Postępowanie sądowoadministracyjne Copyright by Dariusz R. Kijowski Weryfikacja wyroków Środki odwoławcze Wykonywanie orzeczeń sądów administracyjnych Wznowienie psa Postępowanie sądowoadministracyjne Copyright by Dariusz R. Kijowski

Weryfikacja wyroków przez wsa wsa ma prawo dokonać rektyfilacji wyroku, tj.: sprostować z urzędu (i na wniosek – DRK) niedokładności, błędy pisarskie albo rachunkowe lub inne oczywiste omyłki w wyroku (156.1.) – postanowieniem uzupełnić (wyrokiem lub postanowieniem) wyrok na wniosek strony psa (157.1.) rozstrzygnąć (postanowieniem na niejawnym posiedzeniu) wątpliwości co do jego treści (158)

Weryfikacja wyroków przez wsa Sprostowanie może dotyczyć tylko oczywistych omyłek wyroku, nie może zastępować zmian rozstrzygnięcia co do istoty sprawy (w zakresie przedmiotowym i podmiotowym), które podlegają procedurze odwoławczej Sprostowanie niedokładności (nieścisłości) może obejmować właściwe oznaczenie stron czy też dokładne wymienienie podmiotów postępowania lub pełnej ich nazwy

Rektyfikacja wyroków Strona może, w ciągu czternastu dni od doręczenia wyroku z urzędu, a gdy wyroku nie doręcza się stronie - od dnia ogłoszenia , zgłosić wniosek o uzupełnienie wyroku, jeżeli sąd nie orzekł o całości skargi albo nie zamieścił w wyroku dodatkowego orzeczenia, które według przepisów ustawy powinien był zamieścić z urzędu (np. klauzuli o wstrzymaniu wykonania uchylonego aktu, o zasądzeniu i zwrocie kosztów postępowania)

Rektyfikacja wyroków Rozpoznanie wniosku o uzupełnienie może odbyć się na posiedzeniu niejawnym (157.2.) Wyrok jest uzupełniany wyrokiem, chyba że dotyczy to klauzuli o zwrocie kosztów postępowania (157.3.)

Rektyfikacja wyroków Konieczność dokonania wykładni wyroku zachodzi wówczas, gdy jego treść jest sformułowana w sposób niejasny, który może budzić wątpliwości, co do samego rozstrzygnięcia, zakresu powagi rzeczy osądzonej, a także sposobu jego wykonania (IOZ 406/08) – ale uwaga!!! w ramach żądania wykładni wyroku nie mieści się żądanie uzyskania wyjaśnień co do dalszego prowadzenia postępowania oraz sposobu ponownego rozstrzygnięcia sprawy (I OZ 427/08) – i bądź tu mądry…

Rektyfikacja wyroków a środki odwoławcze Wniosek o sprostowanie, uzupełnienie lub wykładnię wyroku nie ma wpływu na bieg terminu do wniesienia środka zaskarżenia (159) Co do zasady nie jest możliwe łączne składanie ww. wniosków ze środkami odwoławczymi, z uwagi na różną właściwość rzeczową adresatów tych środków (tylko sprostowania wyroku wsa może dokonać NSA w zw. z art. 156.3.) - Dauter

Prawomocność orzeczeń  Orzeczenie sądu (wyrok, postanowienie, zarządzenie przewodniczącego) staje się prawomocne, jeżeli nie przysługuje co do niego środek odwoławczy (168.1.) – tj. skarga kasacyjna lub zażalenie postanowienia podlegające rozpoznaniu przez Naczelny Sąd Administracyjny, gdy Sąd ten rozpoznaje sprawę, w której je wydano, nie stają się prawomocne mimo niedopuszczalności ich odrębnego zaskarżenia (168.2.)

Prawomocność orzeczeń jeżeli zaskarżono tylko część orzeczenia, staje się ono prawomocne w części pozostałej z upływem terminu do zaskarżenia, chyba że NSA może z urzędu rozpoznać sprawę także w tej części (168.3. – np. gdy stwierdzi nieważność postępowania) orzeczenie staje się prawomocne jedynie wówczas, gdy nie wniesiono w terminie środka odwoławczego od orzeczenia, w stosunku do którego termin ten rozpoczął swój bieg

Prawomocność orzeczeń Ustalając, czy orzeczenie jest prawomocne warto pamiętać o sposobie obliczania terminu (83.2. ppsa) – gdy termin do wniesienia środka odwoławczego upływa w sobotę, orzeczenie staje się prawomocne we wtorek

Prawomocność orzeczeń Gdy w sprawie uwzględniono skargę, a doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem z urzędu wielu podmiotom uprawnionym do jego doręczenia nastąpiło w różnych terminach – decydujące znaczenie ma ostatnie doręczenie W razie cofnięcia środka odwoławczego, zaskarżone orzeczenie uprawomocnia się z chwilą wydania postanowienia przez NSA o umorzeniu postępowania przed tym sądem na podstawie art. 161 § 1 pkt 1 w zw. z art. 193 ppsa

Prawomocność orzeczeń  prawomocność orzeczenia stwierdza wsa – na posiedzeniu niejawnym (a dopóki akta sprawy znajdują się w Naczelnym Sądzie Administracyjnym - ten Sąd) – działając na wniosek strony albo z urzędu, gdy zwraca organowi administracji publicznej akta administracyjne sprawy po uprawomocnieniu się orzeczenia sądu pierwszej instancji (z art. 286.1. ppsa wynika, że ma dołączyć do akt wyrok opatrzony klauzulą prawomocności)

Prawomocność orzeczeń prawomocność orzeczenia może być uchylona na skutek przywrócenia terminu do: 1) wniesienia środka zaskarżenia od tego orzeczenia; 2)złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia; 3) dokonania czynności polegającej na usunięciu braków środka zaskarżenia; a także - na skutek uwzględnienia skargi o wznowienie postępowania ( M. Sychowicz)

Prawomocność orzeczeń w przypadku wniesienia w terminie środka odwoławczego, ale niedopuszczalnego, np. z braku przymiotu strony, orzeczenie sądu pierwszej instancji uprawomocnia się z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o odrzuceniu tego środka (Dauter)

Prawomocność orzeczeń orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy i inne organy państwowe, a w przypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby (170)

Związanie prawomocnym orzeczeniem Moc wiążąca wyroku określona w art. 170 p.p.s.a. oznacza, że dana kwestia prawna kształtuje się tak, jak stwierdzono w prawomocnym orzeczeniu. Zatem w kolejnym postępowaniu, w którym pojawia się dana kwestia, nie może być już ona ponownie badana (? – DRK). Istota bowiem mocy wiążącej prawomocnego orzeczenia sądu wyraża się w tym, że także inne sądy i inne organy państwowe, a w wypadkach przewidzianych w ustawie także inne osoby muszą brać pod uwagę fakt istnienia i treść prawomocnego orzeczenia sądu (II OSK 152/07)

Związanie prawomocnym orzeczeniem Skutkiem zasady mocy wiążącej prawomocnego orzeczenia jest to, że przesądzenie we wcześniejszym wyroku kwestii o charakterze prejudycjalnym oznacza, że w postępowaniu późniejszym ta kwestia nie może być już w ogóle badana (?...a nie „przedmiotem oceniania i rozstrzygania”?) II OSK 152/07, ale …

Związanie prawomocnym orzeczeniem Są odmienne wyroki (czy „wypadki?”): „Związanie innych sądów prawomocnym orzeczeniem dotyczy samej sentencji orzeczenia, rozstrzygnięcia, a nie poglądów prawnych wyrażonych w jego uzasadnieniu, motywów tego rozstrzygnięcia” I SA/Bd 779/08 podobnie Dauter z powołaniem się na orzecznictwo SN, jednak nie dot. spraw sądowoadministracyjnych

Związanie prawomocnym orzeczeniem Ocena prawna wiąże w danej sprawie, natomiast związanie prawomocnym wyrokiem może odnosić się do innych postępowań w zakresie, w jakim rozstrzyga określoną kwestię prawną, która ma znaczenie dla rozstrzygnięcia w innej sprawie (II GSK 104/05) – nie za daleko? Verte!

Związanie prawomocnym orzeczeniem Jeżeli prawomocnym wyrokiem sądu administracyjnego w sprawie ze skargi na decyzję wydaną w postępowaniu zwyczajnym rozstrzygnięto, że określona osoba nie jest stroną w tej sprawie, to związanie takim wyrokiem oznacza, że nie można w postępowaniu nadzwyczajnym dotyczącym tej samej sprawy wbrew temu wyrokowi twierdzić, że ta osoba jest stroną (IIGSK104/05)

Prawomocność wyroku a prawomocność aktu administracyjnego W wyniku prawomocnego oddalenia skargi zaskarżonemu aktowi można przypisać cechę „prawomocności”, którą posługują się niektóre przepisy prawa Jeżeli przepis prawa wskazuje, że regulowana nim sytuacja zależy od istnienia prawomocnej decyzji, należy rozumieć przez to akt, na który skarga do sądu została prawomocnie oddalona, albo co do którego bezskutecznie upłynął termin do jej zaskarżenia do sądu.

Prawomocność wyroku a prawomocność aktu administracyjnego Prawomocne decyzje i postanowienia nie mogą być uznane za nieważne w trybie administracyjnym przez organ administracji, ale nie można wykluczyć wznowienia postępowania administracyjnego nimi zakończonego

Prawomocność wyroku a prawomocność aktu administracyjnego Uchylenie formalnie prawomocnej decyzji w trybie wznowienia postępowania możliwe jest w przypadku ujawnienia po wyroku sądu okoliczności, które nie były i mogły być przedmiotem rozpoznania przez SA Nie należą do tej kategorii przesłanki wznowienia, o których mowa w art. 145 § 1 pkt 3,4 i 6 Kpa (podobnie Woś, Kiełkowski, Chróścielewski i Tarno)

Powaga rzeczy osądzonej wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku ze skargą stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia (171 ppsa) Powaga rzeczy osadzonej jest przeszkodą ponownego rozpoznawania i rozstrzygania co do istoty sprawy w takim zakresie, w jakim była przedmiotem rozstrzygnięcia, a jej naruszenie – powodem nieważności postepowania

Powaga rzeczy osądzonej Skargę dotyczącą sprawy prawomocnie rozstrzygniętej sąd ma obowiązek odrzucić Wprawdzie powaga rzeczy osądzonej obejmuje sentencję orzeczenia, jednak biorąc pod uwagę, że istota sądowej kontroli wyraża się w ocenie prawnej, ta zaś wyrażona jest w uzasadnieniu, to na zakres powagi rzeczy osądzonej w rozumieniu art. 171 p.p.s.a. wskazują motywy wyroku (I OSK 1074/07)

Powaga rzeczy osądzonej Ustalenie zakresu powagi rzeczy osądzonej ma niezmiernie istotne znaczenie z punktu widzenia podstaw zaskarżenia. Stanowi bowiem jedną z przyczyn nieważności postępowania (art. 183 § 2 pkt 3 p.p.s.a.). Dlatego też w sytuacji, gdy istnieje wątpliwość, czy sprawa o to samo roszczenie między tymi samymi stronami została już prawomocnie osądzona, zaskarżone kasacją orzeczenie podlega uchyleniu, a sprawa przekazana do ponownego rozpatrzenia, niezależnie od powołanej podstawy zaskarżenia

Nieważność prawomocnych orzeczeń  Naczelny Sąd Administracyjny unieważnia prawomocne orzeczenie sądu administracyjnego wydane w sprawie, która ze względu na osobę lub przedmiot nie podlegała orzecznictwu sądu administracyjnego w chwili orzekania i odrzuca skargę, jeżeli orzeczenie to nie może być wzruszone w trybie przewidzianym w ustawie(172).

Nieważność prawomocnych orzeczeń O nieważności NSA orzeka na wniosek Prezesa NSA , a do rozpoznania wniosku stosuje się odpowiednio przepisy o rozpoznaniu skargi kasacyjnej (172) wyrok w sprawie unieważnienia zapada na rozprawie, w składzie trzech sędziów wyrok taki powinien zawierać dwa rozstrzygnięcia: pierwsze unieważniające orzeczenie sądu administracyjnego i drugie - odrzucające skargę.

Środki odwoławcze w psa Od wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie, wydanego przez wojewódzki sąd administracyjny, przysługuje skarga kasacyjna do NSA, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej (173)

Środki odwoławcze w psa Postanowieniami kończącymi postępowanie w sprawie są postanowienia o: odrzuceniu skargi do wsa i skargi kasacyjnej odrzuceniu skargi o wznowienie psa umorzeniu postępowania

Środki odwoławcze w psa Wyjątkowymi postanowieniami kończącymi postępowanie, na które nie przysługuje skarga kasacyjna, lecz zażalenie, są: 1) postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej 2) postanowienia odrzucające zażalenie na odrzucenie skargi kasacyjnej (np. z powodu wniesienia zażalenia po terminie albo wskutek jego nieopłacenia) oraz 3) postanowienia odmawiające sporządzenia uzasadnienia wyroku (art. 194 § 1 pkt 4, 7 i 8 ppsa)

Środki odwoławcze w psa Uprawnionymi do wniesienia skargi kasacyjnej są: strona Prokurator Rzecznik Praw Obywatelskich

Środki odwoławcze w psa brak jest jednolitości poglądów co do istoty skargi kasacyjnej i charakteru postępowania w sprawie jej rozpoznania skargę kasacyjną można traktować jako zwykły środek zaskarżenia (model apelacyjny) albo jako środek nadzwyczajny (model kasacyjny) Konstytucja RP nakazuje ukształtowanie postępowań sądowych jako min. Dwuinstancyjnych (Art..176)

Środki odwoławcze w psa – istota skargi kasacyjnej Powołujący się na przepis art. 183 ppsa twierdzą, że skarga kasacyjna nie powoduje obowiązku ponownego rozpatrzenia sprawy przez NSA, a jedynie konieczność oceny, czy wsa nie naruszył prawa w zakresie zarzutów zgłoszonych przez skarżącego, a z urzędu – tylko pod kątem nieważności postępowania (Gruszczyński, Dauter, Adamiak)

Istota skargi kasacyjnej  Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania (183.1, przypadki nieważności postepowania wylicza wyczerpująco art. 183.2.)

Środki odwoławcze w psa Przytoczenie podstaw kasacyjnych, rozumiane jako wskazanie przepisów, które - zdaniem wnoszącego skargę kasacyjną - zostały naruszone przez wojewódzki sąd administracyjny, nakłada na Naczelny Sąd Administracyjny, stosownie do art. 174 pkt 1 i 2 oraz art. 183 § 1 p.p.s.a., obowiązek odniesienia się do wszystkich zarzutów przytoczonych w podstawach kasacyjnych (I OPS 10/09)

Środki odwoławcze w psa powołujący się na art. 176 Konstytucji RP wywodzą, że wynika z niej obowiązek powtórnego rozpoznania przez NSA sprawy sądowoadministracyjnej (Tarno, Rząsa,DRK) w judykaturze dominuje pogląd, że NSA ma ograniczyć się do rozpatrzenia zasadności zarzutów naruszenia przepisów wskazanych przez wnoszącego skargę kasacyjną (∞)

Środki odwoławcze w psa Ostatnio pojawiła się nieco odmienna tendencja: „W świetle art. 183 § 1 oraz art. 134 § 2 w związku z art. 193 ppsa jest dopuszczalne zastosowanie przez NSA z urzędu art. 189 tej ustawy, polegające na uchyleniu orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego i odrzuceniu skargi, niezależnie od zarzutów podniesionych w skardze kasacyjnej i przy braku przesłanek nieważności postępowania sądowego (uchwała NSA w prawie II GPS 5/09) albo …

Środki odwoławcze w psa W sytuacji, w której po wniesieniu skargi kasacyjnej przez stronę Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z Konstytucją aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane zaskarżone orzeczenie, jeżeli niekonstytucyjny przepis nie został wskazany w podstawach kasacyjnych, Naczelny Sąd Administracyjny powinien zastosować bezpośrednio przepisy art. 190 ust. 1 i 4 Konstytucji RP i uwzględnić wyrok Trybunału nie będąc związanym treścią art. 183 § 1 p.p.s.a. (uchwała NSA w sprawie I OPS 9/09)

Środki odwoławcze w psa Można odnieść wrażenie, że zwolennicy poglądu o ściśle kasacyjnym charakterze postępowania przed NSA nie dostrzegają konieczności wykładni ustaw zgodnej z konstytucją i bezzasadnie dopatrują się w nakazie orzekania w granicach skargi kasacyjnej nakazu orzekania w granicach zarzutów i żądań skarżącego, a to nie to samo. Ma to związek z wyrokiem TK SK 11/99 i SK 63/05

Środki odwoławcze w psa – podstawy skargi kasacyjnej skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach: naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie; naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (174)

Podstawy skargi kasacyjnej Naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię nastąpić może w sytuacji, gdy sąd I instancji zaakceptuje i uzna za prawidłowe mylne rozumienie przepisu przez organy administracji. Stawiając taki zarzut w skardze kasacyjnej strona winna, zatem nie tylko wskazać, jak dany przepis prawa winien być odczytywany, ale również wyjaśnić, dlaczego interpretacja przepisu zaakceptowana przez sąd jest niewłaściwa (II FSK 662/07).

Podstawy skargi kasacyjnej Zarzut błędnej wykładni prawa materialnego może być formułowany wówczas, gdy w ocenie wnoszącego skargę kasacyjną, stan faktyczny został ustalony w sposób niewadliwy. Jeżeli natomiast skarżący uważa, że ustalenia faktyczne były błędne to zarzut naruszenia prawa materialnego jest co najmniej przedwczesny. Naruszenie prawa materialnego nie może polegać na wadliwym ustaleniu faktu (II OSK 816/07).

Podstawy skargi kasacyjnej Chcąc kwestionować wyrok poprzez zarzut naruszenia prawa materialnego na skutek wadliwego zastosowania określonego przepisu, należy, wskazując na ustalony stan faktyczny, powiązać go z określonym przepisem prawa materialnego, do którego ten stan powinien być przyporządkowany, a nie został lub wyjaśnić dlaczego ustalony stan prawny został błędnie przyporządkowany określonej normie (podobnie NSA w sprawie II GSK 236/08).

Podstawy skargi kasacyjnej Przepisami prawa materialnego w rozumieniu art. 174 pkt 1 ppsa mogą być także przepisy zawarte w Kpa lub w OP – np. wskayzjące przypadki, w jakich stwierdza się niewazność decyzji, prostuje ją, „wygasza” (por. np. wyroki w sprawach: II OSK 887/06, II OSK 568/07, II OSK 920/06)

Podstawy skargi kasacyjnej Skoro uregulowanie statusu strony postępowania administracyjnego należy wywodzić z przepisów prawa materialnego, to uznać należy, że art. 28 k.p.a. oraz precyzujący go art. 29 k.p.a. są przepisami prawa materialnego. II OSK 634/06

Podstawy skargi kasacyjnej Dopuszczalne jest zarzucenie w ramach podstawy kasacyjnej z art. 174 pkt 1 p.p.s.a. obydwu form naruszenia prawa materialnego, w sytuacji gdy niewłaściwe zastosowanie przepisu prawa było konsekwencją jego błędnej wykładni (I GSK 236/07), ale dominuje odmienny pogląd:

Podstawy skargi kasacyjnej Zarzut niewłaściwego zastosowania prawa nie obejmuje zarzutu błędnej wykładni, co wynika z odmiennej treści każdego z tych pojęć i alternatywnego ujęcia każdej z postaci naruszenia prawa materialnego. Każda z tych postaci naruszeń wymaga odrębnego uzasadnienia (II OSK 1505/06)

Podstawy skargi kasacyjnej Podnosząc w skardze kasacyjnej zarzut, że sąd rozpoznając sprawę zastosował nie ten przepis prawa materialnego, który powinien być zastosowany, skarżący powinien wskazać przepis właściwy jako podstawę materialną i uzasadnić, dlaczego ten właśnie przepis powinien lec u podstaw kwestionowanego rozstrzygnięcia (II GSK 163/07)

Podstawy skargi kasacyjnej Brak skutecznego zarzutu naruszenia przepisów postępowania uniemożliwia skuteczne kwestionowanie zastosowania prawa materialnego. Błędne zastosowanie (bądź niezastosowanie) przepisów materialnoprawnych zasadniczo każdorazowo pozostaje w ścisłym związku z ustaleniami stanu faktycznego sprawy. (II OSK 574/07)

Podstawy skargi kasacyjnej W konsekwencji oznaczać to będzie brak możliwości skutecznego powoływania się na zarzut niewłaściwego zastosowania prawa materialnego, o ile równocześnie nie zostaną także zakwestionowane ustalenia faktyczne, na których oparto zaskarżone rozstrzygnięcie (II OSK 574/07)

Podstawy skargi kasacyjnej zarzut naruszenia przepisów postępowania powinien wskazywać jakie przepisy psa naruszył wsa i w jaki sposób mogły one wpłynąć na wynik postępowania wsa nie można zarzucić tylko naruszenia przepisów postępowania administracyjnego, ale …

Podstawy skargi kasacyjnej jeżeli w wyniku błędnej wykładni tych przepisów doszło do uwzględnienia lub oddalenia skargi, należy zarzucić sądowi naruszenie przepisu wskazanego w wyroku jako podstawa uwzględnienia lub oddalenia skargi – np. art. 145 § 1 pkt 1 lit b lub c, albo - art. 151 ppsa, w powiązaniu z tymi przepisami procedury administracyjnej, których naruszenia sąd się błędnie dopatrzył lub nie zauważył.

Podstawy skargi kasacyjnej Artykułowi 151 p.p.s.a. - jako przepisowi z zakresu procedury sądowoadministracyjnej - przypisać należy charakter przepisu prawa procesowego, aby przepis art. 151 p.p.s.a. mógł stanowić samodzielną podstawę kasacyjną niezbędne jest jednoczesne wskazanie, jakich, mających wpływ na wynik sprawy, naruszeń przepisów prawa materialnego sąd pierwszej instancji się nie dopatrzył (II GSK 667/08) –

Podstawy skargi kasacyjnej także pominięcie przez wsa istotnych naruszeń prawa procesowego przez oap można łączyć z zarzutem naruszenia art. 151 ppsa – podstawę kasacji należy wówczas połączyć z zarzutem naruszenia odpowiedniego przepisu postępowania

Podstawy skargi kasacyjnej Pojęcie "mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy" z art. 174 pkt 2 p.p.s.a., należy wiązać tylko z hipotetycznymi następstwami uchybień przepisom postępowania, co oznacza, że skarżący powinien uzasadnić, iż następstwa stwierdzonych uchybień były na tyle istotne, że kształtowały lub współkształtowały treść kwestionowanego orzeczenia (II FSK 638/08).

Podstawy skargi kasacyjnej Za trafny trzeba będzie uznać zarzut naruszenia przez sąd pierwszej instancji art. 3 § 1 (obowiązek kontroli oap) i art. 141 § 4 ppsa (obowiązek uzasadniania motywów wyroku), poprzez brak ustosunkowania się w treści uzasadnienia wyroku do argumentów podnoszonych w skardze (II OSK 1248/08)

Podstawy skargi kasacyjnej Zarzut pominięcia części materiału dowodowego nie może być skutecznie podnoszony w ramach zarzutu naruszenia art. 133 § 1 ppsa .Należy wówczas postawić zarzut naruszenia art. 141 § 4 ppsa, polegający na przedstawieniu stanu sprawy niezgodnie z ze stanem rzeczywistym II FSK 287/08

„Przymus adwokacki” przed NSA Skarga kasacyjna powinna być sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego, chyba że skargę kasacyjną sporządza sędzia, prokurator, notariusz, radca Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa albo profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych, będący stroną, jej przedstawicielem lub pełnomocnikiem albo jeżeli skargę kasacyjną wnosi prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich (175.1-2).

„Przymus adwokacki” przed NSA Skarga kasacyjna może być sporządzona przez: doradcę podatkowego - w sprawach obowiązków podatkowych (a celnych?); rzecznika patentowego - w sprawach własności przemysłowej (175.3.). Przymus ogranicza się do „sporządzenia” skargi – strona sama może ją wnieść i przed NSA występować sama

„Przymus adwokacki” przed NSA Podmioty upoważnione zgodnie z art. 175 p.p.s.a. do sporządzenia skargi kasacyjnej nie mają jednoczesnej legitymacji, by podejmować za stronę jakiekolwiek inne czynności. Wszelkie doręczenia winny być w takiej sytuacji kierowane do strony osobiście, tak jak nakazuje art. 67 § 1 ppsa (I OZ 727/08 ).

Konstrukcja skargi kasacyjnej  Skarga kasacyjna powinna czynić zadość wymaganiom przepisanym dla pisma w postępowaniu sądowym oraz zawierać: oznaczenie zaskarżonego orzeczenia ze wskazaniem czy jest ono zaskarżone w całości, czy w części, przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie, wniosek o uchylenie lub zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia lub zmian – (176) Pkt 1 i 3 to są właśnie wyznaczniki granic skargi , ale judykatura przyjmuje, że granice to cały art. 176

Tryb wnoszenia skargi kasacyjnej Skargę kasacyjną wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony wyrok lub postanowienie, w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia stronie odpisu orzeczenia z uzasadnieniem (177.1.)

Tryb wnoszenia skargi kasacyjnej  Termin do wniesienia skargi kasacyjnej dla stron wiąże również prokuratora i RP O. Jeżeli jednak orzeczenia nie doręcza się stronie prokurator i Rzecznik Praw Obywatelskich mogą w terminie trzydziestu dni od dnia wydania orzeczenia wystąpić o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia i wnieść skargę kasacyjną w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpisu orzeczenia z uzasadnieniem (177.2)

Tryb wnoszenia skargi kasacyjnej Skoro trzydziestodniowy termin do wniesienia skargi kasacyjnej liczy się od dnia doręczenia stronie odpisu orzeczenia z uzasadnieniem, to wniesienie skargi przed tym dniem nie jest dopuszczalne

Wstępne rozpoznanie kasacji WSA odrzuci na posiedzeniu niejawnym: skargę kasacyjną wniesioną po upływie terminu skargę niedopuszczalną innych przyczyn, skargę kasacyjną, której braków strona nie uzupełniła w wyznaczonym terminie (178) NSA na posiedzeniu niejawnym odrzuci skargę kasacyjną, jeżeli ulegała odrzuceniu przez wsa, albo zwróci ją temu sądowi w celu usunięcia dostrzeżonych braków (180)

Wstępne rozpoznanie kasacji uzupełnienie braków skargi kasacyjnej możliwe jest tylko w odniesieniu do wymogów formalnych, wymienionych w art. 46 i 47 , a nie w zakresie podstaw kasacji

Niedopuszczalna skarga kasacyjna niedopuszczalną jest skarga kasacyjna, która: a) nie została sporządzona przez jedną z osób wymienionych w art. 175, b) została wniesiona przez podmiot niebędący stroną, c) została wniesiona przed doręczeniem odpisu orzeczenia z uzasadnieniem, …

Niedopuszczalna skarga kasacyjna d) została wniesiona od orzeczenia, od którego nie przysługuje żaden środek odwoławczy (np. od postanowienia o odroczeniu rozprawy), e) nie zawiera: oznaczenia zaskarżonego orzeczenia, podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia, wniosku o uchylenie lub zmianę orzeczenia – w zakresie określ. w art. 176 ppsa.

Postępowanie w sprawie skargi kasacyjnej Strona, która nie wniosła skargi kasacyjnej, może wnieść do wojewódzkiego sądu administracyjnego odpowiedź na skargę kasacyjną w terminie czternastu dni od doręczenia jej skargi kasacyjnej. Po upływie terminu na wniesienie odpowiedzi lub po zarządzeniu doręczenia odpowiedzi wnoszącemu skargę kasacyjną, wojewódzki sąd administracyjny niezwłocznie przedstawi skargę kasacyjną wraz z odpowiedzią i aktami sprawy Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu (179)

Postępowanie w sprawie skargi kasacyjnej Art. 181. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje skargę kasacyjną na rozprawie w składzie trzech sędziów, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Tymi szczególnymi przepisami są przepisy art. 182 § 1 i 2 (posiedzenie niejawne) i art. 187 § 3 (skład 7-osobowy)

Postępowanie w sprawie skargi kasacyjnej Art. 182. § 1. Skargę kasacyjną od postanowienia wojewódzkiego sądu administracyjnego kończącego postępowanie w sprawie Naczelny Sąd Administracyjny może rozpoznać na posiedzeniu niejawnym. § 3. Na posiedzeniu niejawnym Naczelny Sąd Administracyjny orzeka w składzie jednego sędziego.

Postępowanie w sprawie skargi kasacyjnej Naczelny Sąd Administracyjny może również na posiedzeniu niejawnym rozpoznać skargę kasacyjną, jeżeli jest ona oparta wyłącznie na podstawie art. 174 pkt 2, a strona, która wniosła skargę kasacyjną, zrzekła się rozprawy, zaś pozostałe strony, w terminie czternastu dni od doręczenia skargi kasacyjnej, nie zażądały przeprowadzenia rozprawy (182.2.).

Postępowanie w sprawie skargi kasacyjnej Jeżeli przy rozpoznawaniu skargi kasacyjnej wyłoni się zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, NSA może odroczyć rozpoznanie sprawy i przedstawić to zagadnienie do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów tego Sądu. Uchwała składu siedmiu sędziów NSA jest w danej sprawie wiążąca. NSA w składzie siedmiu sędziów może przejąć sprawę do rozpoznania (187.1-3.)

Postępowanie w sprawie skargi kasacyjnej  Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. Strony mogą przytaczać nowe uzasadnienie podstaw kasacyjnych (183.1.) NSA ogranicza się do badania wskazanych podstaw Strony mogą wskazać na nowe motywy zarzutów, ale nie mogą ich uzupełniać i zmieniać

Nieważność postępowania NSA nie jest związany granicami skargi w przypadku wystąpienia nieważności postępowania (183.1) Nieważność psa zachodzi, gdy: droga sądowa była niedopuszczalna; strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej, organu powołanego do jej reprezentowania lub przedstawiciela ustawowego, albo gdy pełnomocnik strony nie był należycie umocowany; …

Nieważność postępowania w tej samej sprawie toczy się postępowanie wcześniej wszczęte przed sądem administracyjnym albo jeżeli sprawa taka została już prawomocnie osądzona; skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa albo jeżeli w rozpoznaniu sprawy brał udział sędzia wyłączony z mocy ustawy; strona została pozbawiona możności obrony swych praw; wojewódzki sąd administracyjny orzekł w sprawie, w której jest właściwy Naczelny Sąd Administracyjny (183.2.).

ROZSTRZYGNIĘCIA NSA Naczelny Sąd Administracyjny oddala skargę kasacyjną, jeżeli nie ma usprawiedliwionych podstaw albo jeżeli zaskarżone orzeczenie mimo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu (184.) Z powyższej zasady wyprowadzany jest wniosek, że nawet wówczas, gdy orzeczenie wsa narusza prawo, ale tego naruszenia nie wskazano w skardze, kasacja podlega oddaleniu!!! …

Rozstrzygnięcia NSA W świetle art. 183 § 1 p.p.s.a. ustalenie, iż powołane w skardze kasacyjnej podstawy zaskarżenia okazały się nieskuteczne, skutkuje jej oddaleniem bez jakiejkolwiek dalszej (szerszej) analizy stanu prawnego i faktycznego sprawy (II FSK 582/06).

Rozstrzygnięcia NSA Jeżeli powodem uchylenia zaskarżonej decyzji było stwierdzenie naruszenia prawa materialnego i procesowego w kilku spornych kwestiach, to stwierdzenie zasadności skargi kasacyjnej dotyczącej tylko jednego ze spornych zagadnień nie może doprowadzić do uchylenia zaskarżonego wyroku II FSK 86/06

Rozstrzygnięcia NSA TK, w wyroku z 12 czerwca 2002 r., sygn. P 13/01, uznał, że świadome "ukształtowanie mechanizmu środka odwoławczego, które jako założenie przyjmuje, że sąd drugiej instancji koryguje tylko niektóre wyroki, inne zaś - mimo iż według jego oceny nie odpowiadają prawu - pozostawia w mocy, narusza zasadę demokratycznego państwa prawnego”

Rozstrzygnięcia NSA – art. 184 za sprzeczny z tą zasadą jednak TK dotąd nie uznał (w sprawie SK 63/05 badał tylko art. 174 i 183 dochodząc do wniosku, że niezgodnego z Konstytucją stosowania tych przepisów badać nie może), może to jednak uczynić, gdy wniesiona zostanie odpowiednia skarga, w której zawarte będzie żądanie, że sprzeczne z nią jest rozumienie art. 184 jako dopuszczającego oddalenie skargi na niezgodny z prawem wyrok wsa, o ile skarżący nie wskazał tego naruszenia w podstawach skargi

ROZSTRZYGNIĘCIA NSA Wyjątkiem od przyjętej zasady oddalania skargo na naruszające prawo wyroki wsa są: 1) nieważność postępowania, 2) oparcie wyroku na przepisie uznanym przez TK za niekonstytucyjny oraz 3) rozpatrzenie skargi podlegającej odrzuceniu

ROZSTRZYGNIĘCIA NSA Naruszenie przepisu prawa nie prowadzi do uwzględnienia skargi kasacyjnej, jeżeli nie miało ono wpływu na trafność i zasadność rozstrzygnięcia. Dlatego też błędne uzasadnienie prawidłowego rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji nie powoduje uwzględnienia skargi (II FSK 200/07, II FSK 843/07).

ROZSTRZYGNIĘCIA NSA W przypadku, gdy NSA oddala skargę na podstawie art. 184 ppsa, ale wyraża w uzasadnieniu wyroku inną ocenę prawną niż sąd I instancji, to ocena ta jest wiążąca dla organów podatkowych oraz wsa (FSK 207/04) – teza aktualna we wszystkich procedurach!!!

Rozstrzygnięcia NSA  Naczelny Sąd Administracyjny w razie uwzględnienia skargi kasacyjnej uchyla zaskarżone orzeczenie w całości lub w części i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania sądowi, który wydał orzeczenie, a gdyby sąd ten nie mógł rozpoznać jej w innym składzie - innemu sądowi (185.1.). W razie przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, sąd rozpoznaje ją w innym składzie (185.2.).

Rozstrzygnięcia NSA NSA rozpoznając skargę kasacyjną uchyla wyrok także w części niezaskarżonej, jeżeli zachodzi nieważność postępowania (186) Jeżeli nie ma naruszeń przepisów postępowania, które mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a zachodzi jedynie naruszenie prawa materialnego, NSA może uchylić zaskarżone orzeczenie i rozpoznać skargę. W tym przypadku Sąd orzeka na podstawie stanu faktycznego przyjętego w zaskarżonym wyroku (188)

Rozstrzygnięcia NSA Jeżeli skarga ulegała odrzuceniu albo istniały podstawy do umorzenia postępowania przed wojewódzkim sądem administracyjnym, NSA postanowieniem uchyla wydane w sprawie orzeczenie oraz odrzuca skargę lub umarza postępowanie (189) NSA, na wniosek strony, rozpoznaje również te postanowienia wsa, które nie podlegały zaskarżeniu w drodze zażalenia, a miały wpływ na rozstrzygnięcie spraw (191)

Zażalenia Zażalenie do NSA przysługuje na postanowienia wsa w przypadkach przewidzianych w ustawie, tj. na postanowienie: o odmowie dopuszczenia do udziału w sprawie (art. 33 § 2); o przywróceniu terminu albo o odmowie jego przywrócenia (art. 86 § 3); o odrzuceniu niedopuszczalnego lub spóźnionego wniosku o przywrócenie terminu (art. 88); wydane w ramach tzw. autokontroli (art. 195 § 2);

Zażalenia w przedmiocie kosztów sądowych (art. 227 § 1); w tym wypadku zażalenie można wnieść tylko wtedy, gdy strona nie składa środka odwoławczego co do istoty sprawy; wydane w wyniku wniesienia sprzeciwu od postanowień i zarządzeń referendarza sądowego w zakresie postępowania o przyznanie prawa pomocy (art. 260); o cofnięciu przyznania prawa pomocy (art. 263); o wstrzymaniu bądź o odmowie wstrzymania wykonania orzeczenia, o którego wzruszenie wystąpiono w trybie skargi o wznowienie postępowania (art. 284); w sprawie odtworzenia akt (art. 297); co do podjęcia dalszego postępowania po odtworzeniu akt (art. 298).

Zażalenia ponadto zażalenie przysługuje na postanowienia, których przedmiotem jest: przekazanie sprawy innemu sądowi administracyjnemu; wstrzymanie lub odmowa wstrzymania wykonania decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności, o których mowa w art. 61; zawieszenie postępowania i odmowa podjęcia zawieszonego postępowania; …

Zażalenia odmowa sporządzenia uzasadnienia wyroku; sprostowanie lub wykładnia orzeczenia albo ich odmowa; oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego; odrzucenie skargi kasacyjnej; odrzucenie zażalenia; zwrot kosztów postępowania, jeżeli strona nie wnosi skargi kasacyjnej; ukaranie grzywną (194.1.)

zażalenia Wg art. 194 § 2-4., zażalenie: wnosi się w terminie siedmiu dni od doręczenia postanowienia, powinno czynić zadość wymaganiom przepisanym dla pisma w postępowaniu sądowym oraz zawierać wskazanie zaskarżonego postanowienia i wniosek o jego zmianę lub uchylenie, jak również zwięzłe uzasadnienie zażalenia, a zażalenie, którego przedmiotem jest odrzucenie skargi kasacyjnej, powinno być sporządzone przez adwokata lub radcę prawnego lub inną uprawnioną osobę wskazaną w art. 175.2. i 3.

Wykonywanie orzeczeń Przez „wykonywanie orzeczeń” sądów administracyjnych rozumieć należy rozstrzyganie spraw administracyjnych lub sądowoadministracyjnych zgodnie z nakazem i oceną prawną zawartymi w orzeczeniu wsa lub NSA Wykonywanie orzeczeń dotyczy wyroków wsa uwzględniających skargę oraz wszystkich orzeczeń NSA

Wykonywanie orzeczeń Art. 153. Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia.

Wykonywanie orzeczeń  W razie niewykonania wyroku uwzględniającego skargę na bezczynność oraz w razie bezczynności organu po wyroku uchylającym lub stwierdzającym nieważność aktu lub czynności strona, po uprzednim pisemnym wezwaniu właściwego organu do wykonania wyroku lub załatwienia sprawy, może wnieść skargę w tym przedmiocie żądając wymierzenia temu organowi grzywny (154.1) …

Wykonywanie orzeczeń Grzywnę taką sąd wymierza się do wysokości dziesięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie odrębnych przepisów (154.6.)

Wykonywanie orzeczeń w przypadku niewykonania wyroku sąd może ponadto orzec o istnieniu lub nieistnieniu uprawnienia lub obowiązku, jeżeli pozwala na to charakter sprawy oraz niebudzące uzasadnionych wątpliwości okoliczności jej stanu faktycznego i prawnego. Wykonanie wyroku lub załatwienie sprawy po wniesieniu skargi, o której mowa w § 1, nie stanowi podstawy do umorzenia postępowania lub oddalenia skargi (154.2.-3.)

Wykonywanie orzeczeń Osobie, która poniosła szkodę wskutek niewykonania orzeczenia sądu, służy roszczenie o odszkodowanie na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym. Odszkodowanie to przysługuje od organu, który nie wykonał orzeczenia sądu. Jeżeli organ w terminie trzech miesięcy od dnia złożenia wniosku o odszkodowanie nie wypłacił odszkodowania, uprawniony podmiot może wnieść powództwo do sądu powszechnego (154.4-5)

Wykonywanie orzeczeń - sygnalizacja W razie stwierdzenia w toku rozpoznawania sprawy istotnych naruszeń prawa lub okoliczności mających wpływ na ich powstanie, skład orzekający sądu może, w formie postanowienia, poinformować właściwe organy lub ich organy zwierzchnie o tych uchybieniach. Organ, który otrzymał takie postanowienie, obowiązany jest je rozpatrzyć i powiadomić w terminie trzydziestu dni sąd o zajętym stanowisku (155.1-2.)

Wykonywanie orzeczeń Art. 286. § 1. Po uprawomocnieniu się orzeczenia sądu pierwszej instancji akta administracyjne sprawy zwraca się organowi administracji publicznej załączając odpis orzeczenia ze stwierdzeniem jego prawomocności. § 2. Termin do załatwienia sprawy przez organ administracji określony w przepisach prawa lub wyznaczony przez sąd liczy się od dnia doręczenia akt organowi.

Wykonywanie orzeczeń Art. 287. W przypadku gdy sąd w orzeczeniu: 1) uchyli zaskarżoną decyzję, a organ rozpatrując sprawę ponownie umorzy postępowanie, 2) stwierdzi nieważność aktu albo ustali przeszkodę prawną uniemożliwiającą stwierdzenie nieważności aktu, stronie, która poniosła szkodę, służy odszkodowanie od organu, który wydał decyzję.

Wznowienie postępowania wznowienia postępowania, które zostało zakończone prawomocnym orzeczeniem, można żądać tylko w przypadkach przewidzianych dziale VII ppsa, tj.: powodu nieważności: 1) jeżeli w składzie sądu uczestniczyła osoba nieuprawniona albo jeżeli orzekał sędzia wyłączony z mocy ustawy, a strona przed uprawomocnieniem się orzeczenia nie mogła domagać się wyłączenia; …

Wznowienie postępowania 2) jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej albo nie była należycie reprezentowana lub jeżeli wskutek naruszenia przepisów prawa była pozbawiona możności działania; nie można jednak żądać wznowienia, jeżeli przed uprawomocnieniem się orzeczenia niemożność działania ustała lub brak reprezentacji był podniesiony w drodze zarzutu albo strona potwierdziła dokonane czynności procesowe (271)

Wznowienie postępowania Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy TK orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie. skargę o wznowienie postępowania wnosi się wówczas w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia TK (272.1-2.)

Wznowienie postępowania Wznowienia można żądać na tej podstawie, że: 1) orzeczenie zostało oparte na dokumencie podrobionym lub przerobionym albo na skazującym wyroku karnym, następnie uchylonym; 2) orzeczenie zostało uzyskane za pomocą przestępstwa (273.1.)

Wznowienie postępowania wznowienia można żądać w razie późniejszego wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu (273.2.)

Wznowienie postępowania Wznowienia można żądać w razie późniejszego wykrycia prawomocnego orzeczenia dotyczącego tej samej sprawy. W tym przypadku przedmiotem rozpoznania przez sąd jest nie tylko zaskarżone orzeczenie, lecz są również z urzędu inne prawomocne orzeczenia dotyczące tej samej sprawy (273.3.)

Wznowienie postępowania Z powodu przestępstwa można żądać wznowienia jedynie wówczas, gdy czyn został ustalony prawomocnym wyrokiem skazującym, chyba że postępowanie karne nie może być wszczęte lub że zostało umorzone z innych przyczyn niż brak dowodów (274)

Wznowienie postępowania  Do wznowienia postępowania z przyczyn nieważności właściwy jest sąd, który wydał zaskarżone orzeczenie, a jeżeli zaskarżono orzeczenia sądów obu instancji, właściwy jest Naczelny Sąd Administracyjny. Do wznowienia postępowania na innej podstawie właściwy jest sąd, który ostatnio orzekał w sprawie (275).

Wznowienie postępowania Do postępowania ze skargi o wznowienie postępowania stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, jeżeli przepisy poniższe nie stanowią inaczej. Jednakże, gdy do wznowienia postępowania właściwy jest NSA, obowiązuje przymus adwokacki (276)

Wznowienie postępowania  Skargę o wznowienie postępowania wnosi się w terminie trzymiesięcznym liczonym od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia, a gdy podstawą jest pozbawienie możności działania lub brak należytej reprezentacji - od dnia, w którym o orzeczeniu dowiedziała się strona, jej organ lub jej przedstawiciel ustawowy (277).

Wznowienie postępowania  Po upływie lat pięciu od uprawomocnienia się orzeczenia nie można żądać wznowienia, z wyjątkiem przypadku, gdy strona była pozbawiona możności działania lub nie była należycie reprezentowana (278) Skarga o wznowienie postępowania zawierać wymagane Ppsa elementy pisma procesowego

Wznowienie postępowania oprócz tego powinna zawierać: oznaczenie zaskarżonego orzeczenia, podstawę wznowienia i jej uzasadnienie okoliczności stwierdzające zachowanie terminu do wniesienia skargi oraz żądanie o uchylenie lub zmianę zaskarżonego orzeczenia (279)

Wznowienie postępowania  Sąd bada na posiedzeniu niejawnym, czy skarga jest wniesiona w terminie i czy opiera się na ustawowej podstawie wznowienia. W braku jednego z tych wymagań sąd wniosek odrzuci, w przeciwnym razie wyznaczy rozprawę. Na żądanie sądu zgłaszający skargę o wznowienie postępowania obowiązany jest uprawdopodobnić okoliczności stwierdzające zachowanie terminu lub dopuszczalność wznowienia (280.1.-2.).

Wznowienie postępowania Na rozprawie sąd rozstrzyga przede wszystkim o dopuszczalności wznowienia i odrzuca wniosek, jeżeli brak ustawowej podstawy wznowienia albo termin do wniesienia skargi nie został zachowany. Sąd może jednak po rozważeniu stanu sprawy połączyć badanie dopuszczalności wznowienia z rozpoznaniem sprawy (281)

Wznowienie postępowania Sąd rozpoznaje sprawę na nowo w granicach, jakie zakreśla podstawa wznowienia. Po ponownym rozpoznaniu sprawy sąd stosownie do okoliczności oddala skargę o wznowienie postępowania albo uwzględniając ją zmienia zaskarżone orzeczenie albo je uchyla i skargę odrzuca lub postępowanie umarza (Art. 282. § 1. -2.)

Wznowienie postępowania Zgodnie z art. 282.3, w przypadku, gdy wznowienie nastąpiło z powodu oparcia orzeczenia na dokumencie podrobionym lub przerobionym albo na skazującym wyroku karnym, następnie uchylonym albo z tego powodu, że orzeczenie zostało uzyskane za pomocą przestępstwa, sąd uchyla jedno z orzeczeń dotyczących tej samej sprawy, utrzymując w mocy inne prawomocne orzeczenie, albo uchyla wszystkie prawomocne orzeczenia dotyczące tej samej sprawy i orzeka co do istoty sprawy albo przekazuje sprawę właściwemu wsa do rozpoznania i rozstrzygnięcia o tej sprawie.

Wznowienie postępowania  Sędzia, którego udziału lub zachowania się w poprzednim postępowaniu dotyczy skarga, wyłączony jest od orzekania w postępowaniu ze skargi o wznowienie postępowania (283).

Wznowienie postępowania Wniesienie skargi o wznowienie postępowania nie tamuje wykonania zaskarżonego orzeczenia. W razie uprawdopodobnienia, że zgłaszającemu wniosek grozi niepowetowana szkoda, sąd może wstrzymać wykonanie orzeczenia. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym. Na postanowienie przysługuje zażalenie (284).