TERMOMODERNIZACJA Częstochowa 06.09.2007 mgr inż. Arkadiusz Osicki Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii e-mail: office@fewe.pl Częstochowa 06.09.2007

e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl Zakres prezentacji Przyczyny strat ciepła Zagrożenia wynikające z niskiej efektywności energetycznej Drogi „ucieczki” ciepła z budynku Straty ciepła systemu grzewczego Najważniejsze parametry opisujące przegrody Termomodernizacja Ocieplenie ścian zewnętrznych Ocieplenie dachów i stropodachów Ocieplenie stropu nad piwnicą Modernizacja okien i drzwi zewnętrznych Modernizacja układu wentylacji Modernizacja systemu ogrzewania Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl Zakres prezentacji Modernizacja układu c.w.u. Wykonanie robót Audyt energetyczny – definicja i celowość wykonywania Zawartość audytu energetycznego wg. Rozporządzenia MI Optymalizacja grubości izolacji Najczęstsze błędy w audytach – doświadczenia z weryfikacji Efekty realizacji termomodernizacji Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

Przyczyny strat ciepła Niedostateczne zabezpieczenie (izolacja) przegród zewnętrznych przed uciekaniem ciepła Zły stan techniczny okien oraz nadmierna infiltracja Niska sprawność układów grzewczych (źródło, instalacja, grzejniki, regulacja) Niska sprawność układów przygotowania ciepłej wody użytkowej (c.w.u.) Brak indywidualnego rozliczania za ciepło pomiędzy odbiorcami Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

Zagrożenia wynikające z niskiej efektywności energetycznej Wysokie koszty ponoszone na energię Perspektywa rosnących kosztów energii Niedogrzanie pomieszczeń Przegrzewanie pomieszczeń Przemarzanie ścian (wilgoć, pleśń, grzyb, uszkodzenia, tynku, wady estetyczne, itp.) Brak świadomości i zachowań energo-oszczędnych wśród użytkowników Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

Drogi „ucieczki” ciepła z budynku Wentylacja: 30-40% Ściany: 25-35% Okna: 10-15% Dach: 8-17% Podłoga na gruncie oraz strop nad piwnicą 5-10% Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

Straty ciepła systemu grzewczego wytwarzanie ciepła przesyłanie ciepła wykorzystanie ciepła regulacja ciepła Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

Najważniejsze parametry opisujące przegrody zewnętrzne Współczynnik przenikania ciepła U [W/m2K] ← im mniejsza wartość tym mniejsza strata ciepła Opór cieplny R [m2K/W] ← odwrotność współczynnika U Współczynnik przewodzenia ciepła λ opisuje „siłę” izolacyjności materiałów ← im niższa wartość λ tym lepszy materiał Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl Termomodernizacja Definicja termomodernizacji Typowe usprawnienia: ocieplenie ścian, dachów i stropodachów, stropów nad piwnicami oraz podług na gruncie wymiana lub remont okien i drzwi zewnętrznych modernizacja lub wymiana źródła ciepła modernizacja lub wymiana instalacji c.o. modernizacja lub wymiana układu c.w.u. usprawnienie systemu wentylacji wprowadzenie wykorzystujących OZE do celów grzewczych lub c.w.u. Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

Ocieplenie ścian zewnętrznych Materiały izolacyjne (płyty, maty z wełny i waty, inne) Ocieplenie od zewnątrz Metoda bezspoinowa BSO (tzw. lekka mokra) Ocieplenie z obmurowaniem Metoda lekka sucha Systemy ociepleniowe Ocieplenie od wewnątrz Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

Ocieplenie dachów i stropodachów Materiały izolacyjne (płyty, maty z wełny i waty, filce, materiały sypkie) Strych nieużytkowy ułożenie warstw na stropie luzem Strych użytkowy nieogrzewany ułożenie warstw z zabezpieczeniem Strych użytkowy ogrzewany ocieplenie połaci dachu Stropodach wentylowany wdmuchiwanie granulatu Stropodach niewentylowany ocieplenie od zewnątrz Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

Ocieplenie stropu nad piwnicą Materiały izolacyjne (płyty styropianowe, maty z wełny i waty, inne) Od strony piwnicy przyklejanie izolacji podwieszanie izolacji Od strony pomieszczeń nad piwnicą Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

Modernizacja okien i drzwi zewnętrznych Wymiana stolarki w zależności od rodzaju: ramy: drewniane, PCV, aluminiowe, stalowe oszklenia: podwójnie, potrójnie, szkło bezpieczne wypełnienia: powietrze, gazy szlachetne inne. Zmniejszenie powierzchni przeszklonej (ciągi komunikacyjne, klatki schodowe, itp.) Montaż okiennic i żaluzji zewnętrznych Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

Modernizacja układu wentylacji Wentylacja naturalna (grawitacyjna): Nadmierna wentylacja (infiltracja) wymiana okien i drzwi na szczelne uszczelnienie stolarki Niewystarczająca wentylacja okna z systemem mikroszczelin nawiewniki ręczne lub automatyczne (np. higrosterowalne) Wentylacja mechaniczna rekuperacja (odzysk) ciepła z powietrza wywiewanego Pompa ciepła wykorzystująca ciepło powietrza wywiewanego Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl Modernizacja systemu ogrzewania -Poprawa sprawności źródła ciepła węzeł ciepłowniczy Wymiana węzłów bezpośrednich na wymiennikowe Wymiana starych wymienników na sprawniejsze płytowe Wymiana i izolowanie armatury (uszczelnienie) Montaż wysokosprawnych zespołów pompowych kotłownia Wymiana kotła na inny zasilany tym samym paliwem, Wymiana kotła na inny ze zmianą nośnika energii Ogrzewanie etażowe i piecowe Likwidacja pieców i montaż kotła (jedno – lub dwufunkcyjnego) Wymiana kotła etażowego na sprawniejszy Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl Modernizacja systemu ogrzewania -Poprawa sprawności regulacji węzeł ciepłowniczy Regulatory ciśnienia i różnicy ciśnień (zawory podpionowe) Regulatory przepływu Automatyka czasowa i pogodowa, Zawory termostatyczne kotłownia Montaż kotła z automatyką Doposażenie kotła w automatykę Ogrzewanie etażowe i piecowe Montaż wewnętrznego regulatora czasowego i temperatury wewnętrznej Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl Modernizacja systemu ogrzewania -Poprawa sprawności przesyłu Modernizacja wewnętrznej instalacji c.o. Płukanie chemiczne Uszczelnienie instalacji Likwidacja centralnego odpowietrzania na rzecz indywidualnych odpowietrzników na pionach instalacji Hermetyzacja instalacji (zastos.zamkniętych naczyń wzbiorczych) Obieg pompowy zamiast grawitacyjny Izolowanie rur Dostosowanie instalacji do mniejszego zapotrzebowania na ciepło po termomodernizacji Montaż nowych instalacji z tworzyw sztucznych z dostosowanymi średnicami rur do nowych potrzeb (mniejszy zład) Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl Modernizacja systemu ogrzewania -Poprawa sprawności wykorzystania Wymiana grzejników na nowoczesne z elementami konwekcyjnymi, Odsłonięcie grzejników (meble, zasłony, obudowy, itp.) Przejście z tradycyjnego systemu grzewczego na ogrzewanie np. podłogowe, powietrzne, inne Montaż ekranów zagrzejnikowych Stosowanie grzejników dobrze zwymiarowanych do potrzeb cieplnych Ogrzewanie elektryczne akumulacyjne Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl Modernizacja systemu ogrzewania –Indywidualne rozliczenie kosztów Montaż indywidualnych liczników ciepła na każde mieszkanie (praktycznie niemożliwe w starych instalacjach) Montaż podzielników kosztów umożliwiających podzielenie kosztów na podstawie odczytów dla każdego grzejnika Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

Modernizacja układu c.w.u. Montaż indywidualnych wodomierzy ciepłej i zimnej wody (racjonalizacja zużycia) Wymiana lub modernizacja instalacji Wykonanie lub naprawa izolacji przewodów Modernizacja układu przygotowania c.w.u (cyrkulacja pompowa i z wyłącznikiem czasowym) Regulacja temperatury Regulacja ciśnienia na przyłączu Armatura wodooszczędna (perlatory) Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl Wykonanie robót Przygotowanie projektów w oparciu o audyt energetyczny Uzyskanie pozwoleń na budowę (o ile są wymagane) lub zgłoszenie robót Warto stosować materiały dobre a nie najtańsze Warto zlecać roboty wykonawcom sprawdzonym Należy pamiętać że ocieplenia budynku nie należy wykonywać przy temp. niższych niż 5 oC i wyższych niż 25 oC Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl Audyt energetyczny Definicja audytu Do czego potrzebny jest audyt: Podstawa do podjęcia decyzji o celowości termomodernizacji Dowód dla banku kredytującego o efektywności ekonomicznej, dający gwarancję spłaty kredytu Podstawa do przyznania premii termomodernizacyjnej przez BGK czyli umorzenia 25% wartości kredytu Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

Zawartość audytu energetycznego Zawartość audytu - wybrane punkty (Źródło: Rozp. MI z 15.01.2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy audytu energetycznego) Karta audytu i strona tytułowa zgodna z rozporządzeniem Inwentaryzacja i charakterystyka budowlana oraz energetyczna Wybór możliwych do zastosowania optymalizacji (z inwentaryzacji) Ocena opłacalności i wybór wariantów (przegrody, stolarka, c.o., c.w.u.) Wybór optymalnego wariantu (na podstawie obliczonych oszczędności kosztów) Wskazanie optymalnego wariantu Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

Ocena opłacalności wyboru Spełnienie minimalnego oporu cieplnego R Ściany zewnętrzne: R≥4 m2K/W Dachy i stropodachy, stropy nad przejazdami, stropy nad ostatnią kondygnacją: R≥4,5 m2K/W Stropy nad piwnicą: R ≥2 m2K/W Najmniejsze SPBT (przy spełnieniu wymogu R) R=4 m2K/W Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl Najczęstsze błędy – błędy formalne Karta audytu i strona tytułowa niezgodna z rozporządzeniem Brak charakterystyki budowlanej lub energetycznej Brak rysunków (rzuty, przekroje lub elewacje) z naniesionymi kierunkami świata Brak kolejnej numeracji wszystkich stron wraz z załącznikami Audyt spięty w sposób umożliwiający zdekompletowanie Brak załączników świadczących o wiarygodności obliczeń Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl Najczęstsze błędy – błędy merytoryczne Niespełnienie wymogów oporu cieplnego R Wybór wariantu o wyższym SPBT niż inny pokazany Źle dobrane sprawności i nieuzasadnione zmiany, Błędy matematyczne Błędy w procedurze wyboru wariantu optymalnego „Nadgorliwość” audytorów Optymalizowanie grubości izolacji co kilka cm Niekonsekwencja w cenach jednostkowych Brak kwoty deklarowanej inwestora Brak lub niewłaściwe obliczenie cen energii (paliwa stałe, gazowe, itd.) inne Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

Efekty realizacji termomodernizacji Uwaga: efekty z poszczególnych przedsięwzięć nie sumują się wprost Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl Dziękuję za uwagę Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl