Systemy operacyjne

Definicja System operacyjny (ang. skrót OS Operating System) – jest to zbiór programów zarządzających wszystkimi elementami komputera – zarówno strukturą twardą jak i miękką oraz pośredniczących pomiędzy aplikacjami użytkownika a sprzętem.

Zadania: zarządzanie zasobami komputera, m.in. procesorem (a dokładniej czasem procesora), pamięcią, urządzeniami peryferyjnymi oraz przydzielanie zasobów procesom, koordynacja pracy ww. urządzeń poprzez obsługę przerwań oraz odpowiednie na nie reagowanie, ochrona danych i pamięci – tak, aby jeden proces w wyniku błędu lub zamierzonego działania nie mógł zniszczyć lub pozyskać danych innego procesu, automatyzacja najczęściej wykonywanych funkcji, ukrywanie skomplikowania sprzętu komputerowego przez tworzenie abstrakcji, np. zbiory zapisanych klastrów na dysku widziane są jako pliki o symbolicznych nazwach, symulacja równoległości wykonywania programów, jednolity sposób dostępu do urządzeń.

Rodzaje systemów Systemy operacyjne ze względu na sposób przetwarzania można podzielić na: Systemy przetwarzania bezpośredniego – /systemy interakcyjne/ gdzie występuje bezpośrednia interakcja pomiędzy użytkownikiem a systemem i wykonywanie zadania użytkownika rozpoczyna się zaraz po wydaniu polecenia, Systemy przetwarzania pośredniego – /systemy wsadowe/ gdzie występuje znacząca zwłoka czasowa między przedłożeniem a rozpoczęciem wykonywania zadania i niemożliwa jest ingerencja użytkownika w wykonywanie zadania.

Ze względu na sposób komunikacji tekstowe graficzne

Ze względu na architekturę monolityczne – jednozadaniowe warstwowe – o hierarchicznej strukturze poleceń typu klient–serwer – aplikacje traktowane jako klienci, dla każdego serwer wydziela własną odrębną przestrzeń adresową

Wielozadaniowość Wielozadaniowość polega na możliwości dzielenia czasu procesora przez wiele procesów. Ze względu na dopuszczalną liczbę zadań systemy dzielimy na: Systemy jednozadaniowe, gdzie niedopuszczalne jest rozpoczęcie wykonywania następnego zadania użytkownika przed zakończeniem poprzedniego, Systemy wielozadaniowe gdzie dopuszczalne jest istnienie jednocześnie wielu zadań (procesów), którym zgodnie z pewną strategią przydzielany jest procesor. Zwolnienie procesora następuje w wyniku: żądania przydziału dodatkowego zasobu, zainicjowania operacji wejścia/wyjścia, przekroczenia ustalonego limitu czasu (kwantu czasu).

Wielozadaniowość z wywłaszczaniem Wielozadaniowe systemy operacyjne można podzielić na oferujące i pozbawione wywłaszczania. W systemie z wywłaszczaniem jest możliwe przerwanie wykonywania procesu i przeniesienie go z powrotem do kolejki kontrolowanej przez algorytm szeregowania. W systemie bez wywłaszczania zadania muszą przełączać się dobrowolnie. Proces aktywny (wykonujący się) jest przenoszony do kolejki procesów oczekujących tylko wtedy, gdy sam przerwie (wstrzyma, zawiesi) swoje działanie, a dopóki tego nie uczyni (lub nie zakończy działania), żaden inny proces nie otrzyma dostępu do procesora.

Wielodostęp Systemy dla jednego użytkownika, gdzie zasoby przeznaczone są dla jednego użytkownika (np. w przypadku komputerów osobistych), nie ma mechanizmów autoryzacji dostępu, a mechanizmy ochrony informacji są ograniczone, Systemy wielodostępne, gdzie wielu użytkowników może korzystać z zasobów systemu komputerowego, a system operacyjny gwarantuje ich ochronę przed niepowołaną ingerencją.

Budowa systemu operacyjnego Przyjęto podział na trzy główne elementy budowy systemu operacyjnego: jądro systemu wykonujące zadania, powłoka - specjalny program komunikujący użytkownika z systemem operacyjnym, system plików - sposób zapisu struktury danych na nośniku.

Przykłady systemów operacyjnych DOS Windows – rodzina systemów okienkowych Windows NT4 Unix Linux Lata powstania

Wybierz odpowiedni system do Twoich zadań!