1
DANE INFORMACYJNE (DO UZUPEŁNIENIA) Nazwa szkoły: Zespół Szkół Komunikacji im. Hipolita Cegielskiego ID grupy: 97/61_MF_G2 Kompetencja: Matematyczno-fizyczna Temat projektowy: Zjawiska optyczne (świetlne w atmosferze) Semestr/rok szkolny: II sem. /2009-2010 2
Zjawiska optyczne (świetlne) w atmosferze
Podstawowe zjawiska optyczne to: Zjawiska optyczne to wszystkie zjawiska dotyczące oddziaływania światła z materią. Podstawowe zjawiska optyczne to: interferencja dyfrakcja rozszczepienie odbicie załamanie
INTERFERENCJA Interferencja fal nazywamy zjawisko nakładania się fal, w których zachodzi stabilne w czasie ich wzajemne wzmocnienie w jednych punktach przestrzeni, oraz osłabienie w innych, w zależności od stosunków fazowych fal. Interferować mogą tylko fale spójne, dla których odpowiadające im drgania zachodzą wzdłuż tego samego lub podobnych kierunków.
DYFRAKCJA Dyfrakcja światła polega na odchyleniu kierunku rozchodzenia się światła od pierwotnego kierunku, kiedy przechodzi ono przez niewielkie szczeliny, otwory lub natrafia na przeszkody. Kiedy promienie świetlne przechodzą przez wąską szczelinę, uginają się na boki i wiązka światła się rozszerza.
ROZSZCZEPIENIE ŚWIATŁA Rozszczepienie światła spowodowane jest różną prędkością rozchodzenia się promieni świetlnych o różnych barwach. Różna prędkość rozchodzenia się światła owocuje różnym współczynnikiem załamania światła i różnym kątem załamania.
ODBICIE ŚWIATŁA Odbicie to zmiana kierunku rozchodzenia się światła na granicy dwóch ośrodków, powodująca, że pozostaje ono w ośrodku, w którym się rozchodzi. Odbicie może dawać obraz lustrzany lub być rozmyte, zachowując tylko właściwości światła, ale nie dokładny obraz jej źródła.
ZAŁAMANIE ŚWIATŁA Załamanie to zakrzywienie promieni świetlnych przy przechodzeniu z jednego ośrodka do innego. Ogólnie: kiedy światło przechodzi z ośrodka o wyższej gęstości do drugiego o niższej załamuje się od normalnej (prostopadłej do powierzchni w miejscu przechodzenia), zaś kiedy przechodzi z ośrodka o niższej gęstości do drugiego o wyższej załamuje się do normalnej.
Zjawiska optyczne w atmosferze, które udało nam się zaobserwować
IRYZACJA UKAZUJE SIĘ W POSTACI BARWNYCH PASM NA OBRZEŻACH CIENKICH CHMUR BARWY DELIKATNE, PASTELOWE WYSTĘPUJE W CHMURACH PO TEJ SAMEJ STRONIE CO SŁOŃCE JEST OBSERWOWANA W CHMURACH ŚREDNIO WYSOKICH
ASPEKT FIZYCZNY ZJAWISKO IRYZACJI JEST TEGO SAMEGO POCHODZENIA CO WIENIEC POWSTAJE NA SKUTEK DYFRAKCJI ŚWIATŁA KOLOR DANEGO FRAGMENTU CHMURY ZALEŻY OD ROZMIARU CZĄSTEK CHMURY
ZDJĘCIE IRYZACJI Źródło: zdjęcie własne, Jagoda Kryśkowiak
GLORIA POWSTAWANIE BARWNYCH PIERŚCIENI WOKÓŁ CIENIA OBSERWATORA POWSTAJE DOOKOŁA PUNKTU POŁOŻONEGO WZGLĘDEM TARCZY CIAŁA NIEBIESKIEGO WYSTĘPUJE NA CHMURACH POŁOŻONYCH NA WPROST PRZED OBSERWATOREM LUB NIŻEJ OD NIEGO PODOBNA JEST DO WIEŃCA
ASPEKT FIZYCZNY POWSTAJE NA SKUTEK DYFRAKCJI I ODBICIA ŚWIATŁA NA KROPLACH WODY LUB KRYSZTAŁKACH LODU
ZDJĘCIE GLORII Źródło: zdjęcie własne, Marta Wojciechowska
ZDJĘCIE GLORII Źródło: zdjęcie własne, Marta Wojciechowska
TĘCZA ZESPÓŁ KONCENTRYCZNYCH ŁUKÓW, WYWOŁANYCH PRZEZ ŚWIATŁO KSIĘŻYCA LUB SŁOŃCA, PADAJĄCYCH NA ZESPÓŁ KROPEL W ATMOSFERZE OBSERWUJE SIĘ JĄ NA TLE CHMUR Z KTÓRYCH PADA DESZCZ LUB W BRYZGACH FAL MORSKICH, FONTANN I WODOSPADÓW KOLORAMI TĘCZY SĄ CZERWONY, ŻÓŁTY, INDYGO, POMARAŃCZOWY, ZIELONY, NIEBIESKI I FIOLETOWY
ASPEKT FIZYCZNY ZJAWISKO POWSTAJE NA SKUTEK ROZSZCZEPIENIA ŚWIATŁA BIAŁEGO I ODBICIA GO WEWNĄTRZ KROPEL DESZCZU WODA ROZPRASZA ŚIATŁO BIAŁE NA SKŁADOWE O RÓŻNYCH DŁUGOŚCIACH FAL (RÓŻNYCH BARWACH)
ZDJĘCIE TĘCZY Źródło: zdjęcie własne, Małgorzata Rękoś
ZDJĘCIE TĘCZY Źródło: zdjęcie własne, Alicja Stachowiak
HALO FOTOMETEOR W POSTACI PIERŚCIENI, ŁUKÓW, SŁUPÓW LUB PLAM ŚWIETLNYCH OBOK PIERŚCIENI POJAWIAJĄ SIĘ ŚWIETLISTE ŁUKI STYCZNE DO NICH, ŚWIETLISTE SŁUPY LUB KRZYŻE PRZECHODZĄCE PRZEZ TARCZĘ KSIĘŻYCA LUB SŁOŃCA
ASPEKT FIZYCZNY WYWOŁANE ZAŁAMANIEM SIĘ PROMIENI NA KRYSZTAŁKACH LODU I ODBICIEM WEWNĄTRZ KRYSZTAŁKÓW LODU ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W CHMURACH
ZDJĘCIE HALO Źródło: zdjęcie własne, Jagoda Kryśkowiak
ZDJĘCIE HALO Źródło: zdjęcie własne, Jagoda Kryśkowiak
Inne zjawiska optyczne w atmosferze
SŁUP ŚWIETLNY POJAWIA SIĘ W POSTACI PIONOWEJ KOLUMNY ŚWIETLNEJ, PRZEBIEGAJĄCEJ PRZEZ TARCZĘ SŁOŃCA SĄ ONE BARWNE, ALE GDY SŁOŃCE PRZYBIERA BARWĘ ŻÓŁTĄ, POMARAŃCZOWĄ LUB CZERWONĄ, SŁUP PRZYBIERA TEN SAM ODCIEŃ
ASPEKT FIZYCZNY ZJAWISKO POWSTAJE PRZEZ ODBICIE ŚWIATŁA OD KRYSZTAŁKÓW LODU ZAWARTYCH W CHMURACH WYWOŁUJĄ GO ZARÓWNO PŁASKIE KRYSZTAŁKI W POSTACI PŁYTEK, JAK I W KSZTAŁCIE OŁÓWKA
ZDJĘCIE SŁUPA ŚWIETLNEGO Źródło: http://astro.ia.uz.zgora.pl/~bartek/astro_kwiz3.html
WIENIEC OTACZA TARCZĘ SŁOŃCA LUB KSIĘŻYCA SKŁADA SIĘ Z AUREOLI WEWNĘTRZNEJ, POZA KTÓRĄ ZNAJDUJE SIĘ JEDEN LUB WIĘCEJ BARWNYCH PIERŚCIENI
ASPEKT FIZYCZNY POWSTAJE W WYNIKU DYFRAKCJI PROMIENI ŚWIATŁA W KROPELKACH WODY W CHMURACH BARWY POWSTAJĄ NA WSKUTEK INTERFERENCJI PROMIENIE NAPOTKAWSZY DROBNE KROPELKI, ODCHYLAJĄ SIĘ OD SWEJ DROGI I UGINAJĄ SIĘ NA NICH
ZDJĘCIE WIEŃCA Źródło: http://www.interklasa.pl/meteo/zjawiska/img/wm3.jpg
SŁOŃCE POBOCZNE JASNA PLAMA ŚWIATŁA UKAZUJĄCA SIĘ PO JEDNEJ STRONIE SŁOŃCA, LECZ ZDARZA SIĘ, ŻE SĄ DWA PO OBU STRONACH SŁOŃCA WIELKOŚĆ SŁOŃCA POBOCZNEGO JEST CZĘSTO NIEMAL TAKA SAMA JAK SŁOŃCA, A NAWET WIĘKSZA KSIĘŻYC RÓWNIEŻ MOŻE WYWOŁYWAĆ PODOBNE ZJAWISKO
ASPEKT FIZYCZNY POWSTAJĄ GDY ŚWIATŁO ZAŁAMUJE SIĘ W NORMALNYCH, HEKSAGONALNYCH KRYSZTAŁKACH LODU W POSTACI PŁYTEK, JEŻELI ICH PŁASKA POWIERZCHNIA LEŻY POZIOMO
ZDJĘCIE SŁOŃCA POBOCZNEGO Źródło: http://lo2.nazwa.pl/obserwatorium/zjawiska.htm
MIRAŻ JEST TO ZJAWISKO POLEGAJĄCE NA TWORZENIU SIĘ POZORNYCH (PODWÓJNYCH LUB WIELOKROTNYCH) OBRAZÓW BĘDĄCYCH ODBICIEM PRZEDMIOTÓW ZNAJDUJĄCYCH SIĘ NA HORYZONCIE LUB POZA NIM DZIELĄ SIĘ NA DWA RODZAJE: MIRAŻ DOLNY (OBSERWOWANY NA PUSTYNI) I MIRAŻ GÓRNY (OBSERWOWANY W WYSOKICH SZEROKOŚCIACH GEOGRAFICZNYCH)
ASPEKT FIZYCZNY POZORNY OBRAZ ODLEGŁEGO PRZEDMIOTU POWSTAJE W WYNIKU RÓŻNYCH WSPÓŁCZYNNIKÓW ZAŁAMANIA ŚWIATŁA W WARSTWACH POWIETRZA O RÓŻNEJ TEMPERATURZE, A CO ZA TYM IDZIE, GĘSTOŚCI
ZDJĘCIE MIRAŻU Źródło: http://www.prv.nowasarzyna.pl/aga/assets/images/Miraz.gif
Dziękujemy za uwagę
41