Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Wybrane akty prawne dotyczące bezpieczeństwa żywności dr inż. Krystyna Lisik, dr inż. Maciej Wojtczak.

Prezentacja na temat: "Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Wybrane akty prawne dotyczące bezpieczeństwa żywności dr inż. Krystyna Lisik, dr inż. Maciej Wojtczak."— Zapis prezentacji:

1 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Wybrane akty prawne dotyczące bezpieczeństwa żywności dr inż. Krystyna Lisik, dr inż. Maciej Wojtczak

2 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Prawo w Rzeczypospolitej Polskiej "Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.„ Konstytucja RP art.87

3 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej Traktat o Przystąpieniu do Unii Europejskiej Republiki Czeskiej, Estonii, Cypru, Łotwy, Litwy, Węgier, Malty, Polski, Słowenii i Słowacji Polska od wstąpienia do Unii Europejskiej 1 maja 2004 r. zobowiązana jest do przestrzegania prawa obowiązującego w UE

4 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Prawo wspólnotowe Unia Europejska powstała na bazie istniejących uprzednio Wspólnot Europejskich: –Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, –Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej, –Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Jej system prawny jest więc w znacznym zakresie wynikiem funkcjonowania tych Wspólnot. Prawo wspólnotowe ma charakter ponadnarodowy

5 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego przed prawem krajowym Przepisy prawa krajowego, państwa członkowskiego, nie mogą być niezgodne z prawem wspólnotowym, jeżeli w danym obszarze brak wyraźnych okresów przejściowych w Traktacie Akcesyjnym. wyroki Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich

6 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 System prawny Unii Europejskiej PRAWO WSPÓLNOTOWE PRAWO KRAJÓW CZŁONKOWSKICH

7 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego przed prawem krajowym Zgodnie z Konstytucją prawo międzynarodowe, a w szczególności prawo unijne, będzie miało pierwszeństwo przed regulacjami polskimi. Art. 91 Konstytucji RP

8 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 System prawny Unii Europejskiej Źródła prawa pierwotnego: –traktaty założycielskie, –Jednolity Akt Europejski, –traktaty z Maastricht i Amsterdamu –traktaty akcesyjne –Traktat z Nicei –Konstytucja Unii Europejskiej źródła prawa wtórnego: –uregulowania instytucji Unii Europejskiej wydane na podstawie źródeł prawa pierwotnego

9 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Pierwotne prawo wspólnotowe Pierwotne prawo wspólnotowe zawiera normy i przepisy regulujące najistotniejsze kwestie Unii Europejskiej, takie jak: –ustrój, –porządek prawny, –podstawowe zasady prawa wspólnotowego, –delegacje do wydawania aktów normaty- wnych niższego rzędu itp.

10 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Istotnym elementem w systemie źródeł prawa europejskiego jest również orzecznictwo. Europejski Trybunał Sprawiedliwości w procesie interpretacji źródeł pierwotnego prawa wspólnotowego określił zasady porządku prawnego w Europie. Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości oraz Sądu Pierwszej Instancji wypracowało zasady prawne oraz porządek prawny Unii. Europejski Trybunał Sprawiedliwości

11 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Pierwotne prawo wspólnotowe W hierarchii źródeł prawa unormowania pierwotne są uprzywilejowane. Akty te mają bezwzględne pierwszeństwo przed aktami niższej rangi, a wszystkie akty prawa wtórnego muszą być zgodne z prawem pierwotnym.

12 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Wtórne prawo wspólnotowe Pochodne akty prawne prawa wspólnotowego wydawane są przez: –Parlament Europejski wspólnie z Radą Unii Europejskiej, –Radę Unii Europejskiej samodzielnie –oraz przez Komisję Europejską.

13 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Wtórne prawo wspólnotowe normy bezwzględnie obowiązujące: –rozporządzenia, –dyrektywy, –decyzje, akty nie mające wiążącego charakteru: –zalecenia, –opinie i inne.

14 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 ROZPORZĄDZENIA Mają zasięg ogólny, co oznacza, że stosuje się je bezpośrednio w państwach członkowskich. –Obowiązują w formie przyjętej przez właściwy organ Wspólnoty i nie podlegają żadnym dodatkowym wymogom, aby mogły obowiązywać we wszystkich krajach Wspólnoty. –Akty te podlegają publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii i z tą chwilą stają się częścią składową systemu prawnego każdego państwa członkowskiego. Z chwilą wejścia w życie, rozporządzenia automatycznie uchylają odmienne przepisy obowiązujące w państwach członkowskich.

15 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 DYREKTYWY W odróżnieniu od rozporządzeń, dyrektywy nie wiążą w całości, lecz jedynie „co do skutku”. Oznacza to, że dyrektywy nakładają na państwa członkowskie obowiązek uregulowania danej materii w sposób w nich określony, pozostawiając jednak swobodę w zakresie środków prawnych do osiągnięcia określonego celu.

16 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Decyzje Mają moc obowiązującą w stosunku do tych podmiotów, do których zostały skierowane. Adresatami decyzji mogą być osoby prawne, osoby fizyczne oraz państwa członkowskie. Decyzje mają więc charakter indywidualny. Wiążą adresata w całości – adresat nie ma (jak w przypadku dyrektyw) możliwości wyboru metod lub środków realizacji decyzji.

17 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 ZALECENIA I OPINIE Zalecenia i opinie nie mają wiążącego charakteru. Traktowane są jako wskazówki interpretacyjne w procesie stosowania prawa wspólnotowego.

18 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Prawo wspólnotowe PRAWO KRAJOWE ustawy, rozporządzenia WTÓRNE PRAWO WSPÓLNOTOWE rozporządzenia, dyrektywy, decyzje PIERWOTNE PRAWO WSPÓLNOTOWE traktaty

19 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 01. Sprawy ogólne, finansowe i instytucjonalne 02. Unia celna i swobodny przepływ towarów 03. Rolnictwo 04. Rybołówstwo 05. Swobodny przepływ pracowników i polityka społeczna 06. Prawo przedsiębiorczości i swoboda świadczenia usług 07. Polityka transportowa 08. Polityka konkurencji 09. Podatki 10. Polityka gospodarcza i pieniężna oraz swobodny przepływ kapitału Spis prawodawstwa wspólnotowego

20 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 11. Stosunki zewnętrzne 12. Energia 13. Polityka przemysłowa i rynek wewnętrzny 14. Polityka regionalna i koordynacja instrumentów polityki strukturalnej 15. Środowisko, ochrona konsumentów i zdrowia 16. Nauka, informacja, edukacja, kultura 17. Prawo dotyczące przedsiębiorstw 18. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa 19. Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości 20. Europa Narodów Spis prawodawstwa wspólnotowego

21 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 03.05 Przepisy ogólne 03.07 Statystyka 03.10 Przepisy podstawowe 03.20 Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR) 03.30 Struktury rolnicze 03.40 Środki pieniężne 03.50 Zbliżanie ustawodawstw i środki zdrowotne 03.60 Produkty będące przedmiotem wspólnej organizacji rynków –03.60.60 Cukier 03.70 Produkty niebędące przedmiotem wspólnej organizacji rynków 03.80 Umowy z państwami nieczłonkowskimi 03. Rolnictwo

22 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 ok. 70 obowiązujących dokumentów w tym: 32006R0318 (zastępuje 1260/2001) Rozporządzenie Rady (WE) nr 318/2006 z dnia 20 lutego 2006 r. w sprawie wspólnej organizacji rynków w sektorze cukru (Dz.U. L 58 z 28.2.2006, str. 1—31) 32006R0952 (zastępuje 1262/2001) Rozporządzenie Komisji (WE) nr 952/2006 z dnia 29 czerwca 2006 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 318/2006 w odniesieniu do zarządzania rynkiem wewnętrznym cukru oraz systemu kwot (Dz.U. L 178 z 01.7.2006, str. 39-59) 03.60.60 Cukier

23 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 13.10 Polityka przemysłowa: przepisy ogólne, statystyki i badania 13.20 Polityka przemysłowa: działania sektorowe 13.30 Rynek wewnętrzny: zbliżanie ustawodawstw –13.30.14 Środki spożywcze 13.40 Rynek wewnętrzny: polityka dotycząca przedsiębiorstw 13.50 Sprawy różne 13.60 Sieci transeuropejskie 13. Polityka przemysłowa i rynek wewnętrzny

24 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 31979L0796 Pierwsza Dyrektywa Komisji z dnia 26 lipca 1979 r. ustanawiająca wspólnotowe metody analiz w celu badania niektórych cukrów przeznaczonych do spożycia przez ludzi (Dz.U. L 239 z 22.9.1979, str. 24—52) 32001L0111 Dyrektywa Rady 2001/111/WE z dnia 20 grudnia 2001 r. odnosząca się do niektórych cukrów przeznaczonych do spożycia przez ludzi (Dz.U. L 10 z 12.1.2002, str. 53—57) 13.30.14 Środki spożywcze

25 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 32001L0022 Dyrektywa Komisji 2001/22/WE z dnia 8 marca 2001 r. ustanawiająca metody pobierania próbek i metody analiz do celów urzędowej kontroli poziomów ołowiu, kadmu, rtęci i 3-MCPD w środkach spożywczych (Dz.U. L 77 z 16.3.2001, str. 14—21) 32005R0396 Rozporządzenie (we) nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 lutego 2005 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów w żywności i paszy pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz na ich powierzchni, zmieniające dyrektywę Rady 91/414/EWG. (Dz.U. L 70 z 16.3.2005, str. 1—16) 13.30.14 Środki spożywcze

26 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 15.07 Statystyka 15.10 Środowisko 15.20 Konsumenci –15.20.10 Przepisy ogólne –15.20.20 Informacja, edukacja i reprezentowanie konsumentów –15.20.30 Ochrona zdrowia i bezpieczeństwo –15.20.40 Ochrona interesów gospodarczych 15.30 Ochrona zdrowia 15.40 Ochrona zwierząt 15. Środowisko, ochrona konsumentów i zdrowia

27 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 31990L0496 Dyrektywa Rady z dnia 24 września 1990 r. w sprawie oznaczania wartości odżywczej środków spożywczych (Dz.U. L 276 z 6.10.1990, str. 40—44) 32000L0013 Dyrektywa 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 marca 2000 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich w zakresie etykietowania, prezentacji i reklamy środków spożywczych (Dz.U. L 109 z 6.5.2000, str. 29—42) Zmienione (przez) 32001L0101 Zmienione (przez) 32003L0089 Consolidated text 02000L0013-20040501 13.30.14 Środki spożywcze

28 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Źródła prawa krajowego w Polsce "Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.„ Konstytucja RP art.87

29 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Źródła prawa krajowego w Polsce W kategorii „żywność i żywienie” znajduje się aktualnie w polskim prawodawstwie około 230 obowiązujących aktów prawnych w tym około 30 ustaw.

30 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Ustawy Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o warunkach zdrowotnych żywności (Dz.U. 2001 Nr 63 poz. 634) Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno- spożywczych (Dz.U. 2001 Nr 5 poz. 44) Ustawa z dnia 22 lipca 2006 r. o paszach (Dz.U. 2006 nr 144 poz. 1045)

31 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Pozostałości chemicznych środków ochrony roślin w środkach spożywczych Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 kwietnia 2004 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości chemicznych środków ochrony roślin, które mogą znajdować się w środkach spożywczych lub na ich powierzchni Dz.U. 2004 nr 85 poz. 801

32 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Zmienione przez: Rozporządzenie Ministra zdrowia z dnia 24 lutego 2005 r. (Dz.U. 2005 nr 48 poz. 460) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 czerwca 2005 r. (Dz.U. 2005 nr 108 poz. 907) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 listopada 2005 r. (Dz.U. 2005 nr 242 poz. 2047) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 czerwca 2006 r. (Dz.U. 2006 nr 106 poz. 718)

33 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Rozp. Ministra Zdrowia z dnia 16 kwietnia 2004 r. określa najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości chemicznych środków ochrony roślin, które mogą znajdować się: –w środkach spożywczych pochodzenia roślinnego –w ziarnie zbóż –w środkach spożywczych pochodzenia zwierzęcego –w środkach spożywczych przeznaczonych dla niemowląt i małych dzieci

34 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006

35

36 Rozp. Ministra Zdrowia z dnia 16 kwietnia 2004 r. ponad 300 środków ochrony roślin 26 w odniesieniu do buraka w tym: –15 w odniesieniu do buraka cukrowego 172 środków ochrony roślin z adnotacją „pozostałe środki spożywcze pochodzenia roślinnego”

37 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006

38 NDP w korzeniu buraka

39 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Dokumenty UE Dyrektywy — ponad 100 dyrektyw Rozporządzenie (WE) Nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 lutego 2005 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów w żywności i paszy pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz na ich powierzchni, zmieniające dyrektywę Rady 91/414/EWG (Dz.U. L 70 z 16.3.2005, str. 40—44)

40 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Dokumenty UE Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 178/2006 z dnia 1 lutego 2006 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady w celu ustanowienia załącznika I ustalającego wykaz produktów spożywczych i paszowych, do których stosuje się najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości pestycydów

41 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Rozp. (WE) Nr 396/2005 określa: NDP środków ochrony roślin w żywności, wykaz produktów dla których stosuje się zharmonizowane NDP, procedury wnioskowania i ustalania NDP, kontrole urzędowe, sprawozdania i sankcje.

42 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006

43

44 Znakowanie środków spożywczych

45 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Znakowanie środków spożywczych ma na celu: dostarczyć klientom niezbędnych informacji do podjęcia bezpiecznego, dobrego dla zdrowia i właściwego wyboru stworzenie dynamicznego i pro nowatorskiego rynku dostarczać rzetelnych i przejrzystych informacji o produkcie eliminować bariery w swobodnym przepływie towarów

46 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Znakowanie środków spożywczych Podstawowe wymagania Dyrektywa (WE) 13 z 2000 r. wraz ze zmianami Podawanie wartości odżywczej Dyrektywa 496 z 1990 r. wraz ze zmianami Znakowanie pochodzenia Dyrektywa (WE) 13 z 2000 r. wraz ze zmianami Informacje o dobrostanie zwierząt Znakowanie GMO Dyrektywa 1829 z 2003 r. Ostrzeżenia zdrowotne na alkoholu

47 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Polskie rozporządzenia Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie znakowania środków spożywczych i dozwolonych substancji dodatkowych. zmienione przez 1.Rozp. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 29 marca 2004 r. 2.Rozp. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 28 czerwca 2004 r. 3.Rozp. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 20 listopada 2004 r. 4.Rozp. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 26 sierpnia 2005 r. 5.Rozp. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 14 października 2005 r. 6.Rozp. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 16 listopada 2005 r.

48 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Rozporządzenie Ministra Rolnictwa z dnia 16 grudnia 2002 r. Środek spożywczy znakuje się podając: nazwę, składniki, datę minimalnej trwałości, sposób przygotowania dane identyfikujące –producenta środka spożywczego –miejsce pochodzenia (jeśli konieczne) zawartość netto warunki przechowywania (jeśli konieczne) oznaczenie partii produkcyjnej klasę jakości handlowej

49 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Rozporządzenie w sprawie znakowania środków spożywczych CUKIER BIAŁY

50 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Rozporządzenie w sprawie znakowania środków spożywczych 400 kcal/100g 1700 kJ/100g

51 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Rozporządzenie w sprawie znakowania środków spożywczych 1.Rozp. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 20 listopada 2004 r. ALERGENY

52 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Składniki alergenne Zboża zawierające gluten –pszenica, żyto, jęczmień, owies zwyczajny Skorupiaki Jaja Ryby Orzeszki ziemne / orzeszki arachidowe Nasiona soi Mleko (łącznie z laktozą)

53 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Składniki alergenne Orzechy seler Gorczyca Nasiona sezamu Dwutlenek siarki i siarczyny w stężeniach powyżej 10 mg/kg lub 10 mg/l w przeliczeniu na SO 2

54 Szkoła Letnia STC — Zakopane 2006 Dziękuję bardzo za uwagę