TRÓJTOROWOŚĆ METOD WYRÓWNYWANIA ODCHYLEŃ TOR ŚRODOWISKOWY I FIZJOLOGICZNY

i części torebek stawowych oraz nierównomiernym rozkładzie sił nacisku Postawa ciała to jego spionizowana pozycja, uwarunkowana nawykiem ruchowym, kształtującym się na określonym podłożu morfologicznym i funkcjonalnym oraz związanym z codzienną działalnością danego osobnika. Wady postawy mają więc źródło w sferze fizjologicznej, morfologicznej lub środowiskowej. Istotą zaburzeń w sferze fizjologicznej jest nawyk nieprawidłowej postawy. Równolegle do zmian nawyku nieprawidłowej postawy występują zaburzenia w sferze morfologicznej. Najczęściej polegają one na występowaniu dystonii mięśni zespołów współdziałających lub symetrycznych, rozciągnięciu i nadmiernemu napięciu grup więzadeł i części torebek stawowych oraz nierównomiernym rozkładzie sił nacisku i pociągania w zakresie układu kostnego kręgosłupa (prawo Delpecha – Wolfa: kość rośnie prawidłowo pod wpływem równomiernie rozłożonych sił nacisku – statycznego i dynamicznego oraz pociągania. Nadmierny nacisk powoduje zahamowanie wzrostu kości, nadmierne pociąganie – pobudzenie wzrostu kostnego).

Czynnik morfologiczny, fizjologiczny Warunki środowiska zewnętrznego, w jakich dziecko przebywa, mają również znaczny wpływ na jego postawę. Organizacja właściwych warunków środowiska zależy od świadomości i aktywności jego organizatorów – rodziców i nauczycieli. Czynnik morfologiczny, fizjologiczny i środowiskowy muszą być równolegle uwzględniane w doborze metod postępowania wyrównawczego.

WIEDZIEĆ - CHCIEĆ - CZUĆ - UMIEĆ TOR FIZJOLOGICZNY KSZTAŁTOWANIE NAWYKU PRAWIDŁOWEJ POSTAWY – REEDUKACJA POSTURALNA Fazy reedukacji posturalnej: Pierwsza faza – uświadomienie dziecku jego defektu. Druga faza – umiejętność skorygowania wady poprzez przyswojenie korekcji lokalnych, a następnie globalnych. Trzecia faza – wyrabianie wytrzymałości posturalnej (zdolność do długotrwałego utrzymywania skorygowanej postawy). Czwarta faza – utrwalenie nawyku prawidłowej postawy w różnych warunkach zbliżonych do życia codziennego automatycznie (bez udziału ciągłej kontroli świadomości). WIEDZIEĆ - CHCIEĆ - CZUĆ - UMIEĆ

UŚWIADOMIENIE DEFEKTU I OPANOWANIE KOREKCJI POSTURALNYCH Jest to zadanie dość trudne ze względu na wadliwą priopriorecepcję. Dlatego należy wykorzystywać metodę kontroli wzrokowej w tzw. autokorekcji wizualnej przed lustrem. Korekcje lokalne polegają na poprawieniu układu poszczególnych segmentów (miednicy, barków). Pozycje wyjściowe należy dobierać wg zasady „od łatwego do trudnego”. Najłatwiejszymi są pozycje wymuszające samorzutnie (przede wszystkim na skutek działania siły ciężkości) poprawność poszczególnych elementów postawy ciała. Korekcje globalne początkowo prowadzi się przez następcze łączenie korekcji lokalnych, następnie – jednoczesne. Ostateczną formą jest utrudnienie ich utrzymania różnego rodzaju ruchami oraz przemieszczaniem się (warunki zbliżone do czynności życia codziennego).

WYTRZYMAŁOŚĆ POSTURALNA I AUTOMATYZACJA Dla obu tych faz niezbędny jest prawidłowy podkład morfologiczny: właściwa ruchomość stawowa oraz zabezpieczenie jej odpowiednim napięciem i siłą mięśni. Kształtowanie wytrzymałości na tym etapie polega na stosowaniu ćwiczeń wybiórczych (analitycznych) oraz przede wszystkim syntetycznych (wielostronnych), o narastającym stopniu trudności. Doskonale nadają się do realizacji tego zadania gry i zabawy, a także sporty uzupełniające ze względu na przeniesienie uwagi, co stwarza warunki do automatyzacji nawyku.

ROLA ZWIĘKSZANIA RUCHOMOŚCI STAWOWEJ I WZMACNIANIA MIĘŚNI W PROCESIE REEDUKACJI POSTURALNEJ Możliwość skorygowania postawy uzależniona jest w dużej mierze od ruchomości stawowej. W przypadku osobników charakteryzujących się dużą gibkością stosowanie w reedukacji posturalnej pozycji hiperkorekcyjnych i ćwiczeń rozciągających jest przeciwwskazane. W przypadkach z ograniczeniem ruchomości, warunkiem dokonania korekcji postawy jest przywrócenie ruchomości.

RUCHOMOŚĆ STAWOWA A WZMACNIANIE WYBRANYCH ZESPOŁÓW MIĘŚNIOWYCH Często popełnianym błędem w gimnastyce korekcyjnej jest zbyt wczesne wzmacnianie wybranych zespołów mięśniowych, zanim dziecko opanuje umiejętność korygowania własnych błędów. Efektem takiego postępowania są silne mięśnie stabilizujące nieprawidłowy układ segmentów ciała. Obowiązuje w związku z tym przestrzeganie zasady: przed wzmacnianiem należy doprowadzić do pełnej korekcji wszystkich składowych postawy, a w czasie wykonywania ćwiczenia wielkość oporu jest uzależniona od zdolności utrzymywania postawy skorygowanej.