Najczęstsze kontuzje sportowe Opracował: mgr Jarosław Grycman

Kontuzje sportowe są spowodowane przez dwa podstawowe czynniki Kontuzje sportowe są spowodowane przez dwa podstawowe czynniki. Pierwszy z nich wynika z charakteru uprawianej dyscypliny sportowej. Drugi to częste bezpośrednie kontakty z przeciwnikiem. Kontuzjowany zawodnik nie powinien poddawać się presji otoczenia, które może żądać od niego gry pod wpływem zastrzyków przeciwbólowych, blokad, opasek, żeli, kremów i aerozoli. Może to pogłębić kontuzję.

Urazy: skręcenia stawów (skokowego i kolanowego), stłuczenia kończyn dolnych i górnych, uszkodzenia łąkotek, naciągnięcia i naderwania, zwichnięcia, złamania, urazy głowy.

Skręcenia – uszkodzenia więzadeł stawów chroniących je przed nieprawidłowymi ruchami. Objawy: - ból stawu zasilający się przy ruchu, - obrzęk, - ograniczenie ruchomości w stawie, - niestabilność. Leczenie: W lżejszych przypadkach – kilkudniowe unieruchomienie, w cięższych – diagnostyka obrazowa (rezonans, USG, artroskopia), długotrwałe unieruchomienie, a nawet zabieg operacyjny.

Staw kolanowy

Staw kolanowy to największy staw ludzkiego ciała, poddawany jest największym obciążeniom. Składa się z kości piszczelowej, udowej, rzepki, łąkotki bocznej i przyśrodkowej, więzadeł pobocznych i krzyżowych. Stabilizację czynną zapewniają mięśnie uda i łydki.

Kontuzje stawu kolanowego: - uszkodzenie więzadła pobocznego piszczelowego, - uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej, - uszkodzenie więzadła pobocznego strzałkowego, - uszkodzenie więzadła krzyżowego. Leczenie: - unieruchomienie na około trzy tygodnie, - następnie stopniowe uruchamianie stawu, - konieczna może być rekonstrukcja uszkodzeń, - przy cięższych kontuzjach – sześciomiesięczne unieruchomienie i rekonstrukcja operacyjna.

Stłuczenia – powstają na skutek uderzenia lub ucisku części ciała, co powoduje uszkodzenie naczyń krwionośnych i powstanie krwiaka. Objawy: - ograniczenie ruchomości, - krwiak, - obrzęki, ból. Leczenie: - schłodzenie uszkodzonego mięśnia, - ucisk, - smarowanie maścią lub żelem przeciwobrzękowym, przeciwzapalnym i przeciwbólowym, - krwiak wymaga zazwyczaj usunięcia.

Uszkodzenia łąkotki – powstają po nagłym prostowaniu kolana przy rotacji goleni względem uda. Uszkodzenie może występować jako pęknięcie, rozwarstwienie, oderwanie części lub całej łąkotki. Objawy: - okresowe blokowanie stawu, - wysięk, - ból przy ucisku okolicy szpary stawowej. Rozpoznanie: Podczas chodzenia kolano okresowo „trzeszczy”, przeskakuje i blokuje się. Należy wtedy wykonać USG i rezonans magnetyczny. Leczenie: Zachowawcze lub zabiegowe. Po operacji wymagane jest unieruchomienie, a następnie 6-10 tygodni rehabilitacji. Jeśli łąkotki nie można naprawić, możliwa jest proteza kolagenowa lub z biomateriału.

Naciągnięcia – dotyczą części mięśnia lub jego ścięgna, często występują z naderwaniem. Goją się one przez bliznę. Po kolejnym naderwaniu mięsień może nie osiągnąć pełnej sprawności, gdyż powstałe blizny są tkankami niekurczliwymi i nieelastycznymi. Objawy: - ból, obrzęk, - uszkodzenie ruchomości (całkowite lub częściowe). Leczenie: - ciężkie przypadki: diagnostyka (USG, rezonans magnetyczny), usunięcie krwiaka, unieruchomienia, a nawet operacja, - lżejsze przypadki: żele i aerozole przeciwobrzękowe, przeciwzapalne, przeciwbólowe.

Zwichnięcia – występują gdy nastąpi przekroczenie zakresu ruchu w danym stawie na skutek działania dużych sił. W efekcie może wystąpić podwichnięcie lub zwichnięcie. Objawy: - ból, obrzęk, - ograniczenie ruchomości (częściowe lub całkowite), - zablokowanie stawu. Leczenie: Podwichnięcie ulega samoistnemu nastawieniu pod wpływem żeli i aerozoli przeciwobrzękowych, przeciwzapalnych i przeciwbólowych. W przypadku zwichnięcia konieczne jest nastawienie przez lekarza.

Złamanie – przerwania ciągłości tkanki kostnej Złamanie – przerwania ciągłości tkanki kostnej. Objawy: - ból, - obrzęk, - zasinienie, - ograniczenie ruchomości, - zniekształcenie zarysu kości. Leczenie: Unieruchomienie kończyn w dwóch sąsiadujących stawach. Następnie przewiezienie do ortopedy, który ustala czy wystarcza założenie gipsu, czy konieczny będzie zabieg chirurgiczny.

Urazy głowy – najczęściej pojawiają się w wyniku zderzenia Urazy głowy – najczęściej pojawiają się w wyniku zderzenia. Stanowią 16% wszystkich urazów. Są to wstrząśnienia, utraty przytomności, zawroty głowy. Postępowanie – leczenie: - zahamowanie krwawienia i ochłodzenie, - diagnostyka obrazowa (tomografia, rezonans), - decyzja neurochirurga.

Kontuzje są wkalkulowane w sport. Pamiętajmy jednak: o właściwej rozgrzewce połączonej z rozciąganiem, po wysiłku także powinniśmy się rozciągać, dobrze przepracujmy okres przygotowawczy (motoryka. wytrzymałość, siła), stopniujmy obciążenia (szczególnie dla zawodników po przebytych urazach), o współpracy trenera z lekarzem (uszanowanie decyzji lekarza).