Dane INFORMACYJNE Nazwa szkoły: Zespół Szkół w Lichnowach ID grupy: 96/70_MP_G1 Opiekun: Anna Skorupa Kompetencja: Matematyczno- przyrodnicza Temat projektowy: Zmysłami otwieram okna i drzwi na mój świat Semestr/rok szkolny: III semestr, rok szkolny 2010/2011

Narządy zmysłów Wysoko wyspecjalizowane organy sensoryczne, z których każdy posiada liczne receptory. Do zmysłów należą: język-smak, ucho-słuch, oko-wzrok, skóra-dotyk, nos-węch.

Język –narząd smaku, płat mięśniowy, który przesuwa pokarm oraz służy do smakowania i mówienia

Powierzchnia języka jest pokryta małymi narządami zwanymi kubkami smakowymi, które służą do rozróżniania pożywienia.

Zmysł smaku, jest zmysłem chemicznym, ponieważ jego receptory smakowe reagują na substancje chemiczne znajdujące się w pokarmach lub napojach.

Kubki smakowe i receptory smakowe Kubki smakowe są małymi pęczkami komórek, które zawierają skupiska chemoreceptorów. Większość, około 10000 kubków smakowych, znajduje się na języku. Receptory najszybciej reagują na te substancje, które dostaną się do jamy ustnej w postaci roztworów, a wolniej na te substancje, które zostają wprowadzone w postaci suchej i są rozpuszczone dopiero w ślinie.

Lokalizacja smaków na języku człowieka Kubki smakowe skupione na końcu języka reagują na substancje słodkie, skupione wzdłuż brzegów języka reagują na substancje kwaśne, przód języka reaguje na substancje słone, a tylna część języka jest wrażliwa na smak gorzki. Umiejscowienie kubków smakowych na języku: 1. Gorzki 2. Kwaśny 3. Słony 4. Słodki

Ucho ludzkie dzieli się na trzy części: - ucho zewnętrzne, - ucho środkowe, - ucho wewnętrzne.

Budowa ucha

Ucho zewnętrzne ma za zadanie przejęcie fali dźwiękowej i skierowanie jej, z niewielkim wzmocnieniem szczególnie dla sygnału mowy, na błonę bębenkową. Małżowina uszna pozwala lepiej słyszeć dźwięki dochodzące z przodu głowy.

Ucho środkowe spełnia podwójną rolę Ucho środkowe spełnia podwójną rolę. Pierwsza to dopasowanie warunków odbioru drgań akustycznych z ucha zewnętrznego i przekazywanie ich do ucha wewnętrznego. Ucho wewnętrzne zawiera ostatni odcinek układu przewodzącego dźwięki oraz receptory zmysłu słuchu i równowagi.

Kilka wartości poziomu hałasu w dB (są to wartości orientacyjne i uśrednione, nie należy uznawać ich za wartości uniwersalne). 30 dB - rozmowa szeptem 90 dB - zwykły odkurzacz 120 dB – startujący samolot

Wykres hałasu

Infradźwięki – fale dźwiękowe niesłyszalne dla człowieka, ponieważ ich częstotliwość jest za niska, aby odebrało je ludzkie ucho. Infradźwiękowcy: * Słoń * Wieloryb

Ultradźwięki to fale dźwiękowe, których częstotliwość jest zbyt wysoka, aby usłyszał je człowiek. Ultradźwiękowcy: * Pies * Szczur * Delfin * Wieloryb * Nietoperz

Budowa oka

Funkcje poszczególnych struktur oka: 1.Ciało szkliste- reguluje ciśnienie w gałce ocznej. 2.Twardówka- chroni głębiej położone elementy oka. 3.Naczyniówka- zaopatruje gałkę oczną w tlen i substancje odżywcze. 4.Tęczówka- zapobiega wniknięciu zbyt dużej ilości światła do oka. 5. Siatkówka- uczestniczy w odbieraniu bodźców świetlnych. 6. Plamka żółta- dzięki niej widzimy. 7.Źrenica- reguluje ilość światła.

JAK DZIAŁA OKO? Światło wpadające do oka biegnie przez rogówkę, komorę przednią oka, soczewkę i ciało szkliste, by zakończyć swą podróż na siatkówce wywołując wrażenie wzrokowe przekazywane do mózgu za pośrednictwem nerwów łączących się w nerw wzrokowy.

Świat do góry nogami…

Wady wzroku – krótkowzroczność W celu poprawy ostrości widzenia krótkowidza stosuje się soczewki rozpraszające.

Dalekowzroczność W celu poprawy ostrości widzenia dalekowidza stosuje się soczewki skupiające.

astygmatyzm Astygmatyzm-jest wadą polegającą na zniekształceniu widzenia wskutek niesymetryczności rogówki oka.

skóra

-jest narządem pokrywającym i osłaniającym ustrój. Skóra: - największy narząd powłoki wspólnej kręgowców o złożonej budowie i wielorakich funkcjach. -jest narządem pokrywającym i osłaniającym ustrój.   Składa się z trzech warstw: 1.naskórka, 2.skóry właściwej, 3.tkanki podskórnej.

Naskórek - warstwa zewnętrzna pełniąca funkcję ochronną i rozrodczą, która posiada barwnik - melaninę, nadającą włosom i skórze barwę, Skóra właściwa - warstwa środkowa, zawiera receptory, naczynia krwionośne, nerwy, gruczoły potowe, łojowe, jest to warstwa odżywcza i wspierająca, Tkanka podskórna - warstwa najgłębsza, zawiera komórki tłuszczowe, izoluje przed nagłymi zmianami temperatury.

Choroby skóry Choroby skóry można sklasyfikować jako schorzenia pochodzenia wirusowego: opryszczka, mięczak zakaźny, ospa wietrzna, półpasiec, brodawki, bakteryjnego: czyrak, liszajec zakaźny, róża, grzybiczego: łupież

Ciekawostki o skórze U człowieka najcieńsza jest na powiekach, natomiast najgrubsza jest na pięcie. Ogólna powierzchnia skóry u człowieka wynosi 1,5-2 m², a grubość wynosi 1,5-5 mm.

Węch to jeden z dwóch, oprócz smaku zmysłów chemicznych. U człowieka receptory zapachowe znajdują się w kanałach nosowych, w ich szczytowej części, tuż pod oczami i częściowo między nimi. Są one zgrupowane w dwa obszary, o powierzchni ok. 2,5 cm2 . Wrażenia zapachowe są sprawą bardzo osobniczą. Ludzie posiadają większą bądź mniejszą wrażliwość ogólną na wszystkie zapachy, a także na poszczególne związki chemiczne. Wrażenia zapachowe zależą silnie u jednej i tej samej osoby od okoliczności, nastroju, stanu zdrowia i cyklu rozwojowego.

anosomia Z węchem jest związana skaza genetyczna zwana anosomią. Pewien procent ludzi (2- 3% w każdej populacji) jest zupełnie niewrażliwy na całe grupy zapachów, np.: z grupy "miętowej". Anosomii można się także nabawić środowiskowo, na skutek stałego przebywania w miejscach, gdzie występował intensywnie jakiś zapach.

Istnieje kilka teorii (np Istnieje kilka teorii (np. teoria polarności cząsteczki), próbujących wyjaśnić sposób odbioru bodźców węchowych, brak jednak pewności co do ich prawdziwości. Wyróżnia się 9 kategorii zapachowych: 1) eteryczne (eter, wosk pszczeli), 2) aromatyczne (pieprz, migdał), 3) balsamiczne (kwiaty, balsam, wanilia), 4) ambro-moszusowe (ambra, żółć), 5) allylkakodylowe (siarkowodór, chlor), 6) spaleniznowe (dym tytoniowy, naftalina), 7) kaprylowe (pot, zjełczały tłuszcz), 8) przykre (pluskwiaki), 9) wstrętne (padliwo).

Zapach Aby substancja mogła być bodźcem węchowym, musi być lotna, czyli ławo parować i przechodzić w stan gazowy. Mówiąc ogólnie, typowymi bodźcami chemicznymi dla narządu węchu są substancje organiczne, zwykle mieszaniny różnych składników, takie jak zapachy wydzielane przez istoty żyjące, rozkładającą się materię i gruczoły zapachowe zwierząt. Jednak w odróżnieniu od smaku, nie ustalono zestawu podstawowych cech zapachu, a liczba wykrywanych woni wciąż się zmienia.

Ciekawostki o węchu Ponad 80% informacji o świecie dociera do ciebie za pośrednictwem oczu. A jednak węch pewnie pełni ważne funkcje, skoro mamy zaledwie trzy geny związane z widzeniem, a aż tysiąc ze zmysłem powonienia. Jest tzw. zmysłem chemicznym. Wyspecjalizowane komórki znajdujące się w nosie analizują każdą cząsteczkę zapachową (jest związkiem chemicznym) unoszącą się w powietrzu. Następnie wysyłają impulsy nerwowe, które docierają do mózgu, m.in. do tych jego partii, które zajmują się emocjami i pamięcią.

dziękujemy