopa zwrotu z inwestycji giełdowych wynosi 10%. Udział kapitału obcego w finansowaniu aktywów wycenianej spółki wynosi, na datę wyceny, 60% oraz maleje w okresie prognozy o 5 p.p. rocznie. Stopa oprocentowania pożyczek na rynku międzybankowym w W-wie wynosi w okresie prognozy 2,8%. Banki finansujące spółkę oceniają wysokość marży od udzielanych kredytów oraz pożyczek których udział w strukturze zobowiązań jest równy i wynosi po 50% odpowiednio na 2% oraz 3%. Wysokość podatku dochodowego od osób prawnych wynosi 19%. Oczyszczony z wpływu struktury finansowania współczynnik beta dla branży wynosi 0,86. Planowany wskaźnik wzrostu cen dóbr i usług w gospodarce wynosi 1% w latach oraz rośnie po roku 2014 w tempie 0,5 p.p. rocznie. Biura maklerskie wyceniają premie z tytułu ryzyka branżowego spółki na 1,5 p.p.

22 Zajęcia 5 Proszę: dokończyć powyższe zadanie w pliku excel;
przeczytać w pozycji prof. M.Górskiego „Rynkowy System Finansowy” podrozdział w części pierwszej zatytułowany – niepieniężne instrumenty finansowe; przeczytać w pozycji prof. M.Górskiego „Rynkowy System Finansowy” podrozdziały dotyczące instrumentów rynku pieniężnego (bon skarbowy, bon pieniężny, operacje repo oraz reverse repo, certyfikaty depozytowe, papiery komercyjne);

23 PODZIAŁ INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH
Forma zobowiązania rodzaj reprezentowanego prawa wierzytelności pieniężne (instrumenty dłużne) prawo własności (współwłasność majątkowa) Instrumenty powiernicze obligacje kredyty pożyczki depozyty polisy weksle gotówka akcje udziały księga wieczysta jednostki uczestnictwa certyfikaty inwestycyjne jednostki rozrachunkowe

24 PODZIAŁ INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH Instrumenty pierwotne
Forma zobowiązania rodzaj reprezentowanego prawa Instrumenty pierwotne instrumenty wtórne poręczenia gwarancje hipoteka derywaty

25 PODZIAŁ INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH (czynność – przekazanie/sprzedaż)
Sposób przenoszenia prawa własności na okaziciela (czynność – przekazanie/sprzedaż) na zlecenie (czynność – indos) imienne (czynność - cesja) akcja imienna kredyt jednostka uczestnictwa obligacja skarbowa akcja zwykła gotówka bon skarbowy weksel czek imienny

26 PODZIAŁ INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH nie podlegające wykupowi
Termin wykupu instrumentu nie podlegające wykupowi podlegające wykupowi akcje udziały księga wieczysta na żądanie w jednym momencie na raty depozyty jednostka uczestnictwa weksle bony skarbowe pożyczki kredyty pożyczki

27 PODZIAŁ INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH
Rodzaj i sposób naliczania dochodu dochód umowny przynoszący dochód zmienny stały odsetkowy nieprzynoszący dochodu odsetkowy nieokreślony nieprzynoszący dochodu gotówka rachunek rozliczeniowy depozyt kredyt kredyt pożyczka dochód kapitałowy waluta jednostka uczestnictwa weksel obligacje obligacje akcje udziały obligacje przychodowe przynoszący dochód

28 płynność, ryzyko i dochód instrumentu finansowego
atrybut rynkowy - możliwość zamiany na gotówkę przy minimalizacji utraty wartości (weryfikacja płynności – czas ekspozycji instrumentu finansowego na rynku oraz wartość dyskonta z tytułu braku płynności) oczekiwana (średnia) stopa zwrotu (R) odchylenie standardowe stopy zwrotu = √var(r) Var(r) = ((r1-R)2+(r2-R)2+…+(rn-R)2)/n inwestor działający racjonalnie powinien maksymalizować stopę zwrotu przy danym poziomie ryzyka lub minimalizować ryzyko przy danej stopie zwrotu

29 ryzyko i dochód instrumentu finansowego
Na który z papierów powinien zdecydować się inwestor maksymalizujący swoje korzyści? rok stopa zwrotu A B 1 0,03 0,08 2 -0,01 3 0,04 0,1 4 -0,03 5 0,01 0,05 odchylenie standardowe średnia stopa zwrotu A 0,0232 0,0380 B 0,0504

30 ryzyko i dochód instrumentu finansowego

31 ryzyko i dochód instrumentu finansowego
rynek amerykański rodzaj instrumentu odchylenie standardowe stopy zwrotu % średnia arytmetyczna stopa zwrotu % akcje zwykłe 15,28 10,21 obligacje przedsiębiorstw 9,63 5,75 obligacje skarbowe długoterminowe 9,7 5,11 nieruchomości 3,45 9,49 metale szlachetne 29,69 12,63 stopa inflacji 3,6 5,3

32 PIRAMIDA RYZYKA INWESTYCYJNEGO RYZYKO ORAZ DOCHÓD MINIMALNY
Bony skarbowe Gwarantowane przez rząd rachunki bankowe i certyfikaty depozytowe Obligacje oszczędnościowe

33 PIRAMIDA RYZYKA INWESTYCYJNEGO RYZYKO ORAZ DOCHÓD MAŁY
Fundusze obligacji emitowanych przez agencje rządowe Fundusze obligacji skarbu państwa Fundusze rynku pieniężnego

34 PIRAMIDA RYZYKA INWESTYCYJNEGO RYZYKO ORAZ DOCHÓD ŚREDNI
Fundusze metali szlachetnych Fundusze akcji i obligacji zagranicznych Agresywne fundusze akcji Fundusze wzrostu i dochodu z kapitału Fundusze mieszane Fundusze obligacji przedsiębiorstw

35 PIRAMIDA RYZYKA INWESTYCYJNEGO RYZYKO ORAZ DOCHÓD DUŻY
Spółki z o.o. Spekulacyjne akcje wzrostowe małych spółek Spółki typu blue-chip Obligacje zamienne Obligacje przedsiębiorstw o standardzie inwestycyjnym

36 PIRAMIDA RYZYKA INWESTYCYJNEGO RYZYKO ORAZ DOCHÓD NAJWIĘKSZY
Towarowe kontrakty terminowe Metale strategiczne Opcje Obligacje śmieciowe Złoto i metale szlachetne Fundusze branżowe

37 INSTRUMENTY RYNKU PIENIĘŻNEGO
Bon skarbowy Bon pieniężny Operacje repo oraz reverse repo Certyfikaty depozytowe Papiery komercyjne

38 Zajęcia 6 Proszę: przeczytać w pozycji prof. M.Górskiego „Rynkowy System Finansowy” podrozdziały dotyczące instrumentów rynku pieniężnego (bon skarbowy, bon pieniężny, operacje repo oraz reverse repo, certyfikaty depozytowe, papiery komercyjne);

39 INSTRUMENTY RYNKU PIENIĘŻNEGO
Bon skarbowy Bon pieniężny Operacje repo oraz reverse repo Certyfikaty depozytowe Papiery komercyjne

40 BON SKARBOWY Minister Finansów NBP finansowanie deficytu budżetowego
emitent agent emisji cel emisji rynek hurtowy/detaliczny uczestnicy rynku pierwotnego (przetargu) wierzytlelność/własność forma dochodu rodzaj kwotowania na rynku pierwotnym nominał terminy zapadalności imienny/na okaziciela/na zlecenie dokument/instrument zdematerializowany format przetargu jednej ceny/wielu cen możliwość składania ofert niekonkurencyjnych minimalna wartość nominalna oferty termin składania ofert publikacja wyników przetargu termin zapłaty za nabyte bony Minister Finansów NBP finansowanie deficytu budżetowego hurtowy DSPW oraz BGK wierzytelność dyskonto kwotowania cenowe zł od 1 do 52 tygodni na okaziciela zdematerializowany w CRBS od początku 2012 r. przetarg jednej ceny tak, max 1 oferta niekonkurencyjna zł dzień przetargu – godzina 11.00 dzień przetargu – godzina 11.30 dwa dni po przetargu – godzina 14.00

41 BON SKARBOWY Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych
Ustawa budżetowa ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW z dnia 30 sierpnia 2013 r. w sprawie warunków emitowania bonów skarbowych List emisyjny Informacja o emisji – komunikat o przetargu

42 Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych
BON SKARBOWY Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych Art. 95. Skarbowy papier wartościowy jest papierem wartościowym, w którym Skarb Państwa stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela takiego papieru, i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia, które może mieć charakter pieniężny lub niepieniężny. Skarbowe papiery wartościowe mogą być emitowane lub wystawiane w granicach limitów określonych w ustawie budżetowej. Skarbowe papiery wartościowe opiewające na świadczenia pieniężne mogą być emitowane lub wystawiane wyłącznie przez Ministra Finansów. 6. Skarb Państwa odpowiada całym majątkiem za zobowiązania wynikające z wyemitowanych lub wystawionych skarbowych papierów wartościowych.

43 Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych
BON SKARBOWY Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych Art. 96. Skarbowe papiery wartościowe mogą być emitowane lub wystawiane jako papiery wartościowe o pierwotnym terminie wykupu: nie dłuższym niż rok, do których zalicza się w szczególności bony skarbowe (krótkoterminowe skarbowe papiery wartościowe); Art. 99. Bon skarbowy jest krótkoterminowym papierem wartościowym oferowanym do sprzedaży w kraju na rynku pierwotnym z dyskontem i wykupywanym według wartości nominalnej po upływie okresu, na jaki został wyemitowany.

44 BON SKARBOWY Źródło: MF

45 BON SKARBOWY Źródło: MF

46 BON SKARBOWY Źródło: MF

47 BON SKARBOWY Źródło: MF

48 rentowność instrumentu finansowego = (Pt-Pt-1)/Pt-1*360/t*100
dochodowość oraz dyskonto instrumentów dyskontowych rentowność instrumentu finansowego = (Pt-Pt-1)/Pt-1*360/t*100 dyskonto instrumentu finansowego = (Pt-Pt-1)/Pt*360/t*100 gdzie: Pt – cena końcowa (nominalna) Pt-1 – cena początkowa (zakupu) t – czas pozostały do terminu zapadalności/wymagalności instrumentu

49 Informacje o następnym przetargu
W mln zł 13 tyg. 26 tyg. 52 tyg. Wartość nominalna bonów przewidzianych do sprzedaży 100,00 200,00 600,00 Wartość nominalna bonów na które otrzymano ofertę zakupu 300,14 419,23 1041,01 Wartość nominalna przyjętych ofert Najniższa przyjęta cena przetargowa Dyskonto w skali roku 94,8 89,88 81,63 Stopa redukcji ofert z najniższą ceną przetargową 15,06% 33,07% 56,89% Średnia ważona cena przetargowa 94,87 89,95 81,69 Najwyższa cena przetargowa 95,25 90,35 82,50 Średnia ważona stopa rentowności bonów Dzień zapłaty za bony Informacje o następnym przetargu data 700,00 Termin składania ofert Dzień zapłaty 100,00 200,00 600,00 20,57% 20,02% 18,17% 20,29% 19,88% 18,11% 21,39% 22,10% 22,17% Do godziny w dniu

50 Bon skarbowy Inwestor nabywa bony skarbowe o nominale 1,6 mln zł i 91-dniowym terminie wykupu po cenie 92 za 100. proszę obliczyć: Kwotę zapłaty za zakupione bony Roczną rentowność nabytych instrumentów Roczne dyskonto z jakim nabył papiery wartościowe

51 Bon skarbowy Inwestor nabył 52-tygodniowy bon skarbowy z dyskontem 12,72%. Jaka jest rentowność inwestycji?

52 Bon skarbowy Analitycy banku komercyjnego spodziewają się spadku stóp procentowych w przyszłości. Na rynku można zakupić roczny bon skarbowy z dyskontem 17,55%. Alternatywną inwestycją jest kupno dziewięciomiesięcznego bonu skarbowego płacąc 85,98 zł za 100 zł nominału oraz jego reinwestycja w trzymiesięczny bon skarbowy z rentownością 16,2%. Którą z inwestycji wybrać?

53 Bon pieniężny Bank ogłosił ofertę kupna bonu z terminem zapadalności 28 dni z rentownością 10%, zaś ofertę sprzedaży z rentownością 9,5%. Ile wynoszą ceny w ofercie kupna i sprzedaży?

54 Bon pieniężny Bank komercyjny zamierza ulokować nadwyżkę środków pieniężnych na okres trzech miesięcy. Rynek międzybankowy oferuje stawkę WIBID 3M (90 dni) w wysokości 6,15%. Istnieje również możliwość nabycia bonu pieniężnego 91-dniowego z dyskontem w skali roku 6%. Co będzie dla banku lepszą inwestycją?

55 Certyfikat depozytowy
Na rynku istnieje możliwość zakupu certyfikatu depozytowego na 182 dni przed terminem zapadalności o cenie nominalnej 1000 zł. Certyfikat jest oprocentowany na 4% w stosunku rocznym. Wymagana przez inwestora stopa zwrotu (dochodu) wynosi 5,5%. Jaką cenę powinien zaakceptować inwestor aby osiągnąć wymagany poziom dochodu? Wartość przyszła instrumentu oprocentowanego FV = PV*(1+r) gdzie: FV – wartość przyszła instrumentu PV – wartość bieżąca instrumentu r – stopa procentowa (oczekiwana stopa dochodu)

56 Repo, reverse repo Zarządzający spółką X zmuszeni są do sfinansowania nieprzewidzianego zakupu półproduktów. Pierwsze wolne środki (spłata należności) pojawią się w spółce za 10 dni. Dostawca półproduktów nie chce udzielić kredytu handlowego. Spółka może wykorzystać w tym celu kredyt bankowy oprocentowany na 15% w skali roku. Spółka posiada w aktywach zapadalne za 90 dni bony skarbowe, które zamierza zbyć w terminie zapadalności (za trzy miesiące). Czy zarządzający spółką powinni zdecydować się na kredyt bankowy czy transakcję reverse repo, skoro kwotowana przez dealera cena zakupu i sprzedaży przez bank bonów skarbowych na rynku wtórnym (transakcja 10-dniowa) wynosi odpowiednio 94,65 zł oraz 95,00 zł?

57 Weksel Dokument sporządzony w formie przewidzianej przez prawo, który zawiera bezwarunkowe zobowiązanie do zapłaty określonej osobie w wyznaczonym terminie i miejscu przez wystawcę lub osobę przez niego wskazaną sumy pieniężnej, której egzekucja odbywa się w specjalnym rygorze.

58 Weksel specyficzne cechy: Samoistność Przenoszenie praw
Solidarna odpowiedzialność Rygor wekslowy

59 Weksel Rodzaje weksla: Weksel własny Weksel trasowany główny dłużnik
akceptant

60 Weksel Rodzaje i funkcje weksli: Kupieckie, handlowe Finansowe
Gwarancyjne Funkcje: kredytowa, obiegowa, płatnicza, gwarancyjna,

61 Weksel Elementy składowe weksla (trasowanego): nazwa weksel
bezwarunkowe zobowiązanie do zapłaty nazwisko trasata termin płatności miejsce płatności nazwisko remitenta data i miejsce wystawienia podpis wystawcy opłata skarbowa

62 1 2 4 3 5 7 8 6

63 Weksel dyskonto weksli
W dniu 2 lipca przedłożono do dyskonta weksel o nominalnej wartości zł. Obowiązująca, w dniu dyskontowania, stopa dyskontowa wynosiła 36% w skali roku, a termin płatności weksla upływa 2 września tego samego roku. Proszę obliczyć dyskonto oraz aktualną wartość rynkową weksla. Gdyby bank komercyjny nie czekał na zainkasowanie przejętej należności i złożył weksel do redyskonta w banku centralnym w dniu 2 sierpnia tego samego roku, to ile wyniesie redyskonto banku centralnego przy stopie redyskontowej 32% w skali roku?

64 Czek nazwa czek bezwarunkowe polecenie zapłaty nazwisko trasata
miejsce płatności datę i miejsce wystawienia podpis wystawcy różnice w stosunku do weksli

65 Zajęcia 7 Proszę: - rozwiązać zadania na slajdach 55-56.
przeczytać w pozycji Dariusza Zarzeckiego „Metody wyceny przedsiębiorstw” podrozdział 1.6. Klasyfikacje metod wyceny, podrozdział 3.2. Modele zdyskontowanych przepływów pieniężnych oraz podrozdział 8.2. Istota i rodzaje metod porównawczych Tematykę wyceny metodą dochodową oraz porównawczą znajdziecie Państwo również w poniższych pozycjach: Metody wyceny spółki – perspektywa klienta i inwestora. Praca zbiorowa pod redakcją Marka Panfila i Andrzeja Szablewskiego. Poltext. Warszawa 2008. Wycena biznesu w praktyce – metody, przykłady, pod redakcją Marka Panfila. Poltext 2009. Wycena przedsiębiorstwa metodami dochodowymi. Andrzej Fierla. Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Warszawa 2009. Wycena aktywów niematerialnych przedsiębiorstwa. Grzegorz Urbanek. PWE 2008. A. Rappaport, Wartość dla akcjonariuszy, WIG – PRESS, Warszawa 1999 Tim Koller, Marc Goedhart, David Wessels, Valuation: Measuring and Managing the Value of Companies, Fourth Edition; McKinsey&Company, Inc., Wiley, New York, 2005 Copeland T., Koller T., Murrin J., Wycena: mierzenie i kształtowanie wartości firmy, WIG-Press, Warszawa 1997 Damodaran A., The Dark Side of Valuation, Prentice Hall 2001 A. Damodaran, Finanse korporacyjne, ONE Press, Warszawa 2007 Damodaran, A., Investment valuation. Tools and Techniques for Determining the Value of Any Asset. Sec.ed. Hohn Wiley & Sons, Inc. New York 2002

66 Metody wyceny akcji MAJĄTKOWE DOCHODOWE MIESZANE Dyskontowe Zysków
PORÓWNAWCZE - RYNKOWE Dyskontowe Zysków Przepływów pieniężnych Dywidend OPCJE Mnożnikowe C/Z C/S C/EBITDA WP/EBIT WP/EBITDA Księgowa (aktywów netto) Skorygowanych aktywów netto Odtworzeniowa Wartości likwidacyjnej Szwajcarska Berlińska

67 Metody wyceny akcji – DCF (FCFF)
Equity Value = Enterprise Value – Debt + Non Operating Assets Enterprise Value = ∑DVCF + DVRV EV = CF1/(1+WACC)1+…+ CFn/(1+WACC)n+ RV/(1+WACC)n CF = EBIT*(1-T) + A – I +/- WC RV = EBIT*(1-T)*(1+g)/(WACC-g) WACC = Ke*Ue+ Kd*Ud*(1-T) Ke = Rf + ᵦ*(Rm- Rf) gdzie: Equity Value - wartość rynkowa kapitału własnego Enterprise Value - wartość rynkowa przedsiębiorstwa (kapitału własnego oraz długu) CF – przepływ pieniężny WACC – średnioważony koszt kapitału EBIT – zysk operacyjny Ke - koszt kapitału własnego Kd – koszt kapitału obcego

68 Cena akcji spółki x na GPW wynosi 61 zł
Cena akcji spółki x na GPW wynosi 61 zł. Na podstawie poniższych danych sporządź wycenę akcji Spółki x w celu rekomendacji decyzji inwestycyjnej (kupuj/sprzedaj). Data wyceny EBIT w poszczególnych latach: – , 2012 – , 2013 – , 2014 – , 2015 – , 2016 – , 2017 – Podatek dochodowy 19% Amortyzacja w okresie szczegółowej prognozy – , w pozostałych okresach Zmiany kapitału obrotowego w poszczególnych latach: – , 2012 – 12000, 2013 – (14 000), 2014 – , 2015 – (15 000), 2016 – , 2017 – Inwestycje w poszczególnych latach: – , 2012 – , 2013 – , 2014 – , 2015 – , 2016 – , 2017 – Relacja długu oprocentowanego do kapitału własnego w okresie wyceny – 1. Koszt nominalny długu 7%. Nominalna rentowność 10-letnich obligacji – 5%. Współczynnik beta dla spółek porównywalnych – 1,2. Nominalna stopa zwrotu z indeksu giełdowego – 11%. Środki pieniężne na moment wyceny – , dług oprocentowany na moment wyceny – Pozostałe NOA (nieruchomość) – Wartość rezydualna policzona według wzoru Gordona. Tempo wzrostu przepływów po okresie szczegółowej prognozy – 2,5%. Ilość akcji spółki –

69 Metody porównawcze Źródło: IPOPEMA

70 Metody porównawcze Popularność metody wynika z relatywnie mało skomplikowanego algorytmu i pracochłonności (tanie i szybkie) Warunki konieczne do spełnienia: poziom rozwoju rynku kapitałowego (lub dostęp do bazy transakcji pozagiełdowych) Kluczowy dobór spółek porównywalnych (benchmarki) Kluczowy dobór mnożników rynkowych Istota metody (mnożnik i baza)

71 Metody porównawcze Najczęściej stosowane wskaźniki (cena/zysk, cena/sprzedaż, cena/wartość księgowa) Adekwatność wskaźników (Equity, Enterprise) – im wyżej znajduje się wskaźnik w rachunku zysków i strat tym większa szansa iż będzie obiektywny Wskaźnik powinien odzwierciedlać specyfikę działalności spółki Normalizacja w wyniku stosowania średniej lub mediany

72 Metody porównawcze P/E – uzależnienie od struktury kapitału i podatność na manipulację P/BV – właściwy w przypadku spółek dysponujących względnie stałą w czasie bazą aktywów P/S – uniezależnienie od rentowności EV/EBIT, EV/EBITDA – adekwatne w sytuacji zaangażowania długu w finansowanie aktywów

73 Metody porównawcze Głównym przedmiotem działalności spółki X jest świadczenie usług w formule biura usługowego i realizacja projektów jako wykonawca lub podwykonawca. Spółka nie posiada na własność nieruchomości prowadząc działalność operacyjną w wynajmowanych biurach w centrum dużego miasta ponosząc z tego tytułu znaczne koszty. Wczesna faza rozwoju biznesu wymusiła konieczność finansowania aktywów w znacznym stopniu kredytem bankowym. Powyższe czynniki determinują ujemną rentowność netto przy znacznych przychodach. Spółka jest rentowna na działalności operacyjnej. Kapitał zakładowy dzieli się na akcji. Wybierz dwa wskaźniki z następującej grupy mnożników (P/E, P/BV, P/S, EV/EBIT, EV/EBITDA) i nadając im jednakowe wagi wyceń wartość jednej akcji spółki metodą porównawczą na tle branży (notowania giełdowe, dane w mln):

74 Prawo Poboru PP = (R-E)/(L+1) gdzie: R – cena rynkowa starych akcji
E – cena emisyjna nowych akcji L – liczba praw niezbędnych do objęcia jednej akcji nowej emisji Kapitał zakładowy spółki wynosi zł dzieląc się na akcji. Cena rynkowa akcji wynosi 25 zł. Spółka emituje akcji. Cena emisyjna wynosi 21 zł. Proszę ustalić teoretyczną wartość prawa poboru.

75 PDA Źródło: GPW.

76 Zajęcia 8-10 Proszę: przeczytać w pozycji Dariusza Zarzeckiego „Metody wyceny przedsiębiorstw” podrozdział 8.2. Istota i rodzaje metod porównawczych. przeczytać w pozycji prof. M.Górskiego „Rynkowy System Finansowy” podrozdział dotyczący rynku obligacji. Tematykę wyceny metodą porównawczą znajdziecie Państwo również w poniższych pozycjach: Metody wyceny spółki – perspektywa klienta i inwestora. Praca zbiorowa pod redakcją Marka Panfila i Andrzeja Szablewskiego. Poltext. Warszawa 2008. Wycena biznesu w praktyce – metody, przykłady, pod redakcją Marka Panfila. Poltext 2009. Wycena przedsiębiorstwa metodami dochodowymi. Andrzej Fierla. Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Warszawa 2009. Wycena aktywów niematerialnych przedsiębiorstwa. Grzegorz Urbanek. PWE 2008. A. Rappaport, Wartość dla akcjonariuszy, WIG – PRESS, Warszawa 1999 Tim Koller, Marc Goedhart, David Wessels, Valuation: Measuring and Managing the Value of Companies, Fourth Edition; McKinsey&Company, Inc., Wiley, New York, 2005 Copeland T., Koller T., Murrin J., Wycena: mierzenie i kształtowanie wartości firmy, WIG-Press, Warszawa 1997 Damodaran A., The Dark Side of Valuation, Prentice Hall 2001 A. Damodaran, Finanse korporacyjne, ONE Press, Warszawa 2007 Damodaran, A., Investment valuation. Tools and Techniques for Determining the Value of Any Asset. Sec.ed. Hohn Wiley & Sons, Inc. New York 2002

77 USTAWA z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach
Obligacje Definicja USTAWA z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach Obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. Kryteria podziału (emitent, oprocentowanie, termin wykupu) Cena (nominalna, emisyjna, rynkowa, rozliczeniowa, czysta, brudna) Rentowność (nominalna, bieżąca, YTM)

78 Obligacje - parametry Obligacja trzyletnia o wartości nominalnej 100,00 PLN, o kuponach odsetkowych wypłacanych co rok wynoszących 5,00 PLN, notowana jest po kursie 99,30%. Od ostatniej wypłaty odsetek upłynął kwartał. Podstawowe parametry takiej obligacji wynoszą: cena rynkowa czysta cena rynkowa brudna rentowność nominalna rentowność bieżąca

79 Obligacje - rentowność
Inwestor zastanawia się nad ulokowaniem środków w jednej z trzech inwestycji: nabycie obligacji A za 85,35 zł i sprzedanie jej po 180 dniach za 91,11 zł nabycie obligacji B za 101,03 zł, po 182 dniach otrzymuje odsetki kuponowe w wysokości 7,5 zł oraz sprzedaż obligacji za 99,34 zł nabycie obligacji C za 95,78 zł, po 182 dniach otrzymuje odsetki kuponowe w wysokości 5 zł (reinwestuje odsetki kuponowe według stopy 10%), a po kolejnych 182 dniach następne 5 zł oraz sprzedaż obligacji za 96,21 zł Która z tych inwestycji jest najbardziej opłacalna dla inwestora.

80 Obligacje - cena Wartość nominalna pięcioletniej obligacji zerokuponowej wynosi zł. Wymagana stopa zwrotu wynosi 4%. Jaką cenę należy zapłacić za obligację? Z jakim dyskontem (wartościowo) należy kupić papier aby osiągnąć wymaganą stopę zwrotu? Jaka powinna być cena ośmioletniej obligacji o stałym oprocentowaniu o wartości nominalnej 100 zł, wypłacającej co rok odsetki w wysokości 5% aby stopa zwrotu z inwestycji wyniosła 6,5%?

81 Obligacje - cena Oblicz cenę trzyletniej obligacji, która daje odsetki dwukrotnie w roku. Wysokość kuponu wynosi 10%, a rentowność 15%.

82 Obligacje – rentowność do wykupu
YTM=[C+(Wn-P)/n]/(0,5*(Wn+P))

83 Obligacje - rentowność
Spółka nabywa obligację trzyletnią z półrocznym kuponem w wysokości 8% za cenę rynkową 98,87. Kupon jest płatny po 26 dniach od daty nabycia i spółka inwestuje go po 6,5%. Następnie sprzedaje obligację po 12 dniach od daty wypłaty kuponu po 99,07. Jaka jest rentowność inwestycji (przyjmujemy założenie iż rok jest rokiem bankowym = 360 dni)? Rentowność 52-tygodniowych bonów skarbowych wynosi 5,75%. Czy inwestycja jest opłacalna? Uzasadnij odpowiedź.

84 Obligacje – średni czas trwania (duracja)

85 Obligacje – średni czas trwania (duracja)
Trzyletnia obligacja o stałym oprocentowaniu 5% i wartości nominalnej równej 100 zł jest sprzedawana z dyskontem 1,5 zł. wymagana przez inwestorów stopa zwrotu wynosi 5,5%. Jaki jest średni czas trwania obligacji?

86 Obligacje – średni czas trwania (duracja)
Jaki jest średni czas trwania pięcioletniej obligacji o stałym procentowaniu 6% i wartości nominalnej równej 1000 zł. Wymagana przez inwestorów stopa zwrotu wynosi 6,5%?

87 Obligacje – średni czas trwania (duracja)
Oblicz durację dla obligacji trzyletniej wypłacającej kupon w wysokości 10% co pół roku. Oczekiwana przez inwestora stopa zwrotu z obligacji wynosi 14%. Wartość nominalna obligacji wynosi 100.

88 Zajęcia 12 Proszę: przeczytać w pozycji prof. M.Górskiego „Rynkowy System Finansowy” podrozdział dotyczący krzywej rentowności (dochodowości) oraz rynku instrumentów pochodnych.