Opracowała Helena Tomaszewska 1. Greccy bohaterowie Opracowała Helena Tomaszewska

Starożytna Grecja

Starożytna Grecja 1. Cywilizacja grecka leży u podstaw współczesnej cywilizacji europejskiej. 2. Na cywilizację grecką składają się: cywilizacja mykeńska ok. 1600 - 1100 r. p.n.e. cywilizacja helleńska – szczyt rozwoju VI – IV w. p.n.e. cywilizacja hellenistyczna – po śmierci Aleksandra Macedońskiego 323 r. p.n.e. 3. Dorobek Greków: idee filozoficzne – greccy filozofowie przyrody, Sokrates, Platon, Arystoteles, szkoły filozoficzne: stoików, epikurejczyków, cyników, wynalazki, stworzenie teatru – tragedii i komedii, Stworzenie podstaw literatury europejskiej – liryki i epiki, stworzenie kanonów sztuki m.in. zasad harmonii, klasycznego piękna, rozwój architektury, na której wzorowały się kolejne cywilizacje, organizacja życia społecznego i politycznego – stworzenie pojęcia obywatelstwa, ustroju demokratycznego, oligarchicznego czy tyranii.

Pierwsze eposy – „Iliada” i „Odyseja” Homera Pierwsze eposy – „Iliada” i „Odyseja” Homera. Najstarsze literackie utwory stworzone w Europie. „Iliada” – opowiada o WOJNIE TROJAŃSKIEJ ok. 1100 r. p.n.e. 5. „Iliada” przedstawia dwa archetypy bohaterów: Achillesa i Hektora Achilles Hektor niezwyciężony w walce był niezwykle honorowy i obowiązkowy cenił nieśmiertelną sławę bardziej niż życie poświęcił własne życie dla ojczyzny

Achilles i Hektor Tetyda ofiarowuje Achillesowi tarczę, hydria czarnofigurowa z VI w. p.n.e. Gniew Achillesa obraz François-Léon Bénouville z 1847 roku Franz Matsch, Triumf Achillesa (XX w.)

Achilles i Hektor Walka między Achillesem a Hektorem Plakat do filmu „ Troja” 2004 r. Hector and Achilles Gra karciana w klimacie starożytnych bitew

Koń trojański z filmu „Troja” Najstarsze wyobrażenie konia trojańskiego na wazie z Mykos Koń trojański z filmu „Troja” Koń trojański - określenie oprogramowania, które podszywając się pod przydatne lub ciekawe dla użytkownika aplikacje dodatkowo implementuje niepożądane, ukryte przed użytkownikiem różne funkcje (programy szpiegujące, bomby logiczne, furtki umożliwiające przejęcie kontroli nad systemem przez nieuprawnione osoby itp .) Koń trojański w Troi

Wykopaliska Schliemanna Troja 6. Odkrycie Troi W epoce nowożytnej uważano, że Troja nigdy nie istniała, a opowieść o wojnie trojańskiej jest fikcją literacką. Heinrich Schliemann w 1873 r. odkrył ruiny Troi, posługując się jedynie treścią eposu. Rok później odkrył grobowce królewskie w Mykenach Heinrich Schliemann Sophia Schliemann Wykopaliska Schliemanna

Najsławniejsze bitwy: Wojny grecko - perskie Najsławniejsze bitwy: Maraton Salamina Termopile

Bitwa pod Salaminą, obraz USA XX w. Wojny grecko - perskie 7. Grecy mieszkali w polis – miastach-państwach, które często rywalizowały ze sobą. Jednakże w momencie bezpośredniego zagrożenia potrafili się zjednoczyć i wspólnie walczyć o zachowanie swojej niepodległości – wojny z Persami w V w. p.n.e. Leonidas pod Termopilami – obraz Jacques’a-Louisa Davida z 1814 r. Bitwa pod Salaminą, obraz USA XX w.

Maratończyk w źródłach Bitwę pod Maratonem zwiastował, według Heraklejdesa z Pontu, niejaki Tersyppos z gminy Erchia. Większość autorów podaje jednak, że nazywał się Eukles, a biegł z bronią jeszcze, rozgrzany bitwą, a gdy dobiegł do pierwszych domów, wyrzekł tylko – „Witajcie! Radujmy się !” i zaraz potem wyzionął ducha. Plutarch z Cheronei, Moralia, 347 C (1) Jakie znaczenie w nowożytnej kulturze ma bieg greckiego żołnierza z Maratonu do Aten. Jakie odniesienia do tego tematu odnajdujesz we współczesnej kulturze?

Maratończyk w źródłach . W Atenach pusto,. Kto mógł miecz podźwignąć, Już ojca swego w boju, chciał wyścignąć. W nagłej potrzebie, dla kraju posługi Rzucano skarby, warsztaty i pługi; Nawet swych mędrców uczniowie odbiegli I za kraj może w tej chwili polegli. I każdy ziszczał nie słowem, lecz czynem, Że niewyrodnym był ojczyzny synem. W Atenach pusto. Śród obszaru miasta Pozostał starzec, ślepiec i niewiasta. A kto mógł, patrzał w trwożnym niepokoju. Czy nie obaczy co od strony boju. Nic, nic nie widać I słońce zagasło I gwiazdy… Cyt – cyt – coś w pobliżu wrzasło… Prędkimi kroki ktoś po bruku bije I woła: „Tchu! Tchu! Głosu! Grecja… żyje! Kornel Ujejski, Maraton

Maratończyk w źródłach Cześć! Cześć! Milicjades! … Tchu!... Zwycięstwo z nami!” Kobiety z domów wyszły z pochodniami … Z gałązką lauru grek ulica bieżył I padł wołając: „Zwy-cięstwo!” – Już nie żył. A lud się ciśnie, podnosi mu głowę, Rozrywa zbroję – całe ciało zdrowe! Ni śladu rany. Kornel Ujejski, Maraton, Rzeszów 1986, s.14 (2) Opisz atmosferę panującą w Atenach, ukazaną w poemacie Kornela Ujejskiego. 8. Motyw żołnierza spod Maratonu, gotowego poświecić się dla ojczyzny był bardzo popularny w sztuce i literaturze. Artyści różnych epok posługiwali się nim jako symbolem patriotyzmu i bohaterstwa.

Wojny z Persami – bitwa pod Termopilami Przeczytaj tekst źródłowy i wykonaj polecenia: Wyjaśnij przyczyny zwycięstwa Persów w bitwie pod Termopilami. Wyjaśnij dlaczego zdaniem autora Spartanie pozostali w wąwozie termopilskim i podjęli walkę z przeważającym liczebnie przeciwnikiem. Zastanów się, jakie mogły być jeszcze inne powody podjęcia tej decyzji?. (3) Odpowiedz, dlaczego – Twoim zdaniem temat bitwy pod Termopilami zyskał popularność w kulturze? 9. Temat bitwy pod Termopilami stał się inspiracją dla twórców współczesnej kultury popularnej: 1962 r. – film „300 Spartan” 1998 r. – komiks Franka Millera „300” 2006 r. – film „300” w oparciu o komiks Franka Millera

Niezgoda, która rujnuje 10. Po wojnach grecko – perskich Sparta i Ateny zaczęły rywalizować między sobą o hegemonię w Grecji co doprowadziło do licznych wojen domowych (np. Wojna peloponeska ) i do osłabienia państwa, które zostało podbite przez Macedonię w 338 r.p.n.e.

Antyczne wzorce bohaterów Wzorzec antycznego bohatera Charakterystyczna postawa Achilles Niezwyciężony w walce. Walczył dla nie śmiertelnej sławy. Hektor Człowiek honoru, który dla ojczyzny poświęcił własne życie. Dobro państwa stawiał ponad własne. Maratończyk Żołnierz, który jest synonimem wytrwałości i niezłomności dla dobra ojczyzny. Leonidas Człowiek, który nie mając szans na zwycięstwo podejmuje walkę w obronie ojczyzny wiedząc, że zginie. Zadanie domowe: znajdź przykłady dzieł (malarstwo, rzeźba, film, teatr, książka, muzyka), w których przedstawiono bądź wykorzystano wzorce antycznych bohaterów greckich.