Cyrylica Pismo rosyjskie.

Prezentacja na temat: "Cyrylica Pismo rosyjskie."— Zapis prezentacji:

1 Cyrylica Pismo rosyjskie

2 Historia pisma Za twórcę cyrylicy uznaje się któregoś z uczniów Cyryla i Metodego, przy czym najczęściej przywołuje się tu imiona Klimenta Ochrydzkiego bądź Konstantyna Presławskiego. Pierwsze ślady użycia cyrylicy pochodzą z terenów wschodniej Bułgarii. Za najstarszy datowany zabytek cyrylicki uważany jest dobrudżańska inskrypcja cara Piotra, datowana na 943 rok. W ciągu X-XII w. cyrylica rozprzestrzeniła się z Bułgarii na tereny Serbii oraz Rusi Kijowskiej.

3 Cyrylica - pismo alfabetyczne
Cyrylica-pismo alfabetyczne służące do zapisu języków wschodniosłowiańskich, większości południowosłowiańskich i innych. Nazwa nawiązuje do apostoła Słowian - św. Cyryla, który wspólnie ze św. Metodym, prowadząc misję wielkomorawską wśród Słowian zapisał i wprowadził do liturgii język słowiański. Do zapisu tego języka zostały stworzone dwa alfabety - głagolica i później cyrylica (pismo uproszczone na bazie dużego alfabetu greckiego - majuskuły oraz głagolicy, z której zostały przeniesione niektóre litery).

4 Gdzie używana jest cyrylica? -inaczej pismo rosyjskie
Cyrylica przyjęta została przez większość języków z terenu byłego ZSRR , a także w językach: serbskochorwackim bułgarskim, macedońskim i mongolskim . Cyrylicy używa się także dla zapisywania wielu małych języków na terenie Federacji Rosyjskiej , takich jak np. abchaski, czy osetyjski. Jednak w wielu państwach, które wyzwoliły się spod wpływów rosyjskich, pojawiają się idee powrotu do wcześniejszych alfabetów, jeżeli takie istniały, np. w Mongolii, Azerbejdżanie, Turkmenistanie, Uzbekistanie itp.

5 alfabet Аа – A Ии – I Йй – J Кк – K Бб – B Лл – L Мм – M Вв – W Нн – N
Гг - oficjalnie G, w praktyce H Дд – D Ее – Je Ёё – Jo Жж – Ż Зз – Z Шш – Sz Щщ – Szcz Ыы – Y Ьь – "miękki znak" służy do zmiękczania Юю – Ju Ии – I Йй – J Кк – K Лл – L Мм – M Нн – N Оо – O Пп – P Рр – R Cc – S Тт – T Уу – U Фф – F Хх – Ch Цц – C (Чч – Cz Ъъ – "twardy znak", służy to utwardzania Ээ – E Яя – Ja

6 Głagolica? Cyrylica? Grażdanka?
Jak właściwie nazywa się rosyjski alfabet? Zwłaszcza dwie ostatnie z wymienionych w tytule nazw są na ogół używane zamiennie. A która jest bardziej prawidłowa?

7 Cyrylica Cyrylica (ros. kiriłłica) to alfabet, którego autorstwo przypisywane jest uczniom św. Cyryla (827–869), bazujący na greckiej majuskule. Na cyrylicy oparty jest współczesny alfabet rosyjski.

8 Grażdanka Grażdanka to zmodyfikowana wersja cyrylicy, wprowadzona w 1708 roku przez Piotra I. Nazwa sugeruje, że jest to alfabet “obywatelski”, tj. świecki - księgi cerkiewne dalej były pisane tradycyjną cyrylicą. Od obecnie używanego alfabetu, grażdanka różni się jedynie sześcioma literami (dwie dodane, cztery usunięte). Аа (a) Кк (k) Хх (ch) Бб (b) Лл (ł) Цц (c) Вв (w) Мм (m) Чч (cz) Гг (g) Нн (n) Шш (sz) Дд (d) Оо (o) Щщ (szcz) Ее (je) Пп (p) ъ (znak twardy) ь (znak miękki) Ёё (jo) Рр (r) ы (y) Жж (ż) Сс (s) Зз (z) Тт (t) Ээ (e "oborotnoje" tzn. odwrócone) Ии (i) Уу (u) Юю (ju) Йй (j) Фф (f) Яя (ja)

9 Głagolica Głagolica jest najstarszym alfabetem słowiańskim.
Jej nazwa wzięła się od staro-cerkiewno-słowiańskiego głagoł ‘słowo’ (obecnie w języku rosyjskim głagoł oznacza czasownik). Pochodzenie głagolicy nie zostało do końca wyjaśnione (niektórzy uważają, że jest oparta na greckiej minuskule), wiadomo jednak że powstała ona w celu przekładania tekstów chrześcijańskich na języki słowiańskie.

10 Unikatowy zapis cyrylicy
W standardzie Unicode, cyrylica jest zaadresowana w dwóch blokach: podstawowym: Cyrillic i uzupełniającym Cyrillic Supplement obejmujących adresy od U+0400 do U+052F. Znaki o adresach od U+0400 do U+045F znane z wcześniejszego standardu ISO zostały przeniesione do góry o 864 pozycje. Znaki zaadresowane od U+0460 do U+0489 to litery historyczne obecnie nie stosowane w cyrylicy. Znaki zaadresowane od U+048A do U+052F to litery dodatkowe dla różnych języków, które stosują cyrylicę. Unikod nie obejmuje cyrylickich znaków akcentowych, ale znaki z akcentami można tworzyć dodając po akcentowanej samogłosce (np. ы́ э́ ю́ я́) dostawny znaki diakrytyczny tzw. akut dostawny (U+0301).

11 Ciekawostka Cyrylica była najdłużej używana w niektórych klasztorach prawosławnych. Istnieją doniesienia, że jeszcze na początku XX wieku na Świętej Górze Athos (rumuński jest tam jednym z języków liturgicznych) używano do zapisywania języka rumuńskiego starej cyrylicy. Na zastosowanie cyrylicy do zapisywania języka mołdawskiego zgodził się podobno Józef Stalin, jednak nie jest on twórcą tego projektu . Od chwili zastąpienia cyrylicy przez alfabet łaciński, w Mołdawii istniał krąg osób, które chciały powrotu do cyrylicy.

12 Cyrylica Аа – A Ии – I Йй – J Ее – Je Дд – D Мм – M Нн – N Бб – B
Вв – W Гг - G, Жж – Ż Зз – Z Шш – Sz Щщ – Szcz Ыы – Y Ьь – "miękki znak" Юю – Ju Ее – Je Ии – I Йй – J Мм – M Нн – N Фф – F Ээ – E Яя – Ja Оо – O Кк – K Пп – P Рр – R Cc – S Тт – T Уу – U Хх – Ch Цц – C (Чч – Cz Ъъ – "twardy znak", Zagadka