Charakterystyki osoby, które wyjaśniają spójne wzorce zachowania Osobowość Charakterystyki osoby, które wyjaśniają spójne wzorce zachowania

Teorie osobowości Psychodynamiczna Teoria cechowa Fenomenologiczna Poznawcza Uczeniowa…

Mechanizmy obronne

mechanizm obronny termin stosowany wobec różnego rodzaju trwałych wzorców zachowań, których celem jest obrona świadomości przed treściami wzbudzającymi niepokój. (...) termin ten powinien być zarezerwowany dla procesów (lub zachowań) nieświadomie motywowanych, nieświadomie nabywanych i rozwijanych w celu obrony ja czy ego przed różnego rodzaju nieprzyjemnościami. W wielu podejściach przyjmuje się istnienie dziesiątków mechanizmów obronnych. Najczęściej wskazuje się na mechanizmy: wyparcia, regresji, racjonalizacji i projekcji.

Klasyfikacja mechanizmów obronnych osobowości wg P. Symondsa 1.Wyparcie 2. Mechanizmy polegające na ucieczce z sytuacji lękotwórczej: fobie, regresja, fantazja, nadmierna aktywność psychoruchowa różne mechanizmy ucieczkowe, jak opuszczanie pola wzbudzającego lęk, odsuwanie od siebie przedmiotów zagrażających, zmiana tematu rozmowy ucieczka w aktywność, np. praca, seks, życie towarzyskie 3. Mechanizmy zniekształcające źródło leku: przemieszczenie introjekcja projekcja agresja różne cechy osobowości rozwinięte w celu leżących u ich podłoża uczuć niepewności lub niebezpiecznych tendencji agresywnych (np. narcyzm, masochizm, perfekcjonizm, sztywność i niechęć do zmian) 4. Mechanizmy służące modyfikacji ekspresji impulsu: sublimacja reakcja upozorowana tendencje obsesyjne śmiech i humor kompensacja 5. Zabiegi mające na celu wypróbowanie swoich możliwości oraz zbadanie powagi niebezpiecznego impulsu 6. Mechanizmy polegające na ponoszeniu kary za niedozwoloną ekspresję popędu lub impulsu: autoagresja ekspiacja 7. Autoerotyzm (jako źródło przyjemności w przypadku niemożności uzyskania satysfakcji i bezpieczeństwa w kontaktach ze światem zewnętrznym)

wyparcie w psychologii głębi, poczynając od klasycznego modelu Freuda: hipotetyczne procesy lub czynności psychiczne funkcjonujące w celu ochrony jednostki przed myślami, impulsami i wspomnieniami, które mogłyby wywołać lęk, obawę lub poczucie winy, gdyby stały się świadome. Uważa się, że wyparcie działa na poziomie nieświadomości; tzn. mechanizm ten nie tylko utrzymuje daną treść umysłową przed dotarciem do świadomości, ale samo jego funkcjonowanie leży poza zasięgiem świadomości.

Wyparcie W klasycznej teorii psychoanalitycznej uważa się, że jest ono funkcją Ego i obejmuje kilka procesów: a) wyparcie podstawowe, w którym prymitywne, zakazane impulsy Id są zablokowane i niedopuszczane do świadomości; b) wyparcie pierwotne, w którym treść umysłowa wywołująca lęk jest siłą usuwana ze świadomości i niedopuszczana do ponownego ujawnienia się; c) wyparcie wtórne, w którym elementy mogące służyć przypominaniu osobie o tym, co zostało poprzednio wyparte, same zostają wyparte. Ważny wniosek płynący z tej analizy jest taki, że to, co jest wypierane, nie przestaje być aktywne, lecz egzystuje nadal na nieświadomym poziomie, dając znać o sobie przez różne projekcje w zamaskowanej, symbolicznej formie w snach, czynnościach pomyłkowych i psychonerwicach.

regresja Regresja to powrót do wcześniejszego poziomu rozwojowego, zawierającego mniej dojrzałych reakcji i zwykle niższy poziom aspiracji. To jeden z głównych mechanizmów obronnych osobowości, w którym jednostka cofa się, nawraca w swych zachowaniach do reakcji wcześniejszych, odczuwanych przez nią subiektywnie jako bardziej przyjemne, często zmierzające do uzyskania większej opieki i oparcia. Regresja jest mechanizmem obronnym występującym w bardzo wielu jednostkach chorobowych, pojawia się w stanach depresyjnych, znużenia, reakcjach hipochondrycznych.

racjonalizacja uzasadnianie lub usprawiedliwianie w sposób racjonalny postaw i działań (czynów) uwarunkowanych czynnikami emocjonalnymi lub motywami, które jednostka pragnie ukryć lub z których nie zdaje sobie w pełni sprawy. Psychoanalitycy uważają racjonalizację za mechanizm obronny osobowości, redukujący lub znoszący konflikty wewnętrzne.

projekcja 1. W psychoanalizie: jeden z mechanizmów obronnych Ego, polegający na przypisywaniu innym ludziom własnych negatywnych uczuć, cech lub motywów postępowania, które zostały wyparte do podświadomości, ponieważ budziły lęk bądź też z innych względów nie mogły być przez jednostkę zaakceptowane; wg założeń psychoanalizy treści wyparte ze świadomości funkcjonują dalej w podświadomych warstwach osobowości; w przypadku projekcji ujawniają się one w postaci nadmiernego uwrażliwienia na dostrzeganie nie akceptowanych u siebie cech w zachowaniu innych osób, prowadząc do nieadekwatnej interpretacji tych zachowań.

projekcja 2. W innych teoriach psychodynamicznych: proces nieświadomego przypisywania własnych przekonań, wartości lub innych procesów subiektywnych innym. Użycie to, typowe dla podejścia Melanie Klein, ma inną konotację. Proces jest tutaj postrzegany jako normalny aspekt rozwoju psychologicznego i nie musi odzwierciedlać skłonności nerwicowych. 3. Postrzeganie zdarzeń i bodźców z otoczenia (zwłaszcza tych niejednoznacznych) pod kątem własnych oczekiwań, potrzeb, dążeń itd. Znaczenie to jest całkowicie neutralne w odniesieniu do patologicznego aspektu projekcji. (...) 4. Przypisywanie innym własnych błędów i wad. Takie znaczenie terminu na ogół przyjmuje się w mowie potocznej. Nie jest ono prawidłowe pod względem specjalistycznym, ponieważ zostaje zawężone do błędów i wad będących tylko jednym z elementów znaczenia specjalistycznego.