Marek Barański Zakład Geologii Inżynierskiej Uniwersytet Warszawski

Prezentacja na temat: "Marek Barański Zakład Geologii Inżynierskiej Uniwersytet Warszawski"— Zapis prezentacji:

1 Marek Barański Zakład Geologii Inżynierskiej Uniwersytet Warszawski
Geografia szkolna Marek Barański Zakład Geologii Inżynierskiej Uniwersytet Warszawski

2 Geologia Geologia – rodzina nauk zajmująca się materią i budową litosfery, historią Ziemi, jej obecną ewolucją i czynnikami oraz procesami, które są przyczyną stanu i ewolucji dzisiejszej.

3 Rodzina nauk geologicznych:
Geologia dynamiczna Geologia historyczna Tektonika Stratygrafia Paleontologia Geomorfologia Geologia strukturalna Geologia regionalna Geologia glacjalna Mineralogia Geologia złóż Geologia ekonomiczna Hydrogeologia Geologia inżynierska - Geoinżynieria

4 Geologia dynamiczna Geologia dynamiczna (fizyczna) – dział geologii obejmujący elementy różnych nauk geologicznych dotyczące procesów geologicznych, ich przyczyn, mechanizmu, przebiegu i bezpośrednich skutków.

5 Geologia historyczna Dział geologii zajmujący się przeszłością geologiczną Ziemi, czyli odtwarzaniem i chronologią zdarzeń geologicznych na Ziemi od powstania skorupy ziemskiej do chwili obecnej.

6 Tektonika Dział geologii zajmujący się budową tektoniczną, przyczynami i mechanizmem jej powstania oraz historią jej rozwoju.

7 Stratygrafia Dyscyplina nauk geologicznych zajmująca się porządkowaniem utworów geologicznych pod względem ich położenia w profilach geologicznych (następstwo, wiek względny, wiek bezwględny)oraz podział historii Ziemi na uniwersalne okresy czasowe.

8 Palentologia Nauka o organizmach kopalnych, czyli zajmująca się badaniem skamieniałości i wyprowadzaniem na tej podstawie wniosków ogólnych o życiu w przeszłości geologicznej. Obecnie jest uważana za część biologii – paleobiologii.

9 Gemorfologia Nauka na pograniczu geografii i geologii zajmująca się opisem, klasyfikacjąś, genezą, wiekiem i ewolucją pojedyńczych form rzeźby i ich zespołów a także ich uzaleznieniem od budowy i historii geologicznej terenu.

10 Geologia strukturalna
Dział tektoniki zajmujący się drobnymi i średnimi strukturami tektonicznymi ich rozpoznawaniem, opisem, klasyfikacją, mechanizmem i bezpośrednimi przyczynami powstania w ujęciu jednostkowym i we wzajemnej zależnosci.

11 Geologia regionalna Wiedza o ogólnych rysach budowy geologicznej znacznych obszarów (regionów) Ziemi, zazwyczaj przedstawiana na tle ich ogólnej historii geologicznej.

12 Geologia glacjalna Nauka zajmująca się aspektami geologicznymi działania lodu lodowcowego a w szczególności procesami niszczenia lodowcowego, transportu oraz sedymentacji lodowcowej, fluwioglacjalnej, limnoglacjalnej i marinoglacjalnej.

13 Mineralogia Nauka geologiczna zajmująca się minerałami.

14 Hydrogeologia Dział geologii zajmujący się wodami podziemnymi, szczególnie ich pochodzeniem, rozprzestrzenieniem, dynamiką, zasobami oraz właściwościami fizycznymi, chemicznymi a także przejawami powierzchniowymi wód podziemnych.

15 Geologia inżynierska Nauka zajmująca się badaniami, studiami i rozwiązaniami inżynierskich i środowiskowych problemów, które mogą powstać jako rezultat wzajemnego oddziaływania pomiędzy środowiskiem geologicznym a działalnością człowieka, jak również przewidywaniem zagrożeń geologicznych oraz rozwojem badań, sposobów i środków do zapobiegania, ograniczania i usuwania ich skutków.

16 Pojęcia podstawowe Litosfera Skorupa ziemska Procesy geologiczne
Profil geologiczny Minerał Skała Warstwa Skamieniałości Uniformitaryzm Aktualizm geologiczny

17 Budowa tektoniczna Budowa geologiczna

18 Litosfera – zewnętrzna warstwa kuli ziemskiej, leżąca powyżej astenosfery i w stosunku do niej sztywna i krucha, złożona z typowych skał nawet w części niestopionych. Zasięg wgłębny od około 10 km do przeszło 100 km. Litosfera kontynentalna – średnia grubość około 35 km. Litosfera oceaniczna – 5 – 12 km grubości.

19 Skorupa ziemska – zewnętrzna powłoka kuli ziemskiej otoczona atmosferą i hydrosfera w głębi granicząca z płaszczem Ziemi i stanowiąca górną cześć typowo skalnej warstwy Ziemi czyli litosfery. Skorupa jest bezpośrednich badań geologicznych. Grubość waha się od około 5 do około 80 km. Skorupa kontynentalna. Skorupa oceaniczna. Skorupa suboceaniczna.

20 Wnętrze Ziemi

21

22 Procesy geologiczne – procesy fizyczne, chemiczne i biologiczne prowadzące do powstania osadów i budowy geologicznej. Profil geologiczny – zespół warstw rozpatrywany pod względem ich następstwa statygraficznego. Przekrój geologiczny – graficzne przedstawienie budowy geologicznej w przecięciu pionowym, wykonane na podstawie zarówno faktów geologicznych z profili geologicznych oraz ich interpretacji na obszary sąsiednie jak i informacje pośrednich np. z badań geofizycznych.

23

24

25 Minerał – pierwiastek, związek lub jednorodna mieszanina pierwiastków lub związków chemicznych o stałym stanie skupienia, utworzona w wyniku procesów geologicznych lub kosmologicznych Skała – zespół różnych minerałów lub wielu osobników jednego minerału powstały w wyniku procesu naturalnego geologicznego lub kosmologicznego. Warstwa – nagromadzenie osadu, którego wymiary poziome są wielokrotnie większe od jego grubości, które są oddzielone od góry i dołu mniej lub bardziej wyraźnymi granicami powstałymi w w wyniku procesów sedymentacyjnych.

26 Skamieniałości – szczątki zwierzęcia lub rośliny żyjącej w ubiegłych epokach geologicznych, bądź utrwalony w skałach ślad obecności lub działalności organizmu. Uniformitaryzm – przekonanie o istnieniu nienaruszalnych praw natury, niezmiennych w czasie. Aktualizm geologiczny – teraźniejszość jest kluczem do przeszłości.

27 Budowa geologiczna – rodzaje skał, ich wiek i rozmieszczenie przestrzenne oraz specjalne zjawiska geologiczne w skorupie ziemskiej lub jej fragmencie. Budowa tektoniczna – budowa strukturalna, przestrzenne rozmieszczenie (geometria) mas skalnych w litosferze głównie w skorupie ziemskiej.

28 Narodziny geologii Geologia, podobnie jak historia, była nauką, której studiowanie odpowiadało leniwym umysłom. Henry Adams, Edukacja Henry’ego Adamsa Niełatwo było człowiekowi stanąć twarzą w twarz z czasem. Niektórzy, wzdragając się przed straszną perspektywą otchłani czasu, popadli w inną skrajność, wprost w otchłań ignorancji. Claude Albitron, Otchłań czasu

29 Znalezienie krzemienia lub obsydianu – narzędzia
Kamieniołomy znane od lat. Średniowieczne traktaty o górnictwie. Biblijny Potop z Księgi Rodzaju Leonardo da Vinci „Ponad równinami Italii, gdzie dziś polatują stada ptaków, ongiś na rozległych płyciznach kłębiły się ryby”.

30 Abraham Gottlob Werner – niemiecki mineralog pod koniec XVIII wieku twierdził, że większość skał jest rezultatem wytracania się minerałów z wód mórz na przemian zalewających i wycofujących się z powierzchni Ziemi. James Hutton (1726 – 1797) – szkocki lekarz i podróżnik. Teraźniejszość jest kluczem do przeszłości. Nie było katastrof lecz stopniowe zmiany

31 1830 Zasady geologii. 3 tomowe dzieło.
Katastrofizm – wielkie przemiany w krótkich , dramatycznych momentach. Nieciągły stan równowagi Charles Lyell (1797 – 1875) Zasady geologii. 3 tomowe dzieło. (11 WYDAŃ: ) Procesy były takie same jak dziś i działały w takim samym tempie, z równą intensywnością i w takim samym układach. Teraźniejszość to jedyny klucz do zrozumienia przeszłości. William Smith – wprowadził do rozważań geologicznych skamieniałości

32 Cykl skalny Cykl skalny – niekończąca się sekwencja zmian, obejmująca przejścia jednych typów skał w inne. Podstawową rolę odgrywają pionowe ruchy skorupy ziemskiej Zasada relacji intruzywnych – intruzje skał magmowych są zawsze młodsze od skał otaczających. Zasada inkluzji – fragmenty skał są zawsze starsze od skały, w której się znajduje.

33

34

35 Zasady Steno Mikołaj Steno – duński lekarz, 1669 r.
Relacje przestrzenne i czasowe pomiędzy zespołami skalnymi. Zasada superpozycji. Zasada pierwotnie poziomego ułożenia. Zasada pierwotnej obocznej ciągłości.

36

37

38 Niezgodność – powierzchnia pomiędzy grupą skał osadowych a skałami podłoża, powstałą w wyniku długotrwałej przerwy sedymentacyjnej.

39

40 Narodziny Ziemi 1654 arcybiskup James Ussher - 4004 r p.n.e
Wicekanlerz Uniwerytetu Cambridge - 26 października godzina 9 rano. Lord Kelvin – ciepło ze stygnięcia Ziemi – mln lat.

41 Datowanie zapisu skalnego

42

43 Eon – jednostka czasu geologicznego najwyższej rangi.
Era – jednostka definiowana historią życia na Ziemi. Okres starego życia – era paleozoiczna. Okres średniego życia – era mezozoiczna „era dinozaurów”. Okres życia współczesnego – era kenozoiczna – „era ssaków”. Okres geologiczny Epoka geologiczna

44

45

46

47

48

49 KLIMAT OKIEM GEOLOGII

50

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

61

62

63

64

65

66