Preparaty do płukania jam zębowych

Płukanie kanałów korzeniowych Integralna część chemo-mechanicznego opracowania kanałów. Uzupełnia mechaniczne opracowanie. Poprzez płukanie kanałów dociera się do miejsc niedostępnych dla narzędzi endodontycznych. Usuwa bakterie i resztki miazgi pozostające w kanałach Zmniejsz ryzyko złamania narzędzia, ułatwia pracę (wilgotne środowisko) Pomaga również w usuwaniu tzw. wartwy mazistej

Cechy idealnego środka do płukania kanałów korzeniowych Zdolność do usuwania zanieczyszczeń organicznych i nieorganicznych ze wszystkich odcinów kanału korzeniowego Zdolność usuwania wartwy mazistej Działanie bakteriobójcze Nawilżać kanał i ułatwiać pracę w kanałach korzeniowych Działanie wybielające na twarde tkanki zęba Brak cytotoksyczności

Środki do płukania kanałów Podchloryn sodu (0,5% - 5,25%) Woda utleniona Związki chelatujące Kwas cytrynowy Chlorheksydyna Sól fizjologiczna Alkohol

Podchloryn sodu Płyn o jasno-żółtym zabarwieniu i delikatnym zapachu chloru Stosowany w stężeniach od 0,5%-5,25% Ma silne działanie utleniające i chlorujące, rozpuszcza tkankę organiczną nie uszkadzając tkanek twardych Działa silnie bakteriobójczo Działa wybielająco Rozkłada się stosunkowo szybko do substancji nieszkodliwych

Podchloryn sodu Najbardziej polecanym stężeniem jest roztwór 1%. Ma wszystkie z korzystnych działań wymienionych wyżej i stosunkowo małą toskyczność. Zwiększanie stężenia tylko nieznacznie podnosi jego skuteczność a zwiększa toksyczność (tworzenie grup chloraminowych) Roztwór 5,25% polecany jest w leczeniu kanałów z resorpcją wewnętrzną

Podchloryn sodu Jego efektywność można zwiększyć poprzez podgrzanie do temp. Ciała oraz stosowanie ultradźwięków. Ma bardzo przykry smak, może zniszczyć ubrania (odbarwić), ewentualnie uszkodzić skórę bądź śluzówkę dlatego powinien być stosowany na zęby zabezpieczone koferdamem, uważnie podawany, dobrze oznaczony

Podchloryn sodu Jest to związek nietrwały dlatego należy go przechowywać w chłodnym miejscu, w szczelnie zamkniętych, ciemnych butelkach.

Woda utleniona Roztwór 3% Rozpuszcza tkanki organiczne Ma działanie bakteriobójcze Wybiela twarde tkanki zęba W kontakcie z żywą tkanką powoduje pienienie co ułatwia usuwanie resztek z kanału korzeniowego

Woda utleniona Jest mniej efektywna w działaniu niż podchloryn sodu ale mniej toksyczna dla tkanek okołowierzchołkowych (polecana przy kanałach sperforowanych i nieukształtowanym otworem wierzchołkowym) Niektórzy autorzy polecają naprzemienne stosowanie podchlorynu i wody utl. aby zwiększyć pienienie Woda utleniona powinna być dobrze wypłukana z kanału aby nie pozostawał w nim niezwiązany tlen (może poodowac ból, obrzęk)

Związki chelatujące Mają one powinowactwo do jonów wapnia doprowadzając do „rozmiękczania” zebiny (tkanki nieorganicznej) Ułatwiają w ten sposób opracowanie kanałów również zakrzywionych i zobliterowanych Najbardziej rozpowszechnionym związkiem jest EDTA. Stosowany najczęściej jako roztwór 15%

Związki chelatujące EDTA jest bezpieczny dla tkanek okołowierzchołkowych jednakże należy uważać gdyz ze zględu na swoje właściwości „rozmiękczające” może powodowac powstawanie stopni i perforacji. Przykłady preparatów: RC Prep, Endogel, Calcinose, Largal Ultra Razem z podchlorynem stosowany do usuwania warstwy mazistej

Wastwa mazista Niezależnie od stosowanej techniki i użytych narzędzi podczas opracowania na ścianach kanałów korzeniowych pozostaje warstwa zanieczyszczeń, ściśle przylegających do ich powierzchni.

Kwas cytrynowy Jest alternatywą dla EDTA Stosowany w stężeniach 40-50% Dobrze rozpuszcza części nieorganiczne, z NaOCl warstwę mazistą Działa przeciwko bakteriom beztlenowym

Chlorheksydyna Stosowana jako środek p-bakteryjny Zalecany przy ponownym leczeniu kanałowym

Alkohol Lagodny środek dezynfekcyjny mający właściwości rozpuszczające tłuszcze Ma głównie działanie osuszające i odtłuszczajace dlatego bywa polecany jako końcowe płukanie kanałów przed ich ostatecznym wypełnieniem

Roztwór soli fizjologicznej Jest obojętny dla tkanek okołowierzchołkowych dlatego nie ma obawy o przepchnięcie tego środka poza wierzchołek Polecany jako końcowe płukanie

Bibliografia Mutschler E., Geisslinger G, Kroemer HK . Farmakologia i toksykologia Mutschlera. MedPharm 2010. Bobkiewicz-Kozłowska T.: Podstawy farmakologii ogólnej z elementami receptury dla studentów medycyny. Wydawnictwo AMiKM, Poznań 2001. Janiec W.: Kompendium farmakologii. PZWL, Warszawa, 2010 Cenajek-Musiał D, Okulicz-Kozaryn I.: Stany zagrożenia życia – postępowanie lecznicze i leki stosowane w ratownictwie medycznym. Wydawnictwo AMiKM, Poznań 2004. Katzung B.G.: Basic & Clinical Pharmacology, The McGraw-Hill Companies, 2011. Kryst L. (red)  Chirurgia Szczkowo twarzowa.  PZWL., Warszawa 2007 Arabska-Przedpełska B., Pawlicka H.: Współczesna endodoncja w praktyce, wydanie I, Bestom Łódź 2011 Jańczuk Z.: Stomatologia zachowawcza. Zarys kliniczny. Podręcznik dla studentów Stomatologii. PZWL Warszawa 2008. Wydanie III (dodruk) Piątowska D.: Kariologia Współczesna. Postępowanie kliniczne. Med. Tour Press, Warszawa 2009.