Materiał edukacyjny wytworzony w ramach projektu „Scholaris - portal wiedzy dla nauczycieli” współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

II etap edukacyjny PRZYRODA OBSERWACJE PLANET

OBSERWACJE PLANET Choć planety Układu Słonecznego są oddalone od nas o miliony kilometrów, wiedzę na ich temat zdobywamy nie tylko dzięki kosztownym misjom kosmicznym. Niektóre z planet możemy obserwować także z powierzchni Ziemi, za pomocą odpowiednich przyrządów, a część z nich nawet gołym okiem.

OBSERWACJE PLANET Planety można obserwować: - gołym okiem lub przez lornetkę, - przez podręczny teleskop astronomiczny, - za pomocą profesjonalnych teleskopów astronomicznych, - oraz za pomocą teleskopów kosmicznych.

OBSERWACJE PLANET Być może nie zdawaliście sobie z tego sprawy, ale patrząc na nocne rozgwieżdżone niebo, na pewno nie raz już widzieliście sąsiadującą z Ziemią planetę Wenus! Wenus, Jowisz, Merkury, Mars i Saturn to planety Układu Słonecznego, które możemy zaobserwować z Ziemi gołym okiem lub za pomocą zwykłej lornetki. Oczywiście obserwując je w ten sposób nie zdołamy dostrzec żadnych szczegółów, ponieważ planety obserwowane nieuzbrojonym okiem wyglądają tak samo jak gwiazdy, z tą różnicą, że świecą znacznie intensywniejszym światłem.

Na zdjęciu Saturn w opozycji. OBSERWACJE PLANET Na zdjęciu Saturn w opozycji. Nie wszystkie planety można obserwować gołym okiem w tym samym czasie. Z Ziemi widoczne są jedynie te planety, które aktualnie znajdują się w opozycji. Opozycja to moment, gdy planety są ułożone w przestrzeni w jednej linii ze Słońcem i Ziemią.

OBSERWACJE PLANET Informacje o aktualnym układzie planet najlepiej czerpać z prasy specjalistycznej oraz internetowych serwisów astronomicznych.

OBSERWACJE PLANET Wenus jest najjaśniej święcącą planetą ze wszystkich, które możemy obserwować z Ziemi. Blaskiem przewyższają ją jedynie Słońce i Księżyc.

OBSERWACJE PLANET Wenus można zobaczyć na niebie tuż po zachodzie Słońca lub tuż przed wschodem Słońca, dlatego jest ona często nazywana Gwiazdą Poranną lub Gwiazdą Wieczorną.

OBSERWACJE PLANET Dużo jaśniejsze niż gwiazdy są także Jowisz (na zdjęciu) i Merkury. Jowisz jest najlepiej widoczny w środku nocy, a Merkury (podobnie jak Wenus) tuż po zachodzie Słońca oraz na chwilę przed wschodem Słońca.

OBSERWACJE PLANET Na naszej półkuli Merkury jest najlepiej widoczny po zachodzie Słońca w marcu i kwietniu oraz przed wschodem Słońca w sierpniu, wrześniu i październiku.

Wenus widziana gołym okiem. OBSERWACJE PLANET Wenus widziana gołym okiem. Należy pamiętać, że nie wszystkie planety świecą tak samo mocno. Te które święcą mocno, można obserwować nawet z miasta, jednak te o słabszym blasku łatwiej jest zaobserwować z terenów nieoświetlonych – najlepiej na polach, wzgórzach lub innych otwartych i nieoświetlonych przestrzeniach.

OBSERWACJE PLANET Obserwacja nieba gołym okiem, czy nawet przez lornetkę nie dostarczy nam zbyt wielu informacji na temat planet, a jedynie da namiastkę ich wyglądu. Aby uzyskać bardziej szczegółowe informacje można sięgnąć po teleskop astronomiczny.

OBSERWACJE PLANET Teleskop jest urządzeniem, za pomocą którego możliwa jest nie tylko bardziej dokładna obserwacja Merkurego, Wenus, Marsa, Saturna i Jowisza, ale także najdalej położonych planet układu słonecznego – Uranu, Neptuna oraz Plutona.

OBSERWACJE PLANET Za pomocą teleskopu możliwa jest dokładniejsza obserwacja powierzchni planet, a także niektórych procesów, którym ulegają – np. fazy Wenus. To jakie szczegóły będzie można dostrzec, zależy od parametrów teleskopu, jakiego się używa, a także od warunków atmosferycznych – im ładniejsza pogoda i bardziej bezchmurne niebo, tym większe szanse na dojrzenie szczegółów.

OBSERWACJE PLANET Obserwacje poczynione za pomocą teleskopów podręcznych nie są wystarczające, aby poczynić jakiekolwiek odkrycia naukowe. Astronomowie korzystają z bardziej zaawansowanych przyrządów, umożliwiających większe zbliżenia oraz będące mniej zależne od czynników atmosferycznych.

OBSERWACJE PLANET Największym na świecie teleskopem jest, postawiony na Hawajach, interferometr Keck. Za pomocą tego teleskopu możliwe jest m.in. „przyćmienie” blasku mocniejszych gwiazd, aby lepiej przejrzeć się sąsiadującym z nimi planetom, a także określenie przestrzennych wymiarów obserwowanych planet.

OBSERWACJE PLANET Najbardziej dokładne i najlepsze jakościowo są jednak obserwacje wykonywane w kosmosie. Jednym z najlepszych na świecie teleskopów kosmicznych jest teleskop Hubbla, wyniesiony na orbitę okołoziemską wiosną 1990 roku.

OBSERWACJE PLANET Od momentu wzniesienie go na orbitę, za pomocą teleskopu Hubbla udało się m.in. odkryć: - nowe planety spoza Układu Słonecznego, - nowe galaktyki, - czwarty księżyc Plutona, - najstarszą supernową, a także uzupełnić wiedzę na temat powstawania planet.

Mgławica Ameryka Północna i Pelikan sfotografowane teleskopem Hubbla. OBSERWACJE PLANET Mgławica Ameryka Północna i Pelikan sfotografowane teleskopem Hubbla.

OBSERWACJE PLANET Źródło: NASA Chociaż teleskop Hubbla wciąż jeszcze działa, to w marcu 2009 roku amerykańska agencja kosmiczna agencji NASA wystrzeliła teleskop kosmiczny Kepler. Główne zadanie teleskopu to poszukiwanie ziemiopodobnych planet pozasłonecznych. Misja teleskopu miała potrwać do połowy 2016 roku, jednak w 2012 i 2013 roku teleskop uległ awarii. Nie wiadomo, czy można go jeszcze naprawić.

OBSERWACJE PLANET Czekając na wyniki obserwacji teleskopu Keplera sami możemy poobserwować niebo i błyskające na niebie planety i gwiazdy. W końcu to jedyna szansa, aby zobaczyć zamierzchłą przeszłość wszechświata.

Materiał edukacyjny wytworzony w ramach projektu „Scholaris - portal wiedzy dla nauczycieli” współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.