Depresja wieku rozwojowego Katarzyna Pycio

Ewolucja poglądów 1971 - Kongres Psychiatrów Dziecięcych w Sztokholmie – zaprezentowano poglądy dotyczące depresji dzieci i młodzieży. 1973 – kryteria depresji Weinberga 1987 – uznano możliwość istnienia depresji wieku dorastania. Kryteria rozpoznania takie same jak u dorosłych.

Kryteria depresji Weinberga Obniżony nastrój Deprecjonowanie siebie Zaburzenia apetytu Zaburzenia snu Pogorszenie wyników szkolnych Ograniczenie kontaktów z rówieśnikami Zmiany postawy wobec szkoły Dolegliwości somatyczne Utrata energii Istotne zmiany apetytu lub wagi

Depresja młodzieńcza wg Kępińskiego Odrębny zespół w okresie dorastania (1974) Depresja młodzieńcza ma ścisły związek z przełomem biologicznym (zmiany w układzie endokrynnym, zmiana kształtu i funkcjonowania ciała, pracy mózgu, funkcjonowania psychospołecznego) Wyróżnił 4 postaci depresji młodzieńczej: apatyczno – abuliczna buntownicza rezygnacyjna labilna

Depresja anaklityczna Jest to opisana w 1946 roku przez Spitza reakcja na rozstanie dziecka w wieku niemowlęcym. Wyróżnił 4 etapy reakcji: Lękliwość, wzmożony płacz, reagowanie krzykiem na zbliżającą się osobę Spadek aktywności, utrata zainteresowania otoczeniem, izolowanie się od świata Brak reakcji na próbę nawiązania kontaktu, spadek aktywności ruchowej i poznawczej, niechęć do mówienia, stereotypie ruchowe Objawy somatyczne: odmowa jedzenia, wymioty, spadek masy ciała, zaburzenia snu, spadek odporności, zmiany skórne

Czy to jest depresja? Przygnębienie- uczucie zniechęcenia, apatii, mniejsze nasilenie dolegliwości Nastrój depresyjny – stan smutku, przygnębienia, braku odczuwania przyjemności Zespół depresyjny – towarzyszą zaburzenia lękowe, zaburzenia funkcjonowania jednostki Depresja – cięższy przebieg, trwa dłużej, utrata radości, chęci życia, myśli samobójcze Depresja kliniczna – pełnoobjawowy zespół chorobowy z objawami somatycznymi

Kryteria ICD-10 F32 Epizod depresyjny F33 Zaburzenia depresyjne nawracające F34.1 Dystymia F38.00 Epizod mieszanych zaburzeń afektywnych F41.2 Zaburzenia depresyjne i lękowe mieszane F43.2 Zaburzenia adpatacyjne F92.0 Depresyjne zaburzenia zachowania F93 Zaburzenia emocjonalne rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie

Epizod depresyjny A – czas trwania co najmniej 2 tygodnie B – co najmniej dwa z następujących objawów: Obniżony nastrój Anhedonia Zmniejszona energia, zwiększona męczliwość C - dodatkowe objawy: Spadek zaufania i szacunku dla siebie Poczucie nieracjonalnych wyrzutów sumienia i poczucia winy Nawracające myśli o śmierci lub samobójstwie, albo jakiekolwiek zachowania samobójcze Pogorszenie funkcji poznawczych Pobudzenie lub zahamowanie aktywności ruchowej Zaburzenia snu wszelkiego typu Zmiany łaknienia wraz ze zmianą wagi

Dystymia Nastrój depresyjny występuje przez większą część dnia, może być drażliwość Czas trwania co najmniej rok Dwa lub więcej z następujących symptomów: Spadek lub wzrost apetytu Bezsenność lub nadmierna potrzeba snu Zmęczenie lub utrata energii Niska samoocena Pogorszenie koncentracji, pamięci, trudności w podejmowaniu decyzji Poczucie beznadziejności

Czynniki przyczynowe Czynnik genetyczny Depresjogenne style atrybucji (model poznawczy) Rzadkie otrzymywanie wzmocnień pozytywnych lub brak reakcji na nie (model behawioralny) Rola interakcji między rodzicem a dzieckiem (model interpersonalny) model podatność - stres

Objawy depresyjne Liczne, zmienne, niespecyficzne skargi somatyczne Częsta nieobecność w szkole, gorsze wyniki w nauce Wybuchy krzyku, skarg, rozdrażnienie Unikanie wysiłku, znudzenie Utrata zainteresowania zabawą z przyjaciółmi Społeczna izolacja Zainteresowanie tematem śmierci Nadmierna wrażliwość na krytykę i odrzucenie Zachowanie ryzykowne Sięganie po alkohol, używki

Rozpowszechnienie depresji Depresja jest uważana za najbardziej rozpowszechnione zaburzenie psychologiczne w okresie dorastania (Mash i Wolfe, 2002) Rozpowszechnienie podawane jest w dużej rozpiętości 0,14-52% W Polsce w latach 80-tych badanie 14 – latków (Kraków, Bomba) 31,65%, 17 – latków – 27,37%, w latach 90- tych (Witkowska- Ulatowska, Warszawa) 13 i 14 latków – 19,3%. Przed okresem dorastania (6-11 lat) nie ma różnic w częstotliwości występowania zależnej od płci. Po osiągnięciu okresu dojrzewania stosunek dziewcząt do chłopców z depresją 2:1, 3:1. Dziewczęta staja w obliczu większych biologicznych, psychologicznych i społecznych zmian związanych z rolą płciową. Depresja : najczęstsze zachorowanie około 15-19 r.ż, trwa około 8 m-cy. Dystymia: najczęstsze zachorowanie 11-12 r.ż, może trwać nawet kilka lat.

Zachowania samobójcze Depresja stanowi najczęstszą i najważniejszą przyczyną prób samobójczych i samobójstw w okresie dorastania. „Wszystkie myśli i działania samobójcze u dzieci należy traktować poważnie i dokładnie oraz wielokrotnie je oceniać”. Adolescenci są bardziej niż dorośli podatni na realizację myśli samobójczych, ponieważ nie rozumieją w pełni skutków swych działań. Najwięcej prób samobójczych wśród osób z depresją występuje we wczesnej i środkowej fazie dorastania- do 17 r.ż. Wiek 13 i 14 lat jest szczytowym okresem dla pierwszej próby samobójczej, zwykle przez przyjęcie dużych dawek leków.

Kryzysy samobójcze Zerwanie związku uczuciowego Konflikty z rodziną Problemy szkolne Doświadczenie samobójstwa w otoczeniu w ostatnim czasie Niechciana ciąża Zaburzeni stresowe pourazowe Używanie substancji psychoaktywnych

Czynniki ryzyka prób samobójczych Impulsywność Wcześniejsze próby samobójcze Wydarzenia wyzwalające Występowanie depresji, poczucia winy, beznadziejności i złości Obecność istnienia deficytów poznawczych (np. niedostosowane strategie rozwiązywania problemów) Nieprzystosowane sposoby radzenia sobie (np. społeczna izolacja, nadużywanie narkotyków) Konflikty rodzinne, przemoc, wykorzystywanie Osobiste straty (śmierć, rozwód, zmiana miejsca zamieszkania) Odrzucenie przez rówieśników Choroba fizyczna, psychiczna, inne czynniki osobiste Umowa z osobą, która popełniła samobójstwo lub zamierza to zrobić (pakt samobójczy).

Bibliografia Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji- Philip C. Kendall Depresja wieku dorastania – Elżbieta Greszta Psychiatria dzieci i młodzieży – Irena Namysłowska Psychiatria wieku rozwojowego – Aniela i Maria Popielarska

Żyjmy długo i szczęśliwie