Oddziaływanie mediów na osobowość człowieka dr Sławomir Gawroński

Oddziaływanie mediów dokonuje się przede wszystkim poprzez: Czas im poświęcony Koszt alternatywnych możliwości Zależność i uzależnienie medialne Sposób przekazu treści Brak aktywności = bierność Jednokierunkowość = bierność Jakość przekazywanych treści

Kategorie oddziaływania mediów na młodego odbiorcę w procesie wychowawczym Podawanie wzorów Nadawanie znaczeń emocjonalnych Trening Prowokacja sytuacyjna

Podawanie wzorów Podawanie wzorów oznacza przedstawianie dziecku różnych modeli postępowania, które wywołują w nim chęć naśladowania, czyli upodobnienia się do modela pod względem wyglądu, sposobu wyrażania się, przekonań i zachowania. Ta klasa wpływów jest szczególnie znacząca w mediach wizualnych, gdyż (jak zostało to stwierdzone w licznych badaniach) dzieci mają tendencję do naśladowania zachowań modeli ukazywanych na ekranie.

Nadawanie znaczeń emocjonalnych Nadawanie znaczeń polega na wiązaniu określonych emocji z określonymi zdarzeniami, np. współczucia z widokiem cierpienia, lub też przeciwnie - obojętności z obrazami często ukazywanego smutku. Ponieważ w telewizji prezentowanych jest bardzo wiele obrazów nasyconych emocjami, rodzaj prowokowanych emocji ma bardzo duże znaczenie dla kształtowania nastawień dzieci do różnych zjawisk. Oglądany program lub gra komputerowa mogą wzbudzić silne emocje, jednocześnie jednak, ponieważ emocje te następują bardzo szybko jedna po drugiej, mogą prowadzić do tego, że żadna z nich nie jest głębiej przeżyta i w rezultacie powodują tylko poczucie ogólnego pobudzenia i oszołomienia.

Trening Trening jest powtarzaniem czynności powodującym wyuczenie się ich i przyzwyczajenie do ich wykonywania. Jeżeli chodzi o telewizję, korzystanie z niej polega na powtarzaniu przeżywania emocji wywoływanych przez programy. Częste przeżywanie podobnych uczuć powoduje, że stają się one dominantą emocjonalną odbiorcy. Jeżeli są to uczucia dramatyczne, towarzyszące np. obrazom krzywdy, częste ich przeżywanie może powodować desensytyzację, czyli zobojętnienie emocjonalne na analogiczne bodźce.

Prowokacja sytuacyjna Prowokacja sytuacyjna polega na stwarzaniu sytuacji wymagającej samodzielnego rozwiązywania problemu i własnej aktywności. Percepcja programów telewizyjnych nie działa w tym kierunku, raczej przeciwnie, może przyzwyczajać do braku aktywności. W grach komputerowych sytuacją wymuszoną przez ich reguły jest zasada stosowania przemocy, i przemoc ta jest nagradzana przez sukces osiągnięty w grze.

Cechy pokazywanej agresji, zwiększające prawdopodobieństwo naśladowania Agresja przedstawiona jako usprawiedliwiona i dopuszczalna (słuszna i aprobowana społecznie) Przynosi satysfakcję, nagrodę lub nie jest karana Jest dokonywana równocześnie przez wiele osób Jest demonstrowana przez atrakcyjny model

Wpływ agresji na kształtowanie postaw agresywnych Element poznawczy Media jako krzywe zwierciadło Nadreprezentacja agresji w mediach Agresja jako akceptowalny fragment rzeczywistości Upowszechnienie zasady „cel uświęca środki” Podejrzliwość i nieufność wobec innych

Wpływ agresji na kształtowanie postaw agresywnych Element emocjonalny Desensytywizacja Lęk i strach Element behawioralny Dzieci naśladują zachowania agresywne Stopień realizmu agresji nie wpływa na jego naśladowanie W grach komputerowych gracz sam dokonuje zachowań agresywnych

Negatywny wpływ telewizji na młodego widza

Oddziaływanie mediów na poczucie czasu Kompresja czasu Symultaniczność zdarzeń Zmienione doświadczanie przeszłości Intensyfikacja teraźniejszości Zmiana podejścia do przyszłości

Oddziaływanie mediów na poczucie przestrzeni Kompresja przestrzeni Powstanie hiperprzestrzeni Oddziaływanie mediów na poczucie rzeczywistości Media jako krzywe zwierciadło rzeczywistości Narzucona interpretacja Media jako „autokreator” rzeczywistości Zjawisko „wrogich mediów”