TURCJA

Gdzie się wybieramy?

Trochę o tym pięknym mieście… Największe i najludniejsze miasto Turcji i jej centrum kulturalne, handlowe oraz finansowe. Rozciąga się od północnego wybrzeża morza Marmara po obu stronach Bosforu, cieśniny morskiej między Morzem Śródziemnym a Morzem Czarnym. Położenie zarówno w europejskiej Tracji, jak i azjatyckiej Anatolii sprawia, że Stambuł jest jedną z dwóch (obok rosyjskiego miasta Magnitogorsk) metropolii świata znajdujących się na dwóch kontynentach. Jedno z największych miast świata, stolica prowincji (il) İstanbul. Rozwinięty ośrodek przemysłowy, wytwarzający około ¼ produkcji kraju. Główne centrum finansowe Turcji, siedziba kilkudziesięciu banków i giełdy papierów wartościowych. Siedziba 5 uniwersytetów, z których najstarszy –Uniwersytet Stambulski – został założony w 1453.

  Pierwsza nazwa miasta – Bizancjum, pochodziła od imienia jego założyciela – Byzasa. W III wieku n.e. miasto nosiło nazwę Augusta Antonina, na cześć syna Septymiusza Sewera – Antoniusza. Cesarz Konstantyn I Wielki zmienił nazwę miasta na Nova Roma, czyli Nowy Rzym, jednocześnie gruntownie przebudowując miasto. Inne nazwy z tego okresu to: Wschodni Rzym, Drugi Rzym, Roma Constantinopolitana. Nazwa Konstantynopol, czyli „Miasto Konstantyna”, została po raz pierwszy użyta przez cesarza Teodozjusza II i stała się oficjalną nazwą miasta przez cały okres bizantyjski, używaną również w czasach Imperium osmańskiego. W roku 1930 rząd turecki wystąpił z apelem do państw zachodnich o zaprzestanie używania formy Konstantynopol, a używanie tylko jednej nazwy – a mianowicie Istanbul, jednocześnie wymuszając stosowanie tej nazwy nowym prawem pocztowym. W Imperium Osmańskim oraz w świecie arabskim miasto to istniało również pod nazwą Kostantiniyye. Nazwa Stambuł (İstanbul) pochodzi od zniekształconego w ustach Turków wyrażenia greckiego εἰςτὴν πόλιν eis ten polin, co znaczy do miasta. „Miastem” nazywali Bizantyjczycy stolicę cesarstwa, w czasach Konstantyna Wielkiego uważaną za najludniejsze miasto świata. Frazą eis ten polinludy wschodu (Ormianie, Persowie, a za nimi Turcy) określały kierunek podróży do Konstantynopola od wielu wieków.

Stambuł położony jest nad cieśniną Bosfor i Morzem Marmara Stambuł położony jest nad cieśniną Bosfor i Morzem Marmara. Zachodnia część miasta znajduje się w Europie, wschodnia natomiast w Azji (oprócz Stambułu, jedynym miastem przez które przebiega umowna granica Europy i Azji jest Magnitogorsk). Powierzchnia Stambułu wynosi 1539 km² kwadratowych, zaś cała prowincja – 6220 km². Miasto tworzą trzy części: część azjatycka oraz po stronie europejskiej Półwysep leżący na południe od Złotego Rogu oraz dzielnica Galata z tzw. Nowym Miastem. W części europejskiej znajdują się instytucje handlowe, zaś część azjatycka ma charakter dzielnicy mieszkaniowej.

Obszar półwyspu odpowiada położeniu XV-wiecznego Konstantynopola, dzisiaj znajdują się tu dzielnice Eminönü oraz Fatih. Półwysep otacza od południa Morze Marmara, a od wschodu cieśnina Bosfor. Na Półwyspie znajdują się największe kościoły, najwspanialsze meczety i największe muzea. Na dwóch z siedmiu wzgórz, na których leży Stambuł, zbudowano Pałac Topkapı i Meczet Sultanahmet. Tu znajduje się również Hipodrom, Hagia Sofia. Stare miasto jest otoczone murami miejskimi pochodzącymi z IV i V n.e. Mają kilka części: część nadmorska leży nad Morzem Marmara, lądowa ciągnie się od Yedikule aż do Złotego Rogu. Na północ od Złotego Rogu znajdują się historyczne dzielnice Beyoğlu i Beşiktaş, z pałacami sułtańskimi, willami: Ortaköy, Bebek położonymi nad brzegiem cieśniny. Na brzegu Bosforu, zarówno po stronie europejskiej, jak i azjatyckiej, bogaci Stambulczycy budowali luksusowe wille, zwane yalı, służące za letnie rezydencje.

Turecka kuchnia Tureckie dania składają się przede wszystkim z mięsa i świeżych warzyw, takich jak bakłażan (patlcan), ogórek (salatlk), dynia (kabak), papryka (biber) i wreszcie pomidor (domates), ziemniak (patates) oraz cebula (soan). Ponieważ Koran zabrania jedzenia wieprzowiny, jako mięsa ze zwierzęcia nieczystego, dania mięsne ograniczają się do jagnięciny (kuzu) i wołowiny (sr), które prawie zawsze są grillowane na ruszcie (zgara) albo przygotowane jako kebab. Do tego dochodzi jeszcze pieczony kurczak (kzarmtavuk), a na wybrzeżu ryba (balk) pod wieloma postaciami. Jest kilka podstawowych przysmaków, bez spróbowania których nie możemy z Turcji wyjechać. Oto one: DönerKebap - któż z nas nie jadł choćby raz w życiu kebabu sprzedawanego na ulicach wszystkich miast Polski? Pewien XIX-wieczny kucharz z Bursy o imieniu Aleksander wpadł na pomysł zbudowania pionowego rusztu, na którym zaczął opiekać nadzianą na miecz jagnięcinę, a po przypieczeniu wierzchniej warstwy odkrawał cieniutkie jej paseczki. Potrawa ta bardzo szybko przyjęła się w całej Turcji, a obecnie jest daniem narodowym. Dönerkebap podawany jest w małej budce na rogu i w najlepszych restauracjach. Spośród rozlicznych jego odmian najbardziej popularną i oryginalną jest chyba IskenderKebap - paseczki mięsa wymieszane z chlebem i sosem pomidorowym, podawane na talerzu obok jogurtu i warzywnej sałatki.

Köfte - mięsne pulpeciki, coś w rodzaju polskich mielonych, tylko o wiele mniejsze. Są przyrządzane na kilka sposobów, przeważnie opala się je na poziomym ruszcie (izgara). Jadane z chlebem, ryżem, ziemniakami i sałatką, stanowią ciekawe urozmaicenie tureckiej kuchni. Popularną odmianą są InegölKöftesi oraz Izmir Köftesi przyrządzane wg. tamtejszych przepisów. Pide - słynna "turecka pizza". Płaski chleb jest przypiekany w piecu, a na niego kładzie się ser, mielone mięso i warzywa. Pide mogą być małe i okrągłe (zawsze cienkie) lub duże i podłużne. W zależności od fantazji właściciela lokalu pide może mieć naprawdę ciekawy smak, a poza tym danie to jest tanie i pożywne. Cieńszą, mniejszą i tańszą odmianą pide jest lahmacun (przypomina nieco naleśnik), który przeważnie bywa od pide ostrzejszy. Lahmacuna kupimy w specjalnych lokalach lub na ulicy. Patlcan - czyli po prostu bakłażan. Oczywiście nie chodzi o jedzenie surowego bakłażana, ale odpowiednio przyrządzonego. Warto wiedzieć, że bakłażan jest najważniejszym bodajże warzywem w Turcji, a liczba dań z jego współudziałem lub solo jest wprost niewiarygodna. Najpopularniejszą potrawą z bakłażanów jest Imam bayld (omdlały imam). Danie to składa się ze smażonych bakłażanów nadziewanych masą z pomidorów, cebuli i czosnku, czasami z dodatkiem baraniny, zalanych zimnym jogurtem. Börek - potrawa, którą jada się na śniadanie lub deser; rodzaj francuskiego ciasta, przekładanego białym serem, mięsem, kapustą i zawsze zalanego masłem. Na śniadanie preferuje się börek solo, również polany masłem i dodatkowo posypany cukrem pudrem.

O czym marzymy? Marzymy o tym, aby na własne oczy zobaczyć ten piękny kraj, zobaczyć wszystkie miejsca, które można było obejrzeć na prezentacji, nawiązać nowe znajomości, dowiedzieć się o kulturze innych ludzi. Mamy nadzieję, iż następnym razem będziemy mogli pokazać nasze własne zdjęcia, naszymi oczami pokazać, co gra nam w duszy. Dziękujemy serdecznie za obejrzenie prezentacji 