Narodziny kina „Kinematograf” to tytuł filmu krótkometrażowego zrealizowanego przez Tomasza Bagińskiego. Film jest opowieścią o wynalazcy Francisie, który pracuje właśnie nad przełomowym odkryciem – filmem w kolorze! Wraz ze swoją żoną Elisabeth mieszka w małym mieście, w dużym domu, którym opiekuje się Elisabeth, podczas gdy na strychu Francis realizuje swoje projekty. Pewnego dnia, zupełnie niespodziewanie, Elisabeth podsuwa Francisowi genialne rozwiązanie, które pomaga mu w dokończeniu swojego najnowszego wynalazku. Szczęście jednak, jak to w życiu bywa, nie trwa wiecznie – żona umiera na gruźlicę, a Francis pogrąża się w żałobie. Ostatnia scena ukazuje chłopca roznoszącego gazety, obwieszczającego miasteczku wspaniałą wiadomość o genialnym wynalazku braci Lumiére…

kino – niezwykły wynalazek Każdy wie, jak wygląda kino. Warto się jednak zastanowić na tym, jak wyglądało kiedyś. Czy od razu widzowie oglądali w kinie kolorowe filmy pełne efektów specjalnych? Kino to jeden z typów sztuki widowiskowej, uwiecznionej na taśmie filmowej lub wideo, w której obraz jest ruchomy; kino może mieć podkład dźwiękowy lub nie (mamy wtedy do czynienia z tzw. kinem niemym). Żeby zacząć od historii kina, czyli obrazu ruchomego, należy zacząć od obrazu stałego, czyli fotografii. Ludzie od niepamiętnych czasów starali się uchwycić jakiś moment krajobrazu i zachować go w stanie niezmienionym po wsze czasy. Malarstwo najpierw było na to sposobem, jednak zawsze stanowiło tylko odzwierciedlenie rzeczywistości, jej zobrazowanie, a nie – ją samą. Tę czynność umożliwiła dopiero fotografia. Pierwowzorem aparatu fotograficznego była tzw. camera obscura. Stare kino „Zachęta” w Krakowie powstałe w 1908 r. www3.uj.edu.pl 2

camera obscura – babcia dzisiejszego aparatu Camera obscura była prostym przyrządem, który pozwalał na zatrzymanie rzeczywistości w jednym, konkretnym momencie. Był to niezwykły wynalazek – w tym momencie człowiek zapanował jakby nad upływającym czasem. Fotografia pozwoliła nie tylko na uwiecznienie czegoś/kogoś na zawsze, lecz także na symboliczne zatrzymanie czasu w jednym punkcie, na jednym arkuszu papieru. Był to absolutny przełom! Gdy ludzie opanowali już dobrze sztukę tworzenia fotografii i generowali coraz lepszej jakości aparaty fotograficzne, pojawiło się pragnienie uwiecznienia nie tylko jednego momentu, ale – całego fragmentu, odcinka czasu! W ten sposób zrodziła się chęć stworzenia tego, co dziś nazywamy filmem. Proszę zwrócić uwagę na film Bagińskiego „Kinematograf” – dla głównego bohater, wynalazcy Francisa, jego odkrycie kolorowego filmu pozwoliło mu przebywać z żoną, oglądać ją i słuchać jej głosu nawet po jej śmierci! Pierwsza trwała fotografia wykonana dzięki wynalazkowi camera obscura wikipedia.pl 3

film – ruchoma fotografia Mechanizm działania pierwszych filmów (dodajmy: filmów niemych, czyli bez odgłosów z samego obrazu), był bardzo prosty. Odkryto, że fotografie obejmujące ten sam krajobraz, robione w bardzo małych odstępach czasu, a potem szybko oglądane – układają się w krajobraz ruchomy. W ten sposób wynaleziono przepis na zatrzymanie całego fragmentu czasu i robiono pierwsze filmy. Taśma filmowa (zdjęcie po lewej stronie) jest paskiem, który składa się właśnie z dziesiątek takich fotografii – robionych w jednym miejscu w bardzo krótkim odstępie czasu. To tak, jakbyśmy np. obserwowali kolegę grającego w piłkę i robili mu bardzo szybko tysiące zdjęć– jeśli poukładalibyśmy te zdjęcia w odpowiedniej kolejności i oglądali je w bardzo, bardzo szybkim tempie, uzyskalibyśmy efekt filmu, na którym – niemo, bez słowa, bez dźwięku – nasz kolega grałby w piłkę! Zatem do pierwszych projekcji filmowych (obrazów niemych) potrzebne były: zwoje taśmy filmowej z setkami zdjęć nazywanych klatkami, dużo światła, odpowiednie soczewki, które powiększały obraz z przewijanych fotografii – klatek tak, by można go było obejrzeć na ekranie. Jako że obrazy były „nieme”, często podczas seansów filmowych muzykę wygrywali prawdziwi muzycy – taperzy, najczęściej przygrywający akcji filmu na fortepianie. Nierzadko puszczano też muzykę z gramofonów – ówczesnych odtwarzaczy muzyki. Taśma filmowa taktowidze.pl Co było potrzebne do projekcji pierwszych filmów? opium.org.pl

kinematograf Projekcja z użyciem kinematografu wikipedia.pl Puszczanie obrazu ruchomego bardzo ułatwił wynalazek nazywany kinematografem (z greckiego kinematos – ruch, oraz gráphein – pisać; możemy w uproszczeniu przetłumaczyć tę nazwę jako: zapisany ruch). Było to urządzenie, które zawierało w sobie odpowiednie soczewki powiększające obraz z fotografii, naświetlenie oraz mechanizmy, które przewijały taśmy filmowe. Dzięki kinematografowi projekcje filmowe stały się o wiele prostsze, ponieważ można było uzyskać odpowiednią szybkość przewijania klatek tak, by obraz był w miarę płynny. Dziś stosuje się prędkość 24 klatek na jedną sekundę, kiedyś – 16 klatek na jedną sekundę. Proszę sobie wyobrazić, jak prędko musi działać mechanizm kinematografu, by przewinąć pasek szesnastu fotografii w czasie tylko jednej sekundy! Projekcja z użyciem kinematografu wikipedia.pl

Bracia Lumiére Bracia Lumiére filmomania-bloguje.blogspot.com Jeden z pierwszych kinematografów skonstruowali bracia August Marie Lumiére i Louis Jean Lumiére. Filmy ich produkcji – jedne z pierwszych, które widziała ludzkość – obejrzymy sobie dzisiaj po rozmowie. Kinematograf braci Lumiére ważył cztery kilogramy, a taśmę filmową nakręcało się małą korbką ręczną. W 1895 roku bracia zorganizowali pierwszy publiczny pokaz filmowy. Film nosił tytuł „Wyjście robotników z fabryki”, a obejrzało go 35 osób. Wydarzenie to można nazwać pierwszym na świecie seansem kinowym. Film trwał około minuty i pokazywał, jak głosi sam tytuł, pracowników wychodzących ze swojego miejsca pracy. Natomiast pierwszy film przedstawiający konkretną opowieść nosił tytuł „Polewacz polany” lub „Ogrodnik polany” – można nazwać go pierwszym filmem fabularnym na świecie: fabularnym, czyli posiadającym swoją własną fabułę = konkretną historię/losy, a nie przedstawiającym realne wydarzenia. Najpierw zatem powstawały filmy, które przedstawiały rzeczywistość – były niedługie (zaledwie kilkadziesiąt sekund), gdyż pierwsze kinematografy obsługiwały krótkie taśmy filmowe. Obrazy fabularne i długometrażowe zaczęły pojawiać się w kinach po procesie udoskonalenia urządzeń wyświetlających filmy. Bracia Lumiére filmomania-bloguje.blogspot.com

reakcja na obraz ruchomy Reakcja ludzi na ruchome obrazy była rozmaita. Zazwyczaj kino spotykało się u odbiorców z wielkim entuzjazmem, wynalazek natychmiast znalazł wielu zwolenników, dlatego już w kilkanaście lat po wynalezieniu przez braci Lumiére kinematografu na świecie istniały już tysiące sal kinowych. Spora część widzów była początkowo bardzo zaskoczona tym, że na ekranie można zobaczyć ruszających się ludzi, którzy tak naprawdę nie istnieją; niektórzy odbiorcy przeżywali prawdziwy szok i nie mogli wyjść z podziwu; dla wielu kino oznaczało prawdziwą magię. Były osoby, które sądziły, że skoro na ekranie widzą różne postaci, to owe postaci są w stanie dostrzec i widownię, dlatego często miały miejsce przypadki, gdy widownia rozmawiała z bohaterami filmu, machała do nich lub próbowała w inny sposób nawiązać z nimi kontakt. Podczas projekcji filmu braci Lumiére pt. „Wjazd pociągu na stację w Ciotat”, który ukazywał wjeżdżającą właśnie na dworzec maszynę parową, widzowie pouciekali z krzeseł, przerażeni możliwością zderzenia się z pociągiem. Najczęściej jednak seanse spotykały się z dużym uznaniem i pełną afirmacją. Kadr z filmu braci Lumiére pt. „Wjazd pociągu na stację w Ciotat (1895 r.) fourwallsgalaxy.blogspot.com

kino pokonało czas Nie można się dziwić tym niezwykłym, dziś po trosze zabawnym, reakcjom widzów podczas pierwszych projekcji filmowych. Stworzenie ruchomego obrazu było ogromnym postępem m.in. w technologii, ale też chemii, fizyce, i przede wszystkim kulturze. Kino to jeden z najgenialniejszych wynalazków na świecie. Dzięki niemu udało się człowiekowi zatrzymać pewne obrazy na wieczność i tym samym pokonać czas. Ludzie są dziś w stanie uwiecznić coś, sprawić, by istniało na zawsze. Przez to z niektórymi obrazami i dźwiękami możemy się nigdy nie rozstawać. Poza tym dzięki fotografii i taśmie filmowej wiemy dokładnie, w jaki sposób ubierały się osoby sprzed dwóch stuleci, co lubiły robić, jak się zachowywały. Film zachowuje w sobie dla nas cząstkę przeszłości– tę rzeczywistość, która była, której nigdy nie doświadczymy, ale którą chociaż możemy zobaczyć i spróbować zrozumieć. Zapowiedź zestawu filmów, który za chwilę dzieciaki obejrzą (kilka słów obówienia): filmy braci Lumiere: Wjazd pociągu na stację Ciotat – ten film obejrzeli pierwsi widzowie ponad 100 lat temu , Posiłek dziecka – bracia Lumiere rejestrowali też „zwykłe”, codzienne sceny, Niagara – upamiętniano też ciekawe miejsca, ludzie w kinie pierwszy raz mogli obejrzeć film, w którym zarejestrowano miejsce, w którym nigdy nie byli, Ogrodnik polany – pierwszy zarys fabuły, można zwrócić uwagę na historyjkę opowiedzianą w tym krótkim filmie Podróż do krainy niemożliwości, reż. G. Melies – pierwsze efekty specjalne w kinie, kolorowana taśma, Melies zwany Magikiem kina Sherlock Junior, reż. Buster Keaton – Keaton - gwiazda kina niemego Salon Indyjski – miejsce, w którym odbył się pierwszy na świecie seans filmowy filmweb.pl

zapraszamy na filmy www.nhef.pl 9