DZIAŁANIA INTERWENCYJNE W SZKOLE Konferencja dla dyrektorów przygotowana przy współpracy ŚKO i KMP w Gliwicach kwiecień 2012.

Prezentacja na temat: "DZIAŁANIA INTERWENCYJNE W SZKOLE Konferencja dla dyrektorów przygotowana przy współpracy ŚKO i KMP w Gliwicach kwiecień 2012."— Zapis prezentacji:

1 DZIAŁANIA INTERWENCYJNE W SZKOLE Konferencja dla dyrektorów przygotowana przy współpracy ŚKO i KMP w Gliwicach kwiecień 2012

2 NIEDOSTOSOWANIE SPOŁECZNE
… to system zachowań, działań oraz środków zmierzających do zaspokojenia istotnych dla jednostki potrzeb, społecznie nieakceptowany, zakazany przez kodeks prawny, obyczajowy bądź etyczny

3 PRZEJAWY NIEDOSTOSOWANIA SPOŁECZNEGO
Zahamowanie w środowisku: brak zaufania do ludzi, brak energii fizycznej, brak konsekwencji w postępowaniu Postawa demonstracyjno-bojowa niepodporządkowanie się obowiązującym normom, zachowania prowokacyjne, nieadekwatne poczucie niesprawiedliwości

4 Niedostosowanie społeczne manifestowane w postaci „skrajnej aspołeczności”
tworzenie grup przestępczych, włamania, rozboje, agresja oraz autoagresja, brak realizacji obowiązku szkolnego, ucieczki z domu, używanie środków psychoaktywnych, palenie papierosów, spożywanie alkoholu, prostytucja, subkultury o charakterze przestępczym.

5 Metody współpracy szkoły z policją
1. W ramach długofalowej pracy profilaktyczno – wychowawczej szkoła i policja utrzymują stałą, bieżącą współpracę w zakresie profilaktyki zagrożeń, 2. Koordynatorami współpracy powinni być: pedagog/psycholog szkolny oraz pracownicy Wydziału ds. Nieletnich Komendy Miejskiej Policji. 3. Do współpracy ze szkołą zobowiązany jest także dzielnicowy, w rejonie którego znajduje się szkoła/placówka. 4. Pracownicy szkoły wyznaczeni do współpracy z policją, specjaliści ds. nieletnich oraz dzielnicowi powinni wspólnie ustalić wzajemnie zasady kontaktu, by móc na bieżąco wymieniać informacje i rozwiązywać problemy związane z bezpieczeństwem i dobrem uczniów.

6 W ramach współpracy policji ze szkołą organizuje się:
spotkania pedagogów szkolnych, nauczycieli, dyrektorów szkół z zaproszonymi specjalistami ds. nieletnich podejmujące tematykę zagrożeń przestępczością oraz demoralizacją dzieci i młodzieży w środowisku lokalnym, spotkania tematyczne młodzieży szkolnej z udziałem policjantów m.in. na temat odpowiedzialności nieletnich za popełniane czyny karalne, prawnych aspektów narkomanii, wychowania w trzeźwości itp. oraz z młodszymi uczniami, na temat zasad bezpieczeństwa, zachowań ryzykownych oraz sposobów unikania zagrożeń, - informowanie policji o zdarzeniach na terenie szkoły wypełniających znamiona przestępstwa, stanowiących zagrożenie dla życia i zdrowia uczniów oraz przejawach demoralizacji dzieci i młodzieży,

7 udzielanie przez policję pomocy szkole w rozwiązywaniu trudnych, mogących mieć podłoże przestępcze problemów, które zaistniały na terenie szkoły, - wspólny – szkoły i policji - udział w lokalnych programach profilaktycznych związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom oraz zapobieganiem demoralizacji i przestępczości nieletnich. UWAGA: Policja powinna być wzywana do szkoły w sytuacjach, o których mowa w „Procedurach (...)” albo, gdy wyczerpane zostaną środki możliwe do zastosowania przez szkołę w określonej sytuacji, w których obecność policji jest konieczna.

8 1. Legitymowanie ucznia:
Uprawnienia policji 1. Legitymowanie ucznia: Na terenie szkoły policjant może wylegitymować ucznia aby: - zidentyfikować osobę podejrzaną o popełnienie czynu karalnego/ przestępstwa lub wykroczenia; - ustalić świadków zdarzenia powodującego naruszenie bezpieczeństwa lub porządku publicznego; - wykonać polecenie wydane przez sad, prokuratora lub organy administracji rządowej; - zidentyfikować osoby wskazane przez pokrzywdzonych jako sprawców czynów karalnych/przestępstw lub wykroczeń; - poszukiwać osoby zaginione lub ukrywające się przed organami ścigania. 2. Przeszukanie: Na terenie szkoły można dokonać przeszukania w celu: - wykrycia lub zatrzymania albo przymusowego doprowadzenia osoby podejrzanej; - znalezienia rzeczy mogących stanowić dowód w sprawie lub podlegających zajęciu w postępowaniu karnym;

9 3. Przesłuchanie ucznia:
- jeżeli uczeń nie ukończył 17 lat, a jest podejrzany o popełnienie czynu karalnego, przesłuchanie powinno odbywać się przede wszystkim w obecności prawnych opiekunów, a jeśli to niemożliwe w obecności nauczyciela i/lub pedagoga szkolnego, - w charakterze świadka można przesłuchać każdego małoletniego, bez względu na wiek i w takiej czynności nie jest konieczny udział rodziców lub opiekunów prawnych. 4. Zatrzymanie ucznia: Może ono nastąpić jeżeli: - istnieje uzasadnione przypuszczenie, że uczeń popełnił czyn karalny/przestępstwo, - zachodzi potrzeba umieszczenia ucznia w policyjnej izbie dziecka w związku z uzasadnionym podejrzeniem popełnienia przez niego przestępstwa.

10 Policja może zabrać ucznia ze szkoły, jeżeli:
- przeciwko uczniowi toczy się postępowanie wyjaśniające, a sąd lub prokurator zarządził przymusowe doprowadzenie ucznia, - uczeń jest świadkiem w procesie karnym, a organ prowadzący postępowanie zarządził przymusowe doprowadzenie ucznia, - uczeń stwarza w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także ich mienia, - uczeń w stanie po zażyciu środków odurzających swoim zachowaniem stwarza zagrożenie lub znajduje się w okolicznościach zagrażających jego życiu lub zdrowiu albo życiu lub zdrowiu innych osób.

11 PRZESŁUCHANIE NIELETNIEGO
Zgodnie z art. 37 § 1 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich policja upoważniona jest do przesłuchania nieletniego sprawcy, świadka lub pokrzywdzonego, a także do zatrzymania nieletniego i umieszczenia go w Policyjnej Izbie Dziecka

12 Przesłuchanie nieletniego wymaga:
Zapewnienia nieletniemu pełnej swobody wypowiadania się, Wysłuchania nieletniego w warunkach zbliżonych do naturalnych, w miarę możliwości w miejscu jego zamieszkania, Przesłuchania nieletniego w obecności rodziców lub opiekuna, a niekiedy w obecności pedagoga szkolnego lub nauczyciela, Przesłuchanie nieletniego świadka nie wymaga obecności rodziców, Nieletniego, który ukończył lat 17 policja przesłuchuje bez obecności osób trzecich

13 KODEKS POSTĘPOWANIA CYWILNEGO
art. 572 § 1 - „Każdy, komu znane jest zdarzenie uzasadniające wszczęcie postępowania z urzędu, obowiązany jest zawiadomić o nim sąd opiekuńczy”, § 2 – „Obowiązek wymieniony w paragrafie poprzedzającym ciąży przede wszystkim na urzędach stanu cywilnego, sadach, prokuratorach, notariuszach, organach urzędu gminy, organach policji, placówkach oświatowych, opiekunach społecznych oraz organizacjach i zakładach zajmujących się opieką nad dziećmi lub osobami psychicznie chorymi”.

14 KODEKS POSTĘPOWANIA KARNEGO
art. 304 § 1 – „Każdy, kto dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuraturę lub policję”. § 2 – „Instytucje Państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstw”.

15 PROCEDURY POSTĘPOWANIA W SZKOLE - PRZYKŁADY
PROCEDURA POSTĘPOWANIA WOBEC UCZNIA, KTÓRY DOKONAŁ CZYNU ZABRONIONEGO NA TERENIE SZKOŁY Zgłoszenie sprawy przez ucznia, nauczyciela, rodzica do wychowawcy, nauczyciela uczącego, pedagoga i/lub psychologa szkolnego, dyrektora szkoły; Przeprowadzenie z uczniem rozmowy wyjaśniająco-dyscyplinującej przez pedagoga, i/lub psychologa szkolnego oraz wychowawcę klasy, z której zostaje sporządzona notatka. Poinformowanie ucznia o konsekwencjach nieprzestrzegania zasad regulaminu szkolnego. Pisemne poinformowanie Komendy Miejskiej Policji – Wydział do Spraw Nieletnich o dokonaniu czynu zabronionego przez małoletniego; Poinformowanie rodziców ucznia o zdarzeniu oraz zaproszenie na spotkanie w celu poinformowania o dalszych konsekwencjach wobec dziecka

16 5. Uczeń ponosi konsekwencje swojego czynu zgodne ze Statutem Szkoły (nagana dyrektora szkoły);
6. Omówienie sprawy ucznia na posiedzeniu Zespołu Wychowawczego do Spraw Profilaktyki i podjęcie decyzji o dalszych krokach postępowania z dzieckiem. 8. W przypadku, gdy Policja nie zostaje poinformowana o zdarzeniu pisemnie informujemy Sąd Rejonowy – Wydział Rodzinny i Nieletnich na temat demoralizacji nieletniego.

17 PROCEDURY POSTĘPOWANIA WOBEC UCZNIA ZNAJDUJĄCEGO SIĘ POD WPŁYWEM ALKOHOLU LUB ŚRODKÓW ODURZAJĄCYCH
Każde zdarzenie w szkole związane z alkoholem lub środkami odurzającymi (uczeń posiada, używa, rozprowadza lub jest pod wpływem) oraz gdy zachowanie ucznia wyraźnie odbiega od normy (bardzo pobudzony, bardzo ospały, trudny w kontakcie, z zaburzeniami równowagi, zasypia na lekcji, bełkotliwa mowa) – należy zgłosić do dyrektora szkoły, pedagoga i/lub psychologa szkolnego; O zdarzeniu natychmiast informujemy rodziców ucznia, którzy powinni zgłosić się do szkoły po odbiór dziecka. Do czasu przybycia rodziców uczeń powinien być umieszczony w gabinecie medycznym pod opieką pielęgniarki lub pracownika szkoły; Jeżeli uczeń jest w stanie znacznego upojenia alkoholowego lub pod silnym działaniem narkotyków (traci przytomność, ma utrudniony kontakt, wymiotuje, ma drgawki) należy niezwłocznie wezwać pogotowie ratunkowe, koniecznie informując o wieku i złym stanie ucznia, a następnie zawiadomić rodziców;

18 3. Jeżeli uczeń jest agresywny i stanowi zagrożenie dla siebie lub innych, niezwłocznie wzywamy Straż Miejską lub Policję, informując o agresji, jednocześnie zawiadamiając rodziców ucznia; 4. Alkohol lub inne środki należy zabezpieczyć jako dowód i przekazać do dyrekcji, pedagoga i/lub psychologa szkolnego; 5. Po zdarzeniu, za każdym razem, musi zostać sporządzona notatka dyrekcji i/lub pedagoga, psychologa szkolnego z przebiegu zajścia z podpisami osób biorących w nim udział; 6. Pedagog szkolny przeprowadza rozmowę z rodzicami ucznia, informując o zagrożeniu uzależnieniem od alkoholu lub środków psychoaktywnych oraz podaje adresy ośrodków zajmujących się osobami zagrożonymi uzależnieniem lub uzależnionymi. Z przeprowadzonej rozmowy pedagog sporządza notatkę z podpisem rodziców; 7. O zdarzeniu szkoła informuje na piśmie Sąd Rejonowy – Wydział Rodzinny i Nieletnich – przejaw demoralizacji nieletniego.

19 JAK RADZIĆ SOBIE Z ZACHOWANIEM EKSTREMALNYM?
Radzenie sobie z ekstremalnym zachowaniem nie jest czymś, czego powinniśmy się podejmować bez planu. Stawką jest nasze bezpieczeństwo, i bezpieczeństwo innych oraz nasza kariera. Potrzebujemy zestawu procedur, które będą nas chronić. Naszym nadrzędnym celem powinno być wywiązanie się z podstawowych zobowiązań prawnych i zobowiązań bezpieczeństwa wobec uczniów, czyli: zapewnienie im opieki, bezpieczeństwa oraz podjęcie odpowiednich kroków w celu zminimalizowania ryzyka. Twój podstawowy plan zarządzania kryzysowego powinien obejmować co najmniej trzy następujące kroki: 1. odseparowanie uczniów od źródła niebezpieczeństwa, 2. zapewnienie im czasu na ochłonięcie w celu uspokojenia sytuacji, oraz odzyskania panowania nad sobą, 3. wezwanie pomocy.

20 KORZYSTANIE Z DODATKOWEGO WSPARCIA
Dyrekcja szkoły odgrywa najważniejszą rolę w szkolnym programie dyscyplinarno-wychowawczym. To ona realizuje szkolną politykę: zapewnia dodatkowe wsparcie nauczycielom, koordynuje nadzór nad boiskiem szkolnym, stołówką, biblioteką i korytarzami, a także organizuje szkolenia pracowników. Kierując szkolnym systemem wychowawczym, dyrektorzy poświęcają dużo czasu na dwa rodzaje obowiązków: (1) realizowanie szkolnej polityki dyscyplinarnej oraz (2) dostarczanie dodatkowego wsparcia poszczególnym nauczycielom.

21 regułą jest brak konsekwencji wśród personelu.
Gdy szkołom brakuje przejrzystej polityki wychowawczej lub ujednoliconego zestawu efektywnych procedur wychowawczych, regułą jest brak konsekwencji wśród personelu. Zakres praktyk wychowawczych w wielu szkołach obejmuje różnorodne podejścia: - niektórzy nauczyciele stosują podejście przyzwalające, - inni "restrykcyjne, - jeszcze inni używają podejścia mieszanego, lawirując pomiędzy stosowaniem kar i przyzwoleniem. - są też tacy, którzy z dużą skutecznością używają podejścia demokratycznego. Jeśli chodzi o nauczanie naszych reguł i standardów stosownego zachowania, metody, których używamy, obejmują bardzo szeroki zakres. W jaki sposób niekonsekwencja wpływa na dyrekcję szkoły? Sprawia, że tkwi ona ciągle w błędnym kole. Brak konsekwencji wśród personelu wywołuje zamęt i przyczynia się do rozdrobnienia w procesie wychowawczym. Gdy uczniowie przychodzą do gabinetu dyrektora, nie jest on pewny, jakiej udzielić pomocy. Często pomoc staje się niszczącą kontrolą.

22 PRZEKAZYWANIE „GORĄCEGO ZIEMNIAKA”
Odsyłanie uczniów do pedagoga/psychologa czy angażowanie dyrekcji w proces wychowawczy powinno być stosowane w ostateczności, w sytuacji kryzysowej lub wtedy, gdy zawiodły wszystkie kroki podjęte w celu rozwiązania problemu na poziomie klasy. Niestety, w większości szkół jest inaczej, gabinety pedagoga/psychologa i dyrekcji są traktowane jak swoiste „wysypiska" problemów z dyscypliną, przy czym o pomoc specjalistów i dyrekcji prosi się zbyt wcześnie w procesie wychowawczym. Zrzucanie problemów na innych jest jednym z największych i najbardziej kosztownych nadużyć szkolnego systemu wychowawczego. Tę grę nazywamy przekazywaniem „gorącego ziemniaka”, a jej celem jest zrzucenie problemu wychowawczego oraz odpowiedzialności za jego rozwiązanie z barków nauczyciela na barki kogoś innego, najlepiej pedagoga/psychologa/dyrektora tak szybko, jak to tylko możliwe.

23 Przeważnie przyczyną takiego problemu może być jeden z następujących czynników:
- nieskuteczna strategia dyscyplinarna, wypaleni nauczyciele, nieadekwatne przeszkolenie w dziedzinie zarządzania klasą, - dezorientacja, co do roli i obowiązków nauczyciela w procesie wychowawczym.

24 Czasami nauczyciele są szczerze przekonani, że sprawy wychowawcze i dyscyplinarne są częścią ich pracy. Niezależnie od przyczyny takiego stanu rzeczy, destrukcyjne konsekwencje takiej praktyki są oczywiste. Przekazywanie „gorącego ziemniaka" tworzy podziały i jest powodem rozgoryczenia szkolnego personelu, przyczynią się do marnowania cennego czasu oraz szkolnych środków, sprawiając, że wszyscy ciągle tkwią w błędnym kole. Dyrekcja oraz specjaliści żywią urazę do nauczycieli, którzy zbyt często korzystają z ich pomocy wysyłając tam niegrzecznych uczniów. Z kolei nauczyciele odczuwają brak wsparcia i mają pretensje do dyrekcji i specjalistów, którzy reagują zbyt szybko, gdy wysyła się do nich uczniów. Przekazywanie „gorącego ziemniaka" jest grą stwarzającą podziały, która marnuje cenny czas i szkolne środki.

25 Jaka jest na to rada? Problemem tym należy się zająć na dwóch poziomach: na poziomie symptomów oraz na poziomie przyczynowym. Na pierwszym poziomie dyrekcja szkoły może próbować zniechęcać do praktyki przekazywania „gorących ziemniaków", prosząc nauczycieli o wypełnienie karty zgłoszenia-raportu z konkretnego zdarzenia przed przysłaniem ucznia do specjalistów lub dyrektora. Karta zgłoszenia - raport ze zdarzenia powinien dokumentować kroki podjęte przez nauczyciela w celu rozwiązania danego problemu na poziomie klasy. Krótko mówiąc, raport ze zdarzenia – kart zgłoszenia definiuje, jak ma wyglądać prawidłowe odesłanie, określając szczegółowo kroki, jakie powinni podjąć nauczyciele, aby rozwiązać dany problem na poziomie klasowym, zanim przekażą go wyżej w hierarchii systemu.

26 Raporty ze zdarzeń – karty zgłoszenia są krokiem we właściwym kierunku, jednak nie stanowią jakiegoś długoterminowego rozwiązania problemu. Długoterminowe rozwiązanie wymaga, abyśmy zajęli się problemem na poziomie przyczynowym, czyli dokonali poprawy czynników, które go spowodowały. Aby zatrzymać grę przekazywania „gorącego ziemniaka" oraz nie dopuścić do szkód, jakie ta gra wyrządza, dyrekcja szkoły powinna: opracować przejrzystą i efektywną strategię wychowawczą, wprowadzić w życie jednolity zestaw skutecznych praktyk wychowawczych dla nauczycieli – procedury, oraz przeprowadzić szkolenia dla wszystkich uczestników procesu wychowawczego.

27 DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ Opracowanie na podstawie materiałów szkoleniowych „Szkoła bez Przemocy” Przygotowanie: Joanna Troll-SP9 Marzena Mazgaj-SP9 Katarzyna Wosik-KMP