Metody planowania rodziny

Idealna metoda planowania rodziny skuteczna bezpieczna wygodna w stosowaniu posiadająca długotrwałe i jednocześnie odwracalne działanie tania chroniąca przed chorobami przenoszonymi drogą płciową

Metody planowania rodziny Kryteria wyboru Skuteczność Bezpieczeństwo Wpływ na więź partnerską Łatwość w stosowaniu Kryterium etyczne

Liczba ciąż x 1200 Wskaźnik Pearla = Liczba cykli stosowania

Skuteczność metod sterowania płodnością Wskaźnik Pearla Metoda kalendarzowa 14-50 Metoda termiczna 0,3-6,6 Metoda Billingsa 0,5-40 Metoda objawowo-termiczna 3,3-35 Stosunek przerywany 12-36 Prezerwatywa 3,1-3,9 Mechaniczne środki dopochwowe 12-17 Chemiczne środki dopochwowe 5-20 Antykoncepcja wewnątrzmaciczna 0,3-2,8 Mirena 0,14 Antykoncepcja hormonalna 0,2-1

Metoda kalendarzowa Oparta jest na następujących założeniach: 1. Jajeczkowanie ma miejsce 14 ± 2 dni przed miesiączką 2. Plemniki są zdolne do zapłodnienia przez około 48 do 72 godzin po ejakulacji 3. Komórka jajowa żyje około 24 godzin po owulacji

Metody naturalne Metoda termiczna Metoda obserwacji śluzu (Billingsa) Metoda objawowo-termiczna

Metoda obserwacji śluzu (Billingsa)

Metoda objawowo-termiczna Objawy świadczące o jajeczkowaniu występują u 75% kobiet Zmiana charakteru śluzu szyjkowego Wzrost podstawowej ciepłoty ciała Ból owulacyjny Plamienie w środku cyklu (trwa 1-2 dni) Zmiany w sutkach: obrzmienie, tkliwość bolesność

Metody mechaniczne Stosowane przez kobiety Błony pochwowe Kapturki naszyjkowe Kapturki sklepieniowe Stosowane przez mężczyzn Prezerwatywa

Metody mechaniczne Przeciwwskazania obniżanie pochwy/macicy stany zapalne pochwy, szyjki macicy wady anatomiczne pochwy Objawy uboczne Podrażnienia Uczulenia Stany zapalne

Dopochwowe preparaty antykoncepcyjne Zawierają nonoksynol-9 o właściwościach plemnikobójczych. Przykład: Delfen (krem dopochwowy) Patentex Oval (glob. dopochwowe) Stosowane są również jako wspomagający środek plemnikobójczy przy stosowaniu środków mechanicznych lub prezerwatyw

Antykoncepcja wewnątrzmaciczna Wewnątrzmaciczna wkładka antykoncepcyjna Intrauterine contraceptive device (IUD) Wyróżniamy wkładki: obojętne z zawartością miedzi i srebra uwalniające hormony

Antykoncepcja wewnątrzmaciczna Mechanizm działania wkładek Dokładny mechanizm działania antykoncepcyjnego, nie jest znany Istniejące poglądy: blokowanie zapłodnienia wpływ na perystaltykę jajowodów (miedź) toksyczny wpływ miedzi na plemniki (zmniejszenie ruchliwości i żywotności) zwiększona produkcja prostaglandyn E2 i F2α reakcja typu ciała obcego w błonie śluzowej macicy

Antykoncepcja wewnątrzmaciczna Przeciwwskazania ciąża lub podejrzenie ciąży stany zapalne przydatków, endometrium, szyjki macicy, pochwy wady rozwojowe macicy, nieprawidłowy kształt jamy macicy nieprawidłowe krwawienia nowotwory narządu rodnego

Antykoncepcja wewnątrzmaciczna Przeciwwskazania raczej unikać zakładania wkładek kobietom, które nie rodziły unikać zakładania wkładek kobietom , u których istnieje podwyższone ryzyko wystąpienia poważnych powikłań w wyniku stanu zapalnego endometrium (wady serca, sztuczne zastawki)

Antykoncepcja hormonalna Metoda cykliczna (tabletki) jednofazowa dwufazowa trójfazowa System transdermalny Metoda ciągłego stosowania samych gestagenów Metody postkoitalne (antykoncepcja doraźna, „po stosunku”, „the morning after pill”)

Antykoncepcja hormonalna Mechanizm działania Blokowanie oddziaływań hormonalnych na osi podwzgórze-przysadka-jajnik i hamowanie owulacji Hamowanie wzrostu i dojrzewania pęcherzyka Graafa; blokowanie receptorów dla FSH i LH Hamowanie proliferacji błony śluzowej macicy Wpływ na śluz szyjkowy - śluz staje się gęsty, nieprzenikliwy dla plemników Zwiększenie wydzielania śluzu w jajowodach i zahamowanie perystaltyki jajowodów

Tabletki antykoncepcyjne zawierają 0,015 mg - 0,05 mg etynylestradiolu + 0,05 mg - 2,0 mg progestagenu

Metoda jednofazowa EE + Progestagen 1 21 dzień cyklu

Metoda dwufazowa LNG 0,125 mg LNG 0,05 mg EE 0,05 mg 1 21 dzień cyklu Anteovin

Metoda trójfazowa 0,04 mg EE 0,03 mg 0,03 mg LNG 0,05 mg G 0,05 mg 0,04 mg EE 0,03 mg 0,03 mg Trinordiol, TriRegol, Trisiston, TriMinulet 1 mg 0,75 mg Noretist. 0,5 mg EE 0,035 mg 1 21 dzień cyklu Trinovum

System transdermalny Evra Opakowanie zawiera 3 plastry Skład: 6 mg norelgestrominu + 0,6 mg EE Uwalnia się w ciągu doby: 0,150 mg norelgestrominu + 0,02 mg EE

Evra® - schemat stosowania Jeden plaster na tydzień, przez trzy kolejne tygodnie. Po trzech tygodniach, tydzień przerwy Zmiana plastra zawsze w tym samym dniu tygodnia niedziela niedziela niedziela niedziela niedziela Evra 1 Evra 2 Evra 3 Bez plastra Evra 1 Nowy cykl Cykl 28 dni

Evra® - miejsca aplikacji Podbrzusze Górna, zewnętrzna część ramienia Pośladek Bark / łopatka

Antykoncepcyjna hormonalna Korzyści ze stosowania systemu transdermalnego: Zapewnienie stabilnego stężenia hormonów w surowicy krwi Zwiększenie bezpieczeństwa terapii – poprzez eliminację efektu I-go przejścia Możliwość stosowania niższych dawek leku niż przy podaniu per os, i.v. Komfort terapii- TTS pozwala „zapomnieć” o reżimie przyjmowania tabletek, nie zakłóca aktywności W każdej chwili można przerwać terapię odklejając plaster w przeciwieństwie np. do terapii de-po.

Metoda ciągłego stosowania samych progestagenów Tabletki (Cerazette) Iniekcje (Provera depot /medroxyprogesteron/) Wewnątrzmaciczny system uwalniania lewonorgestrelu (Mirena) Implanty (Norplant) Dopochwowo

Wewnątrzmaciczny system uwalniania lewonorgestrelu Mirena Zawiera 52 mg LNG, na dobę uwalnia się 20 μg LNG Brak hamowania osi podwzgórze przysadka-jajnik Działanie antykoncepcyjne polega na zmianie właściwości fizykochemicznych śluzu szyjkowego oraz działaniu antyproliferacyjnym na endometrium

Wewnątrzmaciczny system uwalniania lewonorgestrelu Mirena Działania niekorzystne Występowanie krwawień acyklicznych Wtórny brak miesiączki Działania korzystne Zmniejszenie obfitości krwawień miesiączkowych Zmniejszenie ryzyka występowania ciąży ektopowej Zmniejszenie ryzyka występowania stanów zapalnych przydatków

Antykoncepcja doraźna O,75 mg LNG jednorazowo, w ciągu 72 godzin po współżyciu Postinor 0,1 mg EE i 1,0 mg NG lub 0,5 mg LNG co 12 godzin (metoda Yuzupe) Microgynon, Rigevidon 4 tabletki Gravistat 250 2 tabletki Gravistat 125 4 tabletki

Przeciwwskazania bezwzględne do stosowania antykoncepcji hormonalnej zakrzepowe zapalenie żył, powikłania zakrzepowo-zatorowe, choroby naczyń mózgu (istniejące, przebyte, istnienie czynników predysponujących do wystąpienia tych powikłań, obciążony wywiad rodzinny) otyłość wiek >35 roku życia i palenie papierosów zaburzenia przemiany tłuszczów

Przeciwwskazania bezwzględne do stosowania antykoncepcji hormonalnej zaburzenia funkcji wątroby niezdiagnozowane, nieprawidłowe krwawienia z macicy ciążą karmienie piersią (tabletki z EE, plastry) nieprawidłowy wynik cytologii szyjki macicy rak sutka (istniejący, podejrzenie)

Przeciwwskazania względne do stosowania antykoncepcji hormonalnej migrena nadciśnienie tętnicze mięśniaki macicy cukrzyca planowe zabiegi chirurgiczne gruczolak przysadki wydzielający prolaktynę SLE depresja padaczka przebyta w ciąży cholestaza wewnątrzwątrobowa choroby pęcherzyka żółciowego anemia sierpowata

Bezwzględne przeciwwskazania do stosowania samych progestagenów Zakrzepowe zapalenie żył, choroba zakrzepowo-zatorowa niezdiagnozowane krwawienia z macicy choroby wątroby łagodne i złośliwe guzy wątroby rak sutka (i podejrzenie raka)

Względne przeciwwskazania do stosowania samych progestagenów wiek >35 lat u kobiet palących papierosy cukrzyca hypercholesterolemia trądzik nadciśnienie tętnicze choroby układu sercowo-naczyniowego choroby pęcherzyka żółciowego bóle migrenowe głowy depresja

Antykoncepcja hormonalna Powikłania bóle w podbrzuszu obfite, przedłużone krwawienia miesiączkowe krwawienia międzymiesiączkowe stany zapalne przydatków, endometrium, szyjki macicy, pochwy ciąża ektopowa (5 razy częściej) możliwość wypadnięcia wkładki w przypadku ciąży większe ryzyko poronienia możliwość uszkodzenia ściany macicy (narządów sąsiednich) w trakcie zakładania wkładki

Ryzyko związane ze stosowaniem antykoncepcji hormonalnej krwawienia i plamienia acykliczne trądzik, łojotok bóle głowy nudności, wymioty wzdęcia brzucha wzrost ciśnienia tętniczego krwi przyrost masy ciała bóle sutków grzybica pochwy obniżenie libido

Ryzyko związane ze stosowaniem antykoncepcji hormonalnej powikłania zakrzepowo-zatorowe zaburzenia gospodarki tłuszczowej choroba niedokrwienna serca u kobiety >35 roku życia palących papierosy rak szyki macicy? rak sutka?

Korzyści stosowania antykoncepcji hormonalnej duża skuteczność regulacja cykli miesiączkowych zmniejszenie długości i obfitości krwawień miesiączkowych rzadsze występowanie bolesnych miesiączek leczenie objawów hiperandrogenizacji (trądzik łojotok)

Korzyści stosowania antykoncepcji hormonalnej Zmniejszenie ryzyka występowania ciąży ektopowej torbieli jajnika łagodnych chorób sutka zapalenia przydatków endometriozy reumatoidalnego zapalenia stawów osteoporozy raka endometrium raka jajnika

Kierunki rozwoju współczesnych metod planowania rodziny Badania nowych metod metody immunologiczne antykoncepcja hormonalna u mężczyzn Doskonalenie istniejących metod środki i urządzenia elektroniczne ułatwiające stosowanie metod naturalnych nowe substancje plemnikobójcze doskonalenie metod hormonalnych