Przywódcy Polskiego Podziemia

Armia Krajowa (AK) - zakonspirowana siła zbrojna polskiego podziemia w czasach II wojny światowej, działająca pod okupacją niemiecką i radziecką na obszarze państwa polskiego w granicach sprzed 1 września 1939 oraz poza nimi. Kryptonimy: Polski Związek Powstańczy (PZP), Siły Zbrojne w Kraju (SZK).

ROTA ARMII KRAJOWEJ W obliczu Boga Wszechmogącego i Najświętszej Maryi Panny, Królowej Korony Polskiej, przysięgam być wierny Ojczyźnie mej, Rzeczypospolitej Polskiej. Stać nieugięcie na straży Jej honoru, o wyzwolenie z niewoli walczyć ze wszystkich sił aż do ofiary mego życia. Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej, Naczelnemu Wodzowi i wyznaczonemu przezeń Dowódcy Armii Krajowej będę bezwzględnie posłuszny, a tajemnicy niezłomnie dochowam, cokolwiek by mnie spotkać miało. Tak mi dopomóż Bóg.

Główni wodzowie i przywódcy polskiego podziemia Stefan Rowecki , pseudonim „Grot”. (ur. 25 grudnia 1895 w Piotrkowie Trybunalskim zm. 1-2 sierpnia 1944 w Sachsenhausen – generał dywizji Wojska Polskiego, komendant główny Armii Krajowej (dowódca Sił Zbrojnych w Kraju) (od 14 lutego 1942 do 30 czerwca 1943), teoretyk wojskowości. Okres urzędowania 18 VI 1940 – 30 VI 1943.

Tadeusz Komorowski, pseudonim „Bór”, „Znicz”, „Lawina” (ur. 1 czerwca 1895 w Chorobrowie , w pow. brzeżańskim, zm. 24 sierpnia 1966 w Buckley, w Anglii) – generał dywizji Wojska Polskiego, dowódca Armii Krajowej. Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych (mianowany niedługo przed ostatecznym zawieszeniem broni w Powstaniu Warszawskim). Okres urzędowania VII 1943 – 2 X 1944.

Leopold Okulicki, ps. „Niedźwiadek”, „Biedronka”, (ur. 12 listopada 1898, zm. 24 grudnia 1946 w radzieckim więzieniu na Łubiance w Moskwie) – generał brygady Wojska Polskiego, współtwórca SZP –ZWZ –AK , ostatni komendant główny Armii Krajowej. Okres urzędowania 3 X 1944 – 17 I 1945.

Michał Tadeusz Karaszewicz-Tokarzewski herbu Trąby, pseudonimy „Doktor”, „Stawski”, (ur. 5 stycznia 1893 we Lwowie, zm. 22 maja 1964 w Casablance) – generał broni Wojska Polskiego, wolnomularz, teozof, duchowny Liberalnego Kościoła Katolickiego. Okres urzędowania 27 IX 1939 – III 1940.

Kazimierz Sosnkowski herbu Godziemba, pseudonimy: "Baca", (ur. 19 listopada 1885 w Warszawie, zm. 11 października 1969 w Arundel, w Kanadzie) – polski dowódca wojskowy i polityk, założyciel Związku Walki Czynnej, szef sztabu I Brygady Legionów Polskich, generał broni Wojska Polskiego, minister spraw wojskowych, następca Prezydenta RP, minister w rządzie na emigracji, komendant główny Związku Walki Zbrojnej, Wódz Naczelny Polskich Sił Zbrojnych. Okres urzędowania III 1940 – 18 VI 1940.

Organizacja terenowa dzieliła się na obszary (białostocki, lwowski, warszawski prawo- i lewobrzeżny oraz zachodni), oraz samodzielne okręgi dla większych miast. Mniejszymi jednostkami były podokręgi, obwody i inspektoraty. AK miała też struktury na Węgrzech i w Berlinie. M.in. Przywódcami tych obszarów byli: Albin Skroczyński Antoni Chruściel Zygmunt Marszewski Stefan Czerwiński Władysław Herman Janusz Pałubicki

Albin Skroczyński ps. z Armii Krajowej: "Klimek", "Chrabąszcz", (ur. 21 lutego 1890 w Warszawie, zm. 28 grudnia 1971 w Warszawie) – oficer rosyjskiej piechoty i generał brygady Wojska Polskiego i Armii Krajowej.

Antoni Chruściel ps. „Monter”, „Sokół”, (ur. 16 czerwca 1895 w Gniewczynie Łańcuckiej, zm. 30 listopada 1960 w Waszyngtonie) – polski dowódca wojskowy, generał brygady Wojska Polskiego, komendant Okręgu Warszawa ZWZ.

Do najważniejszych oddziałów Batalionów działających na terenie Polski należały: Batalion „Parasol” Batalion „Dzik” Batalion „Zośka” Batalion „Jeleń” Batalion „Ruczaj” Batalion „Miotła” Batalion „Chrobry II”

Władysław Eugeniusz Sikorski (ur. 20 maja 1881 w Tuszowie Narodowym, zm. 4 lipca 1943 na Gibraltarze) – polski wojskowy i polityk, generał broni Wojska Polskiego, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych i premier Rządu na Uchodźstwie podczas II wojny światowej. Na mocy jego rozkazu został sformowany Batalion „Dzik”.

Tadeusz Zawadzki przybrane nazwisko: Tadeusz Zieliński, ps. Kajman, Zośka (ur. 24 stycznia 1921, zm. 20 sierpnia 1943) - instruktor harcerski, harcmistz, podporucznik AK, komendant GS na terenie Warszawy, jeden z bohaterów książki Aleksandra Kamińskiego "Kamienie na szaniec". Imię jego nosił batalion Armii Krajowej Szarych Szeregów - Batalion Zośka.

Adam Borys ps. "Pług", "Adam Gałecki" (ur. 10 grudnia 1909 w Niechanowie, zm. 27 sierpnia 1986 w Witkowie) – podpułkownik, organizator i pierwszy dowódca batalionu Parasol, skoczek cichociemny, inżynier rolnik.

Głównym zadaniem Armii Krajowej było prowadzenie oporu zbrojnego przeciwko okupantowi hitlerowskiemu i przygotowanie mającego wybuchnąć w sposobnej chwili ogólnokrajowego powstania. Składała się z siedmiu oddziałów: Organizacyjnego, Informacyjno-Wywiadowczego, Operacyjno-Szkoleniowego, Kwatermistrzostwa, Łączności, Biura Informacji i Propagandy (BiP) oraz Finansowego, miała też własnych duszpasterzy. Jako odrębną jednostkę utworzono w styczniu 1943 Kedyw, przeprowadzający akcje dywersyjne i specjalne. W momencie maksymalnej zdolności bojowej (lato 1943) siły AK liczyły ok. 380 tys. osób, w tym 10 tys. oficerów. Kadrę oficerską sprzed wojny uzupełniano absolwentami tajnych kursów oraz przerzucanymi do kraju cichociemnymi.

Armia Krajowa miała wizję Polski silnej, demokratycznej, wolnej, antykomunistycznej. W tamtych czasach, jak pokazuje historia, choć bardzo odważne okazało się nierealne. Za słuszne idee zginęły tysiące ludzi, chociażby np. w Powstaniu Warszawskim. Założenia Armii Krajowej uiściły się dopiero pół wieku później, kiedy to „Solidarność” obaliła Sowieckiego tyrana. Na Sądecczyźnie niechaj będzie wspomnieniem pierwsza niedziela na Hali Łabowskiej mszy ku czci zamordowanego w bestialski sposób oficera armii krajowej jezuity ks. Władysława Gurgacza SJ.

Prezentację przygotował: Mikołaj Kobos