Blok II: Mechanizacja prac w produkcji roślinnej Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Lekcja 4: Maszyny.

Prezentacja na temat: "Blok II: Mechanizacja prac w produkcji roślinnej Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Lekcja 4: Maszyny."— Zapis prezentacji:

1 Blok II: Mechanizacja prac w produkcji roślinnej Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Lekcja 4: Maszyny i narzędzia do pielęgnacji i ochrony roślin (2 godz.) 1. Pielniki 2. Obsypniki 3. Przygotowanie do pracy oraz konserwacja pielników i obsypników 4. Opryskiwacze polowe 5. Opryskiwacze sadownicze 6. Przygotowanie do pracy maszyn do ochrony roślin 7. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas obsługi maszyn do ochrony roślin

2 Pielniki

3 PIELNIKI BIERNEAKTYWNE KOMBINOWANE 1. Pielniki Pielniki służą do uprawy gleby między roślinami. Pielniki i obsypniki są obecnie dość powszechnie stosowane w ekologicznej uprawie roślin i warzyw lub jako uzupełnienie zwalczania chwastów za pomocą środków ochrony roślin.

4 1. Pielniki Pielnik bierny z gwiaździstymi zębami spulchniającymi glebę pomiędzy roślinami w rzędzie

5 1. Pielniki Pracujący opielacz bierny Vibro Crop

6 1. Pielniki Sekcja robocza pielnika biernego Orkan

7 1. Pielniki Pielnik aktywny – trzyrzędowa glebogryzarka Badalini

8 1. Pielniki Pielnik aktywny Maschio K z sekcjami różnej szerokości i zbiornikami na nawozy

9 1. Pielniki Pielnik aktywny „MULTIPIEL”

10 1. Pielniki Pielnik aktywny „MULTIPIEL”

11 1. Pielniki Pielnik aktywny – glebogryzarka TRUSKAWKA

12 1. Pielniki Pielniki stosuje się do prac pielęgnacyjnych, które są wykonywane po przeprowadzeniu uprawy podstawowej i zasianiu (kukurydza, buraki cukrowe) lub zasadzeniu roślin uprawnych (ziemniaki). Zabiegi uprawy międzyrzędowej wykonuje się między rzędami roślin uprawnych lub warzyw na głębokości do 5 cm. Pielniki najczęściej są narzędziami zawieszanymi z elementami roboczymi mocowanymi w odrębnych zespołach, stanowiących sekcje. Modułowość konstrukcji narzędzi i maszyn stosowanych do pielęgnacji roślin uprawianych w rzędach umożliwia tworzenie typoszeregów różniących się szerokością roboczą oraz łatwą regulację rozstawu sekcji w zależności od odległości między rzędami roślin.

13 1. Pielniki Pielnik zawieszany z elementami roboczymi biernymi składa się z belki narzędziowej, do której jest przymocowana rama ze wspornikiem zawieszenia. Belka narzędziowa ma prowadnice, po których przesuwają się na rolkach sekcje zespołów roboczych. Do sterowania zespołami roboczymi wykorzystuje się dźwignię ręczną lub układ automatyczny, wyposażony w czujnik mechaniczny lub elektroniczny. Przy sterowaniu ręcznym do ramy jest mocowane również siedzisko dla obsługującego. Zespoły robocze pielnika łączy się z jego ramą w sposób ruchomy poprzez układ równoległoboczny, w którym noże pielące lub gęsiostopki są zamocowane w uchwytach do wspólnej belki narzędziowej w sekcji, połączonej z ramą narzędzia. Do belki narzędziowej jest również zamocowane koło kopiujące. W równoległoboku jest umieszczona sprężyna ułatwiająca zagłębianie się noży w glebę. Podczas pracy pielnika wyposażonego w równoległoboczny układ zamocowania zespołów roboczych kąt działania wszystkich noży i gęsiostopek pozostaje cały czas jednakowy.

14 1. Pielniki Schemat pielnika ciągnikowego zawieszanego: 1 - belka narzędziowa (prowadnica dolna sekcji pielnika), 2 - belka narzędziowa (prowadnica górna), 3 - uchwyty mocujące noże, 4 - czujnik mechaniczny, 5 - czujnik elektroniczny, 6 - dźwignia sterownicza, 7 - dolne wsporniki sworzni zawieszenia, 8 - siedzisko, 9 - sekcja robocza zamocowana na mechanizmie równoległoboku, 10 - koło kopiujące, 11 - koło podporowe, 12 - wspornik zawieszenia, 13 - rolki prowadzące, 14 - noże jednostronne lewy i prawy, 15 – sprężyna.

15 1. Pielniki Do najczęściej stosowanych zespołów roboczych pielnika zaliczają się gesiostopki, noże pielące jednostronne i noże dłutowe. W międzyrzędziu może być ustawiona jedna gęsiostopka o odpowiedniej szerokości roboczej lub kilka, ustawionych ukośnie względem podłużnej osi międzyrzędzia. Używa się także dwóch noży jednostronnych, które wystarczająco pokrywają wąskie międzyrzędzie albo są uzupełniane dodatkowo gęsiostopka, umieszczoną przed lub za nimi. Przy takim ustawieniu zespołów roboczych pielnika ostre końce krawędzi roboczych noży jednostronnych powinny być zawsze skierowane do środka międzyrzędzia, a nie ku roślinom, aby zmniejszyć niebezpieczeństwo ich podcięcia lub przysypania przy nadmiernym zbliżeniu noży do rzędu.

16 1. Pielniki Typowe zespoły robocze pielnika: 1 - gęsiostopka, 2, 3 - lewy i prawy nóż jednostronny, 4 - nóż dłutowy

17 1. Pielniki Układ równoległoboczny zamocowania sekcji pielącej do ramy narzędzia

18 1. Pielniki Sekcja pielnika: 1 - noże pielące, 2 -gęsiostopka, 3 - belka narzędziowa sekcji, 4 - równoległobok przegubowy, 5 -koło kopiujące, 6 - sprężyna sekcji, 7 -rama, 8 - kółko spulchniające, 9 - dźwignia kółka spulchniającego, 10 - sprężyna kółka.

19 Obsypniki

20 2. Obsypniki Zadaniem obsypnika jest uformowanie na powierzchni pola redlin oraz oczyszczenia z chwastów ich powierzchni. Obsypnik powinien pozwalać również na pracę w międzyrzędziach różnej szerokości oraz na ustawienie wymaganej głębokości pracy.

21 2. Obsypniki

22

23

24 Korpus obsypnika ma dwustronny lemiesz, nad którym jest umieszczona pierś odkładnicy 2, niosąca dwa skrzydła 3 o kształcie zbliżonym do odkładnic korpusu płużnego. Skrzydła mogą być rozsuwane na boki, co pozwala na dostosowanie ich do szerokości międzyrzędzia i uformowanie wymaganego kształtu redliny. Bezpośrednio za korpusem obsypującym umieszcza się często zespół roboczy pielnika redlinowego (spulchniacz) 4, mającego kształt szeregu prętów o elastycznej budowie, dostosowujących się do kształtu formowanej redliny. Uzupełnieniem tego zespołu są pręty pielące wierzch redliny (spulchniacz) 5, umieszczone osobno między sekcjami roboczymi z korpusami obsypnika.

25 2. Obsypniki Zespół roboczy obsypnika: 1 - lemiesz dwustronny, 3 - skrzydła odkładnic, 4 - spulchniacz boków redliny, 5 - spulchniacz wierzchu redliny, 6 - śruba ustalająca głębokość roboczą korpusu obsypującego, 7 - śruba ustalająca szerokość roboczą korpusu obsypującego, 8 - śruba ustalająca głębokość roboczą zgrzebła, 9 - śruba ustalająca szerokość roboczą zgrzebła, 10 - jarzmo ustalające położenie gęsiostopki wygiętej, 11 - śruba ustalająca położenie spulchniacza redlin, 12 - regulator napięcia sprężyny, 13 - śruby ustalające położenie równoległoboku na belce narzędziowej, 14 - rama, 17 - gęsiostopki boczne

26 2. Obsypniki Budowa obsypnika jest zbliżona do budowy pielnika. Jednak ze względu na możliwość mniej dokładnego ruchu agregatu bez szczególnego zagrożenia roślin uprawnych w obsypnikach nie stosuje się siodełka dla pomocnika ani też dodatkowego steru. Obsługa agregatu jest więc jednoosobowa (traktorzysta). Na ramie obsypnika rozstawia się w odpowiednich miejscach sekcje robocze, zbudowane również w postaci równoległoboków jak w pielnikach. Sekcje te mogą być rozsuwane na całej szerokości ramy odpowiednio do liczby i szerokości obsypywanych rzędów. Rama jest oparta na jednym kole podporowym, a niekiedy na dwóch takich kołach jak pielniki. Ciągnik pracujący z obsypnikiem musi mieć również rozstaw kół dostosowany do szerokości międzyrzędzi, tak jak to jest przy pielnikach. Ze względu na znaczne podobieństwo obydwu narzędzi buduje się również narzędzia uniwersalne, tzw. wieloraki, które pozwalają na zamocowanie na swojej ramie bądź to sekcji pielących, bądź też sekcji z korpusami obsypującymi. Wielorak musi jednak być zaopatrzony w ster i siodełko niezbędne przy pieleniu. Ster ten powinien być zablokowany specjalną przetyczką przy wykorzystaniu narzędzia do obsypywania.

27 Przygotowanie do pracy oraz konserwacja pielników i obsypników

28 3. Przygotowanie do pracy oraz konserwacja pielników i obsypników Pielniki poruszają się po polu z reguły ruchem czółenkowym, pieląc kolejno pasy odpowiadające ich szerokości roboczej. Bardzo ważne jest tu dokładne zgranie szerokości roboczej pielnika z szerokością roboczą stosowanego wcześniej siewnika lub sadzarki. Jest zasadą, że pielnik nie powinien jednocześnie obrabiać międzyrzędzi uzyskanych z dwóch różnych przejść siewnika. W tym wypadku bowiem powstaje pomiędzy obydwoma przejściami tzw. międzyrzędzie stykowe, którego szerokość jest zależna tylko od dokładności prowadzenia agregatów przy siewie, a nie od nastawienia samej maszyny. Obejmując więc pielnikiem kilka przejść siewnika, włącza się w zakres jego pracy również międzyrzędzie stykowe, co stwarza duże niebezpieczeństwo uszkadzania (wycinania) roślin uprawnych przy pieleniu. Dlatego też należy dopilnować, aby zaistniała pełna zgodność szerokości roboczej pielnika i szerokości roboczej siewnika lub aby była pielona połowa szerokości obsiewanej przez siewnik w jednym jego przejściu. Stąd też korzystne jest stosowanie parzystej liczby rzędów w siewnikach i sadzarkach do roślin wymagających późniejszej uprawy międzyrzędowej.

29 3. Przygotowanie do pracy oraz konserwacja pielników i obsypników Przykład współpracy ciągnika z siewnikiem oraz pielnikiem przy układzie sześciorzędowym i szerokości międzyrzędzia 45 cm

30 3. Przygotowanie do pracy oraz konserwacja pielników i obsypników Schemat ustawienia pielnika w układzie symetrycznym przy pracy 4-rzędowej, rozstaw kół 135 cm,

31 3. Przygotowanie do pracy oraz konserwacja pielników i obsypników Schemat ustawienia pielnika w układzie asymetrycznym przy pracy 6-rzędowej, rozstaw kół 135 cm,

32 3. Przygotowanie do pracy oraz konserwacja pielników i obsypników Schemat ustawienia pielnika w układzie symetrycznym przy pracy 6-rzędowej, rozstaw kół 180 cm

33 3. Przygotowanie do pracy oraz konserwacja pielników i obsypników Konserwacja i przechowywanie narzędzi do upraw międzyrzędowych polega na oczyszczeniu i umyciu elementów roboczych oraz starannym ich zabezpieczeniu przed korozją. Pozostawione narzędzia i maszyny muszą być zawsze tak ustawione, aby ich ostre elementy nie stanowiły zagrożenia dla ludzi i zwierząt w gospodarstwie.

34 Opryskiwacze polowe

35 Podział opryskiwaczy OPRYSKI- WACZE CIŚNIENIOWE ZAWIESZANEPRZYCZEPIANE Z POMOCNICZYM STRUMIENIEM POWIETRZA 4. Opryskiwacze polowe

36 Opryskiwacz polowy zawieszany Pilmet 300 LM/400 LM

37 4. Opryskiwacze polowe Opryskiwacz polowy zawieszany Pilmet 800/1000

38 4. Opryskiwacze polowe Opryskiwacz polowy zaczepiany Pilmet 1200/1600/2000/2500 - PLUS

39 4. Opryskiwacze polowe Opryskiwacz polowy zaczepiany Pilmet Europa 2500/3000 PLUS

40 4. Opryskiwacze polowe Opryskiwacz sadowniczy przyczepiany Ślęza 1000/1500/2000

41 4. Opryskiwacze polowe Opryskiwacz sadowniczy zawieszany Pilmet 330/340

42 4. Opryskiwacze polowe Opryskiwacz Pelikan Vento Multisystem 1500 z belką składaną hydraulicznie, przeznaczony do oprysków pasowych z pomocniczym strumieniem powietrza.

43 4. Opryskiwacze polowe Na następnym slajdzie przedstawiono schemat, na podstawie którego opisana jest zasada działania opryskiwacza ciśnieniowego. Ciecz trująca jest zasysana ze zbiornika 1 przez pompę 2, napędzaną przez wał odbioru mocy 3. Na pompie jest umieszczona powierzchnia 4, stanowiąca rodzaj zbiornika zamkniętego od góry i wypełnionego częściowo cieczą, a częściowo powietrzem, która służy do wyrównania ciśnienia cieczy podawanej przez pompę. Zawór przelewowy 5, dociskany sprężyną o regulowanym nacisku, służy do regulacji ilości cieczy wypryskiwanej na pole, kierując jej część powrotnie do zbiornika poprzez mieszadło 6. Filtry 7, 8 i 9 chronią przed zapychaniem się poszczególnych elementów opryskiwacza zanieczyszczeniami, jakie mogą znajdować się w zawartości zbiornika, zaś manometr 10 pozwala na kontrolę wysokości nastawionego ciśnienia. Ciecz jest wypryskiwana na powierzchnię pola przez zespół rozpylaczy (dysz) 11, umieszczonych na belce polowej 12. Podstawowym zespołem opryskiwacza są rozpylacze, które zapewniają wymagane rozdrobnienie cieczy.

44 4. Opryskiwacze polowe Podstawowy schemat opryskiwacza: 1 - zbiornik, 2 - pompa, 3 - wał napędowy, 4 - powietrznia, 5 - zawór przelewowy, 6 - mieszadło hydrauliczne, 7 - filtr ssący, 8 - filtr szeregowy, 9 - filtr wlewowy, 10 - manometr, 11 - dysze, 12 - belka polowa

45 4. Opryskiwacze polowe Stosowane dwa podstawowe typy rozpylaczy: wirowe - rozpylające ciecz w kształcie stożka, i szczelinowe - rozpylające ciecz w kształcie wachlarza o płaskim strumieniu. Dla uzyskania prawidłowej pracy rozpylaczy szczelinowych ich szczeliny muszą być ustawione pod odpowiednim kątem do kierunku ruchu opryskiwacza, co przy stosowaniu opraw typu bagnetowego jest zapewnione od razu przez ich konstrukcję. Jeśli oprawy są starszego typu, nakręcane na korpus, odpowiednie ustawienie szczeliny wypływowej musi ustalić użytkownik na podstawie instrukcji obsługi opryskiwacza. Ciec- z doprowadzana do oprawy 1 przewodem dopływowym lub przelotowym 2 musi podnieść pod wpływem nastawionego ciśnienia przeponę 3, dociskaną grzybkiem 4 przez sprężynkę 5 i następnie trafia do filtru szczelinowego 6, a z niego: w rozpylaczach wirowych poprzez wkładkę wirową 7 do krążka wytryskowego 8, a w rozpylaczach szczelinowych - do kołpaka szczelinowego 9. Krążki wytryskowe i kołpaki szczelinowe mają różne wymiary otworów wylotowych, oznaczone numerami lub kolorami, co ułatwia dobranie odpowiedniego wymiaru do wymaganego wydatku cieczy.

46 Elementy opryskiwacza ciśnieniowego 1. Rozpylacz 1 - oprawa. 2 -przewód dopływowy, 3 - przepona zaworka, 4 - grzybek, 5 - sprężynka, 6 - filtr szczelinowy, 7 - wkładka wirowa, 8 - krążek wytryskowy rozpylacza wirowego, 9 - kołpak szczelinowy 4. Opryskiwacze polowe

47 Do opryskiwaczy polowych wykorzystywanych w pracach sadowniczych mogą być też stosowane lance sadownicze, umieszczone na końcu długich przewodów gumowych. Lanca ma dwie rękojeści 1 i 2, których pokręcanie powoduje przesuwanie się iglicy 3 wewnątrz lancy. W wyniku tego czop iglicy zbliża się lub oddala w stosunku do otworu u wylotu z lancy. Przybliżanie czopa do otworu wytwarza krótki i szeroki strumień, oddalanie zaś — strumień długi, wąski. W lancach sadowniczych stosuje się wymienne krążki 4 o różnych średnicach. Przed krążkiem wytryskowym w lancy znajduje się wkładka wirowa 5.

48 Elementy opryskiwacza ciśnieniowego 2. Lanca a - budowa lancy, b - zasada regulacji stożka wypływu; 1 - rękojeść stała. 2 - rękojeść obrotowa, 3 - iglica, 4 - krążek wytryskowy, 5 - wkładka wirowa, 6 - rura, 7 - kołpak dyszy, 8 - nakrętka 4. Opryskiwacze polowe

49 Do wytwarzania ciśnienia cieczy koniecznego dla jej wytryskiwania z rozpylaczy stosuje się pompę przeponową dwustronnego działania. Pompa taka ma w każdej sekcji dwie przepony i cztery zawory. Przepony są poruszane przez mimośród napędzany od wału odbioru mocy ciągnika. W korpusie pompy 1 znajduje się suwak 2 osadzony na mimośrodzie 3. Z obydwu stron do suwaka są przytwierdzone dwie przepony 4. Ich skrajne punkty (obwody) są zamocowane nieruchomo w korpusie pompy. Obracanie się mimośrodu powoduje przesuwanie się suwaka, wskutek czego obydwie przepony wychylają się w jedną lub w drugą stronę. Po każdej stronie przepony znajdują się zawory ssące 5 i tłoczące 6, które powodują zasysanie cieczy, a następnie tłoczenie - tak jak to się dzieje w pompie tłokowej dwustronnego działania. W korpusie pompy jest też umieszczony powietrznik, który ma własną przeponę 7, a do przestrzeni nad tą przeponą przez zawór 8 należy napompować powietrze do ciśnienia wynoszącego 2/3 wartości ciśnienia roboczego.

50 Elementy opryskiwacza ciśnieniowego 3. Pompa 1 – korpus pompy, 4 - przepona pompy, 5 - zawór ssący, 6 - zawór tłoczący, 7 -przepona powietrznika, 8 - zawór powietrznika 4. Opryskiwacze polowe

51 Do regulacji ciśnienia roboczego i sterowania przepływem cieczy służy zawór sterujący, który spełnia też funkcję zaworu bezpieczeństwa. Zawór sterujący składa się z zaworu przelewowego 1, nastawianego pokrętłem 2 zespołu zaworków 3, odcinających przepływ cieczy do poszczególnych sekcji belki oraz filtru 4. Nastawione zaworem przelewowym ciśnienie robocze jest kontrolowane na manometrze 5, zaopatrzonym w tłumik drgań wskazówki 6. Dźwignia sterująca 7 umożliwia całkowite odłączenie dopływu cieczy do rozpylaczy i skierowanie jej w całości do zbiornika. Ciecz dopływa z pompy przewodem 8 i jest kierowana do poszczególnych sekcji belki polowej przewodami 9. Nadmiar cieczy powraca do zbiornika przewodem 10. Po ustawieniu dźwigni sterującej w położenie przelewu zostaje zamknięty zawór odcinający 11 i jednocześnie popychacz 12 odsuwa trzonek zaworu przelewowego, powodując jego trwałe otwarcie.

52 4. Opryskiwacze polowe W ten sposób cała ciecz podawana przez pompę jest kierowana do zbiornika. Przepływ dużej ilości cieczy przez dyszę 13 i dyfuzor 14 powoduje powstanie podciśnienia, dzięki czemu resztki cieczy w przewodach doprowadzających ciecz do rozpylaczy zostają wyssane przez otwarty teraz zaworek suwakowy 15. Zmniejsza to kropienie cieczy z rozpylaczy po odcięciu dopływu. Ciecz przepływająca przez filtr powraca do zbiornika przewodem 16. Nastawienie ciśnienia roboczego wykonuje się przy otwartych zaworkach poszczególnych sekcji i pompie pracującej na nominalnych obrotach. W przypadku późniejszego zamknięcia jednego z zaworków ciśnienie robocze wzrasta powyżej nastawionego.

53 Elementy opryskiwacza ciśnieniowego 4. Zawór sterujący 1 - zawór przelewowy, 2 - pokrętło regulacyjne zaworu przelewowego, 3 - zaworki odcinające, 4 - filtr główny, 5 - manometr, 6 - tłumik drgań wskazówki, 7 - dźwignia sterująca, 8 - przewód dopływowy, 9 - przewody do rozpylaczy, 10 - przewód powrotny. 4. Opryskiwacze polowe

54 Elementy opryskiwacza ciśnieniowego 4. Schemat działania zaworu sterującego c: ustawienie krzywki w położeniu przelewu; 1 - zawór przelewowy, 2 - pokrętło regulacyjne zaworu przelewowego, 3 - zaworki odcinające, 4 - filtr główny, 5 - manometr, 6 - tłumik drgań wskazówki, 7 - dźwignia sterująca, 8 - przewód dopływowy, 9 - przewody do rozpylaczy, 10 - przewód powrotny, 11 - zawór odcinający, 12 - popychacz, 13 - dysza, 14 - dyfuzor, 15- zaworek suwakowy, 16 - przewód odpływowy z filtru, O - położenie dźwigni do oprysku, P - położenie dźwigni do przelewu 4. Opryskiwacze polowe

55 Regulację opryskiwacza przeprowadza się trzema sposobami, w wyniku których otrzymuje się określoną dawkę wypryskiwanej cieczy na hektar powierzchni. Podstawową regulacją jest dobranie właściwych krążków wytryskowych lub kołpaków szczelinowych, co pozwala dostosować opryskiwacz do pracy przy dużej lub małej dawce cieczy. Następnie należy dokładnie nastawić ilość podawanej cieczy do dysz, co uzyskuje się przez wyregulowanie sprężyny zaworu przelewowego. Trzeba jednak pamiętać, że regulacja ta wiąże się zawsze z jednoczesną zmianą ciśnienia wytryskiwanej cieczy. Natomiast przy nastawieniu określonej ilości cieczy podawanej przez dysze dawka na hektar jest uzależniona od prędkości jazdy ciągnika. Dobierając więc odpowiednie przełożenie, można uzyskać potrzebną dawkę cieczy na hektar. Jako zasadę przyjmuje się, że celowe jest stosowanie możliwie dużej prędkości jazdy w celu uzyskania dużej wydajności pracy oraz stosowanie możliwie małych krążków wytryskowych lub kołpaków szczelinowych w celu zapewnienia lepszego rozpylenia cieczy.

56 4. Opryskiwacze polowe Zasada regulacji przepływu cieczy zaworem przelewowym - duży przepływ do rozpylaczy; 1 - pokrętło regulacyjne, 2 - przewód przelewowy, 3 - przewód dopływowy, 4 - sprężyna, 5 - przewód do rozpylaczy, 6 - kulka, P 1 - ciśnienie cieczy, l 1 - długość sprężyny

57 4. Opryskiwacze polowe Zasada regulacji przepływu cieczy zaworem przelewowym - mały przepływ do rozpylaczy; 1 - pokrętło regulacyjne, 2 - przewód przelewowy, 3 - przewód dopływowy, 4 - sprężyna, 5 - przewód do rozpylaczy, 6 - kulka, P 2 - ciśnienie cieczy, l 2 - długość sprężyny

58 4. Opryskiwacze polowe Do napełniania opryskiwacza wykorzystuje się jego pompę. Przed rozpoczęciem napełniania odłącza się przewód ssawny, łączący pompę ze zbiornikiem, i w to miejsce przyłącza się dodatkowy przewód zaopatrzony na końcu w filtr ssący. Woda jest kierowana do zbiornika przez rozwadniacz środków chemicznych. W starszych typach opryskiwaczy do napełniania stosowano eżektor, umieszczony na końcu przewodu wychodzącego z pompy i zaopatrzony w drugi przewód o większej średnicy, przeznaczony do podawania wody do zbiornika. Do eżektora jest doprowadzana woda z pompy i ze zbiornika, z którego napełnia się opryskiwacz. Wskutek dużej prędkości przepływu wody podawanej przez pompę wytwarzane jest podciśnienie, powodujące zasysanie większej ilości cieczy ze zbiornika, w którym zanurzono eżektor.

59 Elementy opryskiwacza ciśnieniowego 5. Napełnianie zbiornika opryskiwacza a - układ przewodów przy napełnianiu wężem ssawnym, b -przepływ cieczy przy zastosowaniu eżektora; 1 - kosz ssawny, 2 -dodatkowy przewód ssawny do napełniania zbiornika, 3 - przewód ssący przełączony na napełnianie opryskiwacza, 4 - przewód ssący opryskiwacza, odłączony od zbiornika, 5 - filtr ssawny opryskiwacza, 6 - pompa, 7 - przewód tłoczny pompy opryskiwacza, 8 -przewód podający wodę z eżektora 4. Opryskiwacze polowe b

60 Opryskiwacze sadownicze

61 5. Opryskiwacze sadownicze Przystawka turbinowa MULTI-SYSTEM, przeznaczona głównie do winnic i jagodników, sprawdza się również bardzo dobrze w szpalerowych sadach.

62 5. Opryskiwacze sadownicze Opryskiwacze z pomocniczym strumieniem powietrza stosowane są głównie do prac sadowniczych. W pracach tych wymagany jest zwykle większy zasięg kropli niż w pracach polowych przy utrzymaniu również dokładnego rozdrobnienia cieczy. Dla uzyskania większego zasięgu kropli stosuje się dodatkowy podmuch powietrza wytwarzany przez wentylator, który unosi nawet drobno rozpylone krople na wymaganą odległość. Możliwa staje się więc ciągła praca opryskiwacza, który może jechać przez miedzyrzędzia drzew w sadzie, opryskując je dużą chmurą rozpylonej cieczy. Jeśli ciecz jest bardzo rozdrobniona, to przy utrzymaniu wymaganej dawki środków chemicznych zużywa się jej mniej na określoną powierzchnię oprysku. Zasada działania opryskiwaczy z pomocniczym strumieniem powietrza polega na wtryśnięciu cieczy podawanej przez pompę nie bezpośrednio na rośliny, lecz do przewodu powietrznego, w którym przepływ powietrza jest uzyskany za pomocą wentylatora. Opryskiwacz taki ma pompę zasysającą ciecz ze zbiornika i tłoczącą ją przez filtr szeregowy do dysz, umieszczonych w przewodzie powietrznym. Opryskiwacz jest napędzany od wału odbioru mocy ciągnika, zaś do napędu wentylatora służy dodatkowa przekładnia pasowa.

63 5. Opryskiwacze sadownicze Zasada działania opryskiwacza z pomocniczym strumieniem powietrza: 1 - pompa, 2 - zbiornik, 3 - filtr szeregowy, 4 - dysze, 5 - przewód powietrzny, 6 - wał napędowy, 7 - wentylator, 8 - przekładnia pasowa

64 5. Opryskiwacze sadownicze

65

66

67

68 Przygotowanie do pracy maszyn do ochrony roślin

69 6. Przygotowanie do pracy maszyn do ochrony roślin Przygotowanie do pracy maszyn do ochrony roślin polega na sprawdzeniu stanu technicznego opryskiwacza, przepłukaniu układu cieczowego, dobraniu rodzaju rozpylaczy i parametrów pracy oraz ustaleniu dawki preparatu do sporządzenia cieczy roboczej. Do parametrów pracy opryskiwacza zalicza się dawkę oprysku (w l·ha -1 ), którą można uzyskać w efekcie zmiany trzech parametrów: rodzaju zastosowanych rozpylaczy (wielkości otworów ich dysz), wartości ciśnienia cieczy doprowadzanej do rozpylaczy, prędkości jazdy agregatu ciągnik-opryskiwacz. W wyniku zmian dwóch pierwszych parametrów zmienia się ilość cieczy wypryskanej w jednostce czasu przez opryskiwacz, co wpływa istotnie na jakość oprysku. Regulując opryskiwacz, w pierwszym rzędzie należy wybrać rodzaj i wielkość rozpylaczy oraz określić wartość ciśnienia roboczego, odpowiednią dla danego zabiegu. Zalecenia dotyczące tych parametrów są umieszczane na opakowaniach środków ochrony roślin.

70 Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas obsługi maszyn do ochrony roślin

71 1.Należy dobrać najwłaściwszy środek w danych warunkach przyrodniczo- ekonomicznych. 7. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas obsługi maszyn do ochrony roślin

72 Sprawdzić czy rośliny i szkodniki są na odpowiednim etapie wzrostu lub rozwoju dla danego środka. Sprawdzić oficjalne prognozy i komunikaty (na przykład dotyczące wystąpienia mszyc lub zarazy ziemniaczanej) jako pomoc przy prawidłowym ustaleniu terminu zabiegu. Ponownie zapoznać się z etykietą danego środka i wszelkimi innymi wskazówkami (na przykład dostarczanymi przez doradcę, konsultanta lub producenta). Sprawdzić czy gleba i warunki pogodowe są odpowiednie dla danego środka i czy takie pozostaną przez okres potrzebny do zakończenia prac. Sprawdzić informacje na etykiecie dotyczące odporności na zmywanie przez deszcz. Sprawdzić czy posiada się wystarczającą ilość środka do zakończenia prac przy zastosowaniu zamierzonej dawki. Dokonywać zakupu środka w jednostkach handlowych posiadających odpowiednie zezwolenia. W razie wątpliwości dotyczących któregokolwiek z tych aspektów, zasięgnąć profesjonalnej porady. 7. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas obsługi maszyn do ochrony roślin

73 2.Należy użyć takiej metody stosowania, która pozwoli na uzyskanie najlepszej skuteczności środka i pozwoli na naniesienie go na obszar docelowy Celem powinno być użycie sprzętu i metody, które minimalizują zagrożenia dla osób obsługujących, osób znajdujących się w pobliżu i środowiska naturalnego, oraz które umożliwią maksymalną skuteczność działania środka. 7. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas obsługi maszyn do ochrony roślin

74 Kluczowymi czynnikami mającymi wpływ na skuteczność środków ochrony roślin służących do opryskiwania są: faktycznie zastosowana dawka (regulowana poprzez dokładną kalibrację opryskiwacza) jakość oprysku (regulowana poprzez dobór odpowiedniej dyszy i ciśnienia) pokrycie opryskiem (regulowane poprzez wysokość belki opryskiwacza), informacje dotyczące wyboru odpowiedniego typu dysz, z czym wiąże się jakość oprysku i wydajność środka, są dostępne w licznych publikacjach lub u wyspecjalizowanych doradców. Przeciwdziałanie znoszeniu cieczy użytkowej Znoszenie cieczy jest najbardziej powszechnym błędem w czasie stosowania. Oprysk może zniszczyć przyległe uprawy; może zaszkodzić faunie i zniszczyć środowisko naturalne, a zwłaszcza zanieczyścić wodę. W konsekwencji może to prowadzić do roszczeń prawnych wnoszonych przez poszkodowane strony. 7. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas obsługi maszyn do ochrony roślin

75 3.Należy nie dopuścić do przekroczenia przez szkodniki poziomu ekonomicznej szkodliwości. Nie opóźniać zabiegu. 7. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas obsługi maszyn do ochrony roślin

76 Nowoczesne środki ochrony roślin pozwalają na osiągnięcie bardzo wysokiego poziomu skuteczności. Umożliwiają całkowite usunięcie zwalczanego patogenu, co nie jest pożądane z punktu widzenia równowagi biologicznej. Należy raczej oprzeć strategię ochrony roślin na ograniczaniu populacji, niż jej eliminacji. W odniesieniu do niektórych szkodników niezbędny jest wysoki poziom zwalczania; dla innych ma to mniejsze znaczenie. Przeprowadzanie zabiegu w celu sprawienia, albo po to, by pole wyglądało na „czyste” nie jest dobrą praktyką, o ile takie działanie nie może zostać uzasadnione ekonomicznie. Jednocześnie wczesne, zapobiegawcze stosowanie środków ochrony roślin daje możliwość zastosowania niższych dawek, przez co ogranicza ilość substancji aktywnej wnoszonej do środowiska. Stosowanie środków w sytuacji zaawansowanej epidemii jest mało efektywne biologicznie i nieopłacalne ekonomicznie. 7. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas obsługi maszyn do ochrony roślin

77 4.Należy zapoznać się i zrozumieć informacje o szkodliwości umieszczone na etykiecie produktu. Uwzględnić zagrożenia i postępować w sposób chroniący stosującego, innych ludzi, faunę i środowisko naturalne. Należy nie dopuścić do kontaktu z preparatami osób niepowołanych, zwłaszcza dzieci. 7. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas obsługi maszyn do ochrony roślin

78 Zapoznać się z zagrożeniami wyszczególnionymi na etykiecie środka (drażniący, toksyczny, wybuchowy), aby zapobiec zatruciom ludzi, zwierząt oraz środowiska Zaniechać stosowania środków w strefie bezpośredniej ochrony źródeł i ujęć wody oraz na terenie uzdrowisk i otulin parków narodowych (jest to wymóg prawny dla większości środków ochrony roślin) Unikać przebywania na terenie krótko po wykonaniu oprysku, zwrócić uwagę na prewencję dla ludzi i zwierząt określoną w etykiecie - instrukcji stosowania Rozważyć, czy można zapobiec danemu zagrożeniu poprzez podjęcie dodatkowych środków ostrożności Jeżeli wyeliminowanie ryzyka nie jest możliwe, zastanowić się, jak można zaradzić zagrożeniu (na przykład poprzez użycie odzieży ochronnej) Upewnić się, że wszystkie zagrożone osoby wiedzą o spodziewanym ryzyku. 7. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas obsługi maszyn do ochrony roślin

79 5.Należy wiedzieć, jak postępować jeżeli dojdzie do wypadku. 7. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas obsługi maszyn do ochrony roślin

80 Ogólne zasady postępowania podczas wycieku (rozlania) środka: Należy uniemożliwić dostęp ludziom lub zwierzętom Należy samemu chronić się od skażenia, zachowując szczególną ostrożność w przypadku, gdy mamy do czynienia z koncentratami Należy zabezpieczyć miejsce rozlania (zgodnie z informacjami zawartymi w etykiecie-instrukcji) Należy powiadomić oficjalne władze (jeżeli rozlanie nastąpiło w miejscu publicznym lub może doprowadzić do skażenia środowiska naturalnego) Należy w odpowiedni sposób usunąć cały skażony materiał. Jeżeli pojawi się ryzyko zatrucia poprzez skażenie ludzi należy: Przerwać pracę. Usunąć źródło skażenia. Usunąć skażoną odzież. Umyć skażoną skórę, oczy. Zwrócić się o pomoc medyczną (należy zabrać ze sobą etykietę środka). 7. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas obsługi maszyn do ochrony roślin