20 listopada Ogólnopolskim Dniem Praw Dziecka

Co to są prawa dziecka? Cytując słowa Janusza Korczaka: „nie ma dzieci są ludzie”, „dziecko to także człowiek tylko, że jeszcze mały…”. Każda osoba dorosła kiedyś była również dzieckiem. Dlatego tak dorosły i dziecko mają swoje prawa – są właścicielami pewnych praw i wolności czyli prawa człowieka. Źródłem tego prawa jest człowieczeństwo, które jest zapisane w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej zapisana w art. 30: „Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych”.

ZASADA WOLNOŚCI I RÓWNOŚCI Z człowieczeństwa wywodzą się dwie zasady: zasada wolności oraz zasada równości. Zasady te są podstawą wszystkich obowiązujących praw człowieka.

Wolność – człowiek nie jest własnością kogokolwiek Wolność – człowiek nie jest własnością kogokolwiek. Posiada wolną wolę czyli podejmować samodzielnie decyzje ale co za tym idzie ponosić za nie odpowiedzialność. Równość – dziecko ma takie same prawa i ma być tak samo traktowane przez wszystkich (bez żadnych dyskryminacji). Jednak do pewnego momentu człowiek po urodzeniu czyli dziecko nie jest w stanie samo funkcjonować, dlatego uznano, że do pewnego momentu musi pozostać pod opieką dorosłych.

DZIECKO – kto to jest dziecko? Konwencja o Prawach Dziecka w art. 1. definiuje „dziecko” jako „każdą istotę ludzką w wieku poniżej osiemnastu lat, chyba że zgodnie z prawem odnoszącym się do dziecka uzyska ono wcześniej pełnoletność”. Najważniejszymi opiekunami są rodzice. Jednak wtedy, gdy ich zabraknie lub nie wywiązują się ze swoich obowiązków rodzicielskich lub nie dają sobie samodzielnie rady z opieką nad dzieckiem, to państwo w myśl zasady pomocniczości musi im pomóc lub przejąć ich obowiązki.

KOMU PRZYSŁUGUJĄ PRAWA DZIECKA Wszystkie prawa zawarte w Konwencji Praw Dziecka przysługują każdej osobie, która jest dzieckiem, czyli do momentu ukończenia 18 roku życia. Prawa te mają wszystkie dzieci – bez wyjątku na to kim jest, gdzie mieszka, jaką religię wyznaję, kim są jego rodzice, jakim językiem mówi, jaką ma płeć, czy jest bogate czy biedne itp.

PRAWO DO ŻYCIA I TOŻSAMOŚCI Każde dziecko ma prawo do życia! Państwo ma obowiązek zapewnić Ci odpowiednie warunki do życia i rozwoju. Po narodzinach dziecka powinien zostać sporządzony akt urodzenia. Od tego momentu dziecko ma prawo do imienia oraz do obywatelstwa. Dziecko ma prawo, aby znać swoich rodziców i być przez nich wychowywany (jeśli jest to możliwe).

PRAWO DO ŻYCIA I TOŻSAMOŚCI C.D. Państwo powinno respektować prawo do tożsamości dziecka, czyli między innymi: imienia, nazwiska, obywatelstwa i powiązań rodzinnych.

PRAWO DO WYCHOWANIA W RODZINIE Rodzice i opiekunowie powinni wspierać jak najlepiej rozwój dziecka oraz powinni uczyć korzystać dziecka z przysługujących mu praw. Państwo ma obowiązek uszanować prawo rodziców i opiekunów do kierowania rozwojem swoich dzieci. Dziecko ma prawo mieszkać ze swoimi rodzicami, chyba, że nie jest to dla niego dobre np. gdy jest krzywdzone. Jeśli natomiast rodzice dziecka mieszkają osobno, ma ono prawo do kontaktu z każdym z nich (chyba, że jest do dla dziecka szkodliwe).

PRAWO DO WYCHOWANIA W RODZINIE C.D. Jeśli dziecko zostało rozdzielone z rodzicami, którzy mieszkają w innym kraju mają oni prawo utrzymywać ze sobą kontakt oraz odwiedzać się, ale również zamieszkać w jednym kraju i być razem. Tak jeden jak i drugi rodzic jest odpowiedzialny za wychowanie i właściwy rozwój dziecka. Rodzice powinni kierować się dobrem dziecka. Natomiast państwo powinno ich w tym wspierać i pomagać np. poprzez zapewnienie odpowiedniej liczby przedszkoli, szkół, ośrodków zdrowia itp.

PRAWO DO WYCHOWANIA W RODZINIE C.D. Państwo ma obowiązek chronić Cię przed nielegalnym uprowadzeniem za granicę bez zgody rodziców. Jeśli rodzice nie mogą się opiekować dzieckiem, państwo musi zapewnić mu specjalną ochronę, pomoc oraz opiekę zastępczą. Osoby, które przejmą opiekę nad dzieckiem powinni szanować kulturę i religię dziecka.

PRAWO DO WYRAŻANIA WŁASNYCH POGLĄDÓW Dziecko ma prawo wyrażać swoje zdanie w sprawach, które dotyczą jego, natomiast dorośli powinni go wysłuchać i wziąć je pod uwagę (również w postępowaniu przed Sądem). Dziecko ma prawo do swobody myśli, sumienia, wyznania ale bez ograniczania praw innych osób. Rodzice powinni pomóc dziecku wybrać najlepszą drogę do rozwoju, zgodną z przysługującymi mu prawami. Dziecko ma również prawo zapisania się do różnych stowarzyszeń pod warunkiem, że nie ogranicza to praw innym osobom.

PRAWO DO PRYWATNOŚCI Żadna osoba nie ma prawa ingerować w prywatność dziecka, chyba, że ingeruje ze względu na dobro dziecka lub jego bliskich.

PRAWO DO ODPOCZYNKU Dziecko ma prawo do wypoczynku, czasu wolnego oraz ma prawo do uczestnictwa w zajęciach i zabawach rekreacyjnych.

DOBRO DZIECKA JAKO CEL NAJWYŻSZY W przypadku adopcji najważniejsze jest dobro dziecka. Prawa i zasady, które odnoszą się do traktowania dzieci powinny obowiązywać tak w kraju, w którym dziecko się urodziło jak również w innym kraju, w którym dziecko miałoby zamieszkać po adopcji. Jeśli natomiast dziecko znalazłoby się w innym kraju jako uchodźca należą mu się takie same prawa, jak dzieciom, które urodziły się w kraju do którego, dziecko przybyło.

DOBRO DZIECKA JAKO CEL NAJWYŻSZY C.D. Jeśli dziecko posiada jakąkolwiek niepełnosprawność powinno posiadać dostęp do specjalistycznej opieki medycznej czy edukacji lub do przygotowania zawodowego i rekreacji. Dziecko powinno mieć zapewnione życie w warunkach gwarantujących godność i umożliwiających dziecku osiągnięcie niezależności.

DOBRO DZIECKA JAKO CEL NAJWYŻSZY C.D. Jeśli dziecko nie znajduje się pod opieką rodziców lecz mieszka na stałe lub czasowo poza swoim rodzinnym domem np. w placówce opiekuńczej dziecko ma prawo, aby sprawdzano jakie ma ono tam warunki, jak jest leczone oraz czy sytuacja przez którą się tam dziecko znalazło nie uległa zmianie.

OCHRONA PRZED PRZEMOCĄ Dziecko ma prawo do ochrony przed przemocą fizyczną, psychiczną oraz przed zaniedbaniem. Dziecka nie ma prawa nikt bić, prześladować czy wykorzystywać w celach seksualnych. Dziecko ma prawo do ochrony przed wykonywaniem pracy, która jest niebezpieczna lub szkodliwa dla jego zdrowia lub przeszkadza mu w nauce. Jeśli dziecko pracuje ma prawo do odpowiednich warunków pracy oraz sprawiedliwej zapłaty.

OCHRONA PRZED PRZEMOCĄ C.D. Nikt nie ma prawa angażować dziecka w produkcję narkotyków oraz handel nimi. Nikt nie ma prawa namawiać dziecka do ich zażywania. Służby mają za zadanie chronić dzieci przed dostępem do narkotyków. Dziecko ma prawo do ochrony przed jakimikolwiek formami wykorzystywania seksualnego. Nikt nie ma prawa dotykać dziecka w sposób, który sobie nie życzy oraz nakłaniać, zmuszać do kontaktów seksualnych.

OCHRONA PRZED PRZEMOCĄ C.D. Państwo ma obowiązek zapewnić ochronę dzieciom przed porwaniem i sprzedażą. Policja i inne służby państwowe powinny przeciwdziałać wszelkim próbom uprowadzenia dzieci czy ich sprzedaży. Dziecko ma prawo do ochrony przed wszystkimi formami wyzysku, które naruszają dobro dzieci. Jeśli dziecko jest ofiarą wojny, torturowania, wyzysku, zaniedbania ma prawo do szczególnej opieki i pomocy. Państwo powinno zadbać, aby dzieci mogły odzyskać zdrowie psychiczne, fizyczne w warunkach poszanowania praw i godności dzieci.

PRAWO DO GODZIWYCH WARUNKÓW SOCJALNYCH Państwo powinno zapewnić dziecku dostęp do jak najlepszej opieki zdrowotnej i udogodnień w zakresie leczenia chorób i rehabilitacji zdrowotnej. Dziecko ma prawo do otrzymania pomocy oraz wsparcia od państwa jeśli dziecko i jego rodzina są ubodzy lub znajdą się w trudnej sytuacji życiowej. Dziecko ma prawo do życia w warunkach, które zapewnią właściwy rozwój fizyczny i psychiczny. Odpowiedzialność za to ponoszą rodzice dziecka. Dlatego państwo powinno wspierać rodziny, których nie stać na zapewnienie im odpowiedniego poziomu życia.

PRAWO DO EDUKACJI Dziecko ma prawo do nauki! Nauczanie początkowe powinno być bezpłatne dla wszystkich dzieci. Edukacja powinna rozwijać szacunek dla praw człowieka, rodziców, kultury oraz kraju, z którego pochodzisz. Przez odpowiednią edukację dziecko powinno uczyć się tolerancji, życia w pokoju oraz ochrony środowiska naturalnego.

PRAWO DO EDUKACJI C.D. Dziecko ma prawo do poznawania i korzystania z kultury, nauki, języka swojej rodziny, wyznawania, praktykowania swojej religii. Nie zważając na to, czy w kraju w którym mieszkasz jest dużo czy małych osób, które myślą podobnie.

PRAWO DO INFORMACJI Dziecko ma prawo do swobody wypowiedzi w formie ustnej, pisemnej, rysunkowej oraz prawo do zdobywania i przekazywania informacji Dziecko ma prawo do uzyskiwania informacji z różnych źródeł np. gazety, internet, telewizja oraz inne media, które są skierowane do dzieci czyli, które są zrozumiałe i nie wyrządzają krzywdy dziecku.

OCHRONA PRZED KONFLIKTEM ZBROJNYM Jeśli dziecko nie ma 15 lat Państwo nie może rekrutować dziecka do wojska oraz musi ochronić dziecko przed bezpośrednim udziałem w działaniach zbrojnych.

OCHRONA W PROCESIE KARNYM Jeśli dziecko złamało prawo, nie powinno przebywać w więzieniu z dorosłymi i ma prawo utrzymywać kontakt z własną rodziną oraz pomoc prawną lub pomoc psychologa. Dziecko ma prawo zgłaszać sytuację, w której jest źle traktowane. Jeśli dziecko złamało prawo (sąd może skazać dziecko tylko za bardzo poważne przestępstwo) powinno uzyskać pomoc prawną oraz być właściwie traktowane przez system sprawiedliwości.

PRAWO DO ZNAJOMOŚCI SWOICH PRAW I POWOŁYWANIA SIĘ NA NIE Dziecko ma prawo znać swoje prawa. Państwo powinno zadbać, aby prawa zawarte w Konwencji Praw Dziecka były znane wśród dzieci jak i dorosłych. Jeśli prawo kraju, w którym mieszka dziecko zapewnia mu lepszą ochronę i realizację jego praw niż artykuł Konwencji to prawo kraju dziecka w którym mieszka powinno obowiązywać w pierwszej kolejności.

TELEFON ZAUFANIA Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka 0 800 12 12 12 Numer ten jest bezpłatny. Telefon ten działa od poniedziałku do piątku w godzinach 08:15-20:00. W pozostałe dni i godziny możesz dzwonić na numer alarmowy 112. Pomocnym numerem jest również 116 111 Fundacji „Dzieci Niczyje”

Prezentację wykonała: Wiktoria Ciemcioch Klasa I „a” Gimnazjum im Prezentację wykonała: Wiktoria Ciemcioch Klasa I „a” Gimnazjum im. Polskich Noblistów w Pajęcznie