Polskie symbole narodowe

Prezentacja na temat: "Polskie symbole narodowe"— Zapis prezentacji:

1 Polskie symbole narodowe
Hymn Godło Barwy narodowe

2 Ustawa o symbolach narodowych
W art. 1. ustawy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych z 31 stycznia 1980 (tekst jednolity z 2005 r. – Dz. U. 2005, nr 235, poz Organ ) zostały określone symbole RP: Orzeł biały, biało-czerwone barwy i „Mazurek Dąbrowskiego” są symbolami Rzeczypospolitej Polskiej. Otaczanie tych symboli czcią i szacunkiem jest prawem i obowiązkiem każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej oraz wszystkich organów państwowych, instytucji i organizacji. Symbole Rzeczypospolitej Polskiej pozostają pod szczególną ochroną prawa, przewidzianą w odrębnych przepisach.

3 Hymn Pojecie hymnu wywodzi się z języka greckiego i oznacza uroczystą i podniosłą pieśń pochwalna o apostroficznym charakterze wypowiedzi, komponowana na cześć bóstwa, szczególnej osoby, wydarzenia, ojczyzny (kraju), a także idei. W literaturze średniowiecznej hymn miał charakter niemal wyłącznie religijny. Współcześnie utożsamiany z pieśnią patriotyczną. Historia literatury zna hymny: państwowe, narodowe, wojskowe, religijne, koronacyjne, akademickie, a także szkolne. Niekiedy hymnem staje się utwór nie spełniający ścisłych wymogów formalnych; wystarczy, że określona społeczność nada mu taką funkcję. Hymn państwowy (hymn narodowy) – uroczysta pieśń o charakterze patriotycznym, stanowiąca jeden z symboli państwowych.

4 Polskie pieśni hymniczne
Przed ustanowieniem „Mazurka Dąbrowskiego” oficjalnym hymnem Polski wiele utworów pełniło podobną funkcję. Do polskich pieśni hymnicznych zaliczamy: Najstarszą polską pieśń patriotyczną (XIII w.) - Bogurodzicę, śpiewana przez rycerzy polskich przed bitwa pod Grunwaldem w roku Polską, katolicką pieśń religijną pod tytułem Boże, coś Polskę, określana Marsylianką 1863 roku, która po uzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 obok Mazurka Dąbrowskiego była poważną kandydatką do uzyskania rangi hymnu narodowego Rotę - napisany w 1908 r. w Cieszynie wiersz Marii Konopnickiej, a także pieśń hymniczna powstała pod wpływem oburzenia prześladowaniami polskości w zaborze pruskim

5 Pieśń legionów Pierwotnie hymn, jako Pieśń Legionów Polskich we Włoszech, został napisany przez Józefa Wybickiego. Autor melodii opartej na motywach ludowego mazurka (właściwie mazura) jest nieznany. Pieśń powstała w dniach lipca 1797 we włoskim miasteczku Reggio Emilia w Republice Cisalpińskiej (w dzisiejszych Włoszech). Pierwszy raz została wykonana publicznie 20 lipca 1797 roku.

6 Okoliczności powstania
Jan Henryk Dąbrowski podpisał 9 stycznia 1797 umowę z nowym rządem Republiki Lombardzkiej w sprawie utworzenia polskiej armii. Oddziały otrzymały nazwę Legionów Polskich. Mundury i sztandary były zbliżone do polskich, język komend i stopnie wojskowe również były polskie. Na szlifach widniał włoski napis Ludzie wolni są braćmi. Jednym ze współtwórców Legionów był Józef Wybicki, autor „Pieśni Legionistów Polskich” Pisząc swoja pieśń Wybicki chciał budzić ducha patriotyzmu i wiarę w możliwość odrodzenia państwa polskiego. Pieśń Legionów Polskich we Włoszech to pieśń walczącego narodu. Poświęcona organizatorowi i dowódcy legionów – Janowi Henrykowi Dąbrowskiemu wyrażała nie tylko nadzieje legionistów, oficerów i prostych żołnierzy, ale całego, pozbawionego państwa, narodu polskiego.

7 Twórca Józef Rufin Wybicki herbu Rogala (ur. 29 września 1747 w Będominie, zm. 10 marca 1822 w Manieczkach) – polski pisarz i polityk. Z wykształcenia prawnik, działalność polityczną rozpoczął jako poseł na sejm w I Rzeczypospolitej już w wieku 20 lat. Uczestnik konfederacji barskiej, na polecenie dowództwa konfederacji jeździł z poufnymi misjami do krajów europejskich. Reformator praw w Polsce przedrozbiorowej. Przystąpił do konfederacji targowickiej, uczestnik insurekcji kościuszkowskiej, długoletni współpracownik gen. Jana Henryka Dąbrowskiego, z którym wziął udział w wyprawie na pomoc powstańcom w Wielkopolsce w 1794, a później współdziałał w Legionach Polskich we Włoszech, w których powstanie w 1797 miał znaczący wkład. Uczestnik wojen napoleońskich, w 1807 roku przyczynił się do utworzenia Księstwa Warszawskiego, którego był jednym z czołowych polityków. Autor wielu pism politycznych oraz zapomnianych już dramatów, oper, komedii i utworów poetyckich; w powszechnej świadomości historycznej Polaków znany przede wszystkim jako autor słów polskiego hymnu narodowego – Mazurka Dąbrowskiego.

8 Faksymile rękopisu mazurka Dąbrowskiego Muzeum Hymnu Narodowego
Rękopis "Mazurka Dąbrowskiego" zaginął w czasie ostatniej wojny. Poszukiwania bezcennego dokumentu prowadzą kustosze Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie. Muzeum  Hymnu Narodowego w Będominie – oddział Muzeum Narodowego w Gdańsku – mieści się w barokowym dworku z początku XVIII wieku, w którym urodził się Józef Wybicki, twórca „Mazurka Dąbrowskiego”. Gromadzone są w nim pamiątki po twórcy polskiego hymnu - Józefie Wybickim i wybitnych postaciach z jego epoki, dokumenty dotyczące historii Mazurka Dąbrowskiego, a także elementy wyposażenia dworu z XVIII i początku XIX w.

9 Zmiany w treści – I zwrotka
Tekst oryginalny: Jeszcze Polska nie umarła, kiedy my żyjemy. Co nam obca moc wydarła, szablą odbijemy. Tekst aktualny: Jeszcze Polska nie zginęła, Kiedy my żyjemy. Co nam obca przemoc wzięła, Szablą odbierzemy.

10 Symbolika - I zwrotka Pierwsza zwrotka hymnu nawiązuje do ostatniego rozbioru Polski. Po klęsce insurekcji kościuszkowskiej, w 1795 terytorium Rzeczypospolitej zostało rozdzielone pomiędzy Rosję, Prusy i Austrię. Obca przemoc symbolizuje wrogą napaść mocarstw sąsiadujących z Polską i bezprawny akt podziału Rzeczypospolitej. Zwrotka wyraża również wiarę w możliwość odbudowania polskiej państwowości dzięki walce zbrojnej – zaangażowaniu w toczone przez Francję wojny z państwami zaborczymi.

11 Zmiany w treści - refren
Tekst oryginalny: Marsz, marsz, Dąbrowski do Polski z ziemi włoski za Twoim przewodem złączem się z narodem. Tekst aktualny: Marsz, marsz, Dąbrowski, Z ziemi włoskiej do Polski. Za twoim przewodem Złączym się z narodem.

12 Symbolika - refren Refren nawiązuje do postaci Jana Henryka Dąbrowskiego –twórcy Legionów Polskich we Włoszech. Polacy liczyli, że ich zaangażowanie zbrojne po stronie Francji przyczyni się do odzyskania przez Polskę utraconych podczas rozbiorów ziem i niepodległości. Wierzyli, że wojska napoleońskie pokonując zaborców i opanowując coraz większe połacie Europy, dotrą w swym marszu do ziem polskich, a wraz z nimi Legiony Polskie.

13 Zmiany w treści II i III zwrotka
Tekst oryginalny: Jak Czarnecki do Poznania wracał się przez morze dla ojczyzny ratowania po szwedzkim rozbiorze. Przejdziem Wisłę przejdziem Wartę będziem Polakami dał nam przykład Bonaparte jak zwyciężać mamy. Tekst aktualny: Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę, Będziem Polakami. Dał nam przykład Bonaparte, Jak zwyciężać mamy. Jak Czarniecki do Poznania Po szwedzkim zaborze, Dla ojczyzny ratowania Wrócim się przez morze.

14 Symbolika II i III zwrotka
Zwrotka zawiera odniesienie do postaci Stefana Czarnieckiego – polskiego dowódcy wojskowego, najbardziej znanego z prowadzenia wojny partyzanckiej przeciw wojskom Karola X Gustawa w czasie potopu szwedzkiego. W sytuacji beznadziejnej, po kapitulacji pospolitego ruszenia i ucieczce króla nie poddał się zwątpieniu i zmobilizował naród do walki z najeźdźcą – przyczynił się do wypędzenia Szwedów z Polski. Napoleon Bonaparte stojąc na czele wojsk francuskich wielokrotnie pokonywał państwa rozbiorowe – Austrię i Prusy, pokazując Polakom iż zwycięstwo, nawet nad tymi potężnymi, europejskimi mocarstwami jest możliwe. Zwrotka sugeruje powrót do Polski od zachodu – przez Wartę i od południa – przez Wisłę (co byłoby możliwe po pokonaniu Austrii i Prus.

15 Zmiany w treści IV zwrotka (org)
Tekst oryginalny: Niemiec, Moskal nie osiędzie, gdy jąwszy pałasza, hasłem wszystkich zgoda będzie i ojczyzna nasza. Zwrotki czwartej brak w aktualnym tekście hymnu.

16 Symbolika - IV zwrotka (org)
W zwrotce tej autor wskazuje, że rozbiory – zagarnięcie ziem polskich przez Niemców (Austrię i Prusy) oraz Moskali (Rosja) nie doszłyby do skutku, gdyby nie waśnie narodowe, zaś drogę do odrodzenia ojczyzny widzi w powszechnej zgodzie.

17 Zmiany w treści – IV zwrotka
Tekst oryginalny: Już tam ojciec do swej Basi mówi zapłakany: "słuchaj jeno, pono nasi biją w tarabany.„ Tekst aktualny: Już tam ojciec do swej Basi Mówi zapłakany — Słuchaj jeno, pono nasi Biją w tarabany.

18 Symbolika – IV zwrotka Zwrotka stanowi odwołanie do gotowości całego narodu do walki o odzyskanie niepodległości – symbolicznym sygnałem do jej rozpoczęcia ma być dźwięk tarabanu – instrumentu używanego w dawnym wojsku polskim do nadawania rytmu marszu oraz przekazywania rozkazów podczas walki.

19 Zwrotka VI VI zwrotka pojawia się tylko w oryginalnym tekście Józefa Wybickiego: Już tam ojciec do swej Basi Mówi zapłakany — Słuchaj jeno, pono nasi Biją w tarabany. Zwrotka ta zawiera odniesienie do momentu wielkiej chluby narodu polskiego – powstania kościuszkowskiego i zwycięskiej dla Polaków bitwy pod Racławicami – ostatnich prób ratowania Polski. Autor ukazuje również wiarę w bożą opatrzność, która pomoże Polakom odzyskać ojczyznę.

20 Znaczenie hymnu w dziejach narodu
Wielokrotnie, w naszej przeszłości hymn stanowił istotny element tożsamości narodowej, zwłaszcza w okresach niewoli i utraty państwowości np. w czasach okupacji hitlerowskiej, przypominał Polakom o chwilach chwały. W czasach, gdy za śpiewanie hymnu można było zapłacić własnym życiem był symbolem trwania narodu i wiary w odzyskanie niepodległości. Jednoczył ludzi w trudnych momentach historii i towarzyszył w chwilach triumfu i radości.

21 Stosunek Polaków do hymnu
Współcześnie HYMN: jest ważnym elementem dziedzictwa kulturowego i tradycji stanowi element wychowania patriotycznego i wyraz naszego szacunku dla ojczyzny jednoczy wszystkich polaków w chwilach smutnych i radosnych łączy Polaków rozproszonych na całym świecie towarzyszy polskim sportowcom, politykom, twórcom symbolizując ich pochodzenie i budując pozytywny wizerunek Polski w świecie

22 Stosunek Polaków do hymnu
Art. 14. przytoczonej we wstępie ustawy mówi: Podczas wykonywania lub odtwarzania hymnu państwowego obowiązuje zachowanie powagi i spokoju. Osoby obecne podczas publicznego wykonywania lub odtwarzania hymnu stoją w postawie wyrażającej szacunek, a ponadto mężczyźni w ubraniach cywilnych - zdejmują nakrycia głowy, zaś osoby w umundurowaniu obejmującym nakrycie głowy, nie będące w zorganizowanej grupie - oddają honory przez salutowanie. Poczty sztandarowe podczas wykonywania lub odtwarzania hymnu oddają honory przez pochylenie sztandaru. Przepisy wydane na podstawie ustawy określają zachowanie się osób w umundurowaniu, występujących w zorganizowanej grupie.