Prof. dr hab. Adam Dziki Chirurgia jelita grubego i odbytnicy.

Prezentacja na temat: "Prof. dr hab. Adam Dziki Chirurgia jelita grubego i odbytnicy."— Zapis prezentacji:

1 prof. dr hab. Adam Dziki Chirurgia jelita grubego i odbytnicy

2 Adam Dziki Klinika Chirurgii Ogólnej i Kolorektalnej Uniwersytet Medyczny w Łodzi Konferencja Towarzystwa Chirurgów Polskich Chirurgia 2010 – Co nowego? Warszawa, 23-24 marca 2010 roku.

3 Nowotwory jelita grubego

4 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 NOWOTWORY JELITA GRUBEGO Czynniki ryzyka po leczeniu neoadjuwantowym u chorych po TME Czynniki ryzyka po leczeniu neoadjuwantowym u chorych po TME 237 CHORYCH (159 m i 78 k śr wiek 59 lat) 237 CHORYCH (159 m i 78 k śr wiek 59 lat) Wszyscy chorzy radiochemioterapia przedop. Wszyscy chorzy radiochemioterapia przedop. 57% AR – 43% zesp. koloanalne 57% AR – 43% zesp. koloanalne Tsikitis VL i wsp. J Am Coll Surg 2009; 209: 114-118.

5 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 RJG Czynniki ryzyka po leczeniu neoadjuwantowym u chorych po TME Śr czas obserwacji 52 m-ce (14-131) Śr czas obserwacji 52 m-ce (14-131) Wznowa miejscowa 16/119 Wznowa miejscowa 16/119 Obecność komórek Ca w marginesie obwodowym p=0,02 Obecność komórek Ca w marginesie obwodowym p=0,02 Obecność komórek Ca w naczyniach chłonnych lub osłonkach nerwowych p=0,02 Obecność komórek Ca w naczyniach chłonnych lub osłonkach nerwowych p=0,02 Kim NK i wsp. World J Surg 2009; 33: 1741-1749

6 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 RJG Czynniki ryzyka po leczeniu neoadjuwantowym u chorych po TME Przerzuty w węzłach chłonnych p=0,03 Przerzuty w węzłach chłonnych p=0,03ALE Różnica wtedy kiedy liczba ocenianych węzłów wynosiła ponad 12 p=0,01 Różnica wtedy kiedy liczba ocenianych węzłów wynosiła ponad 12 p=0,01

7 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 RJG u osób starszych I gr. 623 chorych śr 62,6 (50-74) I gr. 623 chorych śr 62,6 (50-74) II gr. 275 chorych śr 81,5 (> 75) II gr. 275 chorych śr 81,5 (> 75) Śmiertelność Śmiertelność Gr I – 1% Gr I – 1% Gr II – 4,2% Gr II – 4,2% P=0,002 P=0,002

8 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 5-letnie przeżycia 5-letnie przeżycia Gr I 68,7% Gr I 68,7% Gr II 57,3% Gr II 57,3%CSS gr I 74% gr II 74,7% Devon KM i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 1272-1277 RJG u osób starszych

9 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 1998-2004 10433 chorych 1998-2004 10433 chorych Gr I 80 rż Gr II > 80 rż - Rzadziej resekcje jelit - Mniejsza liczba wyciętych węzłów chłonnych - Radziej kwalifikacja do chemioterapii - Leczenie „mniej agresywne” Hardiman KM i wsp. Am J Surg 2009; 197: 624-628. RJG u osób starszych

10 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 RJG Czynniki społeczno-ekonomiczne U osób żyjących w gorszych warunkach: - rzadziej radykalne zabiegi (79,2% vs 93%; p=0,005). - wyższy odsetek wytwarzania stałych stomii (40,8% vs 30%; p=0,11). - niższy odsetek 5-letnich przeżyć (32,8% vs 64%; p<0,001). - niższy wskaźnik resekcji jelit (49,9% vs 72%; p=0,03). Harris AR i wsp. Br J Surg 2009; 96: 763-768.

11 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 RJG Badania skriningowe u osób poniżej 50 r.ż. ? 212389 pacjentów (1998-2005) – zabiegi resekcyjne RJG 212389 pacjentów (1998-2005) – zabiegi resekcyjne RJG Odsetek resekcji: Odsetek resekcji: <50 rż - 11,8%-13,3%, <50 rż - 11,8%-13,3%, 50-70 rż - 13,5% 50-70 rż - 13,5% > 70 rż - 11,6% > 70 rż - 11,6% Odsetek śmiertelności okołooperacyjnej: Odsetek śmiertelności okołooperacyjnej: <50 rż 0,6%, <50 rż 0,6%, 50-70 rż 1,5% 50-70 rż 1,5% > 70 rż 4,6%. > 70 rż 4,6%. We wszystkich grupach najczęstszym zabiegiem była hemikolektomia prawostronna (42,5%). We wszystkich grupach najczęstszym zabiegiem była hemikolektomia prawostronna (42,5%). Cooley EK i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 222-229.

12 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 RJG Peforacja j. grubego – czynnik rokowniczy Perforacja – (GI= 89 chorych), Bez perforacji – (GII = 5462 chorych) Perforacja – (GI= 89 chorych), Bez perforacji – (GII = 5462 chorych) GI vs GII Wznowy miejscowe: 15,7% vs 7,8%; p=0,021, Wznowy miejscowe: 15,7% vs 7,8%; p=0,021, Rozsiew nowotworu: 13,8% vs 6,3%; p=0,036, Rozsiew nowotworu: 13,8% vs 6,3%; p=0,036, Śmiertelność okołooperacyjna: 20,2% vs 6,6%; p<0,001; Śmiertelność okołooperacyjna: 20,2% vs 6,6%; p<0,001; 5-letnie przeżycie: 37% vs 49,2%; p=0,036 5-letnie przeżycie: 37% vs 49,2%; p=0,036 Perforacja - niezależny czynnik ryzyka miejscowej wznowy nowotworu i przerzutów do otrzewnej (OR 2,17; P=0,004). Perforacja - niezależny czynnik ryzyka miejscowej wznowy nowotworu i przerzutów do otrzewnej (OR 2,17; P=0,004). Cheynel N i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 406-411.

13 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 RJG Rozszerzone zabiegi resekcyjne Resekcja R1 lub R2 - 11,6 miesięcy średnie przeżycie pacjentów Resekcja R1 lub R2 - 11,6 miesięcy średnie przeżycie pacjentów ALE jeśli dodatkowo wyższy stopień zaawansowania guza + przerzuty w ww. chłonnych - 12-miesięczne przeżycie wynosi tylko 7,7%. wyższy stopień zaawansowania guza + przerzuty w ww. chłonnych - 12-miesięczne przeżycie wynosi tylko 7,7%.

14 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 174 chorych - resekcja guza okrężnicy z przylegającymi do niego narządami. jelita cienkiego (31,6%), jelita cienkiego (31,6%), pęcherza moczowego (27,0%) pęcherza moczowego (27,0%) powłok jamy brzusznej (15,5%) powłok jamy brzusznej (15,5%) resekcję R0 udało się wykonać u 93,1% chorych. resekcję R0 udało się wykonać u 93,1% chorych. powikłania pooperacyjne - 25,8% powikłania pooperacyjne - 25,8% śmiertelność okołoooperacyjna - 6,9% śmiertelność okołoooperacyjna - 6,9% Croner RS i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 1381-1386. RJG Rozszerzone zabiegi resekcyjne

15 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 Przeżycie 5-letnie: R0 = 80,7%; R1,R2 = 0% W okresie 5-letnim (R0) odsetek miejscowych wznów = 6,5% odsetek miejscowych wznów = 6,5% przerzutów odległych = 24,2%. przerzutów odległych = 24,2%. Wysoki odsetek resekcji R0 usprawiedliwia ten rodzaj zabiegów operacyjnych, ale powinny być one przeprowadzane przez doświadczonych chirurgów Croner RS i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 1381-1386. RJG Rozszerzone zabiegi resekcyjne

16 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 247 pacjentów (T3N0M0): GI - 49 chorych (19,8%) - tylko chirurgia GI - 49 chorych (19,8%) - tylko chirurgia GII - 198 chorych (80,2%) – chirurgia + chemioterapia GII - 198 chorych (80,2%) – chirurgia + chemioterapia Odsetek 5-letnich przeżyć: (ogólnie 92,8%) Odsetek 5-letnich przeżyć: (ogólnie 92,8%) GI 85,4%, GI 85,4%, GII 94,2%. GII 94,2%. Jedynie chemioterapia - istotny czynnik zwiększający odsetek przeżyć (p=0,032). Yun HR i wsp. Am J Surg 2009; 198: 354-358. RJG II st AJCC (N0) – terapia adjuwantowa

17 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 NIESZCZELNOŚĆ ZEPOLEŃ METAANALIZA METAANALIZA 4 badania randomizowane 4 badania randomizowane 21 badania nierandomizowane 21 badania nierandomizowane 11429 chorych 11429 chorych % nieszczelności, % reoperacji % nieszczelności, % reoperacji % śmiertelności % śmiertelności

18 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 NIESZCZELNOŚĆ ZEPOLEŃ Mniejsza ilość nieszczelności Mniejsza ilość nieszczelności Mniejszy odsetek reoperacji Mniejszy odsetek reoperacji Mniejsza śmiertelność Mniejsza śmiertelność RÓŻNICE ISTOTNE STATYSTYCZNIE! RÓŻNICE ISTOTNE STATYSTYCZNIE! Tan W.S. i wsp. BJS 2009; 462-472 Tan W.S. i wsp. BJS 2009; 462-472

19 Nieswoiste przewlekłe zapalenia jelit

20 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 Objawy radiologiczne: swobodny wypływ kontrastu poza zbiornik jelitowy swobodny wypływ kontrastu poza zbiornik jelitowy obecność przetok, obecność przetok, występowanie tzw. zatok - wypływu kontrastu do ślepo zakończonych kanałów. występowanie tzw. zatok - wypływu kontrastu do ślepo zakończonych kanałów. Akbari RP i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 452-455. NPZJ Proktokolektomia odtwórcza – nieszczelność zbiorników jelitowych

21 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 282 chorych - podczas badań radiologicznych zbiorników jelitowych przed zamknięciem ileostomii - obecność zatok 22 pacjentów (7,8%). U 10 - zagojenie zatoki (3,6 m-cy) - wykonano odtworzenie ciągłości p. pok. U 8 - oczyszczenie kanału przetoki w znieczuleniu – 7 zagojenie + odtworzenie (4,9 m-ca) Akbari RP i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 452-455. NPZJ Proktokolektomia odtwórcza – nieszczelność zbiorników jelitowych (zatoka)

22 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 Wczesne powikłania dotyczą 28-58% chorych, Wczesne powikłania dotyczą 28-58% chorych, Odległe powikłania sięgają nawet 52% Odległe powikłania sięgają nawet 52% Remzi FH i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 198-204. NPZJ Proktokolektomia odtwórcza – powikłania

23 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 195 chorych, 195 chorych, 59 (30%) wymagało ponownej hospitalizacji. 59 (30%) wymagało ponownej hospitalizacji. 41 chorych – 1 raz ponownie przyjętych, 41 chorych – 1 raz ponownie przyjętych, 18 > 2 razy 18 > 2 razy Najczęstsze przyczyny hospitalizacji: niedrożność jelita cienkiego (28 / 86) niedrożność jelita cienkiego (28 / 86) zakażenie w miednicy/nieszczelność zespolenia (28 / 86). zakażenie w miednicy/nieszczelność zespolenia (28 / 86). Datta I i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 55-58. NPZJ Proktokolektomia odtwórcza – konieczność ponownej hospitalizacji

24 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 17 chorych (28,8%) - leczenie operacyjne 17 chorych (28,8%) - leczenie operacyjne 42 chorych - leczenie zachowawcze 42 chorych - leczenie zachowawcze Sterydoterapia w czasie operacji: częstsza hospitalizacja (47/116 – 41% vs 12/79 – 15%; p=0,001) częstsza hospitalizacja (47/116 – 41% vs 12/79 – 15%; p=0,001) dłuższa hospitalizacja: (19,6 dni vs 9,6 dni) dłuższa hospitalizacja: (19,6 dni vs 9,6 dni) Datta I i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 55-58. NPZJ Proktokolektomia odtwórcza – konieczność ponownej hospitalizacji

25 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 zapobiega objawom nieszczelności zespolenia zbiornika jelitowego zapobiega objawom nieszczelności zespolenia zbiornika jelitowego ogranicza powstanie zakażenia w obrębie miednicy. ogranicza powstanie zakażenia w obrębie miednicy.ALE wymaga odtwarzanie ciągłości p. pok. wymaga odtwarzanie ciągłości p. pok. wyższy łączny odsetek powikłań pooperacyjnych wyższy łączny odsetek powikłań pooperacyjnych W części badań - może zrezygnować z wytwarzania ileostomii? NPZJ Proktokolektomia odtwórcza – wytwarzanie ileostomii protekcyjnej

26 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 913 kwestionariuszy do członków ASCRS – 63% odpowiedzi 913 kwestionariuszy do członków ASCRS – 63% odpowiedzi Chory po kolektomii obecnie bez steroidów Chory po kolektomii obecnie bez steroidów 27% wytworzyłoby zbiornik jelitowy bez ileostomii 27% wytworzyłoby zbiornik jelitowy bez ileostomii 73% wykonałoby ileostomię protekcyjną. 73% wykonałoby ileostomię protekcyjną. NPZJ Proktokolektomia odtwórcza – ileostomia protekcyjnej - opinia chirurgów wUSA Montbrun SL i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 1178-1183.

27 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 913 kwestionariuszy do członków ASCRS – 63% odpowiedzi 913 kwestionariuszy do członków ASCRS – 63% odpowiedzi Chory nie operowany ale sterydy 40 mg/dobę, Chory nie operowany ale sterydy 40 mg/dobę, 16% - wykonałoby kolektomię z końcową ileostomią, 16% - wykonałoby kolektomię z końcową ileostomią, 82% - proktokolektomię odtwórczą z ileostomią protekcyjną, 82% - proktokolektomię odtwórczą z ileostomią protekcyjną, 2% - proktokolektomię odtwórczą bez ileostomii protekcyjnej. 2% - proktokolektomię odtwórczą bez ileostomii protekcyjnej. NPZJ Proktokolektomia odtwórcza – wytwarzanie ileostomii protekcyjnej - opinia chirurgów w USA Montbrun SL i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 1178-1183.

28 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 brak odpowiedzi na leczenie steroidami, brak odpowiedzi na leczenie steroidami, przewlekle trwającą krwistą biegunkę, przewlekle trwającą krwistą biegunkę, stale podwyższone wskaźniki procesu zapalnego, stale podwyższone wskaźniki procesu zapalnego, zajęcie przez proces zapalny całego jelita grubego, zajęcie przez proces zapalny całego jelita grubego, obecność niektórych haplotypów układu HLA, obecność niektórych haplotypów układu HLA, niedożywienie, niedożywienie, niemożność odstawienia steroidów niemożność odstawienia steroidów obecność zmian dysplastycznych w błonie śluzowej jelita obecność zmian dysplastycznych w błonie śluzowej jelita 30% chorych z CU w pewnym momencie życia zostanie poddanych kolektomii NPZJ Czynniki ryzyka megacolon toxicum: Hefti MM i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 193-197.

29 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 50 zabiegów 50 zabiegów Kolektomia + ileostomia końcowa: Kolektomia + ileostomia końcowa: 72 % laparoskopowo, 72 % laparoskopowo, 28% hand-assisted laparoscopy 28% hand-assisted laparoscopy 6%.konwersji 6%.konwersji Proktektomia odtwócza + ileostomia protekcyjna: Proktektomia odtwócza + ileostomia protekcyjna: 84% laparoskopowo 84% laparoskopowo 2,3% konwersji 2,3% konwersji średni pobyt w szpitalu - 4 dni. średni pobyt w szpitalu - 4 dni. nieszczelność zespolenia – 1 (2%) nieszczelność zespolenia – 1 (2%) zgonów – 0% zgonów – 0% NPZJ Colitis ulcerosa (3-etapowy zabieg): Holubar SD i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 187-192.

30 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 Ponad 80% pacjentów z chorobą L-C jest operowanych < 10 lat od początku choroby Ponad 80% pacjentów z chorobą L-C jest operowanych < 10 lat od początku choroby Kilka tygodni po operacji - nowe zmiany w jelicie krętym Kilka tygodni po operacji - nowe zmiany w jelicie krętym Po roku od operacji u 80% nawroty choroby podczas badań endoskopowych Po roku od operacji u 80% nawroty choroby podczas badań endoskopowych 3 - 5 rokiem po operacji u 1/3 kliniczne objawy choroby 3 - 5 rokiem po operacji u 1/3 kliniczne objawy choroby ALE u części chorych – przebieg łagodniejszy Czynniki zapobiegające nawrotom – nie w pełni poznane NPZJ Choroba Leśniowskiego-Crohna

31 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 Czynniki związane z większym ryzykiem nawrotu: palenie papierosów palenie papierosów przebieg choroby z perforacjami przebieg choroby z perforacjami lokalizacja choroby w jelicie krętym lub okolicy krętniczo-kątniczej lokalizacja choroby w jelicie krętym lub okolicy krętniczo-kątniczej płeć żeńska płeć żeńska NPZJ Choroba Leśniowskiego-Crohna

32 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 Klinicznie - trudno odróżnić nawrót choroby od dolegliwości wynikających z zaburzeń czynnościowych pracy jelit NPZJ Choroba Leśniowskiego-Crohna

33 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 Gdy przebieg pooperacyjny bez powikłań - stężenie kalprotektyny (FC) i laktoferyny (FL) normalizuje się w ciągu 2 m- cy od zabiegu Gdy przebieg pooperacyjny bez powikłań - stężenie kalprotektyny (FC) i laktoferyny (FL) normalizuje się w ciągu 2 m- cy od zabiegu ↑ FC i ↑ FL- jawny klinicznie ostry nawrót choroby ↑ FC i ↑ FL- jawny klinicznie ostry nawrót choroby FC i FL - wyższa wartość w ocenie stopnia nasilenia choroby niż CRP, PLT i endoskopia. FC i FL - wyższa wartość w ocenie stopnia nasilenia choroby niż CRP, PLT i endoskopia. NPZJ Choroba L-C – diagnostyka nawrotów Lamb CA i wsp. Br J Surg 2009; 96: 663-674.

34 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 61 pacjentów; średni okres obserwacji wyniósł 79 m-cy 61 pacjentów; średni okres obserwacji wyniósł 79 m-cy Zabiegi: Zabiegi: 24 chorych - zwykły drenaż przetoki 24 chorych - zwykły drenaż przetoki 28 chorych – fistulotomia – 5 nawrotów (17,9%) 28 chorych – fistulotomia – 5 nawrotów (17,9%) 9 pacjentów - przesunięty płat – 5 nawrotów (55,6%). 9 pacjentów - przesunięty płat – 5 nawrotów (55,6%). Sączenie z odbytu: Sączenie z odbytu: 50% chorych po drenażu przetoki 50% chorych po drenażu przetoki 66% chorych po fistulotomii 66% chorych po fistulotomii 75% chorych po przesuniętym płacie 75% chorych po przesuniętym płacie NPZJ Choroba L-C – przetoki okołoodbytnicze Van Koperen i wsp. Br J Surg 2009; 96: 675-679.

35 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 GI (48; 51%) przezskórny drenaż ropni pod kontrolą CT + planowy zabieg operacyjny, GI (48; 51%) przezskórny drenaż ropni pod kontrolą CT + planowy zabieg operacyjny, GII (46; 49%) - pierwotna laparotomia. GII (46; 49%) - pierwotna laparotomia. Śr. czas trwania choroby - 7 lat; śr. wiek chorych - 31 lat. Śr. czas trwania choroby - 7 lat; śr. wiek chorych - 31 lat. Śr. czas od drenażu do laparotomii - 6 tygodni. Śr. czas od drenażu do laparotomii - 6 tygodni. U 31 chorych (65%) z GI drenaż efektywny. U 31 chorych (65%) z GI drenaż efektywny. NPZJ Choroba L-C – ropnie wewnątrzbrzuszne Da Luz i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 906-912.

36 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 Czynniki ↓skuteczność drenażu przezskórnego: przyjmowanie steroidów przyjmowanie steroidów obecność licznych lub wieloogniskowych ropni obecność licznych lub wieloogniskowych ropni Drenaż przezskórny + planowy zabieg operacyjny - mniej kosztowne i skuteczniejsze jeśli chodzi o późniejszy przebieg choroby NPZJ Choroba L-C – ropnie wewnątrzbrzuszne Da Luz i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 906-912.

37 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 GI – stapler „bok do boku”, GII – ręczny „koniec do końca” GI – stapler „bok do boku”, GII – ręczny „koniec do końca” Czas obserwacji: śr.11,9 m-ca Czas obserwacji: śr.11,9 m-ca Endoskopowy nawrót choroby : 37,9% (GI) vs. 42,5% (G II); (P=0,55) Endoskopowy nawrót choroby : 37,9% (GI) vs. 42,5% (G II); (P=0,55) Kliniczny nawrót choroby: 22,7% (GI) vs. 21,9% (GII); (P=0.92). Kliniczny nawrót choroby: 22,7% (GI) vs. 21,9% (GII); (P=0.92). Wcześniejsze zabiegi resekcyjne zwiększały ryzyko nawrotów zarówno endoskopowych jak i klinicznych (p=0,028 i p=0,0016) Wcześniejsze zabiegi resekcyjne zwiększały ryzyko nawrotów zarówno endoskopowych jak i klinicznych (p=0,028 i p=0,0016) NPZJ Choroba L-C – resekcja jelita i rodzaj zespolenia McLeod RS. i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 919-927.

38 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 88 pacjentów (1984-2004), 339 strikturoplastyk; nawrót choroby = konieczność reoperacji. 88 pacjentów (1984-2004), 339 strikturoplastyk; nawrót choroby = konieczność reoperacji. Odsetek reoperacji: Odsetek reoperacji: ≤ 8 zwężeń -14% ≤ 8 zwężeń -14% > 8 zwężeń - 31% (p=0,01). > 8 zwężeń - 31% (p=0,01). Odsetek reoperacji: Odsetek reoperacji: ≤ 4 strikturoplastyki - 14% ≤ 4 strikturoplastyki - 14% > 4 strikturoplastyk - 33% (p 4 strikturoplastyk - 33% (p<0,01). NPZJ Choroba L-C – zwężenia i stricturoplastyki Greenstein AJ i wsp. J Am Coll Surg 2009; 208: 1065-1070..

39 Choroby odbytu

40 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 GI - 0,2% maść z nitrogliceryną (n=15), GII - placebo (n=15); 2x dziennie przez 2 tygodnie GI - 0,2% maść z nitrogliceryną (n=15), GII - placebo (n=15); 2x dziennie przez 2 tygodnie GI w ↓ ból w 1, 3 i 7 (P<0,05). GI w ↓ ból w 1, 3 i 7 (P<0,05). GII ↑ leków p-bólowych w 1 i 3 dobie po zabiegu. GII ↑ leków p-bólowych w 1 i 3 dobie po zabiegu. Zagojenie rany lepsze w GI (76,7% vs 46,7%; p=0,02) Zagojenie rany lepsze w GI (76,7% vs 46,7%; p=0,02) Hemoroidectomia – ból pooperacyjny – wzmożenie napięcia mm. zwieraczy Karanlik H i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 280-285.

41 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 113 (DGHAL); 113 (DGHAL); Wczesne wyniki (6 tyg; n=103): Wczesne wyniki (6 tyg; n=103): 7/103 chorych (6%) wymagało stosowania leków przeciwbólowych, 7/103 chorych (6%) wymagało stosowania leków przeciwbólowych, 93/103 (90,3%) dolegliwości ustąpiły lub znacznie się zmniejszyły. 93/103 (90,3%) dolegliwości ustąpiły lub znacznie się zmniejszyły. Wyniki odległe (30 m-cy; n=90): Wyniki odległe (30 m-cy; n=90): 77 / 90 (86%) dolegliwości ustąpiły 77 / 90 (86%) dolegliwości ustąpiły 2 / 103 (2%) - szczeliny odbytu, (Diltiazemem). 2 / 103 (2%) - szczeliny odbytu, (Diltiazemem). Z kolei 8/90 (9%) - leczenie operacyjne. Z kolei 8/90 (9%) - leczenie operacyjne. 82 / 90 (91%) - ponownie poddaliby się leczeniu metodą DGHAL 82 / 90 (91%) - ponownie poddaliby się leczeniu metodą DGHAL Hemoroidectomia – DGHL a ból pooperacyjny Wilkerson PM i wsp. Colorectal Dis 2009; 11: 394-400.

42 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 230 zabiegów – IV stopień zaawansowania 230 zabiegów – IV stopień zaawansowania Śr. czas zabiegu - 10 minut (5-35 min) Śr. czas zabiegu - 10 minut (5-35 min) 10 (4,7%) chorych– krwawienie w 1-szym tyg po zabiegu 10 (4,7%) chorych– krwawienie w 1-szym tyg po zabiegu 7 (3%) chorych - zatrzymanie moczu 7 (3%) chorych - zatrzymanie moczu Kwestionariusz po operacji - 92% chorych wyraziło swoje zadowolenie z wykonanego zabiegu. Kwestionariusz po operacji - 92% chorych wyraziło swoje zadowolenie z wykonanego zabiegu. Hemoroidectomia – metoda Longo Chew MH i wsp. Am J Surg 2009; 197: 695-701.

43 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 krótszy czas zabiegu i pobytu w szpitalu, krótszy czas zabiegu i pobytu w szpitalu, mniejszy ból pooperacyjny czy mniejszy ból pooperacyjny czy szybszy powrót do codziennych zajęć. szybszy powrót do codziennych zajęć.ALE większy odsetek nawrotu w dłuższym okresie obserwacji większy odsetek nawrotu w dłuższym okresie obserwacji konieczność ponownych operacji konieczność ponownych operacji Hemoroidectomia – metoda Longo Burch J i wsp. Colorectal Dis 2009; 11: 233-244.

44 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 Ropień okołoodbytniczy – najczęstsza przyczyna przetoki Ropień okołoodbytniczy – najczęstsza przyczyna przetoki 148 chorych (105m/43 k; śr. wiek 43,6 lat) 148 chorych (105m/43 k; śr. wiek 43,6 lat) Czynnikami sprzyjające rozwojowi przetoki: Czynnikami sprzyjające rozwojowi przetoki: wiek < 40 lat (p<0,01) wiek < 40 lat (p<0,01) cukrzyca (p=0,04) cukrzyca (p=0,04) płeć, palenie tytoniu, zakażenie wirusem HIV, antybiotykoterapia okołooperacyjna – nie mają wpływu. płeć, palenie tytoniu, zakażenie wirusem HIV, antybiotykoterapia okołooperacyjna – nie mają wpływu. Przetoki okołoodbytnicze - czynniki ryzyka Hamadani A i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 217-221.

45 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 samowchłaniające się materiały biologiczne (pierwszy raz - 2006 r.) samowchłaniające się materiały biologiczne (pierwszy raz - 2006 r.) materiał odporny na infekcje materiał odporny na infekcje ZALECA SIĘ JEDNAK oczyszczenie kanałów przetoki + drenaż oczyszczenie kanałów przetoki + drenaż płukanie płynami odkażającymi płukanie płynami odkażającymi a później wprowadzenie zatyczki a później wprowadzenie zatyczki Przetoki okołoodbytnicze – zatyczki (Anal fistula plug) Zubaidi A Dis Colon Rectum 2009; 52: 1584-1588. Schwandner T i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 1578-1583.

46 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 23 chorych 23 chorych 12 miesięcy obserwacji 12 miesięcy obserwacji Zagojenie się 19 (83%) przetok okołoodbytniczych Zagojenie się 19 (83%) przetok okołoodbytniczych 1 nawrót - u pacjenta z chorobą L-C 1 nawrót - u pacjenta z chorobą L-C 2 nawroty - błędy techniczne 2 nawroty - błędy techniczne Przetoki okołoodbytnicze – zatyczki (Anal fistula plug) Zubaidi A Dis Colon Rectum 2009; 52: 1584-1588.

47 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 60 chorych (przetoki przezzwieraczowe) 60 chorych (przetoki przezzwieraczowe) Przed założeniem zatyczki - twór zewnętrzny + kanał – oczyszczane, po założeniu - otwór zewnętrzny - otwarty. Przed założeniem zatyczki - twór zewnętrzny + kanał – oczyszczane, po założeniu - otwór zewnętrzny - otwarty. Bez powikłań pooperacyjnych i zaburzeń trzymania stolca Bez powikłań pooperacyjnych i zaburzeń trzymania stolca Odsetek zagojenia – 62% (12 m-cy) Odsetek zagojenia – 62% (12 m-cy) Odsetek zagojenia niższy wśród Odsetek zagojenia niższy wśród palaczy palaczy chorych na cukrzycę chorych na cukrzycę Przetoki okołoodbytnicze – zatyczki (Anal fistula plug) Schwandner T i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 1578-1583.

48 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 35 chorych (36 zatyczek) 35 chorych (36 zatyczek) Średni okres obserwacji - 126 dni Średni okres obserwacji - 126 dni Odsetek zagojonych przetok - 13,9%. Odsetek zagojonych przetok - 13,9%. 4 pacjentów z chorobą L-C - u 1 (25%) zagojenie 4 pacjentów z chorobą L-C - u 1 (25%) zagojenie Przetoki okołoodbytnicze – zatyczki (Anal fistula plug) Safar B i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 248-252.

49 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 80 chorych (p. przezzwieraczowe) 80 chorych (p. przezzwieraczowe) (G I, n=43) – płat vs. (G II, n=37) - zatyczka (G I, n=43) – płat vs. (G II, n=37) - zatyczka Średni czas obserwacji: Średni czas obserwacji: GI - 56 miesięcy (6-136) GI - 56 miesięcy (6-136) GII - 14 miesięcy (6-22) GII - 14 miesięcy (6-22) Odsetek wyleczeń: Odsetek wyleczeń: 63% (GI) vs 32% (GII) (p=0,008) 63% (GI) vs 32% (GII) (p=0,008) Przetoki okołoodbytnicze zatyczki vs przesunięty płat Christoforidis D i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 18-22.

50 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 (GI – zatyczka – 15 chorych) vs. GII – płat – 16 chorych) (GI – zatyczka – 15 chorych) vs. GII – płat – 16 chorych) Nawroty po 12 m-cach: Nawroty po 12 m-cach: GI – 12/15 (80%) GI – 12/15 (80%) GII - 2/16 (12,5%) GII - 2/16 (12,5%) Tak złe wyniki leczenia po zastosowaniu zatyczki, skłoniły lekarzy do zamknięcia badania Przetoki okołoodbytnicze zatyczki vs przesunięty płat Ortiz H i wsp. Br J Surg 2009; 96: 608-612.

51 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 Zabiegi naprawcze zwieraczy odbytu skuteczność < 50% chorych (odległe wyniki leczenia) skuteczność < 50% chorych (odległe wyniki leczenia) metoda „ na zakładkę” - metoda z wyboru - izolowane uszkodzenia zwieracza zewnętrznego metoda „ na zakładkę” - metoda z wyboru - izolowane uszkodzenia zwieracza zewnętrznego efekt czynnościowy – gorszy z upływem czasu efekt czynnościowy – gorszy z upływem czasu starsi pacjenci starsi pacjenci kobiety > 2 porody drogami natury kobiety > 2 porody drogami natury Nietrzymanie stolca – plastyka mm. zwieraczy Riss S i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 1095-1100. Zutshi M i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 1089-1094.

52 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 52 chorych, okres obserwacji > 5 lat. 52 chorych, okres obserwacji > 5 lat. Kontynencja – poprawa z 15 do 5 pkt, p<0,001) (skala Wexnera) Kontynencja – poprawa z 15 do 5 pkt, p<0,001) (skala Wexnera) 50% poprawa u 74% pacjentów, 50% poprawa u 74% pacjentów, 70% poprawa u 50% leczonych. 70% poprawa u 50% leczonych. Średnia ilość epizodów oddawania nietrzymania stolca: Średnia ilość epizodów oddawania nietrzymania stolca: z 0,5 do 0,1 / dziennie (p=0,004). z 0,5 do 0,1 / dziennie (p=0,004). Jakość życia uległa znacznej poprawie Jakość życia uległa znacznej poprawie Nietrzymanie stolca – stymulacja nerwów krzyżowych Altomare DF i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 11-17.

53 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 Do błony podśluzowej w 3 lub 4 miejsca powyżej linii grzebieniastej w zagłębienie w przestrzeni międzyzwieraczowej. Do błony podśluzowej w 3 lub 4 miejsca powyżej linii grzebieniastej w zagłębienie w przestrzeni międzyzwieraczowej. Nietrzymanie stolca: Nietrzymanie stolca: przed zabiegiem 12,27 ± 0,97 przed zabiegiem 12,27 ± 0,97 3 m-ce po zabiegu 6,82 ± 1,64 3 m-ce po zabiegu 6,82 ± 1,64 6 m-cy po zabiegu 6,73 ± 1,47, 6 m-cy po zabiegu 6,73 ± 1,47, rok po zabiegu 5,91 ± 0,95 rok po zabiegu 5,91 ± 0,95 dwa lata po zabiegu 4,91 ± 0,97 (p=0,003). dwa lata po zabiegu 4,91 ± 0,97 (p=0,003). Znacznej poprawie uległa także jakość życia (p<0,05). Znacznej poprawie uległa także jakość życia (p<0,05). Nie odnotowano żadnych poważnych powikłań po zabiegu Nie odnotowano żadnych poważnych powikłań po zabiegu Idiopatyczne nietrzymanie stolca – wstrzykiwanie roztworów glikanu Aigner F i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 293-298.

54 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 76 pacjentów, śr. czas obserwacji - 3,6 lat, a średni wiek - 74 lata (zakres, 16-93) 76 pacjentów, śr. czas obserwacji - 3,6 lat, a średni wiek - 74 lata (zakres, 16-93) Nawroty wypadania - 14,5% chorych Nawroty wypadania - 14,5% chorych Odsetek powikłań pooperacyjnych - 25% Odsetek powikłań pooperacyjnych - 25% < 50 r.ż. - odsetek powikłań - 8%, < 50 r.ż. - odsetek powikłań - 8%, > 50 r.ż. - odsetek powikłań 15%. > 50 r.ż. - odsetek powikłań 15%. odsetek nawrotów i powikłań wśród młodszych chorych jest niższy, zabieg ten nie musi być ograniczony jedynie dla starszych chorych Wypadanie odbytnicy – operacja Delorme’a Lieberth M i wsp. Am J Surg 2009; 197: 418-423.

55 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 leczenie wlewkami z formaliny leczenie wlewkami z formaliny jednoczesne doustne podawanie witaminy A poprawia skuteczność wlewek z formaliny. jednoczesne doustne podawanie witaminy A poprawia skuteczność wlewek z formaliny. dzienna dawka witaminy A 10.000 jednostek. dzienna dawka witaminy A 10.000 jednostek. Witamina A zwiększa produkcję fibroblastów, stężenie mukopolisacharydów i kolagenu - przyspiesza gojenie ran. Poradiacyjne zapalenie odbytnicy Patel P i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 1605-1609.

56 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 504 pacjentów. Wszystkim chorym zalecano regularne golenie włosów. Średni okres obserwacji wyniósł 11,3 lat. GI (113 chorych) goliła się regularnie GII (391 pacjentów) - nieregularnie Nawrót łącznie - 111 (22%) : Nawrót łącznie - 111 (22%) : 30,1% (34/113) GI 30,1% (34/113) GI 19,7% (77/391) GII (p=0,01). 19,7% (77/391) GII (p=0,01). Golenie okolicy operowanej nie powinno być rekomendowane Torbiel pilonidalna – konieczność regularnego golenia? Petersen S i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 131-134.

57 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 Miscellanea DOŻYLNA PODAŻ PŁYNÓW DOŻYLNA PODAŻ PŁYNÓW Nadmierna ilość przetaczanych płynów Nadmierna ilość przetaczanych płynów Zaburzenia ukł. krążenia i oddechowego Zaburzenia ukł. krążenia i oddechowego Upośledzenie gojenia zespoleń jelitowych Upośledzenie gojenia zespoleń jelitowych Opóźniony powrót perystaltyki Opóźniony powrót perystaltyki

58 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 Miscellanea Zespół Ogilvie – rzekoma niedrożność jelit Zespół Ogilvie – rzekoma niedrożność jelit Podawanie neostygminy Podawanie neostygminy Odbarczenie kolonoskopem Odbarczenie kolonoskopem Kolektomia Kolektomia Niedokrwienie i martwica jelit Niedokrwienie i martwica jelit Perforacja jelit Perforacja jelit KOLOSTOMIA??? KOLOSTOMIA???

59 Chirurgia laparoskopowa jelit

60 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 Korzyści: Korzyści: mniejszy uraz operacyjny mniejszy uraz operacyjny mniejsze dolegliwości bólowe mniejsze dolegliwości bólowe szybszy powrót prawidłowej perystaltyki jelit szybszy powrót prawidłowej perystaltyki jelit krótszy czas hospitalizacji i okresu rekonwalescencji krótszy czas hospitalizacji i okresu rekonwalescencji brak różnic w doszczętności onkologicznej brak różnic w doszczętności onkologicznej Chirurgia laparoskopowa jelit Hida K i wsp. World J Surg 2009; 33: 1733-1740. Yamamoto S i wsp. J Am Coll Surg 2009; 208: 383-389.

61 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 1073 p., rak odbytnicy, 28 ośrodków; GI – konwersja vs. GII – laparoskopia 1073 p., rak odbytnicy, 28 ośrodków; GI – konwersja vs. GII – laparoskopia Odsetek konwersji wiązał się z: Odsetek konwersji wiązał się z: wyższym BMI wyższym BMI dłuższym czasem zabiegu operacyjnego (295 vs. 270 min) dłuższym czasem zabiegu operacyjnego (295 vs. 270 min) wyższą utratą krwi (265 vs 80 ml), wyższą utratą krwi (265 vs 80 ml), dłuższym pobytem w szpitalu (20 vs 14 dni) dłuższym pobytem w szpitalu (20 vs 14 dni) większym odsetkiem powikłań śród- (32,1% vs 3,5%) i pooperacyjnych (43,6% vs 21,1%). większym odsetkiem powikłań śród- (32,1% vs 3,5%) i pooperacyjnych (43,6% vs 21,1%). Chirurgia laparoskopowa jelit - konwersja Yamamoto S i wsp. J Am Coll Surg 2009; 208: 383-389.

62 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 GI (42 chorych) – laparoskopia vs. GII (25 chorych) - metoda klasyczna. GI (42 chorych) – laparoskopia vs. GII (25 chorych) - metoda klasyczna. Wskazania nagłe Wskazania nagłe Utrata krwi GI vs GII Utrata krwi GI vs GII 118 vs 205; p<0,01 118 vs 205; p<0,01 Czas hospitalizacji GI vs GII Czas hospitalizacji GI vs GII 8 vs 11 dni; p=0,02 8 vs 11 dni; p=0,02 Śmiertelność okołooperacyjna GI vs GII Śmiertelność okołooperacyjna GI vs GII 1 vs 3; p=0,29 1 vs 3; p=0,29 Chirurgia laparoskopowa jelit we wskazaniach nagłych Stulberg JJ i wsp. Am J Surg 2009; 197: 296-301.

63 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 37 chorych. Średni czas operacji wyniósł 184 min (109-410 min) średni pobyt w szpitalu - 3,9 dni (zakres, 1-8) 37 chorych. Średni czas operacji wyniósł 184 min (109-410 min) średni pobyt w szpitalu - 3,9 dni (zakres, 1-8) 90% chorych była wypisanych < 5 dniach 90% chorych była wypisanych < 5 dniach nieszczelność zespoleń jelitowych – 0 nieszczelność zespoleń jelitowych – 0 odsetek zgonów - 0 odsetek zgonów - 0 odsetek powikłań – 3 (8%) odsetek powikłań – 3 (8%) ponowna hospitalizacja - 3 (8%). ponowna hospitalizacja - 3 (8%). Chirurgia laparoskopowa „fast-track surgery” Lindsetmo RO i wsp. Am J Surg 2009; 197: 408-412.

64 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 Wypis 23 godziny po operacji ! Kryteria włączenia: Kryteria włączenia: choroba okrężnicy lub górnej części odbytnicy, choroba okrężnicy lub górnej części odbytnicy, ASA 1, 2 ASA 1, 2 wiek < 75 lat, wiek < 75 lat, BMI < 28, BMI < 28, obecność towarzyszącej sprawnej osoby dorosłej obecność towarzyszącej sprawnej osoby dorosłej posiadanie w domu telefonu lub telefonu komórkowego, posiadanie w domu telefonu lub telefonu komórkowego, zamieszkanie < 10 mil od szpitala, zamieszkanie < 10 mil od szpitala, cięcie chirurgiczne < 7 cm, poinformowanie lekarza rodzinnego o udziale w badaniu cięcie chirurgiczne < 7 cm, poinformowanie lekarza rodzinnego o udziale w badaniu Nie odnotowano żadnych powikłań pooperacyjnych, żaden chory nie wymagał ponownej hospitalizacji Chirurgia laparoskopowa „fast-track surgery” Levy BF i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 1239-1243.

65 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 Wydłużenie zabiegu operacyjnego: (>270 min) ↑ ryzyko powikłań pooperacyjnych (p=0,04) ↑ ryzyko powikłań pooperacyjnych (p=0,04) ↓ rozpoczęciem właściwego żywienia (p=0,02) ↓ rozpoczęciem właściwego żywienia (p=0,02) ↑ czasem hospitalizacji (p=0,03). ↑ czasem hospitalizacji (p=0,03). ↑ hospitalizację (p=0,04) ↑ hospitalizację (p=0,04) Chirurgia laparoskopowa kolektomia Scheer A i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 1746-1752.

66 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 307 chorych z rakiem odbytnicy, resekcje metodą laparoskopową Nieszczelność zespolenia - 29 chorych (9,4%) Nieszczelność zespolenia - 29 chorych (9,4%) Nieszczelność częściej: Nieszczelność częściej: u młodszych chorych u młodszych chorych u mężczyzn, u mężczyzn, przy nisko położonych guzach przy nisko położonych guzach gdy dłuższy czas operacji niż średnia dla całej grupy gdy dłuższy czas operacji niż średnia dla całej grupy bez znaczenia: stopień zaawansowania guza, BMI, choroby współistniejące, wykonywanie ileostomii obarczających, odsetek konwersji, jak też śródoperacyjna utrata krwi. bez znaczenia: stopień zaawansowania guza, BMI, choroby współistniejące, wykonywanie ileostomii obarczających, odsetek konwersji, jak też śródoperacyjna utrata krwi. Chirurgia laparoskopowa nieszczelność zespolenia Joh YG i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 91-96.

67 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 Ponowne zabiegi laparoskopowe - skuteczne w przypadku nieszczelność zespoleń jelitowych, które to zespolenia wykonano techniką laparoskopową. Chirurgia laparoskopowa nieszczelność zespolenia Joh YG i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 91-96. Rotholtz NA. i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 275-279.

68 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 124 laparoskopowe resekcje fragmentu jelita krętego i kątnicy, GI (54 chorych) przetoki (43%), ropnie (30%), choroba nawrotowa (27%) GII (70 chorych) – nie powikłana GI vs GII: średni czas operacji był dłuższy (214 vs. 191 minut; p<0,05), średni czas operacji był dłuższy (214 vs. 191 minut; p<0,05), większy był też odsetek konwersji (37% vs 14%; p<0,001), większy był też odsetek konwersji (37% vs 14%; p<0,001), częściej wykonywano ileostomię odbarczającą (39% vs 9%; p<0,001). częściej wykonywano ileostomię odbarczającą (39% vs 9%; p<0,001). bez różnic: liczba powikłań pooperacyjnych, czas hospitalizacji. bez różnic: liczba powikłań pooperacyjnych, czas hospitalizacji. Chirurgia laparoskopowa choroba Leśniowskiego-Crohna Goyer P i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 205-210.

69 Chirurgia 2010 – Co nowego? I Konferencja TChP - 23-24 marca 2010 Po laparoskopowej kolektomii: wyższy poziom albumin (p=0,0003) wyższy poziom albumin (p=0,0003) mniejszą ilość narkotycznych leków p- bólowych (p=0,0143) mniejszą ilość narkotycznych leków p- bólowych (p=0,0143) szybszy powrót perystaltyki jelit (p=0,0001) szybszy powrót perystaltyki jelit (p=0,0001) krótszy pobyt w szpitalu (p=0,039) krótszy pobyt w szpitalu (p=0,039) proktektomia - 49 dni wcześniej (p=0,0044) proktektomia - 49 dni wcześniej (p=0,0044) zamknięcie ileostomii - 17 dni wcześniej (p=0,00003) zamknięcie ileostomii - 17 dni wcześniej (p=0,00003) Chirurgia laparoskopowa colitis ulcerosa – kolektomia - trzy etapy leczenia Chung TP. i wsp. Dis Colon Rectum 2009; 52: 4-10.