ZAKAŻENIA WEWNĄTRZMACICZNE TOKSOPLAZMOZA JAROSŁAW MROZEK SZPITAL KLINICZNY IM Ks. A. MAZOWIECKIEJ W WARSZAWIE

CHOROBOTWÓRCZOŚĆ TOKSOPLAZMOZA NABYTA - CHOROBA ODZWIERZĘCA (ANTROPOZOONOZA) /neurotoksoplazmoza, Toxo. uogólniona u osób z deficytami odporności (HIV, transplantacje, immunosupresja) WRODZONA - ZARAŻENIE WERTYKALNE MATKA - PŁÓD

TOKSOPLAZMOZA -1923r.- opis zmian w siatkówce oka u dziecka z wodogłowiem i małooczem -1937r.- wykrycie i opis transmisji wertykalnej matka-płód -1970r.-opis cyklu życiowego Toxoplasma gondi

TOXOPLASMA GONDI PREWALENCJA Francja 54% Polska 45% Niemcy 42% Szwecja 26% W.Brytania 10% Norwegia 7%

T.GONDI-biologia żywiciel ostateczny- kot - faza jelitowa-gametogeneza i tworzenie oocyst środowisko zewnętrzne- oocysty--sporocysty żywiciele pośredni - inne zwierzęta + kot -faza pozajelitowa, wewnątrzkomórkowa (tachyzoity) => hepatocyty / neurony /makrofagi/ zakażenie łożyska i płodu =>> bradyzoity

TOKSOPLAZMOZA - KLINIKA toksoplazmoza nabyta dorosłych - postać węzłowa - neurotoksoplazmoza - toksoplazmoza po przeszczepie toksoplazmoza nabyta, pierwotna ciężarnych toksoplazmoza wrodzona toksoplazmoza – postać oczna

ROZPOPZNAWANIE TOKSOPLAZMOZY

TOKSOPLAZMOZA WRODZONA Ogólne ryzyko zakażenia wynosi ok. 40-50%

TOKSOPLAZMOZA WRODZONA 10% zarażonych płodów rozwija typowe objawy kliniczne wewnątrzmacicznie obraz kliniczny – od bezobjawowego do triady Sabina – Pinkertona (rzadko) 30% zarażonych noworodków manifestuje objawy kliniczne, w tym 10% o ciężkim przebiegu śmiertelność okołoporodowa z powodu Toxo 1% - w Polsce wykrywa się około 300 przypadków Toxo wrodzonej rocznie

TOKSOPLAZMOZA WRODZONA NASTĘPSTWA ODLEGŁE 65%-85% ze strony narządu wzroku – do ślepoty włącznie 75% następstwa ze strony OUN – zaburzenia motoryki, padaczka, zaburzenia funkcji poznawczych i intelektualnych 10% - 20% ze strony narządu słuchu * dane dotyczą asymptomatycznych noworodków, bez chemioprofilaktyki w trakcie ciąży – nie rozpoznanych w ciąży

DIAGNOSTYKA ZAKAŻEŃ TOKSOPLAZMA GONDI *Techniki biologii molekularnej - PCR (krew, płyn m-rdzeniowy, płyn owodniowy, łożysko) *Próby biologiczne *Metody serologiczne 1/ z zastosowaniem antygenów powierzchownych (test Sabina –Feldmana. Test OIF – IgG (podstawowy)

DIAGNOSTYKA ZAKAŻEŃ TOKSOPLAZMA GONDI 2/ z zastosowaniem antygenów rozpuszczalnych (odczyn lateksowy, Techniki immunoenzymatyczne -najpowszechniejsze do detekcji IgM, IgG, IgA -czułość i specyficzność zależy od rodzaju użytych odczynników -wyniki różnych metod są nieporównywalne *ISAGA – najwyższa czułość w stosunku do IgM *Awidność IgG

DYNAMIKA SYNTEZY PRZECIWCIAŁ W TOKSOPLAZMOZIE NABYTEJ

TOKSOPLAZMOZA CIĘŻARNYCH KRYTERIA ROZPOZNAZNIA PEWNE SEROKONWERSJA a/ OBIE PRÓBKI BADANE W CIĄŻY b/ I- SZA BADANA PRZED CIĄŻĄ

TOKSOPLAZMOZA CIĘŻARNYCH KRYTERIA ROZPOZNANIA PRAWDOPODOBNE ZNAMIENNY PRZYROST MIANA IgG DO WARTOŚCI WYSOKICH W ODSTĘPIE 3 TYG WYSOKIE MIANA SWOISTYCH IgG, PRZY OBECNOŚCI IgM/IgA, OBECNOŚĆ KLINICZNYCH WYKŁADNIKÓW *LECZENIE MOŻE SPOWODOWAĆ WZROST MIANA IgG IgM i IgA obecne % IgG o wysokiej awidności poniżej 20 (index <0.2)

TOKSOPLAZMOZA CIĘŻARNYCH KRYTERIA ROZPOZNANIA MOŻLIWE WYSOKIE MIANA SWOISTYCH IgG PRZY BRAKU OBJAWÓW ZAKAŻENIA I BRAKU IgM U ciężarnych – możliwe w drugiej połowie ciąży

TOKSOPLAZMOZA WRODZONA KRYTERIA ROZPOZNANIA PEWNE * DODATNI WYNIK IZOLACJI PASOŻYTA Z PŁYNU OWODNIOWEGO KRWI, TKANEK PŁODU LUB NOWORODKA * UTRZYMYWANIE SWOISTYCH IgG U NOWORODKA PRZEZ 1 ROK ŻYCIA (NIEZALEŻNIE OD OBJAWÓW KLINICZNYCH) * WYKRYCIE SWOISTYCH IgM LUB IgA W I – SZYM PÓŁROCZU ŻYCIA NOWORODKA

TOKSOPLAZMOZA WRODZONA KRYTERIA ROZPOZNANIA PRAWDOPODOBNE UTRZYMYWANIA SIĘ ZMIAN SUGERUJĄCYCH ZAKAŻENIE „ IN UTERO „ W USG U CIĘŻARNEJ Z PEWNYM ZAKAŻENIEM WYKRYCIE SWOISTYCH IgM, IgA WE KRWI PŁODU ZE ZMIANAMI W OBRAZIE USG

LECZENIE TOKSOPLAZMOZY UOGÓLNIONA TOKSOPLAZMOZA NABYTA TOKSOPLAZMOZA OCZNA (ZAP.NACZYNIÓWKOWO – SIATKÓWKOWE) TOKSOPLAZMOZA WRODZONA (BEZOBJAWOWA I OBJAWOWA) CHEMIOPROFILAKTYKA CIĘŻARNYCH

* CHEMIOPROFILAKTYKA CIĘŻARNYCH – SPIRAMYCYNA (ROWAMYCYNA) 9 mln/24 do porodu LECZENIE TOKSOPLAZMOZY U PŁODU- SULFONAMIDY Z PIRYMETAMINĄ (FANSIDAR- 2 tabl. /7 dni – 6 /7 tygodni) PIRYMETAMINA (DARAPRIM 25 mg) 50-75 mg – 2-3 dni, następnie 25 mg /14 dni łącznie z SULFADIAZYNĄ (ADIAZINE 500 mg) 50 –100 mg/kg KW. FOLINOWY – celem ograniczenia supresji szpiku przez pirymetamię

ZAPOBIEGANIE Prewencja ogólna – poprawa stanu zoohiginy, zwyczajów żywieniowych i ogólnego stanu higieny Specyficzne i zorganizowane formy zapobiegania toxo. * zapobieganie toksoplazmozie wrodzonej * zapobieganie toksoplazmozie u osób z niesprawnym układem odpornościowym * zapobieganie toksoplazmozie w miejscu pracy * szerzenie oświaty zdrowotnej

POTENCJALNE KORZYŚCI SCREENINGU TOKSOPLAZMOZY WRODZONEJ 1/ identyfikacja kobiet z nabytą aktywną toksoplazmozą w ciąży 2/ zmniejszenie ryzyka transmisji wertykalnej 3/ zmniejszenie ryzyka występowania objawów toksoplazmozy wrodzonej u dziecka