I/ Ewolucja komedii II/ Molier: życie i twórczość III/ Kilka uwag o twórczości Moliera IV/ Komizm V/ Cechy kompozycji sztuk VI/ L’Ecole des femmes, Dom Juan et Le Misanthrope (Szkoła Żon, Don Juan i Mizantrop)

Żródła: Plautus i Terencjusz, Boccaccio, commedia dell'arte, improwizowane komedie włoskie, hiszpańskie komedie płaszcza i szpady Komedia intrygi: Diane(1632), Célimène (1635) Rotrou naśladuje Lope de Vega, Thomas Corneille w Les Engagements du hasard (1647) lub Le Galant double (1660) czy Philippe Quinault w Les Coups d'amour et de fortune (1655) ou Le Fantôme amoureux (1657) naśladują Calderona.

burleska: hiszp. Gracioso błazen, żartowniś Np: Paul Scarron, Jodelet ou le maître valet, Jean Rotrou, Thomas Corneille, Philippe Quinault, Molière

Jean-Baptiste Poquelin ( ) L'Illustre Théâtre z Madeleine Béjart L'Etourdi (Wartogłów) i Le Dépit amoureux (Zwady miłosne) na prowincji Paryż -1658, Nicomède Corneille i farsa Moliera Le Docteur amoureux (Zakochany doktor). Sala Petit-Bourbon dzielona z trupą włoską, potem Le Palais-Royal (1661)

Les Précieuses ridicules (Pocieszne wykwintnisie), 1659 Dom Garcie de Navarre, L'Ecole des maris (Szkoła Mężów), Les Fâcheux (Natręty) 1661 L'Ecole des femmes (Szkoła Żon) 1662, Critique de l'Ecole des femmes (Krytyka Szkoły Żon) 1663 Le Mariage forcé (Małżeństwo z musu), Tartuffe (Świętoszek) 1664 (nowa wersja1667 i 3 wersja 1669). Dom Juan, L'amour médecin (Miłość lekarstwem) 1665 Le Misanthrope (Mizantrop), Le Médecin malgré lui (Lekarz mimo woli)1666 Amphitryon, Georges Dandin, l'Avare (Skąpiec), 1668 Le Bourgeois gentilhomme (Mieszczanin szlachcicem) 1670 Les Femmes savantes (Uczone białogłowy)1672 Le Malade imaginaire (Chory z urojenia) 1673.

III. a/ Przed Molierem – jeden akt i myli się z farsą. b/potrójne dziedzictwo komedii włoskiej, farsy i burleski c/ sztuki powodujące skandal d/ spektakl totalny: muzyka, taniec i śpiew. Komedia-balet (np. Les Fâcheux -Natręty, Le Bourgeois gentilhomme-Mieszczanin szlachcicem) e/ Poza Dom Juanem i Mizantropem, sztuki Molier mają taką samą strukturę „lekcja moralna u Moliera, to nie maksymy wypowiadane przez mędrków (raisonneurs), ale walka, którą prowadził przeciw kłamstwu" (A. Adam)

« Komedia tym się różni od tragedii, że tematem tej drugiej są znamienite czyny, niesamowite i poważne, a komedia mówi o czymś codziennym i radosnym, tragedia wymaga wielkich niebezpieczeństw grożących bohaterom, komedii wystarczają niepokój i nieprzyjemności, które są udziałem głównych postaci » (P. Corneille, Discours du poème dramatique, 1660)

Formy komizmu : a/ wizualne b/ werbalne: dwuznaczność, powtórzenie, słowa wypowiadane na stronie, qui pro quo (zabawne nieporozumienie), dialog głuchych, pochwała paradoksalna i parodia.

Arnolphe: Outre tous ces discours, toutes ces gentillesses,/ Ne vous faisait-il point aussi quelques caresses? /Agnès: Oh tant! il me prenait et les mains et les bras,/ Et de me les baiser il n'était jamais las./Arnolphe: Ne vous a-t-il point pris, Agnès, quelqu'autre chose? (La voyant interdite) Ouf! /Agnès: Il m'a... / Arnolphe: Quoi? /Agnès: Pris... / Arnolphe: Euh! /Agnès: Le... / Arnolphe: Plaît-il?/Agnès: Je n'ose,/ Et vous vous fâcheriez peut-être contre moi. Arnolphe: Non./ Agnès: Si fait./Arnolphe: Mon Dieu! non./Agnès: Jurez donc votre foi. / Arnolphe: Ma foi, soit./Agnès: Il m'a pris... Vous serez en colère./Arnolphe:Non. / Agnès:Si./Arnolphe: Non, non, non, non! Diantre! que de mystère! Qu'est-ce qu'il vous a pris? /Agnès: Il... /Arnolphe, à part. Je souffre en damné./Agnès: Il m'a pris le ruban que vous m'aviez donné./A vous dire le vrai, je n'ai pu m'en défendre./Arnolphe, reprenant haleine. Passe pour le ruban. Mais je voulais apprendre/S'il ne vous a rien fait que vous baiser les bras. (Molière, L'Ecole des femmes, II, 5)

c/ formy wizualne i werbalne: Chcesz, bym płakał przed tobą? abym tłukł sam siebie? Chcesz, bym włosy wyrywał oto sobie z głowy? Chcesz, abym się tu zabił? Quelle preuve veux-tu que je te donne ingrate? Me veux-tu voir pleurer? Veux-tu que je me batte Veux-tu que je m'arrache un côté de cheveux? Veux-tu que je me tue? (L'Ecole des femmes, V, 4) d/ komizm sytuacyjny

Cechy teatralnego pisarstwa Moliera: przejrzystość, różnorodność i dynamizm Styl naturalny w teatrze: "le style naïf faisait une peinture de la conversation des honnêtes gens„ (styl naiwny pozwalał oddać konwersacje ludzi obytych) (Examen de Mélite). Symbioza między naturalnością i tteatralnością.

L’école des femmes (Szkoła żon) (1662) Sztuka kontrowersyjna : autorytet męski i autorytet męża znieważone i wyśmiane. Problematyka : edukacja dziewcząt, kondycja kobiety,relacje kobieta- mężczyzna, małżeństwo, emancypacja kobiet… Spór, przeciwnicy : Corneille, Donneau de Visé, Boursault. Zwolennicy : Boileau. La Critique de l’école des femmes (Krytyka szkoły żon), L’Impromptu de Versailles (Improwizacja w Wersalu),

Tirso de Molina: Le Trompeur de Séville et Le Convive de pierre (Zwodziciel z Sewilli i kamienny gość) (1620, wydanie 1630); Dorimond i Villiers, Le festin de pierre (Kamienna uczta)1659 i 1661 Jean Rousset Le mythe de Don Juan, Paris, Armand Colin, l'opéra de Mozart, Don Giovanni, 1787, au théâtre les pièces de: Edmond Rostand, Bertolt Brecht, Jean Anouilh, Henry de Montherlant les récits de: Hoffmann, Musset, Mérimée, Georges Sand, Flaubert ou Michel Butor.

Le Misanthrope ou l’atrabilaire amoureux (1666) pierwszy akt ukończony w 1664 Najbardziej oryginalna ze sztuk Moliera. N. Faret, L’Honnête homme ou l’art de plaire à la Cour (Człowiek obyty lub sztuka podobania się na dworze)(1630) : o służalczości « ta elastyczność jest jedną z najważniejszych zasad naszej Sztuki, kto potrafi się przypodobać może mieć nadzieję, że się spodoba »

Méré, Les Conversations : « Grzeczność człowieka obytego w świecie to nie grzeczność odludka, jest radosna i uprzejma ; to cnota serca […] żartuje, ale w sposób delikatny, który podoba się temu, który jest obiektem żartów… » La Bruyère, Les Caractères (Charaktery), 1688 De la Cour (O dworze), « Człowiek, który zna dwór jest panem swoich gestów, swojego spojrzenia i wyrazu twarzy; jest nieprzenikniony; ukrywa złe przysługi,uśmiecha się do wrogów, powstrzymuje humory, ukrywa swoje uczucia, przeczy swemu sercu, mówi, działa wbrew sobie i swoim uczuciom. »

"Alceste jest zabawny, ale nie śmieszny i rozbawia ludzi obytych bez opowiadania prostackich dowcipów, jak to się widzi w sztukach komicznych. Sztuki tej natury wydają mi się bardziej zajmujące, mimo że nie śmiejemy się na nich głośno; i myślę, że zabawiają bardziej, są bardziej ujmujące i powodują, że uśmiechamy się w duszy " (Donneau de Visé, Lettre écrite sur la comédie du Misanthrope)