Urazy Głowa – 72,1 % Kończyny dolne-47,4% Klatka piersiowa i część piersiowa kręgosłupa – 36,6% Kończyny górne-35,3% Brzuch, miednica i część lędźwiowa kręgosłupa-16% Szyja i część szyjna kręgosłupa- 8,7 %
Uraz głowy-priorytety w postępowaniu Utrzymanie lub przywrócenie drożności drogi oddechowej Utrzymanie kontroli nad układem sercowo- naczyniowym poprzez opanowanie krwawienia i wstrząsu Ustabilizowanie części szyjnej kręgosłupa Wnikliwa ocena ogólnego stanu pacjenta dla wykluczenia uszkodzenia trzewi (wątroba, śledziona itd.) Stała obserwacja stanu świadomości chorego oraz zaburzeń neurologicznych
Uraz głowy-priorytety w postępowaniu U chorych nieprzytomnych nierówność i nieruchomość źrenic, a zwłaszcza zwalnianie się tętna (bradykardia) są ważnymi sygnałami narastania ciśnienia śródczaszkowego !!!
Wskazania do leczenia chirurgicznego Życiowe Bezwzględne Względne
Operacje ratujące życie Tracheotomia Usunięcie krwiaka wewnątrzczaszkowego uciskającego tkankę mózgową Operacyjne zahamowanie krwawienia z zatok żylnych, naczyń opony twardej, dużych naczyń Operacyjne zahamowanie krwawienia z uszkodzonych urazem trzewi (wątroby, śledziony itd.)
Operacja ze wskazań bezwzględnych tak szybko na ile stan ogólny chorego na to pozwala
Wskazania bezwzględne Otwarte urazy czaszkowo-mózgowe z wyciekiem płynu mózgowo-rdzeniowego i tkanki mózgowej przez ucho lub nos (zabieg neurochirurgiczny) Całkowite porażenie nerwu twarzowego bezpośrednio po urazie czaszki, z objawami przerwania przewodnictwa w nerwie Ropne powikłania oczodołowe (w tym zapalenie szpiku kości czołowej), wewnątrzskroniowe i wewnątrzczaszkowe powstałe w wyniku urazu Postępujące pogarszanie się ostrości wzroku oraz czynnościowe zaburzenia układu wzrokowego (trwałe utrzymujące się podwójne widzenie, obniżenie gałki ocznej itd) Wklinowane ciało obce
Wskazania względne Przewlekłe zapalenia ucha środkowego przed urazem kości skroniowej z jej złamaniem Pourazowe porażenie nerwu twarzowego, które pojawiło się w jakiś czas po urazie, przy braku poprawy podczas leczenia zachowawczego Niedoczulica obszaru unerwionego przez nerw podoczodołowy Zakażenia zatok przynosowych obecne w czasie doznawanego urazu
Wskazania względne Pourazowe zapalenie zatok przynosowych oraz torbiel śluzowo-ropna Uszkodzenie zatok przynosowych z drążącymi ranami tkanek miękkich Złamania z wgnieceniem i złamania z oczywistym przemieszczeniem odłamów
Urazy ucha Ucho zewnętrzne 1. Otarcia 2. Krwiaki 3. Rany 4. Uszkodzenia termiczne lub chemiczne 5. Złamania części kostnej przewodu słuchowego zewnętrznego (uraz głowy, uderzenie w żuchwę)
Urazy ucha Ucho zewnętrzne - Krwiak małżowiny usznej 1. Nacięcie 2. Założenie sączka (zmiana po 48 godz.) 3. Uciskowy opatrunek 4. Antybiotyk przy zakażeniu
Urazy ucha Ucho środkowe i wewnętrzne 1. Uraz mechaniczny błony bębenkowej 2. Złamanie kości skroniowej 3. Uraz akustyczny i baryczny 4. Wstrząśnienie błędnika
Złamanie kości skroniowej
Złamanie kości skroniowej (poprzeczne) % wszystkich złamań Uderzenie w okolicę czołową lub potyliczną Złamanie obejmuje-przyśrodkową ścianę ucha środkowego i promontorium Zwykle uszkodzenie przedsionka i ślimaka (głuchota i vertigo) Na ogół błona bębenkowa zachowana (stąd płynotok i krwawienie rzadko) Porażenie n. twarzowego 30-40%, występuje bezpośrednio po urazie
Złamanie kości skroniowej (podłużne) % wszystkich złamań Uderzenie w okolicę skroniowo-potyliczną Złamanie obejmuje-tylno-górną ścianę kostną przewodu słuchowego zewnętrznego Błędnik zwykle bywa oszczędzony Upośledzenie słuchu typu przewodzenia Na ogół uszkodzenie błony bębenkowej (stąd płynotok i krwawienie dość często) 10-20% zaburzenie czynności n.twarzowego, może wystąpić kilka dni po urazie
Uraz ucha (zwrócić uwagę) Świeże krwawienie lub wyciek płynu mózgowo-rdzeniowego z ucha lub nosa Obecność krwi lub tkanki mózgowej w przewodzie słuchowym zewnętrznym lub nosie Porażenie n. twarzowego Krwiak jamy bębenkowej, uszkodzenie błony bębenkowej Upośledzenie słuchu Zawroty głowy, zaburzenia równowagi, oczopląs Krwawienie z jamy nosowo-gardłowej
Uraz nosa i zatok przynosowych Objawy: 1. Obrzęk 2. Zniekształcenia 3. Podbiegnięcia krwawe 4. Rany 5. Złamania chrząstek i/lub kości
Uraz nosa i zatok przynosowych Objawy: 6. Upośledzenia drożności jam nosa 7. Krwawienia 8. Odma podskórna 9. Płynotok nosowy 10.Zaburzenia widzenia
Uraz nosa i zatok przynosowych Objawy szczególnie niepokojące: 1. Podskórne wynaczynienia do powiek, pod lub wokół oczodołu (wykluczyć złamanie podstawy przedniego dołu czaszki!!!)
Uraz nosa i zatok przynosowych Objawy szczególnie niepokojące: 2. Odma podskórna (zawsze złamanie ścian jednej z zatok przynosowych!!!)
Uraz nosa i zatok przynosowych Objawy szczególnie niepokojące: 3. Zaburzenia widzenia (podwójne widzenie, niedowidzenie, ślepota) (złamanie ścian oczodołu!!!)
Uraz nosa i zatok przynosowych Objawy szczególnie niepokojące: 4. Płynotok nosowy (złamanie podstawy przedniego dołu czaszki!!!)
Uraz nosa i zatok przynosowych Objawy szczególnie niepokojące: 5. Masywny krwotok z nosa w kilkanaście, kilkadziesiąt dni po urazie (wykluczyć uszkodzenie „syfonu” tętnicy szyjnej wewnętrznej)
Uraz nosa Postępowanie 1. Kompletne badanie ORL 2. Nastawienie złamań-tak szybko jak to jest możliwe 3. Opanowanie krwawienia 4. Zaopatrzenie ran 5. Nacięcie i sączkowanie krwiaka przegrody nosowej
Uraz krtani i tchawicy Najczęściej do urazu krtani dochodzi w wypadku komunikacyjnym-zderzenia czołowego i od tyłu Wtedy wykonywany jest ruch szyją typu „przez rzemień przy strzelaniu z bata - ang.whiplash”
Uraz krtani i tchawicy 1. Obrzęki i wylewy krwawe 2. Rozerwanie błony śluzowej 3. Pęknięcia i/lub złamania chrząstek
Uraz krtani i tchawicy 4. Oderwanie nagłośni 5. Oderwanie nalewek 6. Oderwanie krtani od tchawicy
Uraz krtani i tchawicy Objawy: 1. Duszność o różnym stopniu nasilenia, stridor (świst krtaniowy) 2. Zaburzenia głosu 3. Odma w obrębie szyi, klatki piersiowej lub śródpiersia 4. Ból szyi, może być z ograniczeniem ruchomości
Uraz krtani i tchawicy Objawy: 5. Wylewy krwawe w przedniej powierzchni szyi 6. Przemieszczenie krtani lub tchawicy 7. Uporczywy kaszel 8. Dysfagia, ślinotok 10.Obrzęk tkanek szyi
Uraz krtani i tchawicy Diagnostyka 1. Wywiad zwykle wskazujący na przyczynę urazu 2. Badanie palpacyjne szyi 3. Larygoskopia pośrednią 4. Laryngoskopię bezposrednią, fiberoskopię (uwaga na kręgosłup szyjny) 5. Diagnostyka radiologiczna-TRG, TK, MDI
Uraz krtani i tchawicy Leczenia 1. Postępowanie przeciwobrzękowe – ”tracheotomia farmakologiczna”-dożylnie Hydrokortyzon mg 2. Narastanie duszności –intubacja i/lub tracheotomia. Przy rozległych urazach raczej tracheotomia ?, ponieważ wprowadzenie rurki intubacyjnej może spowodować jeszcze większy uraz tkanek
Uraz krtani i tchawicy Leczenia 3.Eksploracja chirurgiczna szyi -odma -duszność -izolowane złamanie, przesunięcie lub zagięcie chrząstki tarczowej 4.Tak szybko jak można odtworzyć ciągłość drogi oddechowej-pokrycie chrząstek błoną śluzową
Uraz przyusznicy 1. Krwiak- małe same wchłaniają się, duże wymagają drenażu 2. Rany- szycie warstwowe 3. Uszkodzenie przewodu -zszycie 4. Uszkodzenie nerwu twarzowego- niezbędne jak najszybsze odtworzenie ciągłości n. twarzowego 5. Przetoka ślinowa-w większości goi się samoistnie, jeżeli nie-wycięcie
Krwawienie z ucha Przyczyny 1. Urazy skóry przewodu słuchowego zewnętrznego, uraz błony bębenkowej 2. Uraz kości skroniowej z jej złamaniem
Krwawienie z ucha Przyczyny 3. Przewlekłe zapalenie ucha z ziarniną czy polipami 4. Ostre krwotoczne zapalenie ucha zewnętrznego i środkowego 5.„Złośliwe” zapalenie ucha zewnętrznego wywołane pseudomonas aeruginosa
Krwawienie z ucha Przyczyny 6. Nowotwór złośliwy lub łagodny ucha (najczęściej kłębczak-chemodectoma ucha środkowego) W każdym przypadku krwawienia z ucha, zwłaszcza pourazowym rozważyć czy krew nie jest zmieszana z płynem mózgowo-rdzeniowym
Krwawienie z gardła Przyczyny 1. urazy gardła (ciała obce, rany kłute itd.) 2. Krwawienie po zabiegach chirurgicznych (nacięcia ropnia okołomigdałkowego, nasady języka, nagłośni, tonsillektomii) 3. Choroba Rendu-Oslera- Webera 4. Ostre krwotoczne zapalenie gardła
Krwawienie z gardła Przyczyny 5. Skazy krwotoczne, choroby krwi 6. Nowotwory jamy ustnej i gardła 7.Tętniak erozyjny tętnicy szyjnej 8.Żylaki języka
Krwawienie z gardła Pytanie zasadnicze: krwawi z gardła czy krew w gardle??? 1. Możliwość krwawienia z dolnych dróg oddechowych 2. Możliwość krwawienia z przewodu pokarmowego, zwłaszcza z żylaków przełyku
Krwawienie z nosa (epistaxis) Jest to drugie co do częstości krwawienie po krwawieniu z dróg rodnych występujące u człowieka Nie ma lekarza, bez względu na jego specjalność, który by się z nim nie spotkał
Unaczynienie jam nosa Pochodzi z: 1. Tętnicy szyjnej zewnętrznej 2. Tętnicy szyjnej wewnętrznej Dominuje zaopatrzenie krwią tętniczą z dorzecza t. szyjnej zewnętrznej
Tętnica szyjna zewnętrzna 1.T. szczękowa - t. klinowo- podniebienna a. t. nosowe tylne boczne b. gałęzie przegrodowe tylne - t. podniebienna zstępująca a. t. podniebienna większa b. t. podniebienna mniejsza
Tętnica szyjna zewnętrzna 2. T. twarzowa - t. wargowa górna - t. kątowa
Tętnica szyjna wewnętrzna T. oczna 1. t. sitowa przednia 2. t. sitowa tylna
Tętnica szyjna wewnętrzna Tętnica sitowa tylna znajduje się 5-7 mm od nerwu wzrokowego
Połączenia między tętnicami Splot Kiesselbacha (w polu Little,a, 1cm ku tyłowi od grobli nosa) 1. t.sitowa przednia 2. t.podniebienna większa 3. t. wargowa 4. g.przegrodowe tylne
Połączenia między tętnicami Splot noso-gardłowy (Woodruff’a) (boczna ściana jamy nosowej przy tylnych końcach małżowiny środkowej i dolnej) 1. tt.nosowe tylne boczne 2. t.podniebienna zstępująca 3. t. podniebienna wstępująca 4. t. gardłowa wstępująca
Unaczynienie błony śluzowej nosa Krwawienie może pochodzić nie tylko z naczyń tętniczych: 1. Żył 2. Splotów jamistych 3. Splotów żylnych Rozwiniętych na małżowinie dolnej, na dolnym brzegu małżowiny środkowej, końcu małżowiny górnej, okolicy otworu klinowo- podniebiennego
Miejsce krawawienia Najczęściej z przedniego odcinka przegrody nosa- splot Kiesselbach,a (90%) Przednio-górnej części jamy nosowej
Miejsce krawawienia Splot nosowo- gardłowy- Woodruff,a
Przyczyny krwawień z nosa Miejscowe (rynologiczne) % Ogólne % Wyodrębnia się również krwawienie z nosa o niejasnej etiologii czyli idiopatyczne Jest więc oczywiste, że krwawienie z nosa jest częściej problemem interdyscyplinarnym
Przyczyny miejscowe 1. Uraz złamania kości części twarzowej czaszki: szczęka, dno oczodołu, podstawa przedniego dołu czaszki, kość czołowa, kości nosowe
Przyczyny miejscowe złamania podstawy czaszki przebiegające przez otwór poszarpany mogą naruszać ścianę t. szyjnej wewnętrznej w jej syfonie. Krwawienie zwykle bardzo obfite, zjawia się albo bezpośrednio po wypadku lub częściej kilka dni lub tygodni później na skutek pękania tętniaka pourazowego syfonu
Przyczyny miejscowe Uraz chirurgiczny (jatrogenny): operacje plastyczne nosa, zatok przynosowych, punkcja zatok, usunięcie polipów nosa, adenotomia, inne zabiegi Gwałtowne zmiany ciśnienia (barotrauma) Samouszkodzenia „dłubanie w nosie”, najczęściej ze splotu Kiesselbacha,a- zwykle łagodne i krótkie
Przyczyny miejscowe Uraz termiczny (oparzenie, odmrożenie) lub chemiczny (działanie toksyczne i przewlekłe chemikaliów, kwasów, związków amonowych i innych. Ciała obce jam nosa lub rynolit (kamień nosowy)
Przyczyny miejscowe 2. Polip krwawiący przegrody nosa - szczególnie często obserwowany u ciężarnych. Obfite krwawienia przy mikrourazach. Do szybkiego usunięcia
Przyczyny miejscowe 3. Suche nieżyty nosa prowadzące do uszkodzeń błony śluzowej, a nawet do perforacji w przegrodzie nosa. Bywają następstwem nieumiarkowanego stosowania kropli obkurczających na błonę śluzową nosa
Przyczyny miejscowe 4. Choroby z tworzeniem się specyficznej i niespecyficznej ziarniny (kiła, gruźlica, ziarniniakowatość Wegenera, midline granuloma)
Przyczyny miejscowe 5. Miejscowe reakcje zapalne, towarzyszące ostrym infekcjom górnych dróg oddechowych
Przyczyny miejscowe 6. Guzy Nowotwory złośliwe zatok przynosowych lub nosogardła Nie dają zwykle obfitych krwawień Najczęściej wydzielina krwista coraz bardziej cuchnąca
Przyczyny miejscowe 6.Guzy Naczyniakowłókniak młodzieńczy (Angiofibroma Juvenile) Wyłącznie u chłopców Może powodować masywne, nawracające, zagrażające życiu krwotoki
Naczyniakowłókniak młodzieńczy (Angiofibroma Juvenile) Łagodny (z histopatologicznego punktu widzenia, jednak klinicznie winien być traktowany jak złośliwy: 1. krwotoki zagrażające życiu 2. ekspansywny, połączony z destrukcją kostną wzrost 3. wysoki odsetek wznów (około 20%) Występuje wyłącznie u chłopców Stanowi 0,5 % nowotworów głowy i szyi
Naczyniakowłókniak młodzieńczy (Angiofibroma Juvenile) Wyrasta z górnego brzegu otworu klinowo- podniebiennego W 50-75% przypadków rozrasta się poza granice nosogardła: 1. do przodu-do jamy nosowej, zatok szczękowych i sitowych 2. do dołu- do gardła środkowego 3. ku górze- przez zatokę klinową w kierunku jamy czaszki 4. w bok – do dołu skrzydłowo-podniebiennego, dołu podskroniowego i oczodołu
Naczyniakowłókniak młodzieńczy (Angiofibroma Juvenile) Dolegliwości i objawy: 1. nawracające krwotoki z nosa 2. niedosłuch przewodzeniowy 3. deformacja policzka 4. zniekształcenie podniebienia 5. niedrożność nosa 6. wytrzeszcz 7. gałki ocznej 8. porażenie nerwów czaszkowych (zwłaszcza IX-XII)
Naczyniakowłókniak młodzieńczy (Angiofibroma Juvenile) Rozpoznanie: 1. obraz kliniczny-wyniki badania przedmiotowego i podmiotowego 2. angiografia w ośrodku, gdzie: można wykonać jednoczasowo embolizację naczynia-naczyń doprowadzających krew wykonać operację w czasie następnych godzin 3. Badanie TK, RM lub oba w zależności od potrzeb
Naczyniakowłókniak młodzieńczy (Angiofibroma Juvenile) Pobieranie wycinka po tych badaniach jest błędem w sztuce, ponieważ może być przyczyną śmiertelnego krwotoku!!!
Naczyniakowłókniak młodzieńczy (Angiofibroma Juvenile) Leczenie: 1. Podstawowym leczeniem jest radykalne usunięcie guza operacyjnie 2. Guzy wnikające do czaszki winne być operowane we współpracy z neurochirurgiem 3. Skrajne zaawansowane przypadki wymagają leczenia chirurgicznego skojarzonego z radioterapią
Przyczyny ogólne 1.Choroby naczyń: Miażdżyca naczyń Choroba nadciśnieniowa Choroba Rendu-Oslera-Webera Przewlekła niewydolność krążenia inne
Choroba Rendu-Oslera-Webera występuje w 1-2 przypadków na populacji zalicza się do wrodzonych, naczyniowych skaz krwotocznych zmiany pojawiają się w III dekadzie życia rzadziej wcześniej naczynia nie posiadają warstwy elastycznej mięśniowo-włóknistej
Choroba Rendu-Oslera-Webera Małe (1-4mm) grudki lub plamki złożone z rozszerzonych naczynek krwionośnych „pajączki”, ostro odgraniczonych od otoczenia, barwy czerwonej lub czerwono- sinej
Choroba Rendu-Oslera-Webera Najczęściej występują na błonie śluzowej nosa i jamy ustnej. Mogą występować: w drogach oddechowych w drogach pokarmowych w drogach moczowo- płciowych opuszkach palców rąk i nóg
Choroba Rendu-Oslera-Webera Epistaxis- nawracające, obfite krwawienia z nosa występują u około 80% chorych Nasilenie krwawień wzrasta wraz z wiekiem i często wymaga przetaczania krwi Postępowanie: 1. miejscowe podawanie estrogenów 2. laseroterapia 3. dermoplastyka (przeszczep skóry do jam nosa)
Choroba Rendu-Oslera-Webera Krwawienia z przewodu pokarmowego- zwykle w V-VI dekadzie życia Najczęściej z żołądka i dwunastnicy Postępowanie: 1. laseroterapia 2. elektrokoagulacja bipolarna 3. wycięcie szczególnie zmienionego odcinka
Choroba Rendu-Oslera-Webera Przetoki tętniczo-żylne w wątrobie prowadzą często do zwiększonego ciśnienia wrotnego i żylaków przełyku Postępowanie: Chirurgiczne z podwiązaniem lub embolizacją
Choroba Rendu-Oslera-Webera Zmiany naczyniowe w oponach mózgowych mogą prowadzić do krwawień śródczaszkowych ze wszystkimi ich konsekwencjami
Choroba Rendu-Oslera-Webera Ze względu na wrodzony charakter choroby, rokowania co do wyleczenia są niepomyślne Choroba Rendu-Oslera-Webera jest szczególnym wskazaniem do interdyscyplinarnej współpracy hematologa z chirurgiem, otolaryngologiem, neurologiem i radiologiem
Przyczyny ogólne 2. Skazy krwotoczne wrodzone i nabyte: osoczowe, płytkowe i naczyniowe 3. Zaburzenia krzepnięcia krwi, związane z przyjmowaniem niektórych leków: - leki przeciwzakrzepowe i przeciwpłytkowe (heparyna i jej pochodne, pochodne kumaryny, kwas acetylosalicylowy, tiklopidyna) - niesteroidowe leki przeciwzapalne, - penicyliny półsyntetyczne przy stosowaniu przewlekłym w wysokich dawkach.
Przyczyny ogólne 4. mocznica i niewydolność nerek 5.uszkodzenie wątroby o różnej etiologii 6.zaburzenia endokrynne, w tym zastępcze miesięczne krwawienie u kobiet, krwawienia w ciąży, guz chromochłonny nadnerczy (pheochromocytoma) z przełomami nadciśnieniowymi 7.choroby krwi i układu krwiotwórczego, przebiegające z zaburzeniami krzepnięcia: białaczka, szpiczak i inne 8.choroby zapalne obejmujące błonę śluzową górnych dróg oddechowych w przebiegu grypy, mononukleozy zakaźnej, odry, duru brzusznego).
Postępowanie diagnostyczne w krwawieniu z nosa zebrania wywiadu oceny stanu ogólnego ( pomiar ciśnienia i tętna, EKG, morfologiczne badanie krwi, jonogram, koagulogram) lokalizacji miejsca krwawienia (rynoskopia przednia i tylna i/lub technika optyczna z wykorzystaniem endoskopu) niezbędnych w niektórych przypadkach badań radiologicznych czaszki, zatok przynosowych i nosa czy badania naczyniowego innych niezbędnych badań i konsultacji, np. pobrania wycinków, konsultacji innych specjalistów.
Postępowanie diagnostyczne w krwawieniu z nosa Lekarz, udzielający pomocy choremu, winien rozpocząć swe postępowanie od diagnostyki. Jest oczywiste, że przy krwawieniu w warunkach pomocy doraźnej szczegółową diagnostykę odkłada się na później. W tej sytuacji na pierwszy plan wysuwa się opanowanie krwawienia i uzupełnienie utraconej krwi.
Zaopatrywanie krwawienia z nosa 1. Oczyszczenie jam nosa z zalegających skrzepów krwi 2. Obkurczenie i bardzo dokładne znieczulenie błon śluzowych jam nosa
Zaopatrywanie krwawienia z nosa I. Przy krwawieniu z przedniej części jam nosa nieduże: 1. przyżeganie chemiczne 2. elektrokoagulacja 3. krioterapia 4. laserowa koagulacja 5. różnego rodzaju gąbki (spongostan, merocel)
Zaopatrywanie krwawienia z nosa I. Przy krwawieniu z przedniej części jam nosa o większym nasileniu i w razie niepowodzenia wyżej wymienionych zabiegów – tamponada przednia
Zaopatrywanie krwawienia z nosa II. Przy krwawieniu z tylnych części jamy nosa i nie zatrzymaniu się krwawienia po przedniej tamponadzie - Tamponada tylna (Bellocqa) uzupełniona zawsze tamponadą przednią
Zaopatrywanie krwawienia z nosa Pacjent po założeniu tamponady tylnej wymaga: 1. Hospitalizacji 2. Podania tlenu pod kontrolą gazometrii 3. Antybiotyku 4. Odpowiedniej diety i kontroli gospodarki wodno-elektrolitowej 5. Podania leków przeciwbólowych i sedatywnych (ostrożnie) Tamponadę tylną zazwyczaj utrzymuje się do godzin
Zaopatrywanie krwawienia z nosa Zagrożenia wynikające z tamponady tylnej: 1. obecność ciała obcego w górnym odcinku drogi oddechowej 2. zakażenie wynikające z zalegania tamponu przesyconego krwią, z możliwością zapalenia zatok przynosowych, zakażeniem wstępującym ucha poprzez uniedrożnioną trąbkę słuchową 3. odleżyny w błonie śluzowej nosa, nosogardła
Zaopatrywanie krwawienia z nosa Zagrożenia wynikające z tamponady tylnej: 4.jatrogenny zespół bezdechów w czasie snu 5.odruch nosowo-płucny związany ze wzrostem oporów oddechowych powodujących spadek pO2 i wzrost pCO2 6. zaburzenia w połykaniu
Zaopatrywanie krwawienia z nosa III. Krwawienie utrzymuje się mimo tamponady tylnej lub nawraca po jej wymianie– podwiązanie t. szyjnej wewnętrznej lub t. szczękowej, zazwyczaj jednocześnie z tt. sitowymi z powodu licznych połączeń (alternatywą podwiązania jest embolizcja naczyń)
Zaopatrywanie krwawienia z nosa Jeżeli po pierwszym usunięciu tamponady tylnej nadal utrzymuje się krwawienie, powinno się rozważyć konieczność podwiązania lub embolizacji naczynia, ponieważ są to zabiegi bardziej oszczędzające chorego, niż wielokrotne wkładanie tamponady tylnej Szczególnie u osób starszych, w złym stanie ogólnym, z wątpliwa rezerwą sercową i płucną czy patologią ośrodkowego układu nerwowego
Zaopatrywanie krwawienia z nosa W czasie zaopatrywania krwawienia z nosa w zależności od potrzeb powinno być jednocześnie prowadzone leczenie ogólne: 1. przetoczenie krwi 2. płynów krwiozastępczych 3. Innych (np. leków od nadciśnienia)
Zaopatrywanie krwawienia z nosa Hospitalizacji wymagają chorzy: 1. po bardzo obfitych krwawieniach, wykazujące znacznie nasiloną anemię pokrwotoczną 2. z nawracającymi krwawieniami z nosa 3. z obfitymi krwotokami pourazowymi 4. z założoną tamponadą tylną 5. u których krwawieniu z nosa towarzyszy rozpoznanie guza jam nosa, nosogardła lub zatok przynosowych
Krwawienie z nosa (epistaxis) Chory ma niezbywalne prawo nie wyrazić zgody na hospitalizację ani na jakikolwiek zabieg, także ratujący życie – tych sytuacjach należy dążyć do uzyskania jego odmowy na piśmie !!!
Krwawienie z nosa (epistaxis) Przy krwawieniu z nosa są spotykane często dwa błędy w rozumowaniu lekarskim: 1. „Jeśli chory krwawi z nosa to przypadek otolaryngologiczny” 2. Bagatelizowanie „Nie jest to groźne to TYLKO krwawienie z nosa”