Chemia a współczesne społeczeństwo Autorka pracy: Ewa Galasińska ewa.galasinska@gmail.com Politechnika Śląska Rok I stopnia II Inżynieria chemiczna i procesowa Zgłaszana praca została wykonana samodzielnie i jest oryginalnym dziełem wykonawcy lub wykonawców.

Chemia większości społeczeństwu kojarzy się ze skomplikowanymi wzorami i niezrozumiałymi reakcjami. W prezentacji przedstawione zostaną przykłady zastosowania chemii, uważanej przez ogół ludności za trudną dziedzinę nauki. Otacza nas każdego dnia, czasem nie zdajemy sobie z tego sprawy. Warto poznać co kryje się za kosmetykami, czy produktami żywności.

Przemysł spożywczy Do produkcji: sztucznego miodu, przypraw do zup, twarogów i serków homogenizowanych stosuje się HCl wody gazowanej H2CO3, napojów typu coca-cola H3PO4 wyrobów kakaowych i czekoladowych KOH do oczyszczania soku buraczanego podczas produkcji cukru służy Ca(OH)2 do przyprawiania potraw oraz konserwowania żywności używany jest NaCl

Przemysł spożywczy Do produkcji makaronów, powodujących skrócenie czasu gotowania Ca3(PO4)2 suszonych owoców i wyrobów cukierniczych wykorzystuje się glicerol octu, wódek i likierów używa się etanol Bakteriobójcze i dezynfekujące właściwości H2SO3 wykorzystywane są w beczkach stosowanych do przechowywania wina czy kiszonek

Przemysł kosmetyczny Używanie HCl do produkcji barwników stosowanych w lakierach do paznokci H2S stosowany do produkcji chemicznych depilatorów Stosowanie KOH do produkcji mydeł w płynie i kosmetyków myjących Produkcja środków zmiękczających wodę dzięki Na3PO4 CaCO3 to składnik pudrów, zasypek dla dzieci i past do zębów Mleczko do demakijażu ze składnikiem Na2CO3

Przemysł kosmetyczny Na2CO3 używany do produkcji mydeł i środków piorących Niewielkie stężenia propanu używane są jako gaz spieniający aerozolach czy piankach do golenia Do produkcji najtrwalszych perfum stosuje się stężony roztwór etanolu, substancje zapachowe- składniki perfum produkowane z HNO3 Glicerol używany jest w kremach i balsamach nawilżających wiążąc wodę

Przemysł farmaceutyczny Stosowanie HCl w preparatach na nadkwasotę Produkcja polopiryny przy użyciu H2SO4 Produkcja nitrogliceryny stosowanej w chorobach układu krążenia i serca z wykorzystaniem HNO3 CaCO3 jest składnikiem leków na dolegliwości pokarmowe (nadkwasota, niestrawność i zgaga) Jodyna 3% roztwór jodu w etanolu jest używany do odkażania skóry Glicerol używany jest w syropach przeciwkaszlowych Stosowanie HCl w preparatach na nadkwasotę Produkcja polopiryny przy użyciu H2SO4 Produkcja nitrogliceryny stosowanej w chorobach układu krążenia i serca z wykorzystaniem HNO3 CaCO3 jest składnikiem leków na dolegliwości pokarmowe (nadkwasota, niestrawność i zgaga) Jodyna 3% roztwór jodu w etanolu jest używany do odkażania skóry Glicerol używany jest w syropach przeciwkaszlowych

Medycyna Stosowanie w wodach leczniczych np. w uzdrowiskach w Krynicy, Busku-Zdroju, kwasu siarkowodorowego oraz do kąpieli kwasowęglowych H2CO3 leczących choroby skórne Stosowanie w preparatach stomatologicznych:porcelanie i cemencie kwasu fosforowego (V) Środki odkażające i stosowane przy poparzeniach produkowane z AgNO3 o właściwościach utleniających i bakteriobójczych Używanie NaCl o stęż. 0,9% jako roztwór soli fizjologicznej w kroplówkach CaSO4 stosowany do sporządzania bandaży chirurgicznych usztywniających złamania kości Formalina produkowana z metanolu- konserwuje preparaty biologiczne Stosowanie w wodach leczniczych np. w uzdrowiskach w Krynicy, Busku-Zdroju, kwasu siarkowodorowego oraz do kąpieli kwasowęglowych H2CO3 leczących choroby skórne Stosowanie w preparatach stomatologicznych:porcelanie i cemencie kwasu fosforowego (V) Środki odkażające i stosowane przy poparzeniach produkowane z AgNO3 o właściwościach utleniających i bakteriobójczych Używanie NaCl o stęż. 0,9% jako roztwór soli fizjologicznej w kroplówkach CaSO4 stosowany do sporządzania bandaży chirurgicznych usztywniających złamania kości Formalina produkowana z metanolu- konserwuje preparaty biologiczne

Przemysł chemiczny Produkcja siarki z siarkowodoru Produkcja kwasów HCl, H3PO4, HF z H2SO3 Eten stosowany jest do produkcji związków organicznych (np. Kwas octowy, alkohol etylowy)

Przemysł tworzyw sztucznych Sztuczny jedwab (wyglądem bardzo podobny do naturalnego jedwabiu) wytwarza się Polietylen stosuje się do wytwarzania: butelek na chemikalia, folie opakowaniowe, obudowy urządzeń elektrycznych, butelki plastikowe, nakrętki, guzików i zabawek Poliwęglany używa się do produkcji obudowy telefonów komórkowych, płyt CD, elementów wnętrz samochodów Polistyren jest przezroczystym, kruchym i błyszczącym tworzywem sztucznym używanym do produkcji przyborów szkolnych, opakowań na żywność oraz styropian Poliestry posiadają dużą odporność termiczną, dlatego z włókien poliestrowych wytwarza się dzianinę zwaną polar

Przemysł tworzyw sztucznych Granulki hydrożelu znajdują się w pieluszce, które pod wpływem wilgoci zamieniają się w żel. Stosuje się je do produkcji szkieł kontaktowych. Silikony używamy jako formy do ciast Polichlorek winylu stosuje się do produkcji płaszczy przeciwdeszczowych, elementów budowlanych, rur, osłon kabli elektrycznych, butów, zasłon prysznicowych, zabawek Kauczuk syntetyczny stosowany w gumkach do ścierania, kaloszy i węży ogrodowych

Przemysł metalurgiczny Stosowanie acetylenu w palnikach służących do cięcia i spawania metali w bardzo wysokich temperaturach do 3000 °C

Rolnictwo Produkcja nawozów sztucznych z użyciem kwasu siarkowego (IV), kwasu azotowego (V), kwasu fosforowego (V), NaNO3, Ca3(PO4)2, Nawóz zobojętniający kwasy zawarte w glebie Z dodatkiem CaCO3 Etylen używany do regulowania wzrostu roślin wpływa na wydajność zbiorów

Budownictwo Wapno gaszone jest składnikiem zaprawy wapiennej, która pod wpływem tlenku węgla (IV) schnie na powietrzu Produkcja betonu z dodatkiem CaCO3. Stosowanie CaSO4 do gipsowania ścian. Polimer antigraf zabezpiecza powierzchnie wykonane z naturalnych materiałów tj. marmur, piaskowiec, wapień, przed farbami w sprayu. Dlatego graffiti można łatwo usunąć ze ścian

Motoryzacja Pokrywanie karoserii samochodów warstwą cynku (w procesie galwanizacji) powoduje większą odporność na korozję Oczyszczanie karoserii samochodów przed malowaniem roztworem H2SO4 Czyszczenie felg samochodowych preparatami zawierającymi H3PO4 Glicerol jako składnik płynów hamulcowych i chłodniczych

Przemysł włókienniczy i garbarstwo Właściwości bielące kwasu siarkowego (IV) używane są do bielenia wełny i papieru. Produkcja papieru wykorzystuje NaOH. Stosowanie wodorotlenku wapnia do usuwania włosia ze skór podczas ich wyprawiania.

Produkcja środków piorących i myjących stosując H2SO4 Produkcja mydeł, kosmetyków do włosów i paznokci oraz środków piorących dzięki niezbędnej substancji NaOH Produkcja lakierów i farb z kwasu azotowego (V) NaOH jest surowcem do produkcji szkła wodnego stosowanego do klejenia szkła i porcelany Używanie NaNO3 do wyrobu luster, farb oraz w kryminalistyce do ujawniania linii papilarnych Udrażnianie rur kanalizacyjnych stosując środki zawierające NaOH Rozpuszczalniki farb i lakierów otrzymuje się dzięki reakcji etenu z wodą

Do produkcji barwnych fajerek stosowane są sole zawierające kationy metali powodujące różne barwy: St i Li czerwona Ca pomarańczowa Na żółta Mg i Al biała Ba zielona

W procesach fotograficznych stosuje się chlorek srebra (I)- substancję światłoczułą Posypywanie oblodzonych dróg NaCl

Paliwa Alkany to główne źródło benzyn i olei napędowych Metan jest głównym składnikiem gazu ziemnego i dostarczany jest rurami do mieszkań Butle turystyczne wypełnione są propanem i butanem pod ciśnienie Metanol jest używany jako paliwo do motocykli w sporcie żużlowym Denaturat jest skażonym etanolem, wykorzystywanym jako rozpuszczalnik i paliwo