Od narratologii do narratywizmu

Prezentacja na temat: "Od narratologii do narratywizmu"— Zapis prezentacji:

1 Od narratologii do narratywizmu
Klasyczna narratologia i jej dekonstrukcje

2 Dwa rodzaje stratyfikacji w obrębie narratologii
Quasi-zdaniowa: Fonem – słowo – zdanie Funkcja – postać – narracja Zob. R. Barthes, Wstęp do analizy strukturalnej opowiadań, [w:] Narratologia, red. M. Głowiński, Gdańsk 2004. Generatywna: Poziom elementarnej struktury znaczenia i mikrouniwersum semantycznego Poziom powierzchniowy (narracyjny) Poziom manifestacji A. J. Greimas, Elementy gramatyki narracyjnej, przeł. Z. Kruszyński, [w:] Współ­czesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, oprac. H. Markiewicz, t. IV, cz. 1, Kraków 1992,

3 „Narracja niewerbalna jest naturalna
„Narracja niewerbalna jest naturalna. Jej materiał stanowi obrazowa reprezentacja sekwencji zdarzeń zachodzących w mózgu, pojawiająca się nawet w mózgach prostszych niż nasze. Naturalne, prewerbalne pojawienie się owego procesu narracji można uznać za przyczynę tego, że tworzymy dramaty i powieści i tego, że znaczna część ludzkości siedzi teraz w kinach lub przed ekranami telewizorów” (Antonio R. Damasio, Tajemnica świadomości. Ciało i emocje współtworzą świadomość, przeł. M. Karpiński, Poznań 2000, s ).

4 Model konstytutywny P 1 P2 -P1 -P2

5 Model konstytutywny – przykład 1
Trachinos pragnie posiąść Charikleję Kalasiris stosuje strategię Za żonę Trachinos nie zdobywa Chariklei Charikleja nie chce wyjść za Trachinosa

6 Model konstytutywny – przykład 2
Bellimar pragnie uczynić Arymanta Arymant ucieka z niewoli swoim niewolnikiem Bellimarowi nie udaje się uczynić Arymanta Arymant nie chce zostać niewolnikiem swoim niewolnikiem Bellimara

7 Model konstytutywny – przykład 3
Twarz płeć Nie-płeć nie-twarz

8 Poziom narracyjny „przepisanie” struktur logicznych na struktury narracyjne: Zdania modalne – „chcieć”, „umieć”, „móc” Zdania opisowe – określające przedmiot pragnienia Przykład: Jan „chce” (a także „umie” i „może”) kupić upragnioną książkę

9 Jak powstaje fabuła? Konfrontacja: połączenie dwóch sprzecznych ze sobą zdań modalno-opisowych: „Jan chce kupić upragnioną książkę – Księgarz nie chce sprzedać mu tej książki”; Dominacja jednego podmiotu nad drugim, czyli zrealizowanie modalności „chcę”: Jan stwierdza, że księgarz nie ma prawa sprzedawać mu książki – księgarz zgadza się ze zdaniem Jana; Atrybucja – zdobycie upragnionego przedmiotu-wartości: Janowi udaje się kupić książkę

10 Fabuła – przykład 1 Konfrontacja: Jan chce kupić upragnioną książkę – Księgarz nie chce sprzedać mu tej książki; Dominacja: Jan stwierdza, że księgarz nie ma prawa sprzedawać mu książki – księgarz zgadza się ze zdaniem Jana; Atrybucja: Janowi udaje się kupić książkę.

11 Fabuła – przykład 2 Konfrontacja: Trachinos pragnie posiąść Charikleję za żonę, Charikleja nie chce wyjść za Trachinosa; Dominacja: Charikleja może i umie, a więc przeciwstawia się Trachinosowi; Brak atrybucji: Trachinos nie zdobywa Chariklei.

12 Dekonstrukcje klasycznej narratologii
Wykazanie komunikacyjności opowiadania: Związane z nadawcą P. Ricoeur, Czas i opowieść (1984) J. Derrida, Force et signification (1967) Związane z odbiorcą R. Barthes, S/Z (1970) U. Eco, Lector in fabula (1979)