TRAKTAT WERSALSKI A SPRAWA POLSKA WALKA O GRANICE II RZECZYPOSPOLITEJ

14 PUNKTÓW WILSONA Orędzie prezydenta Woodrowa Wilsona, styczeń 1918: „Powstać powinno niepodległe państwo polskie, obejmujące terytoria zamieszkane przez bezsprzecznie polską ludność, z wolnym i bezpiecznym dostępem do morza, państwo, którego polityczna i gospodarcza niezależność oraz integralność terytorialna będą gwarantowane na mocy międzynarodowego porozumienia”

KONFERENCJA PARYSKA 1. 1919 – powrót do kwestii polskich: - Odrodzenie państwa polskiego. - Kwestia granicy polsko-niemieckiej. 2. Przedstawiciele Polski na konferencji: - Roman Dmowski, Ignacy Jan Paderewski: - Dążenie do granic przedrozbiorowych i uzyskanie terenów zamieszkanych przez Polaków. 3. Ostateczna forma granic: Wielkopolska, Pomorze Wschodnie, Gdańsk miastem wolnym, plebiscyty na Śląsku, Warmii i Mazurach. 4. Polska podpisuje Mały Traktat Wersalski.

POWSTANIE WIELKOPOLSKIE 1918-1919 Sejm Dzielnicowy – organ legalny. Naczelna Rada Ludowa – kierowała powstaniem, przejmowała władzę na oswobodzonych terenach. Powstanie armii powstańczej – gen. Józef Dowbór- Muśnicki. Koniec walk i wymuszenie rozejmu przez mocarstwa zachodnie – Traktat Wersalski potwierdza granicę zachodnią.

POWSTANIA ŚLĄSKIE 1. I Powstanie śląskie 16. 08.1919.: - Brak pomocy rządu polskiego. - 02/1920 na mocy Traktatu Wersalskiego organizuje się Międzynarodowa Komisja Rządząca i Plebiscytowa w oparciu o wojsko włoskie i francuskie. Polskę reprezentuje Wojciech Korfanty. 2. II Powstanie śląskie 19/20.08.1920.: - Powstaje polsko – niemiecka policja. - Plebiscyt 20.03.1921. Polska 500 tys. głosów, Niemcy 700 tys. 3. III Powstanie śląskie 2/3. 05. 1921.: - Na czele staje Wojciech Korfanty. - Wsparcie rządu polskiego i armii polskiej. - Wyparcie Niemców z terenów plebiscytowych. - Na mocy rozejmu Polska zyskuje dodatkowe 29% spornego terytorium.

PLEBISCYT NA WARMII I MAZURACH 07.1920.: Klęska Polski. Jedynie 5% obywateli opowiedziało się za chęcią „przynależenia” do Polski. Brak zaangażowania rządu w akcję plebiscytową. Obawy mieszkańców przed bolszewikami.

WOJNA UKRAIŃSKO – POLSKA 31.10.1918. Pierwszy konflikt o granice. Tereny sporne – Lwów, Galicja Wschodnia, Wołyń. Proklamacja Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej. Organizacja opozycji wojskowej w Lwowie – oddziały polskie gen. Józefa Hallera. Odzyskanie Lwowa – zabiegi Romana Dmowskiego o włączenie ziem do Polski. 04.1920 – sojusz Józefa Piłsudskiego z Ukrainą.

ZAGROŻENIE SOWIECKIE 06.1920. – zmiana sytuacji na froncie – do granicy Polskiej kieruje się armia sowiecka gen. Michaiła Tuchaczewskiego. W Warszawie formułuje się Rada Obrony Państwa z Józefem Piłsudskim. Władysław Grabski szuka pomocy w Spa. Niemcy domagają się zwrotu Wielkopolski i Pomorza. 10.07.1920. Brytyjczycy proponują Sowietom linię Curzona. Powołanie Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego Polski.

BITWA WARSZAWSKA SIERPIEŃ 1920 Na środkowym odcinku frontu, w walkach o Radzymin generał Haller powstrzymuje Tuchaczewskiego. Uderzenie wojsk marszałka Piłsudskiego znad Wieprza Znaczenie bitwy. „Cud nad Wisłą”. Pokój ryski – 03. 1921. Polska, Rosja i Ukraina regulują granice: - Bolszewicy oddają zagrabione dobra. - Sowieci przejmują ziemie Ukrainy i Białorusi. - Polska otrzymuje Galicję Wschodnią z Lwowem.

KWESTIA WILNA Państwo litewskie powstaje w 1918. W wojnie polsko – bolszewickiej staje po stronie bolszewików. 1920. - gen. Lucjan Żelichowski na polecenie Piłsudskiego zajmuje Wilno. 1922. – wcielenie Wilna do Polski – napięcie stosunków między Polską a Litwą.

KONFLIKT O ŚLĄSK CIESZYŃSKI 1919. – wtargnięcie Czechów na tereny kontrolowanie przez Polaków aż do linii Wisły. Mocarstwa Zachodnie w Spa ustalają granicę na Olzie aż do momentu przeprowadzenie plebiscytu w 1920. Polska traci Zaolzie z 120 tys. mieszkańców.